Бабич Шәйехзада Мөхәмәтзакир улы битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Персона
|имя              = Шәйехзада Бабич
|оригинал имени   = Шәйехзада Мөхәмәтзакир улы Бабич
|изображение       = Ш.Бабич.jpg
|размер           = 
|описание         = 
|имя при рождении = 
|род деятельности = сәйәси эшмәкәр, {{шағир|Башҡортостан|Рәсәй|Башҡорт|XX быуат}}
|дата рождения    = 2.01.1895 
|место рождения   = {{ТыуыуУрыны|Өфө губернаһы}} [[Бөрө өйәҙе]]<ref>Хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның {{ТыуыуУрыны|Дүртөйлө районы}}</ref> [[Әсән (Дүртөйлө районы)|Әсән]] ауылы 
|гражданство      =
|подданство       = {{Рәсәй империяһы}}
|религия          = [[ислам]]
|дата смерти      = 28.03.1919
|место смерти     = [[Башҡорт АССР-ы]] [[Бөрйән-Түңгәүер кантоны]]<ref>Хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Йылайыр районы]]</ref> {{ВБУ|Йылайыр}} ауылы
|отец             =Мөхәмәтзакир
|мать             =Сажиҙәбанат
}}
{{фамилиялаш|Бабичев}}
'''Бабич Шәйехзада Мөхәмәтзакир улы''' ([[2 ғинуар]] [[1895 йыл]] — [[28 март]] [[1919 йыл]]) — шағир, [[башҡорт әҙәбиәте]] классигы. [[Башҡорт милли-азатлыҡ хәрәкәте]] эшмәкәре, [[Башҡорт мәркәз шураһы]] (1917—1919) ағзаһы.

== Биографияһы ==
[[Файл:Шакирды медресе Галия.jpg|thumb|250пкс|Шәйехзада Бабич «[[Ғәлиә мәҙрәсәһе|Ғәлиә]]» мәҙрәсәһе шәкерттәре араһында.]]
Шәйехзада Мөхәмәтзакир улы Бабичев 1895 йылдың 2 ғинуарында [[Өфө губернаһы]] [[Бөрө өйәҙе]] [[Әсән (Дүртөйлө районы)|Әсән]] ауылында тыуған.

Шәйехзаданың атаһы ''Мөхәмәтзакир'' — [[Ҡаңлы]] улусының аҫаба [[Башҡорттар|башҡорто]], ''Бабичевтар''<ref>1813 йылда кенәз У. Ю. Дашков (Дашкин) һүҙҙәре буйынса элгәре был фамилияны «Бабисе(о)в» тип яҙғандар: ''«ныне в Бирском уезде живущий в д. Тартышевой на Дуванейской земле из числа отписной Кальнинской (Канлинской) земли лесными угодьями пользуется башкирец Мухтар Бабисев»''</ref> менән 1852 йылда Ҡаңлы улусының Көйөк түбәһендә нигеҙләнгән [[Ҡыйғаҙытамаҡ]] ауылынан 1887 йылда Әсән ауылының икенсе мәхәлләһенең имам хатибы булараҡ күсерелә. Шәйехзаданың әсәһе — ''Сажиҙәбанат'' хәҙрәт ''Мөхәмәтһаҙый Шиһабетдинов''тың ҡыҙы булған<ref name="Олатайҙарҙың бар тарихы">{{книга|автор=[[Әсфәндиәров Әнүәр Закир улы|Әсфәндиәров Ә. З.]]|заглавие=Олатайҙарҙың бар тарихы...|место=Өфө|издательство=Китап|год=1996|страниц=224|страницы=185|isbn=5-295-01672-2}}</ref>. Бабичевтар [[шәжәрә]]һе артабанғыса булған: ''Бабич'' (1688—1749) → ''Мөхтәр'' (1742—1822) → яу есаулы ''Ишбулды'' (1778—1814) → указлы мулла ''Ғилуан (Ғәлийән)'' (1811—?) → ''Мөхәмәтзакир'' (1847—1922) → ''Шәйехзада'' (1895—1919)<ref>{{книга|автор=[[Әсфәндиәров Әнүәр Закир улы|Асфандияров А. З.]]|заглавие=История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий|место=Уфа|издательство=Китап|год=2009|страниц=744|страницы=411|isbn=978-5-295-04683-4}}</ref>. Ҡайһы бер документтарҙа Бабич үҙенең сығышын «Ҡаңлы башҡорто» тип яҙа, ә [[Башҡорт (гәзит)|«Башҡорт»]] гәзитендәге мәҡәләһендә — «Ҡаңлы балаһы» тип ҡултамға ҡуя<ref name="Салихов А. Г." >{{книга|автор=Салихов А. Г.|заглавие=Участие Шайхзады Бабича в Башкирском национальном движении и начало изучения его творческого наследия.// Шайхзада Бабич — выдающийся башкирский поэт и общественно-политический деятель: материалы Всероссийской научно-практической конференции (с международным участием), посвященной 120-летию со дня рождения Ш. М. Бабича (г. Уфа, 27 февраля 2015 г.) / отв. ред. [[Ҡолшәрипов Марат Мәхмүт улы|М. М. Кульшарипов]]|место=Уфа|издательство=РИЦ БашГУ|год=2015|страниц=174|страницы=26—37|isbn=978-5-7477-3780-8}}</ref><ref>{{книга|автор=|заглавие=История башкирских родов. Канглы. Том 5. / [[Хәмиҙуллин Салауат Ишмөхәмәт улы|С. И. Хамидуллин]], Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, А. М. Зайнуллин, И. Р. Саитбатталов, В. И. Муратова, Р. М. Рыскулов, А. Я. Гумерова, Г. Ю. Галеева, Г. Д. Султанова|место=Уфа|издательство= ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат|год=2014|страниц=560|страницы=61|isbn=978-5-85051-625-3}}{{ref-ru}}</ref>. Шағирҙың ижадында ла уның башҡортлоғо асыҡ сағылыш таба<ref name="Олатайҙарҙың бар тарихы"/>.

Шәйехзада башланғыс белемде тыуған ауылында, атаһы, Әсән мәхәлләһенең указлы муллаһы, Мөхәмәтзакирҙың [[мәҙрәсә]]һендә ала.

1910—1911 йылдарҙа [[Ҡаҙағстан]]да Кустанай яҡтарындағы Дүсәнбай ауылында [[Ҡаҙаҡтар|ҡаҙаҡ]] балаларын уҡыта<ref name="Ҡанатлы Бабич" >{{мәҡәлә |автор= [[Бикбаев Рауил Төхфәт улы|Бикбаев Р. Т.]]|заглавие= Ҡанатлы Бабич|ссылка= http://www.vatandash.ru/pics/pdf/1241.pdf|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2005|том= |номер= 1|страницы= 123—140|doi= |issn=1683-3554}}</ref>.

Шәйехзада Бабич 1911—1916 йылдарҙа [[Өфө]] ҡалаһындағы «[[Ғәлиә мәҙрәсәһе|Ғәлиә]]» мәҙрәсәһендә уҡый. Заманының алдынғы ҡарашлы мәғрифәтселәре уҡытҡан мәҙрәсәлә ул әҙиптәр, артистар, буласаҡ журналистар, дәүләт эшмәкәрҙәре менән аралашып йәшәй. Мәҙрәсәлә ҡулъяҙма рәүешендә сығарылған «Парлаҡ» һәм «Эләктергес» исемле журналдарҙы сығарыуҙа әүҙем ҡатнаша. Башҡорт халҡының төрлө ҡыҫымдар арҡаһында ауыр тормош көтөүе, башҡорт ерҙәре мәсьәләләре киҫкенләшеү, әсә телендә яҙма булдырыу, дөйөм белем биреүҙе камиллаштырыу тураһында борсолоп шиғырҙар ижад итә.

1916 йылда «Ғәлиә» мәҙрәсәһен тамамлағас, артабан бер йыл дауамында [[Ырымбур губернаһы]] Троицк ҡалаһында өсөнсө мәсет янындағы мәҙрәсәлә уҡытыу эше менән шөғөлләнә, [[Аҡмулла (журнал)|«Аҡмулла»]] журналын сығарыуҙа ҡатнаша.<!-- Мөхәмәтйән хәҙрәт, уның ағаһы Мөхәмәтзариф ахун Рахманғоловтар — бөйөк [[Аҡмулла]]ның дуҫтары. Улар мәғрифәтсе шағирға һәр саҡ ярҙам ҡулы һуҙып, ижады тураһында фекерҙәрен әйтеп, дәртләндереп, аралашып йәшәгән. --> Һуңынан [[Ырымбур]] ҡалаһында [[Ҡармаҡ (журнал)|«Ҡармаҡ»]] сатирик журналында эшләй.

1917 йылда [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары]]на делегат була. 1917 йылдың 25—29 авгусында Өфөлә үҙған Икенсе Бөтә башҡорт ҡоролтайында [[Башҡорт мәркәз шураһы]] составына ағза итеп һайлана<ref>[http://old.iea.ras.ru/books/13_BASH2/080420040002.htm Этнополитическая мозаика Башкортостана. Очерки. Документы. Хроника. Том II. Башкирское национальное движение.]/Ред. М. Н. Губогло. ЦИМО. — М., 1992. — С. 74.</ref>, һәм шураның секретары булараҡ мөһим фармандарҙы, шул иҫәптән [[Башҡортостан милли-территориаль автономияһы]]н ойоштороу тураһындағы 2-се һанлы фарманды, төҙөүҙә ҡатнаша<ref>{{книга|автор=|заглавие=А. А. Валидов — организатор автономии Башкортостана. У истоков федерализма в России (1917—1920). Документы и материалы. Ч. 1 / Сост. Н. М. Хисматуллина, Р. Н. Бикметова, А. М. Галеева, Ю. Р. Сайранов|место=Уфа|издательство=Китап|год=2005|страниц=392|страницы=67—69|isbn=5-295-03702-9}}</ref>.
[[Файл:Бабич һәм Әлмөхәмәтов әҙиптәр араһында. Өфө, 1917 йыл.png|thumb|right|250px|Шәйехзада Бабич һәм [[Ғәзиз Әлмөхәмәтов]] әҙиптәр араһында. [[Өфө]], 1917 йыл]]
III Бөтә башҡорт ҡоролтайы эше ваҡытында, 1917 йылдың 18 декабрендә, Шәйехзада Бабич инициативаһы менән демократик башҡорт йәштәренең «[[Тулҡын (ойошма)|Тулҡын]]» мәҙәни-ағартыу һәм әҙәби берекмәһе ойошторола<ref>{{книга|автор=|заглавие=История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН|место=Уфа|издательство=Гилем|год=2009|том=V|страниц=468|страницы=133|isbn=978-5-7501-1199-2}}</ref>. Шағир был йәштәр ойошмаһының декларацияһын төҙөүҙә һәм уға ҡул ҡуйыуҙа ҡатнаша, Өфөлә, [[Башҡортостан]]дың башҡа төбәктәрендә әҙәби кисәләр, концерттар ойоштороусыларының береһе була. «Тулҡын» бөтә башҡорт йәштәре союзының рәйесе итеп һайлана<ref>{{БЭ2013У|index.php/prosmotr/2-statya/4335-tulkyn|«Тулкын», всебашкирский союз молодёжи|автор=Масалимов Р. Н.}}{{ref-ru}}</ref>. Һуңыраҡ Шәйехзада Бабич «Нуктаһыҙ» сатирик журналын баҫтырыуҙы ойоштора<ref name="Салихов А. Г." />.

1918 йылдың 1 сентябрендә башҡорт йәштәре конференцияһында «Тулҡын» ойошмаһының рәйесе итеп [[Ҡарамышев Гәрәй Батыргәрәй улы|Г. Ҡарамышев]], уның урынбаҫары булып Ш. Бабич, секретарь итеп [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы|Х. Ғәбитов]] һайлана. Конференцияла ойошманың нәшриәте янында «Ҡурай» әҙәби журналының асылыуы тураһында ҡарарға киләләр<ref>{{книга|автор=|заглавие=Национально-государственное устройство Башкортостана (1917—1925 гг.): документы и материалы: в 4-х т. / авт.-сост. [[Юлдашбаев Билал Хәмит улы|Б. Х. Юлдашбаев]]. Т. 2. Ч. II|место=Уфа|издательство=Китап|год=2002|страниц=|страницы=401|isbn=}}</ref>.

1919 йылдың 21 февралендә уҙған [[Бөтә башҡорт хәрби съезы|I Бөтә башҡорт хәрби съезының]] секретары була. 1919 йылдың 25 февралендә [[Башревком]]дың матбуғат бүлеге хеҙмәткәре итеп тәғәйенләнә<ref name="Салихов А. Г." />.

1919 йылдың 28 мартында [[Башҡорт АССР-ы]] [[Бөрйән-Түңгәүер кантоны]] [[Йылайыр]] ауылында, типографияны күсереү эштәре менән шөғөлләнгәндә, шағир [[Ғәбделхәй Иркәбаев]] менән берлектә 1-се Смоленск уҡсылар полкының ҡыҙыл армеецтары тарафынан үлтерелә. Был фажиғә [[Башҡорт армияһы|Башҡорт армияһы]] Ҡыҙылдар яғына күскән осорҙа булған бутаусылыҡ һәм большевистик террор арҡаһында барлыҡҡа килә.

== Ижады ==
{{Викитека|Author:Шәйехзада Бабич|Шәйехзада Бабич}}

Шәйехзада Бабичтың 1912 йылда төҙөлгән шиғри ҡулъяҙма йыйынтығы һаҡланып ҡалған<ref name="Ҡанатлы Бабич" />. Уның тәүге баҫмалары 1913 йылда «Шура» һәм [[Аҡмулла (журнал)|«Аҡмулла»]] журналдары биттәрендә ''Бәбәйчуб, Сытырман, Шөпшә'' псевдонимдары аҫтында баҫылып сыға.

1914 йылда яҙылған «Халҡым өсөн» шиғыры шағирҙың үҙәк әҫәрҙәренең береһе булып тора. [[Рауил Бикбаев|Р. Т. Бикбаев]] буйынса халыҡ Бабичтың ғүмер буйы табынасаҡ оло мөхәббәтенә әүерелә<ref name="Ҡанатлы Бабич" />.

1916 йылда Бабич [[Төрки (тел)|төрки]] телендә баҫылып сыҡҡан «Тормош» гәзите редакцияһына үҙенең «Көтәм» тигән шиғырын алып килә һәм нисек [[башҡорт теле]]ндә яҙылған шулай баҫтырыуҙы һорай, гәзит мөхәррире быны хупламай һәм үҙгәртеп баҫтырырға тәҡдим итә, әммә шағир үҙ һүҙендә ҡала{{sfn|Әсфәндиәров Ә. З.|1996|страницы=185—186}}. «Көтәм» шиғырында шағирҙың туған халҡына мөхәббәте, уның киләсәгенә бағлаған өмөттәре һәр юлында күренә<ref name="Ҡанатлы Бабич" />.

1918 йылда Бабичтың үҙе иҫән сағында сыҡҡан берҙән‑бер баҫмаһы — «Йәш Башҡортостан» китабы нәшер ителә. Был китаптағы шиғырҙар һәм поэмалар, шағирҙың башҡа күп кенә әҫәрҙәре һымаҡ, [[Башҡортостан автономияһы]]н ойоштороуға бәйле ваҡиғаларға арналған, милли‑патриотик рух менән һуғарылған. 1919 йылда донъя күргән «Башҡорт халҡына көйлө хитап» шиғыры [[Башҡорт милли хәрәкәте]]нең асылын аңлата<ref name="Бабич">{{БЭ2013|81255 |Бабич (Бабичев) Шәйехзада Мөхәмәтзәкир улы|автор=[[Бикбаев Рауил Төхфәт улы|Бикбаев Р. Т.]]}}</ref>.

Шәйехзада Бабич шиғырҙарының үҙенсәлеге — ''мотлаҡ рәүештә биш ижекле юл ҡулланылған дүрт юллыҡ шиғыр''. Һуңыраҡ шиғри әҫәрҙең бындай ритмик төҙөлөшө «Бабич строфаһы» тип атала, һәм уны [[башҡорт шиғриәте]]ндә [[Мәжит Ғафури]], [[Хәким Ғиләжев]], [[Хәниф Кәрим]], [[Хәй Мөхәмәтйәров]] һәм тағы ҡайһы берҙәр уңышлы ҡуллана<ref name="Бабич"/>.

== Китаптары ==
[[Файл:Бабич.1918.jpg|thumb|1918 йылда [[Ырымбур]]ҙа баҫылып сыҡҡан «Йәш Башҡортостан» китабы.]]
* Йәш Башҡортостан. — Ырымбур, 1918. ([http://ebook.bashnl.ru/dsweb/Get/Resource-885/%D0%91%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%87_%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B9_%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf онлайн версияһы]{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }})
* Бабич шиғырҙары. — М.: Центральное издательство народов СССР, 1925. ([http://ebook.bashnl.ru/dsweb/Get/Resource-1230/%D0%91%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B8%D1%85%D0%B8.pdf онлайн версияһы]{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }})
* Һайланма әҫәрҙәр. — Өфө, 1958.
* Шиғырҙар, поэмалар, эпиграммалар. — Өфө: Башҡ. китап нәшр., 1985. — 400 б.
* Беҙ үҙебеҙ — башҡорттар. — Өфө, 1994.
* Весенняя песнь: поэзия, проза. — Уфа, 1995.
* Халҡым өсөн. — Өфө, 2005.
* Весенняя песнь. — Уфа: Китап, 2015.

== Хәтер ==
[[Файл:Библиотека 15 башкирской и татарской литературы (Челябинск) f004.jpg|мини|[[Силәбе]] ҡалаһында [[Шәйехзада Бабич исемендәге 15-се башҡорт һәм татар әҙәбиәте китапханаһы]] бинаһы]]
* 1919 йылдың 30 октябрендә Башревком Бабич исемендәге китапхана асыу тураһында ҡарар ҡабул итә. 1921 йылда [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһында Бабич исемендәге балалар йорто асыла<ref name="Салихов А. Г." />.
* 1920-се йылдарҙа [[Башҡортостан (гәзит)|«Башҡортостан»]] гәзите редакцияһы аҙнаһына ике тапҡыр «Бабич» әҙәби, сәйәси-йәмәғәт, сатирик журналын баҫтырып сығарған<ref>{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/1358-babich-zhurnal|«Бабич», журнал|автор=}}</ref>. Шул уҡ йылдарҙа [[Шәйехзада Бабич исемендәге башҡорт һәм татар әҙәбиәте китапханаһы (Силәбе)|Силәбе милли китапханаһына]] Шәйехзада Бабич исеме бирелгән<ref>{{мәҡәлә |автор= Муртазин К.|заглавие= Челябинской национальной библиотеке — 100 лет|ссылка= http://vatandash.ru/index.php?article=213|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2007|том= |номер= 2|страницы= |doi= |issn=1683-3554}}{{ref-ru}}</ref>.
* 1995 йылда шағирҙың тыуған яғында — [[Дүртөйлө районы]] Әсән ауылында [[Шәйехзада Бабич музейы]] асылған, бында 500-гә яҡын һаҡлау берәмеге һаҡлана<ref>{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/1360-babich-sh-muzejy|Шәйехзада Бабич музейы|автор=Шәрипова А. В.}}</ref>.
* [[Дүртөйлө районы]] Әсән ауылы урта мәктәбенә һәм [[Йылайыр районы]] Йылайыр ауылы башҡорт гимназияһына Шәйехзада Бабич исеме бирелгән.
* [[Әсән (Дүртөйлө районы)|Әсәндә]], [[Йылайыр]]ҙа, [[Сибай]]ҙа һәм [[Мишкә районы]]ның [[Ҡыйғаҙытамаҡ]] ауылында<ref>[http://bashgazet.ru/kultura-i-literatura/23240-babich-e-bee-yrktr.html «Башҡортостан» гәзите, 2016, 5 август] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161015053306/http://bashgazet.ru/kultura-i-literatura/23240-babich-e-bee-yrktr.html |date=2016-10-15 }}{{V|05|08|2016}}</ref> шағирға бюст ҡуйылған.
* [[«Ғәлиә» мәҙрәсәһе]]нә һәм Йылайырҙа шағир һәләк булған ерҙә урынлашҡан бинаға мемориаль таҡтаташ ҡуйылған.
* [[Баймаҡ]], [[Бөрө]], [[Дүртөйлө]], [[Нефтекама]] ҡалаларында һәм Башҡортостандың ҡайһы бер башҡа торама пункттарындағы урамдар Шайехзада Бабич исемен йөрөтә.
* 1995 йылда [[Башҡортостан Республикаһы Министрҙар Кабинеты]] ҡарары менән [[Шәйехзада Бабич исемендәге дәүләт республика йәштәр премияһы]] булдырылған.
* Шәйехзада Бабичтың ижады һәм тормошо хаҡында тулы метрлы [[Бабич (фильм)|«Бабич»]] нәфис фильмы төшөрөлөп<ref>{{мәҡәлә |автор= Нафиҡова Ләйсән.|заглавие= Үҙ халҡының һөйөклө улы|ссылка= http://kiskeufa.ru/index.php?dn=news&to=art&id=3028|язык= |издание= [[Киске Өфө (гәзит)|Киске Өфө]]|тип= |год= 2016|том= |номер= 271|страницы= |doi= |issn=}}</ref>, [[2017 йыл]]дың апреленда прокатҡа сыҡты (режиссеры — [[Булат Йосопов]])<ref>{{cite web|author=|datepublished=2017-03-10|url=http://www.bashinform.ru/bash/969905/|title=Башҡортостанда «Бабич» исемле тарихи фильм прокатҡа сыға|lang=|publisher=[[Башинформ]]|accessdate=2017-03-15}}</ref>.
* 2019 йылдың июнендә Өфөлә башҡорт шағиры Шәйехзада Бабичҡа һәйкәл асылды<ref>[http://www.bashinform.ru/bash/1324973/ Өфөлә башҡорт шағиры һәм йәмәғәт эшмәкәре Шәйехзада Бабичҡа һәйкәл асылды. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2019, 28 июнь]{{V|28|06|2019}}</ref>.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|3}}

== Әҙәбиәт ==
* ''[[Бикбаев Рауил Төхфәт улы|Бикбаев Р. Т.]]'' Шайхзада Бабич: жизнь и творчество. — Уфа, 1995. — 304 с.{{ref-ru}}
* ''Бикбаев Р. Т.'' Шәйехзада Бабич. Тормошо hәм ижады. — Өфө: Башҡ. китап нәшр., 1981. — 320 б.
* {{мәҡәлә |автор= [[Ҡунафин Ғиниәтулла Сафиулла улы|Кунафин Г. С.]]|заглавие=Тема демонизма в поэзии Ш. Бабича|ссылка=|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2003|том= |номер= 10|страницы= |doi= |issn=1683-3554}}{{ref-ru}}
* Ризаитдин Фәхретдин, Мәжит Ғафури, Шәйехзада Бабич. / Төҙөүсеһе И. Ә. Шарапов. — Өфө : Китап, 2007.
* ''[[Харисов Әхнәф Ибраһим улы|Харисов Ә. И.]]'' Әҙәби күренештәр. Өфө, 1963.
* Халыҡ шағиры халыҡ хәтерендә: Әҙәби тәнҡит, мәҡәләләр, докладтар. — Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1996. — 128 б.
* {{книга|автор=|заглавие=Шайхзада Бабич — выдающийся башкирский поэт и общественно-политический деятель: материалы Всероссийской научно-практической конференции (с международным участием), посвященной 120-летию со дня рождения Ш. М. Бабича (г. Уфа, 27 февраля 2015 г.) / отв. ред. [[Ҡолшәрипов Марат Мәхмүт улы|М. М. Кульшарипов]]|место=Уфа|издательство=РИЦ БашГУ|год=2015|страниц=174|страницы=|isbn=978-5-7477-3780-8}}{{ref-ru}}
* Шайхзада Бабич. В помощь учителю / сост., авт. вступ. ст. Г. Х. Абдрафикова (Гарипова); отв. ред. [[Нәҙерғолов Миңлеғәли Хөсәйен улы|М. Х. Надергулов]]. — Уфа, 2007. — 76 с.{{ref-ru}}
* Шәйехзада Бабич хаҡында иҫтәлектәр. — Өфө: Башҡ. китап нәшр., 1994. — 368 б.
* {{книга|автор=[[Әсфәндиәров Әнүәр Закир улы|Әсфәндиәров Ә. З.]]|заглавие=Шәйехзада Бабичтың нәҫел-нәсәбе.// Олатайҙарҙың бар тарихы...|место=Өфө|издательство=Китап|год=1996|страниц=224|страницы=179—192|isbn=5-295-01672-2|ref = Әсфәндиәров Ә. З.}}

== Һылтанмалар ==
{{Викиһаҡлағыс|Category:Shajhzada Babych}}
* {{БЭ2013| 81255|Бабич (Бабичев) Шәйехзада Мөхәмәтзәкир улы|автор=[[Бикбаев Рауил Төхфәт улы|Бикбаев Р. Т.]]}}
* {{мәҡәлә |автор= [[Бикбаев Рауил Төхфәт улы|Бикбаев Р. Т.]]|заглавие= Ҡанатлы Бабич|ссылка= http://www.vatandash.ru/pics/pdf/1241.pdf|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2005|том= |номер= 1|страницы= 123—140|doi= |issn=1683-3554}}
* [[:File:Шайехзада Бабич - на азербайджанском языке. Газета ARAZIN SƏSI.jpg|Шәйехзада Бабич // ARAZIN SƏSI: гәзит. — 2000, 11-17 июль.]]

== Видеояҙмалар ==
* {{YouTube|mGI7MsRZSIg|logo=1|''Личность в башкирской истории: Шайхзада Бабич''}} Сценарий авторы И. Батталов, реж. Р. Моратов. «Историческая среда», «Башҡортостан» ДУП ТРК, 2010 йыл.
* {{YouTube|9799S1nTKsU|logo=1|''Сәсән''}} Фильмдың авторы һәм алып барыусыһы [[Сөләймәнов Әхмәт Мөхәмәтвәли улы|Ә. М. Сөләймәнов]], режиссёры — [[Нурмөхәмәтов Әнүәр Әбүбәкер улы|Ә. Ә. Нурмөхәмәтов]]. Башҡортостан телевидениеһының «Хазина» ижад берекмәһе, 1993 йыл.
* {{YouTube|DUk7MiKCClE|logo=1|''Великий Бабич''}} Сценарий авторы [[Хәмиҙуллин Салауат Ишмөхәмәт улы|С. И. Хәмиҙуллин]], режиссёры — А. Өмөтбаев. «Башҡортостан» ДУП ТРК, 2019 йыл.

{{Яҡшы мәҡәлә|Шағир}}

[[Категория:Башҡорт милли-азатлыҡ хәрәкәте эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Ғәлиә мәҙрәсәһе шәкерттәре]]
[[Категория:Башҡорт мәркәз шураһы ағзалары]]
[[Категория:Шәйехзада Бабич]]