Ирландия битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Дәүләт
|Башҡортса исеме= Ирландия Республикаһы
|Оригиналь исеме= Poblacht na hÉireann<br> Republic of Ireland
|Эйәлек килеш=Ирландияның
|Герб=Coat_of_arms_of_Ireland.svg
<!--|Герб урынына=-->
|Девиз=
|Гимн исеме="[[Әсҡыр йыры]]"<br/>"Amhrán na bhFiann"
<!--|Аудио=-->
|Идара итеү төрө=Парламент республикаһы
|Картала=EU-Ireland.svg
 |картаға яҙыу = '''Ирландияның''' урынлашыуы (йәп-йәшел):<br>— [[Европа]]ла (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу)<br>— [[Европа Берләшмәһе]]ндә (асыҡ-йәшел)
 |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 8|lat_sec = 0
 |lon_dir = W|lon_deg = 8|lon_min = 7|lon_sec = 0
 |region        = IE
 |CoordScale    = 
|Рәсми телдәр=ирланд һәм инглиз
|Бойондороҡһоҙлок датаһы=[[6 декабрь]] [[1922]]
|тан бойондороҡһоҙлоҡ=[[Бөйөк Британия]]
|Баш ҡала=[[Дублин]]
|Эре ҡалалар=[[Дублин]], Корк
|Етәкселәрҙең вазифалары=Президент<br>Премьер-министр
|Етәкселәр=Майкл Д. Хиггинс<br>Энда Кенни
|Территория буйынса урыны=117
|Территория=70273
|% һыу өҫтө=2
|Халҡы буйынса урыны=120
|Халыҡ= 4 581 269
|Иҫәп алыу йылы= 2011
|Халыҡ тығыҙлығы=60,3
|ЭТП=172,5 млрд<ref name="IMF">{{cite web
 | author        = 
 | authorlink    = 
 | datepublished = 
 | url           = http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=178&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=45&pr.y=10#cs1
 | title         = Report for Ireland
 | format        = 
 | work          = 
 | publisher     = International Monetary Fund
 | accessdate    = 2011-02-22
 | lang          = en
 | description   = 
 | archiveurl    = http://www.webcitation.org/66OKU6Rqa
 | archivedate   = 2012-03-24
}}</ref>
|ЭТП-ны иҫәпләү йылы=2010
|ЭТП буйынса урыны=55
|Йән башына ЭТП=39&nbsp;009
 |КПҮИ                    = {{steady}} 0,908<ref name="hdi">[http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf Human Development Index and its components]</ref>
 |КПҮИ-ны иҫәпләү йылы        = 2011
 |КПҮИ буйынса урыны           = 7
 |КПҮИ-ны кимәле            = <span style="color:#090;">бик юғары</span>
|Валюта=[[Евро]] (EUR, код 978)&nbsp;<ref>[[1999]] йылға тиклем &nbsp;— ирланд фунты.</ref>
|Домен=[[.ie]]
|Телефон коды=353
|Сәғәт бүлкәтендә=+0
|Иҫкәрмәләр=
}}
'''Ирла́ндия''', '''Ирла́ндия Респу́бликаһы''' (Éire; {{lang-en|Ireland, Republic of Ireland}}) — Көнбайыш Европала урынлашҡан дәүләт, Ирландия утрауының ҙур өлөшөн биләй. Илдең исеме кельт телендәге Éire — [[дәүләт]] һүҙенән барлыҡҡа килә. Баш ҡалаһы — [[Дублин]], унда яҡынса 1,4 млн.кеше йәшәй. 1973 цылдан алып [[Европа Берләшмәһе]]ндә ағза булып тора.

== Дәүләт ҡоролошо ==
Ирландия парламент республикаһы булы тора.
Ҡануниәт хакимиәтенең юғары органы — ике палатанан (Ирландия йыйылышы һәм Сенаты) ҡоролған парламент (ирл. «Ти́хе-ан-И́ряхташ» — ''Tithe An Oireachtais'' — «шуро», «ҡоролтай»).

Дойл Эренға (Dáil Éireann — «Ирландия йыйылышы») 160 алып 170 тиклем ағза халыҡ менән һайлана.

Ирландия Сенаты (Seanad Éireann) 60 сенаторҙарҙан төҙөлә.

Ирландия президенты (Uachtarán) 7 йылға бер һайланыла. Ул күбенсә церемониаль функцияларҙы үтәй. Ысынында, илдә төп дәүләт башлығы тип Ирландияның Премьер-министры (Taoiseach — «предводитель») булып килә.

== Халҡы ==
Ирландияның төп халҡы сығышы менән кельт халҡына ҡарай. Дөйөм халыҡ һаны — 4,24 миллион кеше.
Халыҡтың яҡынса 58 % ҡалалрҙа йәшәй.
Илдә ҡырҡтан ашыу милләт көн күрә, әммә уларҙың 88,6 % самаһы — ирландтар. Ҡалғандары [[Европа]]нан, [[Африка]]нан, [[Азия]]нан сыҡҡан эмигранттар: поляктар (1,5 %), литвалар (0,6 %), нигерийҙар (0,4 %), латыштар (0,3 %), американдар (0,29 %), ҡытайҙар (0,27 %), немецтар (0,24 %).

== Ирландия байрамдары ==
Ирландияла иң төп милли байрам булып Изге Патрик көнө һынала. Унан башҡа христиан байрамдары (Пасха, Раштыуа), дәүләт көнө һ.б. билдәләнә.

== Яҙыусылары ==
* [[Грегори Изабелла Огаста]]

== Галерея ==
<div align="center"><gallery>
Рәсем:Cliffs of Moher, Clare.jpg|Көнбайыш яр буйҙары
Рәсем:Lough-lene1.jpg|Лене күле
Рәсем:Dublin O'Connell Street2.jpg|Ирландияның баш ҡалаһы — Дублин
Рәсем:Dublin Ireland Night.JPG|Киске Дублин
Рәсем:DublinAirportfromtheair.jpg|Дублин аэропорты
Рәсем:Uccquadrangle.jpg|Корк университеты
Рәсем:DublinPort.jpg|Дублин диңгеҙ порты
</gallery></div>

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [http://www.president.ie Ирландия президентының сайты]
* [http://www.gov.ie/en/ Ирландия Хөкүмәтенең сайты]
* [http://www.oireachtas.ie Ирландия парлменты]

{{Библиоинформация}}

{{Навигационный блок
 | state     = collapsed
 | заголовок = Ирландия
| Европа илдәре
| Европа Берләшмәһе
| Нейтраль дәүләттәр
|Урта диңгеҙ буйы өсөн союз
}}

[[Категория:Ирландия]]
[[Категория:Европа берләшмәһе ағзалары]]
[[Категория:Утрауҙағы дәүләттәр]]