Никола Иванов битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Государственный деятель
 |имя                  = Никола Иванов Иванов
 |оригинал имени       = {{lang-bg|Никола Иванов Иванов}}
 |изображение          = General Nikola Ivanov.jpg
 |должность          = Болгарияның Оборона министры
 |флаг               = Flag of Bulgaria.svg
 |флаг2              = Flag of Bulgaria.svg
 |периодначало       = [[17 ноября]] [[1896]] 
 |периодконец        = [[18 ғинуар]] [[1899]]
 |предшественник     = [[Рачо Петров]]
 |преемник           = [[Стефан Паприков]]
 |монарх             = [[Фердинанд I (Болгария батшаһы)|Фердинанд I]]
 |дата рождения      = 2.3.1861
 |место рождения     = {{ТУ|Ғосман империяһы|Ғосман империяһында}}, [[Калофер]]
 |дата смерти        = 10.9.1940
 |место смерти       = [[Болгария]], {{ВБУ|София}}
 |род                = 
 |имя при рождении   = 
 |отец               = 
 |мать               = 
 |супруга            = 
 |дети               = 
 |звание             = инфантериянан генерал
 |годы службы        = 1879—1913
 |принадлежность     = {{флагификация|Болгария}}
 |род войск          = пехота, армия
 |командовал         = 
* Болгария Ҡораллы көстәренең оборона штабы
* 4-се пехота дивизияһы
* 2-се пехота дивизияһы
* 2-се армия
 |сражения           = 
* [[Рус-төрөк һуғышы (1877—1878)]]
* [[Серб-болгар һуғышы]]
* [[Беренсе Балҡан һуғышы]]
* [[Икенсе Балҡан һуғышы]]
 |партия             = 
 |образование        = Генераль штабтың Николай академияһы
 |вероисповедание    = [[православие]]
 |награды            = ;Болгария
{{ряд
|{{Орден «За храбрость» (Болгария)|II степень}}
|{{Орден «За храбрость» (Болгария)|IV степень 2-го класса}}
|{{Орден «Святой Александр» 1 степени}}
}}{{ряд
|{{Орден «Святой Александр» 2 степени}}
|{{Орден «За военные заслуги» 1 степени (Болгария)}}
|{{Орден «Стара планина»|I степень с мечами}}
}}
;Башҡа илдәр
{{ряд
|{{Орден Святой Анны 1 степени с бриллиантами}}
|{{Орден Святой Анны 2 степени с алмазами}}
|{{Кавалер Большого креста ордена Короны Италии}}
}}{{ряд
|{{Командор ордена Почётного легиона}}
|{{Орден Короны (Пруссия)|1}}
|{{Кавалер командорского креста со звездой ордена Франца Иосифа}}
|{{Орден Меджидие 1 степени}}
}}{{ряд
|{{Орден Османие 2 степени}}
|{{Орден Короны Румынии 1 степени}}
|{{Орден Таковского креста 1 степени}}
|{{Орден Святого Саввы 1 степени}}
}}
 |сайт               = 
 |викисклад          = Nikola Ivanov (general)
}}
'''Никола Иванов Иванов''' ({{lang-bg|Никола Иванов Иванов}}; [[2 март]] [[1861 йыл]] — [[10 сентябрь]] [[1940 йыл]]) — Болгарияның хәрби юлбашсыһы, инфантериянан генерал, Армия штабы начальнигы (1894—1896), Болгарияның һуғыш министры (1896—1899). Балҡан һуғыштары барышында 2-се болгар армияһы менән командалыҡ итә, 1913 йылдың мартында Адрианополде алыуҙа ҡатнаша.

== Биографияһы ==
=== Сығышы һәм белеме ===
Никола Иванов 1861 йылдың 2 мартында [[Ғосман империяһы]]ның Калофер ҡалаһында тыуған. [[Габрово]]ла Апрель гимназияһында һәм 1875—1877 йылдарҙа [[Истанбул]]да «Галатаһарай» солтан лицейында уҡыған. Славян халыҡтарын азат итеү өсөн [[Рус-төрөк һуғышы (1877—1878)|Рус-төрөк һуғышы]] фронтына ирекмән булып бара, 1878 йылда [[Пловдив]]та ирекле отрядтар командиры итеп тәғәйенләнә. 1879 йылда [[София]] хәрби училищеһын тамамлай, подпоручик званиеһын ала. 1880 йылда Көнсығыш Румелия ополчениеһына (милицияһы) ебәрелә, бында 1-се һәм 2-се Пловдив пехота дружиналарында хеҙмәт итә. 1881 йылдың 9 февралендә поручик званиеһын ала. 1882—1885 йылдарҙа [[Санкт-Петербург]]та Генераль штабтың Николай академияһында белем ала.

=== Хәрби карьераһы ===
[[Болгария]]ны берләштереүҙә ҡатнаша. 1885 йылдың 9 сентябрендә капитан званиеһын ала һәм Тырново-Сеймен отряды штабының начальнигы итеп тәғәйенләнә. Серб-болгар һуғышы ваҡытында Көнбайыш отрядтың Үҙәк колоннаһы начальнигы ҡарамағында йомоштар буйынса офицер була, Пирот алышында ҡатнаша. Һуғыштан һуң 1886 йылда кенәз Александр I Баттенбергтың флигель-адъютанты итеп тәғәйенләнә, 1887 йылдан Хәрби министрлыҡ ҡарамағында бүлек начальнигы була. 1887 йылдың 1 апрелендә майор званиеһын ала. 1888 йылдан 10-сы пехота полкының командиры, 1889 йылдан 4-се бригада штабының начальнигы, 1890 йылдан 4-се кавалерия полкы командиры булып хеҙмәт итә. 1891 йылдың 2 авгусында подполковник званиеһын ала. 1891—1894 йылдарҙа Ғәскәр штабы начальнигы ярҙамсыһы һәм 1894—1896 йылдарҙа Ғәскәр штабы начальнигы була. 1895 йылдың 12 авгусында полковник званиеһын ала. 1896 йылдың 17 ноябрендә Һуғыш (Оборона) министры вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы итеп тәғәйенләнгән. 1896 йылдың 29 ноябренән 1899 йылдың 30 ғинуарына тиклем Һуғыш (Оборона) министры була. Болгария көрсөгөнән һуң [[Рәсәй империяһы]]на ҡасҡан болгар офицерҙарын ҡайтарыуҙы тәьмин иткән<ref>{{cite book | last = Радев | first = Симеон | authorlink = Симеон Радев | title = Лица и събития от моето време. Том II | location = София | publisher = Издателство „Захарий Стоянов“ | year = 2014 | pages = 152 | isbn = 978-954-09-0873-1}}</ref>. 1899—1903 йылдарҙа полковник званиеһында 4-се Преслав пехота дивизияһы, ә 1903—1907 йылдарҙа — 2-се Фракия пехота дивизияһы менән командалыҡ иткән. 1900 йылдың 15 (27) ноябрендә генерал-майор званиеһын ала. 1907 йылдан 2-се хәрби-инспекцион өлкәһе начальнигы була. 1912 йылдың 2 авгусында генерал-лейтенант званиеһын ала<ref>'''Славова''', '''С.''', '''Дойнова''', '''Ц.''', ''Балканската война през погледа на един французин&nbsp;— сборник от документи'', София, 1977, Военно Издателство, с. 57-58</ref>.

=== Балҡан һуғыштары ===
[[Файл:General Nikola Ivanov memorial plaque, 6 Nikolay Pavlovich Str., Sofia.jpg|right|thumb|[[София]]ла, Николай Павлович урамының 6-сы йортонда генерал Иванов мемориаль таҡтаташы]]
1912 йылдың сентябренән 1913 йылдың июленә тиклем 2-се болгар армияһы менән командалыҡ итә. [[Беренсе Балҡан һуғышы]] барышында Адрианополде уңышлы ҡалыуҙа һәм алыуҙа ҡатнаша. [[Икенсе Балҡан һуғышы]] ваҡытында 1913 йылдың 16 июненән 17 июлгә тиклем [[Греция]] армияһына ҡаршы алыштарҙа ҡатнашҡан, 18 июлдә Төп фатир ҡарамағында йомоштар буйынса офицер итеп тәғәйенләнгән. 1913 йылдың июленән вазифаһын ҡалдыра, 1913 йылдың 7 авгусында солох килешеүен төҙөгәндән һуң запасҡа сығарыла. [[Беренсе донъя һуғышы]] ваҡытында запаста ҡала, йәмәғәт эшмәкәрлеге һәм публицистика менән шөғөлләнгән. София запас офицерҙары йәмғиәтенең рәйесе була. 1936 йылдың 6 майында инфантериянан генерал званиеһын ала. 1940 йылдың 10 сентябрендә София ҡалаһында вафат булған.

== Хәрби званиелары ==
* Прапорщик (10 май 1879)
* Подпоручик (3 ноябрь 1879)
* Поручик (9 февраль 1881)
* Капитан (9 сентябрь 1885)
* Майор (1 март 1887)
* Подполковник (2 август 1891)
* Полковник (12 август 1895)
* Генерал-майор (15 ноябрь 1900)
* Генерал-лейтенант (2 август 1912)
* Инфантериянан генерал (6 май 1936)

== Бүләктәре ==
* {{Флаг Болгарии}} II дәрәжә һәм 2-се класслы IV дәрәжә «Батырлыҡ өсөн» ордены
* {{Флаг Болгарии}} гәүһәрҙәр менән I һәм II дәрәжә «Изге Александр» ордены
* {{Флаг Болгарии}} I дәрәжә «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» ордены
* {{Флаг Болгарии}} ҡылыстар менән I дәрәжә «Стара планина» ордены (үлгәндән һуң)<ref>Указ № 436 от 20 декември 2012 г. Обн. ДВ. бр.2 от 8 януари 2013 г.</ref>
* {{Флаг России}} алмастар менән I дәрәжә һәм гәүһәрҙәр менән II дәрәжә Изге Анна ордены
* {{Флаг|Италия|1861}} I дәрәжә Италия тажы ордены (Ҙур тәре кавалеры)
* {{Флаг Франции}} III дәрәжә Почёт легионы ордены (Командор)
* {{Флаг Германской империи}} I дәрәжә Таж ордены
* {{Флаг Австро-Венгрии}} II дәрәжә Австрия императоры Франц Иосиф ордены (Йондоҙ менән командор тәреһе кавалеры)
* {{Флаг Османской империи}} I дәрәжә Меджидиә ордены
* {{Флаг Османской империи}} II дәрәжә Ғосманиә ордены
* {{Флаг Румынии}} I дәрәжә Румыния Тажы ордены
* {{Флаг|Сербия|1882}} I дәрәжә Таков тәреһе ордены
* {{Флаг Королевства Югославия}} I дәрәжә Изге Савва ордены

== Библиографияһы ==
* {{книга|автор=Никола Иванов|заглавие=Балканската война 1912–1913 г. Том I|место=София|год=1924|издательство=Печатница на армейския военно-изследователски фонд}}
* {{книга|автор=Никола Иванов|заглавие=Балканската война 1912–1913 г. Том II|место=София|год=1925издательство=Печатница на армейския военно-изследователски фонд}}

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* '''Недев''', '''С.''', ''Командването на българската войска през войните за национално обединение'', София, 1993, Военноиздателски комплекс „Св. Георги Победоносец“, с. 68–69
* ''Съвременна пехота'', статия ''Генерал от пехотата Никола Иванов'', София, октомври 1940, Изд. Пехотна инспекция, стр. 44, 45
* Ташев, Ташо. Министрите на България 1879-1999. София, АИ „Проф. Марин Дринов“ / Изд. на МО, 1999. ISBN 978-954-430-603-8 / ISBN 978-954-509-191-9.
* [http://www.lostbulgaria.com/?p=5435 Фотография генерала Николы Иванова, подполковника Генерального штаба в 1895-1896 годах на сайте Lost Bulgaria]
<!-- {{Министры обороны Болгарии}}-->

[[Категория:Болгария хәрбиҙәре]]
[[Категория:Рус-төрөк һуғышында (1877—1878) ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Беренсе Балҡан һуғышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Икенсе Балҡан һуғышында ҡатнашыусылар]]