Hilingon an source kan Mata Hari


{{Infobox spy|honorific_prefix=|name=Mata Hari|honorific_suffix=|nickname=|image=Mata Hari 13.jpg|image_size=275px|alt=|caption=Mata Hari in 1906|allegiance=[[France]]|service=[[Deuxième Bureau]]|serviceyears=1916–1917|rank=|operation=|award=|codename1=|codename2=|codename3=|codename4=|codename5=|codename6=|codename7=|codename8=|codename9=|other=|birth_name=Margaretha Geertruida Zelle|birth_date={{birth date|df=y|1876|08|07}}|birth_place=[[Leeuwarden]], [[Netherlands]]|death_date={{death date and age|df=yes|1917|10|15|1876|08|07}}|death_place=[[Vincennes]], [[Paris]], [[French Third Republic|France]]|death_cause=[[Execution by firing squad]]|buried=|height={{convert|5|ft|10|in|m}}|nationality=[[Dutch people|Dutch]]|religion=|residence=|parents=Adam Zelle (father) <br /> Antje van der Meulen (mother)|spouse={{marriage|Rudolf John MacLeod|1895|1906|reason=div}}|children={{unbulleted list|Norman-John MacLeod (son) (30 January 1897&nbsp;– 27 June 1899)|Louise Jeanne MacLeod (daughter) (2 May 1898&nbsp;– 10 August 1919)}}|occupation=[[Exotic Dancer]] <br> [[Courtesan]] <br> [[Spy]]|alma_mater=|signature=|module=}}
Si '''Margaretha Geertruida''' "'''Margreet'''" '''MacLeod''' (''née'' '''Zelle'''; 7 Agosto 1876 - 15 Oktobre1917), mas midbid sa ''stage name'' na  '''Mata Hari''' (/ˈmɑːtə ˈhɑːri/), sarong  ''Dutch exotic dance''r asin courtesan na pig akusaran bilang espiya sa Alemanya kan inot na gerang pankinaban asin ginadan sa paagi nin ''firing squad'' sa Pransya. 

== Kaamayi kan Buhay ==
Si Margaretha Zelle pinangaki kan 7 Agosto 1876, sa Leeuwarden, [[Nederlands|Netherlands]]. Siya an pinakamatua sa apat na magturugang ni

Adam Zelle (2 Oktobre 1840&nbsp;– 13 Marso 1910) asin an inot kaining agom na si Antje van der Meulen (21 Abril 1842&nbsp;– 9 Mayo 1891). Igwa siya nin tulong tugang na lalaki. An saiyang ama igwa nin tindahan nin kalo, nagkaigwa nin mga maray na negosyo sa industriya nin petrolyo, asin nagkaigwa nin duro-dagmang na kwarta tangani na matawan si Margaretha nin malayaw na buhay sa pagkaaki. Kaayon igdi an pagpapaklase saiya sa mga eksklusibong eskwelahan hanggan sa edad na 13. Sa ibong kan mga tradisyonal na asersyon na si Mata Hari parte ''Javanese,'' parte ''Indonesian'', an mga iskolar nagsasabi na mayo siya nin dawa anong Asyano o ''Middle Eastern'' na lahi asin an saiyang mga magurang parehas na ''Dutch.'' 

Pakalihis na malugi an mga negosyo kan ama ni Margaretja kan 1889, an saiyang mga magurang nagdiborsyo, asin an saiyang ina nagadan man kan 1891. Nag-agom utro an saiyang ama sa Amsterdam kan 9 Pebrero 1893. An inagom kaini iyo si Susanna Catharina ten Hoove (11 Marso1844&nbsp;– 1 Disyembre 1913) asin dai man sinda nagkaigwa nin aki. Dai nagin maray an iribahan kan saindang pamilya, kaya si Maragaretha nag-istar sa saiyang ''godfather'' na si Mr. Visser, sa Sneek. Pakatapos kaini, nag adal siya bilang ''kindergarten teacher'' sa Leiden, alagad kan nagpoon na mag ilusyon saiya an saiyang ''headmaster,'' siya tinanggal sa pwesto kan saiyang ''godfather .'' Pirang bulan an nakaagi, naglipat siya pasiring sa istaran kan tiyuon niya sa The Hague.

== Trabaho ==

=== Dutch East Indies ===
Sa edad na 18, pigsimbag ni Zelle an pangapodan kan sarong adbertismo sa sarong babasahon na ''Dutch''  na inilaag kan sarong ''Dutch Colonial Army Captain'' na si Rudolf Macleod (1 Marso 1856 - 9 Enero 1928), na kaidto nakaistar sa ''Dutch East Indies (''ngunyan ''Indonesia)'' asin naghahanap man nin maaagom. Inagom ni Zelle si Macleod sa Amsterdam kan 11 Hulyo 1895. Aki siya ni ''Captain John Brienen Macleod ( hali sa ankan kan Gesto brancj kan MacLeods kan Skye, kaya iyo man an saiyang Scottish na ngaran )'' asin kan agom kaini na si Dina Louisa, Baroness Sweerts de Landas. An saindang pag inagoman nagdara saiya pasiring sa ''Dutch Upper Class,'' asin nagin maray an dalagan kan saiyang estado pinansyal. Nagbalyo sinda pasiring sa Malang, sa walang parte kan isla ''Java,'' nag byahe sa ''SS Prinses Amalia'' kan Mayo 1897, nagkaigwa nin duwang aki, iyo sinda  ''Norman-John MacLeod (30 Enero 1897&nbsp;– 27 Hunyo 1899) asin Louise Jeanne MacLeod (2 Mayo 1898&nbsp;– 10 Agosto 1919).''{{multiple image|align=left|footer=Her children Louise Jeanne and Norman-John, with his father|width=90|image1=Louise Jeanne Mac Leod.jpg <!-- deleted file removed Louise Jeanne MacLeod.jpg -->|image2=Rudolpf and Norman John.jpg}}An kagabsan kan saindang pag inagoman dai nagin maray an kinaabtan. Nagin para-inom si MacLeod asin pirmi kaining binabanog an saiyang agom, na mas nguhod saiya nin benteng taon asin iyo man an saiyang sinusudya kun tano ta siya dai nakakakua nin promosyon sa trabaho. Nagkaigwa man siya nin kabit, na sarong legal na kultura sa ''Dutch East Indies'' kan mga panahon na idto. Binayaan siya ni Zelle temporalmente, uminiba ki Van Rheedes, saro man na ''Dutch officer.'' Inadalan niya an mga ''Indonesian Traditions'' nin labi-labi sa laog nin pirang bulan asin nag-ayon sa sarong lokal na pag-iriba sa pagbayli kan mga panahon na idto. Konektado sa mga paryentes niya sa ''Netherlands'' kan 1897, ipigluwas niya an ngaran na ''Mata Hari,'' tataramon para sa "saldang" sa saong lokal na lenggwaheng Malay (literal na "mata kan aldaw")

Sa pagpirit ni MacLeod, buminwelta saiya si Zelle, alagad dai man nin pagbabago sa saiyang mga gawi. Nagdulag siya sa mga siring na pangyayari sa paagi nin pag adal sa lokal na kultura. Kan 1899, an saindang mga aki nagkaigwa nin mga hilang katakod kan pagbulong kan ''syphilis'' na nakua man sana sa sadiring mga magurang. Alagad sabi man kan pamilya, sinda pighilo kan saro sa serbidor ninda. Nakasalbar si Jeanne, alagad si Norman nagadan. Sabi sa ibang mga impormasyon, hinilo kan mga kaiwal sinda MacLeod kaiba an saiyang mga aki. Pakalihis kan pagbwelta sa ''Netherlands'' , opisyal na nagsuwayan  an mag-agom kan 30 Agosto 1902. Nagin pinal an diborsyo kan 1906. Tinawan nin kustodiya ki Jeanne si Zelle. Si MacLeod man kaipohan na magtao nin suporta, na dai niya man ngani inutob,  asin huli kaini nagin masakit an pagbuhay para ki Zelle asin sa saiyang aki. Nagdesisyon si MacLeod na dai iuli si Jeanne sa saiyang ina. Dai man nin mga paagi si Zelle tangani na mapakarhay niya an sitwasyon kaya inako niya na sana ini. Dawa pa ngani nagin abusadong agom si MacLeod, nagtutubod man siya na nagi ining maray na ama. Nagadan si Jeanne sa edad na 21, posibleng huli sa mga komplikasyon katakod kan syphilis. 

=== Paris ===
[[Ladawan:Mata_Hari_dancing_in_the_Musée_Guimet_(1905)_-_1.jpg|thumb|Performing in 1905]]
Kan 1903, si Zelle nagpasiring sa Paris, kun sain siya nagtrabaho nilang ''circus horse rider'' sa gaha na Lady MacLeod, na biyo man pigkontra kan mga ''Dutch'' na MacLeods. Huli sa labing pangangaipo, siya man nagin modelo para sa mga pintor.

Kan 1905, nagin bantog si Mata Hari bilang ''exotic dancer.'' Kontemporaryo siya kan mga parasayaw na sinda, ''Isadora Duncan'' asin ''Ruth St. Denis,'' lideres kan mga inot na paghiro sa modernong pagbayli, na kan paglaog kan ika-duwampulong sentenaryo nagpasiring sa ''Asya'' asin ''Europa'' tangani na maghanap nin mga artistikong inspirasyon. Pakalihis kan mga panahon, masurat an mga kritiko manungod igdi na an mga ini paghiro sa konteksto kan ''Orientalism.'' Si ''Gabriel Astruc'' an saiyang nagin personal na ''booking agent.'' 

Mailay, mahuyom, asin sa pirming pagpapasikrap kan saiyang hawak, nakua ni Mata Jari an atensyon kan saiyang mga paradalan asin nagkaigwa nin trayumpo sa saiyang ''debut'' na pagpalabas sa [./https://en.wikipedia.org/wiki/Mus%C3%A9e_Guimet ''Musée Guimet''] kan 13 Marso 1905. Nagin panhaloyan na kuro-kairiba man siya kan milyonaryong industruliyastang  si [./https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%89mile_%C3%89tienne_Guimet ''Émile Étienne Guim''et], na iyo an kagmukna kan Musée. Nag sagin siyang prinsesang ''Javanese'' na pinangaki bilang ''Hindu,'' nag sagin pa na gulpi an pakanuod sa mga sagaradong Indyanong bayli magpoon pa kan siya aki. Pirang beses man siya nalitrato kan mga panahon na ini, mantang huba o dai man na intiro. An iba sa mga litratong ini pigkurua ni MacLeod tangani na mapakusog niya an kaso laban ki Mata Hari para sa kustodiya kan saindang aki. 
<br />
[[Ladawan:Margaretha_Zelle,_alias_Mata_Hari.jpg|wala|thumb|Mata Hari in 1906, wearing only a gold bejeweled breastplate and jewellery]]
[[Ladawan:Mata-Hari_1910.jpg|thumb|In 1910 wearing a bejewelled head-dress]]

== Pag-espiya ==
[[Ladawan:Mata_Hari,_by_Jacob_Merkelbach.jpg|wala|thumb|In Amsterdam, 1915]]

=== Paglitis asin pag gadan ===
[[Ladawan:Mata_Hari_on_the_day_of_her_arrest_13-2-1917.jpg|thumb|At her arrest]]
[[Ladawan:Margaretha_Zelle_voor_de_executie.jpg|thumb|Margaretha Zelle Mug shot]]
[[Ladawan:The_Execution_of_Mata_Hari.jpg|alt=|thumb|Mata Hari awaiting death by firing squad. "Almost certainly a reconstruction for the 1920 film, with Asta Nielsen in the title role"<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/298185611|title=Traitors & Turncoats: Twenty Tales of Treason from Benedict Arnold to Ezra Pound|last=Ian|first=Crofton|date=|publisher=Quercus|year=2009|isbn=9781848660113|location=London|pages=131|oclc=298185611}}</ref> ]]

== Legasiya ==

=== Museum Exhibition ===
[[Ladawan:Plakboek_mata_hari.JPG|thumb|Scrapbook of Mata Hari in the Frisian Museum in Leeuwarden, [[Nederlands|Netherlands]]]]
[[Ladawan:Mata_Hari.jpg|thumb|Statue of Mata Hari in Leeuwarden,  Netherlands]]

== Sa popular na kultura ==

== Hilingon man ==

* Women in dance
* Yoshiko Kawashima – sometimes known in fiction under the pseudonym "Eastern Mata Hari"

== Toltolan ==
<references group="" responsive=""></references>'''Bibliyograpiya'''

* Collas, Phillipe, (2008). ''Mata Hari, sa véritable Histoire.'' Paris: Plon 2003. {{ISBN|978-2-2591-9872-1}} (French)
* Coulson, Thomas. ''Mata Hari: Courtesan and Spy''. London: Hutchinson, 1930.  [[OCLC]]&nbsp;[https://www.worldcat.org/oclc/17969173 17969173]
* Craig, Mary, W. (2017), ''A Tangled Web: Mata Hari Dancer, Courtesan, Spy''. Stroud: The History Press, 2017. {{ISBN|978-0750968195}}
* Dumarcet, Lionel:'' L'affaire Mata-Hari''. De Vecchi, Paris 2006, {{ISBN|2-7328-4870-0}} (French)
* Howe, Russel Warren: ''Mata-Hari. The true story.'' Editions de l'Archipel, Paris 2007, {{ISBN|978-2-84187-577-1}} (French)
* Huisman, Marijke. (1998), ''Mata Hari (1876–1917): de levende legende''. Hilversum: Verloren. {{ISBN|90-6550-442-7}} (Dutch)
* Maucher,Ute, Pfeiffer, Gabi: ''Codewort: Seidenstrumpf, Die größten Spioninnen des 19. und 20. Jahrhunderts.'' ars vivendi verlag, 2010, {{ISBN|978-3-89716-999-9}} (German)
* Ostrovsky, Erika. (1978), ''Eye of Dawn: The Rise and Fall of Mata Hari''. New York: Macmillan. {{ISBN|0025940309}}  OCLC 3433352
* Samuels, Diane: ''The true life fiction of Mata Hari''. Hern Books, London 2002, {{ISBN|1-85459-672-1}}
* Shipman, Pat. (2007), ''Femme Fatale: Love, Lies, and the Unknown Life of Mata Hari''. London: Weidenfeld &amp;amp; Nicolson {{ISBN|0-297-85074-1}}
* Waagenaar, Sam. (1965), ''Mata Hari''. New York: Appleton-Century.
* Wheelwright, Julie. (1992). ''The Fatal Lover: Mata Hari and the Myth of Women in Espionage''. London: Collins and Brown. {{ISBN|1-85585-128-8}}
* Mauro Macedonio. (2017). ''Mata Hari, a life through images''. Tricase: Youcanprint. {{ISBN|9788892637818}}

== Panluwas na takod ==

* [http://www.matahari.nl/ Multi-language (nl, fr, de, en) website on Mata Hari]
* [https://web.archive.org/web/20061001180657/http://www.museum-security.org/00/110.html#2 Details of the disappearance of the corpse]
* [http://www.eyewitnesstohistory.com/matahari.htm "The Execution of Mata Hari, 1917," EyeWitness to History, www.eyewitnesstohistory.com (2005)]
* [http://donhollway.com/matahari/ "Mata Hari," from History Magazine. Complete text, images, video]
[[Kategorya:Pages with unreviewed translations]]