Прагляд крыніцы для Уладзімер Аляксеевіч Арлоў

{{Цёзкі|Уладзімер Арлоў}}
{{Пісьменьнік
|Імя                 = Уладзімер Арлоў
|Лацінка             = Uładzimier Arłoŭ
|Партрэт             = Arlou Uladzimer.JPG
|Месца нараджэньня   = [[Полацак]], [[Віцебская вобласьць]], [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]
|Грамадзянства       = 
|Род дзейнасьці      = [[Літаратура|літаратар]], [[Паэзія|паэт]], [[гісторык]]
|Гады актыўнасьці    = 
|Кірунак             = 
|Жанр                = верш, гістарычная проза, гістарычная публіцыстыка
|Дэбют               = 
|Прэміі              = 
|Палічка             = 
|Сайт                = http://arlou.by
}}
'''Уладзіме́р Аляксе́евіч Арло́ў''' (нарадзіўся 25 жніўня 1953 году, [[Полацак]]) — беларускі празаік, паэт, гісторык.

== Біяграфія ==
Уладзімер Арлоў нарадзіўся ў сям’і інтэлігентаў (маці працавала выкладчыцай гісторыі, бацька — пракурорам). Скончыў гістарычны факультэт БДУ (1975). Працаваў у [[Наваполацак|Наваполацку]] настаўнікам гісторыі (1975—1976), карэспандэнтам, загадчыкам аддзелу, намесьнікам рэдактара гарадской газеты «[[Хімік (газэта)|Хімік]]» (1976—1986), пасьля пераезду ў Менск — рэдактарам выдавецтва «[[Мастацкая літаратура]]» (1988—1997). Сябра [[Саюз беларускіх пісьменьнікаў|Саюзу беларускіх пісьменьнікаў]] і Беларускага ПЭН-цэнтру. З 1988 у БНФ «Адраджэньне», двойчы выбіраўся ў Сойм [[Беларускі Народны Фронт Адраджэньне|БНФ]]. Цяпер беспартыйны. Грэка-каталік. Жыве ў Менску.

У сакавіку 2024 году антыбеларуская частка [[Летувісы|летувіскай супольнасьці]] абвясьціла Ўладзімера Арлова «''галоўным ідэолягам [[Ліцьвінства|ліцьвінізму]]''» і выступіла з пагрозамі на адрас гісторыка, што прычынілася сьпярша да скасаваньня, а потым пераносу яго сустрэчы з чытачамі ў [[Вільня|Вільні]]<ref>[https://nashaniva.com/338932/ «Не можам гарантаваць бяспекі». У Вільні адмянілі сустрэчу з Уладзімірам Арловым], [[Наша Ніва]], 21 сакавіка 2024 г.</ref>. Тым часам памагатыя [[рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] ([[Расейская акупацыя Беларусі|расейскай акупацыйнай адміністрацыі]]) яшчэ ў кастрычніку 2022 году абвясьцілі гістарычныя кнігі Ўладзімера Арлова «экстрэмісцкімі матэрыяламі» і пачалі зьнішчаць іх — у прыватнасьці, першае і другое выданьне кнігі «Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды ды Касьцюшкі»<ref>[https://www.svaboda.org/a/32975203.html Жыхар Кобрыня атрымаў 10 дзён арышту за кнігу Ўладзімера Арлова], [[Радыё Свабода]], 1 чэрвеня 2024 г.</ref>.

== Навуковая і творчая дзейнасьць ==
Піша пра найважнейшыя падзеі, зьявы і постаці беларускай гісторыі, малавядомыя гістарычныя факты<ref>Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага: біябібліяграфічны даведнік / С. Марозаў. — Горадня — Каўнас, 2022. С. 28.</ref>. У кнізе «[[Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае]]» падкрэсьлівае, што «''мы — [[беларусы]], але мы і [[ліцьвіны]], спадкаемцы гісторыі і культуры магутнай эўрапейскай дзяржавы — [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]''»<ref>{{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)|к}} С. 161.</ref>

Дэбютаваў вершамі ў студэнцкім самвыдавецкім часопісе «[[Блакітны ліхтар]]» ([[Наваполацак]], 1973). Падчас навучаньня ў БДУ стаў адным з ініцыятараў выпуску ў Мінску самвыдавецкага літаратурнага альманаху «[[Мілавіца (часопіс)|Мілавіца]]» (1974—1976), за што выклікаўся ў КДБ, для «прафіляктычных гутарак». Разам з В. Мудровым у 1970—1980-х узяў удзел у памнажэньні і пашырэньні шэрагу забароненых на той час беларускіх выданьняў, сярод якіх быў  «Расейска-беларускі (крыўскі) слоўнік» В. Ластоўскага.

Вядомасьць прынесла проза, творы гістарычнай тэматыкі, затым зьвярнуў на сябе ўвагу як арыгінальны эсэіст і паэт.

Аўтар шматлікіх кніг прозы, паэзіі, гістарычных нарысаў і эсэ. 

Творы Ўладзімера Арлова перакладаліся на шмат якія мовы, у тым ліку на ангельскую, нямецкую, польскую, швэдзкую, [[Чэская мова|чэскую]], украінскую, вугорскую, францускую, [[Румынская мова|румынскую]], расейскую, эстонскую, [[Летувіская мова|летувіскую]], [[Латыская мова|латыскую]], [[Славацкая мова|славацкую]], грузінскую ды інш. . Больш чым на 25 моваў перакладзенае напісанае ў 1990 эсэ «Незалежнасьць — гэта…».

Аўтар сцэнарыяў навукова-дакумэнтальных фільмаў «Еўфрасіньня Полацкая», «Полацкія лябірынты», «Сімяон Полацкі» ды іншых.

Пераклаў з расейскай мовы на беларускую кнігу [[Мікалай Улашчык|Мікалая Улашчыка]] «Была такая вёска» (1989), з украінскай мовы на беларускую кнігі Валерыя Шаўчука «Забойства Пятра Невядомага» (1993), Аляксандра Ірванца «Роўна / Ровно» (2007).

== Ацэнкі ==
''«Уладзімер Арлоў — майстар гістарычнай прозы, іранічны эсэіст. Філіграннае валоданьне стылем і  сакавіта-грубаваты гумар зрабілі яго адным з самых папулярных пісьменьнікаў краіны''». (Часопіс «[[ARCHE Пачатак|ARCHE]]»).

== Бібліяграфія ==

* Добры дзень, мая Шыпшына. Апавяданні, аповесць. — Мн., 1986    
* День, калі ўпала страла. Аповесці і апавяданні. — Мн., 1988    
* Асветніца з роду Усяслава. Ефрасіння Полацкая. — Мн., 1989    
* Пока не погасла свеча. Повести и рассказы. — М., 1990    
* Там, за дзвярыма. Вершы ў прозе. — Мн., 1991    
* Рандэву на манеўрах. Аповесць. Апавяданні. — Мн., 1992    
* Еўфрасіння Полацкая. Евфросиния Полоцкая. — Мн., 1992    
* Прысуд выканаў невядомы. Ігнат Грынявіцкі. — Мн., 1992    
* «Совершенно секретно», альбо Адзін у трох іпастасях. Літаратурна-публіцыстычныя артыкулы. Эсэ. — Мн., 1992    
* Міласць князя Гераніма. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 1992    
* Мой радавод да пятага калена. Эсэ. — Мн., 1993    
* Пяць мужчын у леснічоўцы. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 1994    
* Таямніцы полацкай гісторыі. Гістарычныя эсэ. — Мн., 1994, 2000, 2002, 2008   
* Фаўна сноў. Вершы. — Мн., 1995    
* Тайны полоцкой истории. Історіческіе эссе. — Мн., 1995, 2012    
* Адкуль наш род. Апавяданні. — Мн., 1996; Вільня, 2000, 2003    
* Рэквіем для бензапілы. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 1998    
* Божая кароўка зь Пятай авэню. Эсэ. — Мн., 1998    
* Жыватворны сімвал Бацькаўшчыны. Гісторыя Крыжа святой Еўфрасінні Полацкай. Животворный символ Отчизны. История креста святой Евфросинии Полоцкой. — Мн., 1998
* Дзесяць вякоў беларускай гісторыі. (У суаўтарстве з Генадзем Сагановічам). 862—1918. Падзеі. Даты. Ілюстрацыі. — Вільня, 1999, 2000, 2002
* Еўфрасіння Полацкая. Жыццяпіс і даследаванне спадчыны асветніцы. — Мн., 2000  
* Requiem dla piły motorowej. Proza. — Białystok, 2000    
* Десять веков белорусской истории. 862—1918. События. Даты. Иллюстрации. (В соавторстве с Генадзем Сагановичем). — Вильня, 2001    
* Сны імператара. Апавяданні. Аповесці. Эсэ. — Мн., 2001    
* [[Краіна Беларусь|Краіна Беларусь. Ілюстраваная гісторыя]]. Мастак Зьміцер Герасімовіч. — Марцін (Славакія), 2003, Браціслава, 2012, 2013
* Ордэн Белай Мышы. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 2003, 2013    
* Адкусі галаву вароне. Эсэ. — Мн., 2003    
* Каханак яе вялікасці. Гістарычныя апавяданні. Эсэ. — Мн., 2004    
* Час чумы. Гістарычныя аповесці. Апавяданні. — Мн., 2005    
* Реквієм для бензопилки. Оповідання та повість. — Київ, 2005    
* Сланы Ганібала. Выбраныя эсэ. — Мн., 2005    
* Ад Полацка пачаўся свет. Гістарычныя эсэ. — Мн., 2005    
* Kochanek jej wysokości. Proza. — Wrocław. 2006    
* Паром празь Ля-Манш. Вершы. — Мн., 2006    
* Час чумы. Аўдыёкніга. — Мн., 2006    
* Імёны Свабоды. Эсэ. — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2007, 2009, 2015, 2020  
* Адкуль наш род. Аўдыёкніга. — Мн.,, 2007    
* Таямніцы полацкай гісторыі. Аўдыёкніга. — Мн,, 2008    
* Сны імператара. Аўдыёкніга. — Мн., 2008    
* Паўстанцы. Аўдыёкніга. — Мн., 2008    
* Паром празь Ля-Манш. Аўдыёкніга. — Мн., 2008    
* Ордэн Белай Мышы. Аўдыёкніга. — Мн., 2008    
* Prom przez kanał La Manche. Wiersze. — Gdańsk., 2009    
* Усё па-ранейшаму толькі імёны зьмяніліся. Вершы. — Мн., 2009    
* Ля Дзікага Поля. Гістарычныя апавяданні. Аповесць. Эсэ. — Мн., 2010  
* Імёны Свабоды. Аўдыёкніга — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2011  
* Пакуль ляціць страла. 100 пытаньняў пісьменьніку. — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2012    
* Сьвецяцца вокны ды нікога за імі. Вершы. — Мн., 2012    
* [[Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае|Краіна Беларусь: Вялікае Княства Літоўскае. Ілюстраваная гісторыя]]. Мастак Зьміцер Герасімовіч. —  Браціслава, 2012, 2013    
* Страна Беларусь. Иллюстрированная история. Художник Змицер Герасимович. —  Братислава, 2013    
* This country called Belarus. An Illustrated History — Bratislava, 2013  
* Ад Полацка пачаўся свет. My Polacak, the Cradle of the World —  Мн., 2014    
* Patria aeterna: apaviadańni — Miensk, 2015    
* Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды да Касцюшкі. Мастак Павел Татарнікаў, Мн., 2016, 2017, 2019    
* Танцы над горадам. Тры аповесці — Мн., 2017    
* Краіна Ур. Вершы. — Мн., 2018
* Я марыў стаць шпіёнам. Выбраная проза. Мн., 2018
* Вустрыцы а пятай раніцы. Выбраныя эсэ. Мн., 2018
* Архіварыус Война. Гістарычная проза. Мн., 2018
* Танцы на горадам. Проза апошніх гадоў. Мн, 2018   
* Belarus. The epoch of the Grand Duchy of Lithuania. An illustrated history. —  Vilnius, 2018    
* Faszination Belarus. Illustrierte Geschichte. Eines unbekannten landes. — Vilnius, 2018    
* Паручнік Пятровіч і прапаршчык Здань. Балады — Мн., 2018
* Porucznik Piatrowicz i chorąży Duch. Ballady — Lublin, 2021
* Все як раніше лише імена змінилися. Вірші — Київ, 2021
* Краєвид з ментоловим ароматом. Коротка проза — Львів, 2021

== Узнагароды ==
* 1986 — [[Прэмія Ленінскага камсамолу Беларусі]] за кнігу «Добры дзень, мая Шыпшына».
* 1990 — [[Мэдаль Францішка Скарыны]] «''за ўнёсак у распрацоўку тэмы гістарычнага мінулага Беларусі ў літаратуры''».
* 1993 — Выдавецкая [[прэмія імя Ўладзімера Караткевіча]] за кнігі «Еўфрасіння Полацкая» і «Рандэву на манеўрах».
* 1996 — [[Прэмія імя Францішка Багушэвіча (ПЭН-цэнтар)|Літаратурная прэмія імя Францішка Багушэвіча]] Беларускага ПЭН-цэнтру за кнігу «Таямніцы полацкай гісторыі».
* 1998 — Прэмія Таварыства вольных літаратараў «[[Гліняны Вялес]]» за кнігу «Божая кароўка зь Пятай авеню».
* 2004 — Прэмія імя Барыса Кіта (Нямеччына).
* 2006 — Прэмія «[[Залатая Літара|Залатая літара]]» за кнігу вершаў «Паром праз Ла-Манш».
* 2010 — Міжнародная прэмія «[[Эўрапейскі паэт свабоды]]» (Польшча) за кнігу «Паром празь Ля-Манш»)<ref>http://nn.by/?c=ar&i=36669</ref>.
* 2015 — Прэмія часопісу «Дзеяслоў» «[[Залаты апостраф]]» за аповесьць «Танцы над горадам».
* 2015 — Срэбны мэдаль «[[Zasłużony Kulturze Gloria Artis]]» (Польшча).
* 2016 — Міжнародная літаратурная прэмія «Алеко» (Баўгарыя).
* 2016 — Літаратурная [[Прэмія імя Алеся Адамовіча (ПЭН-цэнтар)|прэмія імя Алеся Адамовіча]] Беларускага ПЭН-цэнтру за кнігу «Імёны Свабоды».
* 2017 — [[Прэмія Цёткі]] за кнігу «Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды да Касцюшкі».
* 2018 — [[Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца]] за кнігу «Танцы над горадам».
* 2019 — [[Мэдаль 100 гадоў БНР]] [[Рада БНР|Рады Беларускай Народнай Рэспублікі]].

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [https://web.archive.org/web/20200317194749/https://arlou.by/ Афіцыйная старонка Уладзімера Арлова]
* [http://kamunikat.org/Arlou_Uladzimier.html Пэрсанальны сайт Уладзімера Арлова] на [[Kamunikat.org]]
* [http://slounik.org/80803.html Біяграфія] на [[Slounik.org]]
* [http://knihi.com/Uladzimir_Arlou/ Творы на «Беларускай Палічцы»]
* [https://web.archive.org/web/20070929162959/http://www.gazetaby.com/cont/print.php?sn_nid=6809 1991-2006. Вынікі ад Уладзімера Арлова]
* [http://gdv.of.by/by/21/60/559/ ГАЗЕТА ДЛЯ ВАС // Уладзімер Арлоў наведаў Івацэвічы]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://litradio.by/fanateka/452-uladzimer-arlo.html Уладзімер Арлоў чытае вершы на Літаратурным радыё]

{{Пісьменьнікі і паэты Беларусі}}
{{Прэмія Гліняны Вялес}}
{{Мядовая прэмія}}

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Арлоў, Уладзімер Аляксеевіч}}
[[Катэгорыя:Беларускія гісторыкі]]
[[Катэгорыя:Беларускія літаратары]]
[[Катэгорыя:Беларускія паэты]]
[[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі «Гліняны Вялес»]]