Пінкавічы

Вёска Пінкавічы Краіна Беларусь Вобласць Брэсцкая Раён Пінскі Сельсавет Пінкавіцкі Каардынаты 52°08′22″ пн. ш. 26°09′56″ у. д. Першая згадка 1499 Насельніцтва ▲3 902 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 165 Паштовыя індэксы 225730 Аўтамабільны код 1 СААТА 1254885051 Пінкавічы на карце Беларусі ±

Пінкавічы на Вікісховішчы

Пі́нкавічы (трансліт.: Pinkavičy, руск.: Пинковичи) — вёска ў Пінскім раёне Брэсцкай вобласці на левым беразе Піны. Уваходзіць у склад Пінкавіцкага сельсавета. Станам на 2005 год чацверты па велічыні сельскі населены пункт у Брэсцкай вобласці.

Гісторыя

Летапіс вёскі Пінкавічы пачынаецца з XV стагоддзя. Дакладная дата заснавання паселішча невядомая, але з упэўненасцю магчыма сцвярджаць, што Пінкавічы на некалькі дзесяцігоддзяў, а мо і стагоддзяў старэйшыя за вядомы год першай узгадкі.

У Вялікім Княстве Літоўскім

• 1499 год - Пінкавічы згадваюцца, як зямля манаскага каталіцкага ордэна францысканцаў. Зямля ўваходзіла ў Пінскае княства, якое ў 1556 годзе Жыгімонт II Аўгуст пераўтварыў у староства.
• XVI-XVIII стагоддзе - зямлёй валодалі князі Курцэвічы, Сапегі, шляхціч Ельскі, граф Бжастоўскі і род Скірмунтаў.
• 1648 год - у ходзе казацка-сялянскай вайны праз вёску з Пінска адыходзіў казацкі атрад на чале з Антонам Нябабай.
• 25 верасня 1655 года - у Пінкавічах з суднаў высадзіўся атрад царскага ваяводы Дзмітрыя Валконскага, які адсюль штурмаваў Пінск з мэтаю рабавання горада.
• 1762 год - згодна з перапісам арганізаваным Адамам Бжастоўскім у Пінкавічах налічвалася 117 дамоў у якіх пражывала каля 700 сялян. Налічвалася 17 коней і 131 валоў. Хаты сялян размяшчаліся ўздоўж ракі, побач з імі іх надзелы.
• 1793 год - у выніку ІІ падзела Рэчы Паспалітай Пінкавічы апынуліся ў складзе Расійскай імперыі.

У Расійскай імперыі

• ХІХ - пач. ХХ стагоддзя - Пінкавічы цэнтр воласці Пінскага павета ў складзе 20 вёсак з насельніцтвам 1470 чалавек.
• 1830 год - лічыцца афіцыйнай датай пабудовы Свята-Пакроўскай царквы.
• 1863 год - пабудавана школа (Пінкавіцкае народнае вучылішча). Падмурак захаваўся, а сама пабудова некалькі разоў была капітальна адрамантавана. Цяпер тут літаратурна-краязнаўчы музей імя Я.Коласа.
• 1870-1880-я гады - пабудова царквы святога прарока Іллі. У 1960-я гады знішчана савецкай уладай.
• 1887-1888 гады - у Пінкавіцкім народным вучылішчы было тры аддзяленні: малодшае, сярэдняе і старэйшае. Ва ўсіх аддзяленнях налічвалася 30 хлопчыкаў і адна дзяўчынка, дачка святара. Выкладаў у тым навучальным годзе настаўнік Васіль Емяльянавіч Буры. На ўтрыманне вучылішча выдаткоўвалася: 175 рублёў з дзяржаўнага бюджэта і 95 рублёў ад тутэйшых сялян.
• 1904-1906 гады - у Пінкавічах настаўнічае Якуб Колас.
• 23 лістапада 1905 года - Якуб Колас па просьбе сялян с. Пінкавічы, ад іх імя, напісаў прашэнне ўладальніку м. Альбрэхтова Зыгмунту Скірмунту з патрабаваннем палепшыць стан пінкаўцоў. За гэты ўчынак у лютым 1906 года малады настаўнік высланы з сяла.

Першая Сусветная і Грамадзянская вайна

• 1915-1918 гады - Пінкавічы занятыя нямецкімі войскамі, масавае бежанства.

Карэнная жыхарка Пінкавічаў Марыя Хіхлюк (1909-1999) узгадвала:

Бацька сабраў усё, што мог. Пасадзіў нас на абозы, і мы рушылі ў невядомасць. Было вельмі страшна. Людзей проста цемра, стараліся трымацца аднавяскоўцаў. Праблемы былі не столькі з харчаваннем, колькі з медыцынай. Ад інфекцый памерлі два браты. Дадому вярнуліся пасля першай рэвалюцыі. Пабачанае яшчэ больш узрушыла. Пустата, у дварах гаспадарыў высакарослы бур'ян, вярнуліся на мёртвыя, але родныя землі і пачалі ўсё зноўку.

• 1917-1920 гады - сяло ў складзе Пінскага павета Дрыгавіцкай зямлі, а затым Палескай акругі Украінскай Народнай Рэспублікі.

За польскім часам

• 1921-1939 гады - Пінкавічы ў складзе міжваеннай Польшчы. Цэнтр гміны Пінскага павета. У вёсцы знаходзілася ўправа лясной гаспадаркі і школа.
• 1926 год - Пінкавічы ў выніку экспедыцыі па беларускім Палессі наведаў Язэп Драздовіч. Мастак замаляваў пінкавіцкія святыні.
• 1928 год і 1938 год - тэрыторыя Пінкавіцкай гміны пашырылася за кошт ліквідацыі Ставоцкай гміны.
• Кастрычнік 1934 года - Пінкавічы наведала знаная амерыканская вандроўніца Луіза Арнер Бойд.

У савецкай Беларусі

• 1939-1941 гады - у складзе Пінскага раёна Пінскай вобласці БССР.
• 1941-1944 гады - нацысцкая акупацыя. Вёска знаходзілася ў складзе Рэйхскамісарыята Украіна.
• 1944-1957 гады - вёска ў складзе Пінкавіцкага сельсавета.
• 1957-1989 гады - вёска ў складзе Аснежыцкага сельсавета Пінскага раёна.
• 1953 год - Пінкавіцкай сярэдняй школе надалі імя Народнага паэта Беларусі Якуба Коласа, а ў 1954 годзе пабудавалі новую школу. Цяпер Пінкавіцкая сярэдняя школа імя Я.Коласа месціцца ў будынку, які паўстаў у 1987 годзе.
• 1957 год - у гонар салдат, якія загінулі пры вызваленні ад нацыстаў, на месцы пахавання 197 воінаў пастаўлена скульптура салдата.
• 1962 год - адкрыццё мемарыяльнай дошкі Я.Коласу.
• 1986 год - утвораны Народны фальклорна-этнаграфічны калектыў «Крыніцы», які праводзіць унікальны абрад «Проводна нэділя».
• 1989 год - створаны Пінкавіцкі сельсавет з цэнтрам у Пінкавічах.
• Лістапад 1990 года - адкрыццё літаратурна-краязнаўчага музея імя Я.Коласа.

Незалежная Беларусь

• 1991 год - пасля станаўлення суверэннай Рэспублікі Беларусь Пінкавічы з'яўляюцца цэнтрам сельсавета ў Пінскім раёне Брэсцкай вобласці.
• 1 студзеня 1999 года - у Пінкавічах створаны Цэнтр творчасці дзяцей і моладзі Пінскага раёна.
• 2000 год - у вёсцы налічвалася 1186 двароў і 3376 жыхароў.
• 2005 год - насельніцтва: 4036 жыхароў (1274 двароў), такім чынам Пінкавічы названыя чацвёртым па велічыні сельскім населеным пунктам Брэсцкай вобласці.
• 2008 год - праведзеныя маштабныя працы па добраўпарадкаванню Пінкавічаў: рамонт камунікацый і пешаходнай зоны.
• Снежань 2009 года - на доме, дзе жыла Любоў Тарасюк, за кошт яе бацькі Канстанціна Міхайлавіча Тарасюка, усталявана мемарыяльная шыльда.
• Лістапад 2012 года - завершаная рэканструкцыя музея і адбылося ўрачыстае святкаванне 130-годдзя Якуба Коласа.
• 6 і 7 ліпеня 2013 года - Пінкавічы шырока адзначылі старажытнае народнае свята Купалле, удзел у якім узялі прадстаўнікі кіраўніцтва Ліберальна-дэмакратычнай партыі Беларусі.
• Снежань 2013 года - адбыліся ўрачыстыя захады і літаратурна-музычныя вечары з нагоды 60-годдзя вядомай зямлячкі Любові Канстанцінаўны Тарасюк .
• Кастрычнік 2014 года - усталяваны шматметровы металічны праваслаўны крыж на гранітным пастаменце.
• Снежань 2015 года - на базе літаратурна-краязнаўчага музея імя Я.Коласа адбылася прэзентацыя дакументальнай стужкі і фотаальбома «Палессе Луізы Бойд».
• Кастрычнік 2016 года - на тэрыторыі літаратурна-краязнаўчага музея імя Я.Коласа ўсталяваны мемарыяльны знак у гонар экспедыцыі Луізы Арнер Бойд..
• Май 2017 года - у Пінкавічах размясціўся офіс Брэсцкага абласнога Гуманітарна-асветніцкага грамадскага аб'яднання «Садружнасць Палесся».

Славутасці

• Свята-Пакроўская царква (1830) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Г000580. Афіцыйная дата пабудовы царквы ў Пінкавічах - 1830 год, але яшчэ ў 1806 годзе мясцовыя жыхары падарылі ў храм вялікі абраз «Уздзвіжанне Святога Крыжа». Святыня дагэтуль захоўваецца ў царкве з дакладнай датай і подпісам ад удзячных пінкаўцоў. Вынікае, што Свята-Пакроўская царква ў Пінкавічах пабудавана раней.
• Капліца.
• Будынак былой школы, дзе ў 1904-1906 гадах працаваў Якуб Колас. Ад 1990 года тут знаходзіцца літаратурна-краязнаўчы музей імя Якуба Коласа.
• Вялікі праваслаўны крыж каля шашы Пінск-Лунінец.
• Памятны знак (валун) у гонар экспедыцыі Луізы Арнер Бойд, якая адбылася ўвосень 1934 года.
• Пры ўездзе ў вёску з Пінскага боку знаходзіцца помнік салдату на брацкай магіле, дзе пахаваны 197 воінаў 55-й гвардзейскай стралковай дывізіі 20-га стралковага корпуса 28-й арміі 1-га Беларускага фронту і партызаны. Яны загінулі ў ліпені 1944 года ў баях за вызваленне ад нацыстаў.
• На ўсходнім ускрайку знаходзяцца старажытныя могілкі, першыя пахаванні датуюцца канцом ХІХ - пачаткам ХХ стагоддзя. Тут знайшла адвечны спачын Любоў Тарасюк і кумы (Аляксандр і Людміла Лой) Народнага паэта Беларусі Якуба Коласа.

Страчаная спадчына

• Ільінская царква.
• Капліца.
• Будынак управы Пінкавіцкай гміны Пінскага павета, а ў апошнія гады тут размяшчалася Пінкавіцкая дзіцячая бібліятэка.

• 
  Язэп Драздовіч. Каплічка ў Пінкавічах. 1926
• 
  Язэп Драздовіч. Царква ў Пінкавічах. 1926
• 
  Язэп Драздовіч. Ільінская царква на пінкавіцкім полі. 1926

Вядомыя асобы

• Любоў Канстанцінаўна Тарасюк (1953—2006) — беларуская паэтэса, літаратуразнавец.
• Іван Іосіфавіч Калоша (1929—2010) — краязнавец, заснавальнік літаратурна-краязнаўчага музея Я. Коласа ў в. Пінкавічы.

Арганізацыі і прадпрыемствы

• Пінкавіцкі сельскі выканаўчы камітэт і сельскі Савет дэпутатаў
• Гуманітарна-асветніцкае грамадскае аб'яднанне «Садружнасць Палесся»
• Пінкавіцкая сярэдняя школа імя Я.Коласа і дзіцячы садок
• Пінкавіцкая сельская бібліятэка
• Фельчарска-акушэрскі пункт
• Пінскі неўралагічны інтэрнат
• Перасоўная Механізаваная Калона № 58 ААТ «Пінсквадбуд»
• Фізкультурна-спартыўная ўстанова «Элада-Спорт»
• Пінскае вытворчае аб'яднанне «Медтэхніка»
• Прыродаахоўчы заказнік рэспубліканскага значэння «Сярэдняя Прыпяць» і «Прастыр»
• Цэнтр творчасці дзяцей і моладзі Пінскага раёна

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пінкавічы
• Гілевіч і Быкаў выхавалі “палескую разумніцу”
• Палескае сяло ў Рэчы Паспалітай
• Гуманітарна-асветніцкае грамадскае аб'яднанне «Садружнасць Палесся»
• На 130-годдзе Якуба Коласа - у Пінкавічы
• Вось яны – Пінкавічы, вось гэты дом...
• Пінкавічы: Якуб Колас у глыбіні Палесься
• Ганна Краснюк з вёсцы Пінкавічы – таленавітая майстрыха
• У Пінкавічы да Коласа
• Пінкавічы на сайце Глобус Беларусі (руск.)