Анаткас Тăрăн
|
Анаткас Тăрăн
|
Анаткас Тăрăн, — Чăваш Республикин Шупашкар районĕнчи ял (2023 ҫулхи административлӑ реформа хыҫҫӑн Шупашкар муниципаллӑ округӗнче шутланать). Шупашкартан 40 ҫухрӑмра, Кӳкеҫрен 48 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ.
Ялта икӗ урам: Октябрь тата Совхоз урамӗсем.
Ял ячӗ
Ял Тӑрӑн ят тӗмми йышне кӗрет.
Тăхăр Тăрăн тăчĕç, Ункă çине анчĕç, Маркасемпе майлă Урхан çĕрне касрĕç.
— ҫапла палӑртнӑ ку ялсене Николай Шупуҫҫынни хӑйӗн «Еркӗн» поэминче[1].
1923 ҫулта ял хут ҫинче ҫавӑн пекех Охоккасси Тӑрӑн ятпа ҫырни тӗл пулать[2]. Ку ятра Охок турханӑн ячӗ упранса юлнӑ.
«Тӑрӑн» — Атӑлҫи Пӑлхар вӑхӑтӗнчи кнеҫ ячӗ.
Тавралӑх
Ял Шупашкар муниципаллӑ округӗн кӑнтӑр енче, Кӑшканар юханшыв хӗрринче вырнаҫнӑ.
Октябрьпе Совхоз урамӗсем хушшинчи ҫырмана Тӑрӑнай теҫҫӗ.
Кун-çулĕ
Администраци тӗлӗшпе пӑхӑнни
1921 ҫулччен Етӗрне уесӗн Ҫӗньял вулӑсне пӑхӑнса тӑнӑ. 1921 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ уесне куҫарнӑ.
Районсене йӗркеленӗ хыҫҫӑн Шупашкар районне кӗнӗ. 1935 ҫулхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Ишлей районнне туса хурса ку ял унта кӗнӗ. 1959 ҫулхи утӑн 14-мӗшӗпе 1962 ҫулхи раштавӑн 20-мӗшӗччен Красноармейски районӗнче шутланнӑ. Ҫакӑн хыҫҫӑн Шупашкар районне пӑхӑнса тӑнӑ. 2023 ҫулти администраци реформи хыҫҫӑн районти ытти пӗтӗм ял пекех Шупашкар муниципаллӑ округне пӑхӑнма пуҫланӑ.
1927 ҫулхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче районсемпе ял канашӗсене йӗркеленӗренпех Тӑрӑн ял канашне пӑхӑннӑ. Каярах унӑн ячӗ улшӑнса тӑнӑ кӑна: 1991 ҫулхи раштав уйӑхӗпе 2006 ҫулччен Тӑрӑн ял администрацийӗ ятлӑ пулнӑ. 2006 ҫулта Тӑрӑн ял администрацийӗпе Чӑрӑшкасси ял администрацине пӗрлештерсе Чӑрӑшкасси ял тӑрӑхне йӗркеленӗ. 2023 ҫулта Шупашкар муниципаллӑ округӗн Чӑрӑшкасси территори пайӗ пулса тӑнӑ.
Ял историйӗ
XVIII ӗмӗрте Тӑрӑн ялӗнчен уйрӑлса тухнӑ ҫынсем никӗсленӗ. 1866 ҫулччен патшалӑх хресченӗсем шутланнӑ, тырпул ӳстернӗ, выльӑх-чӗрлӗх усранӑ, чӑпла ҫапнӑ, ытти ал ӗҫӗпе аппаланнӑ.
Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи
Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ялти 24 ҫын пуҫ хунӑ.
Халӑх йышӗ
| Ҫул | Кил | Арҫын | Хӗрарӑм | Пурӗ |
|---|---|---|---|---|
| 1795 | 51 | |||
| 1859 | 59 | 164 | 169 | 333 |
| 1897 | 386 | |||
| 1926 | 98 | 216 | 223 | 439 |
| 1939 | 217 | 237 | 454 | |
| 1979 | 98 | 128 | 226 | |
| 2002 | 54 | 44 | 74 | 118 |
| 2010 | 56 | 58 | 114 |
Паллӑ ҫыннисем
- Васильев Вениамин Васильевич, суту-илӳ ӗҫне йӗркелекен;
- Васильев Иван Васильевич, чӑваш наци юхӑмне хутшӑннӑскер;
- Григорьева Анна Вениаминовна, маунтинбайк енӗпе Раҫҫей спорт мастерӗ;
- Деомидов Николай Деомидович, редактор, филолог;
- Деомидов Петр Деомидович, тухтӑр;
- Захаров Михаил Захарович, чӑваш ҫыравҫи;
- Нестерова Анфия Алексеевна, математика вӗрентекенӗ;
- Николаев Виталий Николаевич, чӑваш таврапӗлӳҫи, радио тӗпчевҫи, ҫыравҫӑ, сӑвӑҫ;
- Николаев Изосим Николаевич, ял хуҫалӑх ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ;
- Николаев Станислав Николаевич, медицина ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ;
- Олангаев Никон Игнатьевич, вӗрентекен, шкул директорӗ;
- Павлова Альбина Порфирьевна, чиновник;
- Платонова Римма Степановна, музей ӗҫченӗ;
- Суриков Николай Сергеевич, Рейхстаг стени ҫине кӑмрӑкпа «Суриков Н. Эпӗ - Шупашкартан» ҫырса хӑварнӑ рота командирӗ.
Культура
Анаткас Тӑрӑнта ял вулавӑшӗ пур.
Вӗренӳ
Экономика
1931 ҫулта ялта «МОПР» колхоз йӗркеленнӗ. Малтанхи председателӗсен шутӗнче Фадей Сафроновпа Семен Боярский пулнӑ. 1960 ҫулта «Путь Ильича» калӑпӑшлӑрах колхоза пӗрлешнӗ. Каярахпа вӑл «Ишлейский» откормсовхоз (1968) пулса тӑнӑ, ун хыҫҫӑн «Туруновский» ЯХПК.
Вуламалли
Асӑрхавсем
- ^ https://chuvash.org/lib/haylav/7882.29.html
- ^ Населенные пункты Чувашской АССР : 1917 - 1981 годы : справ. об адм.-террит. делении / В. А. Нестеров ; Науч.-исслед. ин-т яз., лит., истории и экономики при Совмине Чуваш. АССР. - Чебоксары : Чувашское книжное издательство, 1981. - 351 с.
Каçăсем
 |
Статьяна капăрлатмалла. Эсир проекта пулăшма пултаратăр. Ӳкерчĕксене тата капăрлатусене Википеди йĕркисемпе татăçуллă хайласа кĕртме пултаратăр.
Капăрлатусене шырас тесен:
|
