Gemau'r Gymanwlad 2006

18ed Gemau'r Gymanwlad
Campau	17
Seremoni agoriadol	15 Mawrth
Seremoni cau	26 Mawrth
Agorwyd yn swyddogol gan	Iarll Wessex
<  XVII XIX  >

Gemau'r Gymanwlad 2006 oedd y deunawfed tro i Gemau'r Gymanwlad gael eu cynnal. Melbourne, Awstralia oedd cartref y Gemau rhwng 15 - 26 Mawrth. Cafwyd cyfarfod i ddewis y ddinas fyddai'n cynnal y Gemau yn ystod Gemau'r Gymanwlad 1998 yn Kuala Lumpur ond nid oedd angen pleidlais wedi i Wellington, Seland Newydd dynnu'n ôl o'r ras gan adael Melbourne fel yr unig ymgeisydd.

Y tîm cartref oedd â'r tîm mwyaf gyda 535 o athletwyr a swyddogion a Montserrat oedd â'r tîm lleiaf wrth i'r ynys fechan yrru tri athletwr ac un swyddog a chyflwynwyd Pêl-fasged i'r Gemau am y tro cyntaf.

Uchafbwyntiau'r Gemau

Roedd y Gemau'n llwyddiant ysgubol i'r tîm cartref wrth i Awstralia gipio 84 medal aur - record i Gemau'r Gymanwlad - gan gynnwys 16 o'r 19 medal aur oedd ar gael i ferched yn y pwll nofio a'r ddwy gystadleuaeth pêl-fasged, oedd yn ymddangos am y tro cyntaf, ond bu raid iddynt fodloni ar fedal arian yn y pêl-rwyd wrth i Seland Newydd lwyddo i ddod y wlad gyntaf (heb law am Awstralia) i ennill y gystadleuaeth yn y Gemau.

Daeth Alexandra Orlando o Ganada y pedwerydd person i ennill chwe medal aur yn yr un Gemau wrth iddi ennill pob cystadleuaeth Gymnasteg Rhythmig a llwyddodd Alleyne Francique i ennill unig fedal Grenada yn holl hanes y Gemau hyd yma wrth iddo gipio'r fedal arian yn y 400m i ddynion.

Ar y trac beicio, daeth Mark Cavendish i'r amlwg wrth i'r gwibiwr ennill medal aur cyntaf Ynys Manaw ers Gemau Ymerodraeth Prydain 1966 gyda buddugoliaeth yn y Ras scratch. Gwnaeth Chris Froome ei unig ymddangosiad yn y Gemau hefyd gan gynrychioli Cenia - daeth yn 17eg yn y Ras yn erbyn y cloc, yn 25ain yn y ras lôn ac yn 24ain yn y gystadleuaeth beicio mynydd.

Chwaraeon

• Athletau
• Badminton
• Beicio
  • Lôn
  • Trac
  • Mynydd

• Bocsio
• Bowlio lawnt
• Codi pwysau
• Dyfrol
  • Nofio
  • Nofio cydamseredig
  • Plymio

• Gymnasteg
  • Artistig
  • Rhythmig
• Hoci
• Jiwdo
• Pêl-fasged
• Pêl-rwyd

• Rygbi Saith-bob-ochr
• Saethu
• Saethyddiaeth
• Sboncen
• Tenis bwrdd
• Triathlon

Timau yn cystadlu

Cafwyd 72 tîm yn cystadlu yng Ngemau'r Gymanwlad, 2002

Anguilla Antigwa a Barbiwda Awstralia Bahamas Bangladesh Barbados Belîs Bermiwda Botswana Brwnei Darussalam Camerŵn Canada

Cymru Cyprus De Affrica Dominica Fanwatw Ffiji Gambia Ghana Gibraltar Gogledd Iwerddon Grenada Guernsey

Gaiana Hong Cong India Jamaica Jersey Cenia Ciribati Lesotho Lloegr Malawi Malaysia Maldives

Malta Mawrisiws Montserrat Mosambic Namibia Nawrw Nigeria Niue Pacistan Papua Gini Newydd Sambia Samoa

Seland Newydd Seychelles Sierra Leone Singapôr Sri Lanca St Helena St Kitts a Nevis Sant Lwsia St Vincent Swaziland Tansanïa Tonga Trinidad a Tobago

Tuvalu Wganda Ynysoedd Caiman Ynysoedd Cook Ynysoedd y Falklands Ynys Manaw Ynys Norfolk Ynysoedd Solomon Ynysoedd Turks a Caicos Ynysoedd Virgin Prydeinig Yr Alban

Tabl Medalau

Safle	Cenedl	Aur	Arian	Efydd	Cyfanswm
1	Awstralia	84	69	69	222
2	Lloegr	36	40	34	110
3	Canada	26	29	31	86
4	India	22	17	11	50
5	De Affrica	12	13	13	38
6	Yr Alban	11	7	11	29
7	Jamaica	10	4	8	22
8	Malaysia	7	12	10	29
9	Seland Newydd	6	12	13	31
10	Cenia	6	5	7	18
11	Singapôr	5	6	7	18
12	Nigeria	4	6	7	17
13	Cymru	3	5	11	19
14	Cyprus	3	1	2	6
15	Ghana	2	0	1	3
15	Wganda	2	0	1	3
17	Pacistan	1	3	1	5
18	Papua Gini Newydd	1	1	0	2
19	Ynys Manaw	1	0	1	2
19	Namibia	1	0	1	2
19	Tansanïa	1	0	1	2
22	Sri Lanca	1	0	0	1
23	Mawrisiws	0	3	0	3
24	Bahamas	0	2	0	2
24	Gogledd Iwerddon	0	2	0	2
26	Camerŵn	0	1	2	3
27	Botswana	0	1	1	2
27	Malta	0	1	1	2
27	Nawrw	0	1	1	2
30	Bangladesh	0	1	0	1
30	Grenada	0	1	0	1
30	Lesotho	0	1	0	1
33	Trinidad a Tobago	0	0	3	3
34	Seychelles	0	0	2	2
35	Barbados	0	0	1	1
35	Ffiji	0	0	1	1
35	Mosambic	0	0	1	1
35	Samoa	0	0	1	1
35	Swaziland	0	0	1	1
Cyfanswm		245	244	254	743

Medalau'r Cymry

Roedd 143 aelod yn nhîm Cymru.

Medal	Enw	Cystadleuaeth
Aur	Michaela Breeze	Codi Pwysau	63 kg (Cyfuniad)
Aur	David Davies	Nofio	1500m Dull rhydd
Aur	David Phelps	Saethu	50m Reiffl tra'n gorwedd
Arian	Julie Crane	Athletau	Naid uchel
Arian	Kevin Evans	Bocsio	dros 91 kg
Arian	Robert Weale	Bowlio Lawnt	Senglau
Arian	Elizabeth Morgan	Bowlio Lawnt	Senglau
Arian	David Eaton	Gymnasteg	Bar llorweddol
Efydd	Beverley Jones	Athletau	100m T38
Efydd	Hayley Tullett	Athletau	1500m
Efydd	Nicole Cooke	Beicio	Ras lôn
Efydd	Geraint Thomas	Beicio	Ras bwyntiau
Efydd	Mohammed Nasir	Bocsio	o dan 48 kg
Efydd	Darren Lee Edwards	Bocsio	57 kg
Efydd	Jamie Crees	Bocsio	64 kg
Efydd	Johanne Brekke	Saethu	Reiffl 50m tra'n gorwedd
Efydd	David Phelps a Gruffudd Morgan	Saethu	Parau reiffl 50m tra'n gorwedd
Efydd	David Roberts	Nofio	100m Dull rhydd i'r anabl
Efydd	David Davies	Nofio	400m Dull rhydd

Dolenni allanol

• (Saesneg) Gwefan swyddogol Gemau'r Gymanwlad
• (Saesneg) Cyngor Gemau Gymanwlad Cymru

Rhagflaenydd: Manceinion

Gemau'r Gymanwlad Lleoliad y Gemau

Olynydd: Delhi Newydd