Νικολάι Ραγέφσκι
Ο Νικολάι Νικολάγεβιτς Ραγέφσκι (ρωσικά: Николай Николаевич Раевский, αγγ. Nikolay Raevsky, γαλλ. Nikolaï Raïevski, - Αγία Πετρούπολη, Ρωσική Αυτοκρατορία, 25 Σεπτεμβρίου 1771 - Κίεβο, Ρωσική Αυτοκρατορία, 28 Σεπτεμβρίου 1829) ήταν Ρώσος στρατηγός του ρωσικού ιππικού, που αναδείχθηκε ήρωας στον Πατριωτικό Πόλεμο του 1812, όταν ο στρατός του Ναπολέοντα Α΄ της Γαλλίας εισέβαλε στη Ρωσία. Στα τριάντα χρόνια της στρατιωτικής καριέρας του συμμετείχε σε πολλές μάχες. Μετά την νίκη στο Μογκιλιόφ, έγινε ένας από τους πιο γνωστούς στρατηγούς του ρωσικού στρατού. Συμμετείχε ενεργά στη Μάχη του Μποροντινό, όπου η σύγκρουση του σώματος του με το γαλλικό ισημαντικά το αποτέλεσμα της μάχης, στη «Μάχη των Εθνών» στην Λειψία και στην κατάληψη του Παρισιού το 1814. Ήταν μέλος του Κρατικού Συμβουλίου της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, ενώ για την φιλία μαζί του ήταν περήφανος ο μεγάλος Ρώσος ποιητής Αλεξάντρ Πούσκιν.[1]
Βιογραφία
Παιδικά χρόνια - Εκπαίδευση
Ο Νικολάι ήταν μέλος του οίκου των Ραγέφσκι, οίκου πολωνικής καταγωγής, ο οποίος τάχθηκε στην υπηρεσία του Τσάρου από την εποχή του Βασιλείου Γ' Ιβάνοβιτς. Η οικογένεια των Ραγέφσκι αποτελείτο από στρατιωτικούς. Η Πρασκόβια Ιβάνοβνα Ραγέφσκαγια ήταν γιαγιά της Τσαρίνας Νατάλιας Κιρίλλοβνας Ναρίσκινας, μητέρας του Πέτρου Α΄.[2] Ο παππούς του Νικολάι, Σεμιόν Αρτέμεβιτς Ραγέφσκι, σε ηλικία 19 ετών συμμετείχε στη Μάχη της Πολτάβα. Αργότερα διετέλεσε βασιλικός επίτροπος της Αγίας Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας[3] και βοεβόδας στο Κουρσκ.[4] Αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του ταξίαρχου.
Ο πατέρας του, Νικολάι Σεμιόνοβιτς Ραγέφσκι,[5] ήταν αξιωματικός στο Σύνταγμα Φρουράς του Ιζμάιλοφσκ. Το 1769, ο Νικολάι Σεμιόνοβιτς παντρεύτηκε την Γιεκατερίνα Νικολάγεβνα Νταβίντοβα (πατρώνυμο Γιεκατερίνα Νικολάγεβνα Σαμόιλοβα) και αργότερα γεννήθηκε ο πρωτότοκος γιος τους, Αλεξάντρ. Το 1770, κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου, ο νεαρός ακόμη στην ηλικία Νικολάι Σεμιόνοβιτς φέροντας τον βαθμό συνταγματάρχη κατατάχθηκε εθελοντικά στον τακτικό ρωσικό στρατό. Κατά την κατάληψη της Ζούρζας τραυματίστηκε και άφησε την τελευταία του πνοή τον Απρίλιο του 1771 στο Ιάσιο πριν προλάβει να γνωρίσει τον δεύτερο γιο του.
Ο Νικολάι Ραγέφσκι γεννήθηκε στις 14 (25) Σεπτεμβρίου 1771,[Σημ. 1] στην Αγία Πετρούπολη. Ο πρόωρος θάνατος του πατέρα του στιγμάτισε την ζωή της Γιεκατερίνα, και αυτό άρχισε να επιδρά σημαντικά στην υγεία του Νικολάι. Μετά από λίγο καιρό, η μητέρα του παντρεύτηκε με τον στρατηγό Λεφ Ντενίσοβιτς Νταβίντοφ, με τον οποίο απέκτησε 3 γιους και 1 θυγατέρα.
Ο Νικολάι μεγάλωνε μαζί με τον παππού του από την πλευρά της μητέρας του, Νικολάι Μπορίσοβιτς Σαμόιλοφ, στο σπίτι του οποίου μάθαινε ρωσικά και γαλλικά, τα οποία μιλούσε εξίσου καλά. Αληθινός φίλος του μικρού, ο οποίος αντικατέστησε τον πατέρα του, έγινε ο θείος του, Αλεξάντρ Νικολάγεβιτς Σαμόιλοφ.[6]
Αρχή της καριέρας
Σύμφωνα με την παράδοση της εποχής, ο Νικολάι σε ηλικία μόλις 3 ετών εγγράφηκε στο Σύνταγμα Φρουράς του Πρεομπραζένσκι, ωστόσο η πραγματική του καριέρα ξεκίνησε στα 14 του. Ο νεαρός φρουρός εντάχθηκε στην στρατιά του μεγάλου θείου του, από την πλευρά της μητέρας του, στρατάρχη Πρίγκιπα Γκριγκόρι Ποτέμκιν, ο οποίος του είχε πει:
Πολέμα και γίνε ατρόμητος. Όσο αντικρίζεις τον εχθρό τόσο και πιο θεριεύεις.[7]
Το 1787 άρχισε ακόμη ένας Ρωσοτουρκικός πόλεμος.[8] Ο Ραγέφσκι στάλθηκε στην στρατιά των Κοζάκων του Βασίλι Πετρόβιτς Ορλόφ, με διαταγή του Πρίγκιπα Ποτέμκιν:
...αρχικά να χρησιμοποιηθεί σαν απλός Κοζάκος, μετά σαν αξιωματικός της φρουράς[9]
Οι στρατιές των Κοζάκων συμμετείχαν κυρίως στην ανίχνευση και στη φρούρηση κατεχομένων και στρατοπέδων, ενώ δεν συμμετείχαν ενεργά στις μάχες. Ο Ποτέμκιν θεωρούσε τους Κοζάκους σημαντικό μέρος της Ρωσίας και ένα καλό σχολείο για τους στρατιωτικούς. Και πραγματικά, «η καριέρα με τους Κοζάκους βοήθησε τον νεαρό φρουρό να μοιράζεται με τους άλλους στρατιώτες τα προβλήματα του».[10]
Ο Ραγέφσκι συμμετείχε στη μετακίνηση από την Μολδαβία, στις μάχες των ποταμών Λάργκα και Καγκούλ, στις πολιορκίες του Αττερμάν και του Μπεντέρι. Επειδή έδειχνε θάρρος, επιμονή και εφευρετικότητα, ο Ποτέμκιν τον διόρισε διοικητή στη φρουρά των Κοζάκων στην Πολτάβα.[10] Στις 24 Δεκεμβρίου 1790, κατά την διάρκεια της πολιορκίας του Ισμαηλίου, πέθανε ο αδερφός του, Αλεξάντρ,[5] με συνέπεια ο Νικολάι να παραμείνει ως ο τελευταίος ενεργός στρατιωτικός της οικογένειάς του. Μετά τον πόλεμο με τους Τούρκους, ο 19χρονος Νικολάι επέστρεψε ως αντισυνταγματάρχης.[11]
Το 1792, ο Νικολάι έλαβε τον βαθμό του συνταγματάρχη, και για την συμμετοχή στον Ρωσοπολωνικό πόλεμο του 1792, τιμήθηκε με δύο παράσημα του Τάγματος του Αγίου Γεωργίου Δ΄ Τάξεως, και του Τάγματος του Αγίου Βλαδίμηρου επίσης Δ΄ Τάξεως.[11]
Καύκασος
Το 1794, ο Νικολάι διορίστηκε διοικητής του 17ου Συντάγματος Δραγόνων της Τιφλίδας,[11] το οποίο ήταν γνωστό για τις πολεμικές του παραδόσεις. Το σώμα βρισκόταν στα νότια του οχυρού Γκεόργκιεφσκ. Τότε στον Καύκασο επικρατούσε ειρήνη, γι' αυτό και ο Νικολάι έφυγε ήρεμος για την Αγία Πετρούπολη, για να παντρευτεί την Σοφία Αλεξέγεβνα Κονσταντίνοβνα. Το καλοκαίρι του 1795, το νεαρό ζευγάρι επέστρεψε στο Γκεόργκιεφσκ, όπου γεννήθηκε ο πρώτος τους γιος.
Στον Καύκασο ξέσπασε αναταραχή. Ο περσικός στρατός επιτέθηκε στη Γεωργία και, σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης που υπογράφτηκε στο Γκεόργκιεφσκ μεταξύ του Βασιλείου της Γεωργίας και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, βάσει της οποίας η Γεωργία κατέστη προτεκτοράτο της Ρωσίας, η Ρωσική Αυτοκρατορία κήρυξε τον πόλεμο στην Περσία. Το σώμα του Νικολάι στάλθηκε για 16 μήνες[12] στο Ντερμπέντ. Τον Μάιο, μετά από 10 μέρες πολιορκίας, η πόλη έπεσε. Το σώμα του Ραγέφσκι έλαβε την εντολή να εξασφαλίσει τον έλεγχο των δρόμων και του εμπορίου. Μαζί με τις κύριες δυνάμεις του σώματος, ο Ραγέφσκι έφτασε μέχρι τον ποταμό Κούρα. Στην δύσκολη μορφολογία του εδάφους, ο Ραγέφσκι έδειξε τα προσόντα του:
Ο 23χρονος διοικητής, σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, κατάφερε να διατηρήσει τον σεβασμό και την τάξη στο σώμα[13]
Στα τέλη του χρόνου, νέος Τσάρος στέφθηκε ο Παύλος Α', ο οποίος διέταξε την υποχώρηση των ρωσικών σωμάτων από τη Γεωργία. Πολλοί στρατηγοί, οι οποίοι διοικούσαν την εποχή της Αυτοκράτειρας Αικατερίνης Β', έχασαν τη θέση τους, όπως και ο Νικολάι στις 10 Μαΐου 1797.[14]
Κατά την διάρκεια της βασιλείας του Τσάρου Παύλου Α', ο Νικολάι ζούσε στα κτήματά του, και ασχολήθηκε με τη στρατιωτική ιστορία. Το 1801, όταν Τσάρος έγινε ο Αλέξανδρος Α', επέστρεψε στον στρατό με τον βαθμό του υποστράτηγου,[11] αποχώρησε όμως εθελοντικά μετά από μισό χρόνο, για προσωπικούς λόγους. Έζησε βίο οικογενειακό και απόκτησε ακόμη έναν γιο και 5 θυγατέρες.
Πόλεμοι στις αρχές του 19ου αιώνα
Το 1806 η Πρωσία, δυσαρεστημένη με την επέκταση της επιρροής του Ναπολέοντα στην Γερμανία, του κήρυξε τον πόλεμο. Οι Πρώσοι νικήθηκαν στη δίδιμη Μάχη της Ιένας-Άουερστεντ, και στις 27 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου, οι Γάλλοι να κατέλαβαν το Βερολίνο. Οι Ρώσοι, τηρώντας την συμφωνία με την Πρωσία, έσπευσαν με ενισχύσεις στα ανατολικά της χώρας, και από τον Δεκέμβριο, αναχαίτισαν τον στρατό του Ναπολέοντα, ο οποίος αρχικά ήταν διπλάσιος.
Τον Φεβρουάριο του 1807, ο Ραγέφσκι επέστρεψε στον στρατό, όπου και διορίστηκε αρχηγός του σώματος των κυνηγών της εμπροσθοφυλακής, με αποστολή να προστατεύει την στρατιά του Πιότρ Ιβάνοβις Μπαγκρατιόν, ο οποίος ήταν και φίλος του. Η αποστολή ολοκληρώθηκε επιτυχώς.
Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, συμμετείχε στις πιο αιματηρές μάχες εκείνης της περιόδου, που δόθηκαν η μια μετά την άλλη - στις 5 Ιουνίου στο Γκούντσταντ, στις 6 Ιουνίου στο Άνκεντορφ, στις 7-8 Ιουλίου στο Ντέππεν, στις 9 Ιουνίου και πάλι στο Γκούντσταντ. Η πιο σημαντική μάχη για τον Νικολάι ήταν η πρώτη μάχη του Γκούντσταντ, αφού έλειπε για 10 χρόνια από τον στρατό:
Με τις δυνάμεις τριών σωμάτων κυνηγών εμπροσθοφυλακής, στην αριστερή πλευρά του αντιπάλου, όπου διεξήχθη το πιο σημαντικό μέρος της μάχης, ο Ραγέφσκι κατάφερε να διαλύσει την αντίσταση των Γάλλων ... και τους ανάγκασε να υποχωρήσουν[15]
Στις 10 Ιουνίου, στην Μάχη του Χάιλσμπεργκ τραυματίστηκε από σφαίρα στο γόνατο, αλλά συνέχισε την μάχη. Στις 14 Ιουνίου, στην Μάχη του Φρίντλαντ,[16] ο Νικολάι ήταν διοικητής όλων των σωμάτων κυνηγών εμπροσθοφυλακής, ενώ κατά την διάρκεια της αποχώρησης από το Τιλσίτ, διοικούσε πλέον ολόκληρη την εμπροσθοφυλακή. Για την συμμετοχή σε αυτές τις μάχες, τιμήθηκε με τα παράσημα του Τάγματος του Αγίου Βλαδίμηρου Γ' Τάξεως και του Τάγματος της Αγίας Άννας Α' Τάξεως.[11]
Λίγο αργότερα, υπογράφτηκε η Συνθήκη του Τιλσίτ (1807) η οποία έβαλε τέλος στον πόλεμο με την Γαλλία, αλλά σχεδόν αμέσως, άρχισαν δύο νέοι πόλεμοι - με την Σουηδία (1808-1809) και με την Τουρκία (1810-1812), στους οποίους ο Νικολάι έλαβε μέρος. Για την ενεργή συμμετοχή στις μάχες απέναντι στους Σουηδούς στην Φινλανδία (στην μάχη του Κούμο, στην κατάληψη του Πόρι, του Νόρμακ, του Κρίστινεντς και του Βαάσα) έλαβε τον βαθμό του αντιστράτηγου.[11] Συμμετείχε ενεργά στις μάχες στον Δούναβη, στην στρατιά του Νικολάι Μιχάηλοβιτς Καμένσκι, ειδικά στην κατάληψη του οχυρού της Σιλίστρα. Η πολιορκία του οχυρού άρχισε στις 23 Μαΐου 1810. Την νύχτα, όταν η ορατότητα ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη, οι Ρώσοι έφτασαν πιο κοντά στο οχυρό και άρχισαν συνεχή βομβαρδισμό, ο οποίος τελείωσε στις 30 Μαΐου, με την κατάληψη του οχυρού. Για την συμμετοχή σε αυτή τη μάχη, ο Νικολάι έλαβε το αδαμαντοκόλλητο σπαθί,[11] ιδιαίτερη ρωσική τιμητική διάκριση σε ανώτατους στρατιωτικούς διοικητές.
Πατριωτικός Πόλεμος του 1812
Την νύχτα της 24ης Ιουνίου 1812, η Μεγάλη Στρατιά του Ναπολέοντα άρχισε την εισβολή στα εδάφη της Ρωσίας.[17] Ο Ραγέφσκι, την στιγμή της εισβολής ήταν διοικητής του 7ου Σώματος Πεζικού και της 2ης Δυτικής Στρατιάς του Μπαγκρατιόν. Από το Γκρόντνο, η στρατιά του Μπαγκρατιόν (45.000 στρατιώτες) υποχώρησε στα ανατολικά, για να ενωθεί με την στρατιά του Μιχαήλ Μπαρκλάι-ντε-Τόλλι. Μιας και ο Ναπολέοντας δεν ήθελε αυτές οι 2 στρατιές να ενωθούν, έστειλε στον Μπαγκρατιόν τον «σκληρό στρατάρχη» Λουί Νικολά Νταβού (50.000 στρατιώτες). Στις 21 Ιουλίου, ο Νταβού κατέλαβε το Μαγιλιόβ στον Δνείπερο. Με αυτό τον τρόπο, ο Νταβού προσπέρασε τον Μπαγκρατιόν και έφτασε στα βορειο-δυτικά από την 2η Ρωσική Στρατιά. Και στις δύο πλευρές δεν ήταν σίγουροι για τον στρατό που διέθεταν οι αντίπαλοι και ο Μπαγρατιόν, όταν έφτασε στον Δνείπερο, 60 χλμ. νότια του Μαγιλιόβ, προετοίμασε την στρατιά του Ραγέφσκι, για να αναγκάσει τους Γάλλους να υποχωρήσουν και να φτάσει στο Βίτεμπσκ, όπου, σύμφωνα με το σχέδιο, έπρεπε να συναντηθούν και να ενωθούν οι ρωσικές στρατιές.
Σαλτάνοφκα
Το πρωί της 23ης Ιουλίου, στο χωριό Σαλτάνοφκα (11 χλμ. από τον Δνείπερο), διεξήχθη αιματηρή μάχη. Το σώμα του Ραγέφσκι αντιστεκόταν σε 5 μεραρχίες του σώματος του Νταβού. Σε μια κρίσιμη στιγμή, ο Ραγέφσκι οδήγησε μόνος του το 25ο Σύνταγμα Πεζικού του Σμολένσκ (25ο σώμα του Σμολένσκ του στρατηγού Ραγέφσκι) στην επίθεση με τα λόγια:
Στρατιώτες! Εγώ και οι γιοι μου θα σας ανοίξουμε το δρόμο για την δόξα! Εμπρός! Για τον Τσάρο και την Πατρίδα![14]
Ο ίδιος ο Ραγέφσκι τραυματίστηκε στο στήθος, αλλά η τολμηρή του πράξη ενθάρρυνε τους στρατιώτες του, οι οποίοι ανάγκασαν τελικά τους Γάλλους να υποχωρήσουν. Λέγεται ότι κοντά του ήταν οι 2 γιοι του - ο 17χρονος Αλεξάντρ και ο 11χρονος Νικολάι.[19] Όπως καταγράφει ο Ν. Μ. Ορλόφ (ρωσ. Н. М. Орлов):
Στην κρίσιμη στιγμή πήρε τον Νικολάι από το χέρι, ενώ ο Αλεξάντρ κρατούσε την σημαία και οδηγούσαν μαζί τον υπόλοιπο ρωσικό στρατό στην επίθεση κατά των Γάλλων. Αυτή η ηρωική πράξη τους ενθάρρυνε τους στρατιώτες του και έφερε την νίκη για τον ρωσικό στρατό[20]
Ο Ραγέφσκι αργότερα δήλωνε πως αν και οι γιοι του ήταν μαζί του εκείνο το πρωϊνό, ωστόσο, δεν συμμετείχαν στην επίθεση.[21][22] Αλλά, μετά τη μάχη της Σαλτάνοφκα, το όνομα του έγινε γνωστό σε όλη την Ρωσία. Έγινε ένας από τους πιο δημοφιλής ήρωες στους στρατηγούς και τους στρατιώτες του ρωσικού στρατού.
Μετά από την σκληρή μάχη, το σώμα του Ραγέφσκι ήταν σε αρκετά καλή κατάσταση. Ο Νταβού, αφού θεώρησε ότι την νύχτα θα επιτεθούν οι κύριες δυνάμεις του αντιπάλου διέταξε να συνεχιστεί η μάχη την επόμενη μέρα. Ο Μπαγκρατιόν, την ίδια ώρα, πέρασε τον Δνείπερο και με με γρήγορη πορεία έφτασε στο Σμολένσκ, όπου βρισκόταν ο Μπαρκλάι. Το νέο για την σωτηρία της στρατιάς του Μπαγκρατιόν έγινε γνωστό στον Νταβού την επόμενη μέρα. Ο Ναπολέοντας θύμωσε όταν έμαθε τα νέα για τη σωτηρία του Μπαγκρατιόν αντί αναμενόμενης καταστροφής.[17]
Σμολένσκ
Οι σκληρές μάχες που διεξήχθησαν έδωσαν στους Ρώσους την δυνατότητα να φτάσουν στο Σμολένσκ. Στις 6 Αυγούστου, στο πολεμικό συμβούλιο, αποφάσισαν να αρχίσουν επιθετικές ενέργειες. Στις 7 Αυγούστου όλες οι στρατιές κινήθηκαν στο Ρούντν, όπου βρισκόταν το ιππικό του Γιοακίμ Μυρά.[17]
Αλλά, ο Ναπολέοντας εκμεταλλευόμενος την αργή προώθηση των Ρώσων αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον Μπαρκλάι, για αυτό και έφτασε στον Δνείπερο, νότια του Σμολένσκ. Εκεί, απέναντι από τον γαλλικό στρατό βρέθηκε το 27ο σώμα πεζικού του Ντμίτρι Πετρόβιτς Νεβερόφσκι (8.000 στρατιώτες), το οποίο προστάτευε την αριστερή πλευρά του ρωσικού στρατού. Ο Ναπολέοντας του έστειλε τη στρατιά του Μυρά (20.000 στρατιώτες). Η σθεναρή αντίσταση των Ρώσων στο Κράσνι,[24] καθυστέρησε την προώθηση των Γάλλων για μία μέρα, και έδωσε την ευκαιρία στον Ραγέφσκι και το σώμα του να φτάσουν έγκαιρα στο Σμολένσκ.
Στις 15 Αυγούστου, στο Σμολένσκ έφτασαν 180.000 Γάλλοι στρατιώτες. Από την άλλη πλευρά, ο Ραγέφσκι είχε στη διάθεση του μόνο 15.000 στρατιώτες. Έπρεπε να προστατεύσει την πόλη για μια μέρα, μέχρι να φτάσουν οι κύριες δυνάμεις του ρωσικού στρατού για να τον βοηθήσουν. Τη νύχτα, στο πολεμικό συμβούλιο, αποφασίστηκε οι κύριες δυνάμεις να αμύνονται στο παλιό οχυρό του Σμολένσκ, καθώς και γύρω από αυτό. Οι Ρώσοι υπέθεσαν ότι ο Ναπολέοντας θα επιτεθεί κυρίως στο κέντρο της άμυνας τους, για αυτό και ο Ραγέφσκι έβαλε για την προστασία του κέντρου της άμυνας το 26ο Σώμα Πεζικού του στρατηγού Ιβάν Φιόντοροβιτς Πασκέβιτς. Μέσα σε λίγες ώρες, ο Ραγέφσκι οργάνωσε την άμυνα της πόλης. Εδώ φάνηκαν τα προσόντα του στην οργάνωση της άμυνας.[25]
Το πρωί της 16ης Αυγούστου το γαλλικό ιππικό άρχισε επίθεση μετά τον κανονιοβολισμό των ρωσικών θέσεων από το γαλλικό πυροβολικό. Κατάφερε να κατατροπώσει μερικές ομάδες των Ρώσων, αλλά η σωστή πρόβλεψη του Ραγέφσκι και η σωστή θέση του ρωσικού πυροβολικού, με την σειρά της, σταμάτησε τη γαλλική προώθηση. Την ίδια ώρα, την επίθεση άρχισε το σώμα πεζικού του στρατάρχη Μισέλ Νεΰ, αλλά το σώμα του Πασκέβιτς απέκρουσε την επίθεση των Γάλλων. Στις 9 το πρωί, στην πόλη έφτασε ο Ναπολέοντας και διέταξε συνεχή βομβαρδισμό, και αργότερα ο Νεΰ άρχισε μια νέα επίθεση, αλλά και αυτή τελείωσε χωρίς επιτυχία. Το απόγευμα, ο βομβαρδισμός της πόλης σταμάτησε.[24]
Αν ο Ναπολέοντας κατελάμβανε γρήγορα την πόλη, θα μπορούσε να περάσει τον Δνείπερο και να διαλύσει τις υπόλοιπες ρωσικές στρατιές.[26] Αυτό όμως δεν έγινε χάρη στην εφευρετικότητα του Ραγέφσκι. Τη νύχτα στο Σμολένσκ έφτασε το σώμα του Ντμίτρι Σεργκέιβιτς Ντοχτουρόφ, το οποίο αντικατέστησε το σώμα των κουρασμένων στρατιωτών του Ραγέφσκι. Την επόμενη μέρα η μάχη συνεχίστηκε, αλλά ο Ναπολέοντας δεν πέτυχε ούτε έναν από τους στόχους του - δεν κατάφερε να σταματήσει την ένωση της 1ης και της 2ης στρατιάς των Ρώσων, ούτε κατάφερε να τις διαλύσει στο Σμολένσκ.[26] Στις 18 Αυγούστου, οι Ρώσοι άφησαν την πόλη, αφού πρώτα έκαψαν τους δρόμους και τις γέφυρες που οδηγούσαν σ' αυτήν.[24]
Μποροντινό
Στις 29 Αυγούστου, αρχιστράτηγος του ρωσικού στρατού έγινε ο Μιχαήλ Ιλλαριόνοβιτς Κουτούζοφ. Στις 7 Σεπτεμβρίου, 120 χλμ. από την Μόσχα, στο χωριό Μποροντινό, υπό την ηγεσία του διεξήχθη η πιο σημαντική μάχη του Πατριωτικού Πολέμου του 1812.[27]
Το Μποροντινό βρισκόταν μεταξύ του παλιού και του νέου δρόμου του Σμολένσκ. Στο κέντρο των ρωσικών δυνάμεων βρισκόταν ο λόφος του Κουργκάν, και αυτό τον λόφο έπρεπε να προστατεύει το 7ο σώμα του στρατηγού Ραγέφσκι.
Την προηγούμενη της μάχης, διεξήχθη έντονη προετοιμασία του ρωσικού στρατού.[27] Στις 7 Σεπτεμβρίου, στις 5 το πρωί, οι Γάλλοι άρχισαν την επίθεση στην αριστερή, την πιο αδύναμη, πλευρά του ρωσικού στρατού, όπου βρισκόταν η στρατιά του Μπαγκρατιόν. Την ίδια ώρα, στον λόφο, διεξαγόταν σκληρή μάχη. Οι Γάλλοι, οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι στην πολιορκία του λόφου, πέρασαν διαμέσου της λίμνης Κολότς δύο σώματα πεζικού. Στις 09:30 οι Γάλλοι, μετά την προετοιμασία του πυροβολικού, άρχισαν επίθεση. Παρά τις απώλειες που υπέστη το σώμα του, ο Ραγέφσκι κατάφερε να αποκρούσει τις γαλλικές επιθέσεις.[27]
Μετά από λίγη ώρα, στον λόφο άρχισαν να επιτίθενται 3 γαλλικά σώματα. Η κατάσταση στο σώμα του Ραγέφσκι έγινε κρίσιμη, καθώς διαπιστώθηκε έλλειψη πυρομαχικών. Οι Γάλλοι όρμησαν στον λόφο και άρχισε τρομερή πάλη. Την κατάσταση έσωσε το 3ο σύνταγμα του Ουφίμσκ, υπό την ηγεσία του Αλεξέι Πετρόβιτς Ερμόλοφ.[27] Οι απώλειες των Γάλλων σε αυτές τις επιθέσεις ήταν τρομερές, τραυματίστηκαν τρεις στρατηγοί και ένας αιχμαλωτίστηκε.[28]
Την ίδια ώρα στην αριστερή πλευρά των Γάλλων άρχισαν να επιτίθενται οι Κοζάκοι του Ματβέι Ιβάνοβιτς Πλάτοφ και η φρουρά του Φιόντορ Πετρόβιτς Ουβάροφ. Αυτό σταμάτησε τις γαλλικές επιθέσεις, και έδωσε την ευκαιρία στον Κουτούζοφ να στείλει δυνάμεις στον Ραγέφσκι. Βλέποντας τις αλλαγές στο σώμα του Ραγέφσκι, ο Κουτούζοφ πήρε τους στρατιώτες του σε δεύτερη γραμμή. Για την προστασία του σώματος του Ραγέσφκι στάλθηκε το 24ο σώμα πεζικού του Πιότρ Γαβρίλοβιτς Λιχατσιόφ.[28]
Όλο το δεύτερο μισό της ημέρας διεξήχθη συνεχής κανονιοβολισμός και από τις δύο πλευρές. Στο σώμα του Ραγέφσκι έπεσαν πυρά από 150 γαλλικά πυροβόλα, το πεζικό και το ιππικό μαζί άρχισαν νέα επίθεση για την κατάληψη του λόφου. Και οι δύο πλευρές είχαν υποστή μεγάλες απώλειες. Ο τραυματισμένος στρατηγός Νεβερόφσκι αιχμαλωτίστηκε ενώ ο Γάλλος στρατηγός Ωγκύστ Κολενκούρ πέθανε. Το σώμα του Ραγέφσκι έλαβε από τους Γάλλους τον τίτλο «τάφος του γαλλικού ιππικού», αν και στις 4 το απόγευμα, οι Γάλλοι κατάφεραν να νικήσουν το σώμα.[27]
Ωστόσο, τα γαλλικά στρατεύματα δεν προωθήθηκαν στο κέντρο της άμυνας των ρωσικών στρατευμάτων. Όταν σκοτείνιασε, η μάχη σταμάτησε. Οι Γάλλοι άρχισαν να υποχωρούν, αφήνοντας τις θέσεις, τις οποίες με μεγάλες απώλειες κατάφεραν να αποκτήσουν.[27]
Οι απώλειες του σώματος του Ραγέφσκι από τις γαλλικές επιθέσεις ήταν τεράστιες. Μετά το τέλος της μάχης μπορούσε να συγκεντρώσει μόνο 700 στρατιώτες. Ο ίδιος δήλωσε ότι μόνο την μέρα της μάχης μπορούσε να ιππεύσει, καθώς ήταν τραυματισμένος στο πόδι. Αλλά, παρόλα αυτά δεν άφησε το πεδίο της μάχης και έμεινε κοντά στους στρατιώτες του. Για την ηρωική αντίσταση στον λόφο έλαβε το παράσημο του Τάγματος του Αγίου Αλέξανδρου Νιέφσκι,[11] με τον χαρακτηρισμό:
Ένας γενναίος και δυνατός στρατηγός που με θάρρος και ανδρεία σταμάτησε τις εχθρικές επιθέσεις και έγινε πρότυπο προς μίμηση στο ρωσικό στρατό
Το τέλος του πολέμου
Στο πολεμικό συμβούλιο στο Φίλι, το οποίο διεξήχθη στις 13 Σεπτεμβρίου, ο Ραγέφσκι είχε δηλώσει για την άμυνα της Μόσχας:
Το πιο σημαντικό είναι να προφυλάξουμε τους στρατιώτες μας. Η γνώμη μου είναι, να εγκαταλείψουμε την Μόσχα αμαχητί. Αυτό το λέω ως στρατιώτης.
— Nικολάι Νικολάγεβιτς Ραγέφσκι.[30]
Στο συμβούλιο, αρκετοί στρατηγοί τάχθηκαν υπέρ της άποψης για μάχη στη Μόσχα, ενώ αρκετοί έλεγαν πως θα ήταν καλύτερο να υποχωρήσουν. Ο Κουτούζοφ, ως αρχιστράτηγος, αποφάσισε την υποχώρηση του ρωσικού στρατού από τη Μόσχα. Στις 14 Σεπτεμβρίου, οι Ρώσοι αποτραβήχτηκαν από την Μόσχα, την οποία, την ίδια μέρα, κατέλαβαν οι Γάλλοι.
Αλλά, ένα μήνα αργότερα, ο Ναπολέοντας αναγκάστηκε με την σειρά του να φύγει από την Μόσχα. Στις 19 Νοεμβρίου, ο γαλλικός στρατός άρχισε να υποχωρεί στην Καλούγκα. Στις 24 Νοεμβρίου, διεξήχθη η Μάχη του Μαλογιαροσλάβετς. Το 6ο σώμα πεζικού του Ντοχτουρόφ έδειξε σθεναρή αντίσταση, και η πόλη περνούσε από τα χέρια του ενός στα χέρια του άλλου. Ο Ναπολέοντας έβαζε στην μάχη νέα και νέα σώματα, και ο Κουτούζοφ έστειλε τον Ραγέφσκι στον Ντοχτουρόφ για να βοηθήσει. Αυτό βοήθησε τον Ντοχτουρόφ να απεκρούσει τις γαλλικές επιθέσεις και να ανάγκασει τους Γάλλους να υποχωρήσουν. Τελικά, το Μαλογιαροσλάβετς έμεινε υπό την κυριαρχία των Ρώσων.[31] Οι Γάλλοι δεν κατάφεραν να φτάσουν μέχρι την Καλούγκα, και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν από τον δρόμο του Σμολένσκ, τον οποίο οι ίδιοι είχαν πιο πριν καταστρέψει. Για την συνεισφορά στο Μαλογιαροσλάβετς, ο Ραγέφσκι τιμήθηκε με το μετάλλιο του Τάγματος του Αγίου Γεωργίου Γ' Τάξεως.[11]
Οι Γάλλοι συνέχισαν να υποχωρούν στα δυτικά της Ρωσίας, αλλά οι δυνάμεις τους μειώνονταν μέρα με την μέρα. Τον Νοέμβριο, κατά την διάρκεια της τριήμερης μάχης στο Κράσνι, οι Γάλλοι έχασαν το 1/3 του στρατού τους.[32] Σε αυτή την μάχη το σώμα του Ραγέφσκι κατατρόπωσε τα απομεινάρια του σώματος του Νεΰ, τον οποίο αντιμετώπισε και σε άλλες μάχες.
Μετά από την μάχη στο Κράσνι, ο Νικολάι αναγκάστηκε να λάβει αναρρωτική άδεια εξαιτίας της κούρασης και των πολλών τραυματισμών που είχε υποστή.[31]
Μάχες εκτός Ρωσίας
Στον στρατό, ο Ραγέφσκι γύρισε μετά από μισό χρόνο, όταν ο πόλεμος διεξαγόταν εκτός Ρωσίας. Τώρα του είχαν εμπιστευτεί ένα σώμα γρεναδιέρων. Το νέο του σώμα συμμετείχε στις μάχες στο Καίνιγκσβαρτ και στο Μπάουτσεν. Τον Αύγουστο του 1813, μετά την ένταξη της Αυστρίας στον Έκτο Συνασπισμό, το σώμα του Ραγέφσκι εντάχθηκε στην Στρατιά της Βοημίας του Καρλ Φίλιπ τσου Σβάρτσενμπεργκ. Μετά, το σώμα έλαβε μέρος στην Μάχη της Δρέσδης, η οποία τελείωσε με νίκη των Γάλλων, και στην Μάχη του Κουλμ, όπου οι Γάλλοι δέχτηκαν σοβαρή ήττα. Για την συνεισφορά σε αυτή τη μάχη, έλαβε το παράσημο του Τάγματος του Αγίου Βλαδίμηρου Α' Τάξεως.[11]
Το σώμα του Ραγέφσκι συμμετείχε ενεργά στην «Μάχη των Εθνών» που διεξήχθη στη Λειψία.
Σε αυτή την τρομαχτική μάχη υπήρχε μια τρομερή στιγμή, όπου το μέλλον της Ευρώπης και όλης της Γης εξαρτώταν από την δύναμη ενός ανθρώπου. Ο Ναπολέοντας, αφού συγκέντρωσε όλο του το ιππικό, και με την βοήθεια του πυροβολικού άρχισε την επίθεση στο κέντρο των δυνάμεων μας. Μέρος του στρατού τρόμαξε με την γαλλική επίθεση και υποχώρησε, αλλά το σώμα του Ραγέφσκι, παρόλο που περικυκλώθηκε, συνέχισε την μάχη. Αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να ετοιμαστούμε και να αναγκάσουμε τους Γάλλους να υποχωρήσουν
— Μιχαήλ Ορλόφ[33]
Στην μάχη, ο Ραγέφσκι τραυματίστηκε στο στήθος, αλλά συνέχισε την μάχη. Για αυτήν την πράξη έλαβε τον βαθμό του στρατηγού του ιππικού.[11]
Τον χειμώνα του 1814, χωρίς να αναρρώσει τελείως, ο Ραγέφσκι γύρισε στον στρατό. Συμμετείχε στις μάχες στο Μπριέν, του Μπαρ-συρ-Ωμπ και του Αρσί-συρ-Ωμπ. Στις 30 Μαρτίου 1814, οι σύμμαχοι έφτασαν στο Παρίσι. Το σώμα του Ραγέφσκι επιτέθηκε στην Μπελβίλ, και παρά την σθεναρή αντίσταση των Γάλλων κατάφερε να την καταλάβει. Αυτό ήταν ο κύριος λόγος που οι Γάλλοι αποφάσισαν να παραδοθούν. Για την κατάληψη της πόλης, ο Ραγέφσκι τιμήθηκε με το παράσημο του Τάγματος του Αγίου Γεωργίου Β' Τάξεως.[11]
Τελευταία χρόνια
Μετά τον πόλεμο, ο Ραγέφσκι ζούσε στο Κίεβο, όπου βρισκόταν το 4ο σώμα πεζικού, το οποίο διοικούσε. Η πολιτική και οι στρατιωτικοί βαθμοί δεν τον ενδιέφεραν πια. Αρνήθηκε να λάβει τον τίτλο του κόμη από τον Αλέξανδρο Α'.[34]
Σχεδόν κάθε χρόνο πήγαινε για διακοπές με την οικογένεια του στην Κριμαία ή στον Καύκασο. Εκείνη την εποχή συνδέθηκε με τον γνωστό Ρώσο ποιητή, Αλεξάντρ Πούσκιν. Ο νεαρός ποιητής έγινε αχώριστος φίλος της οικογένειας Ραγέφσκι και ήταν ερωμένος της κόρης του Ραγέφσκι, Μαρίας. Αυτή έγινε η μούσα του σε πολλά ποιήματα του.[35]
Το φθινόπωρο του 1824, ο Ραγέφσκι, έφυγε για διακοπές για να αναρρώσει μετά από την αρρώστια που είχε. Ο επόμενος χρόνος ήταν ο πιο μοιραίος στην ζωή του. Πρώτα πέθανε η μητέρα του - Γιεκατερίνα Νικολάγεβνα, και μετά την Εξέγερση των Δεκεμβριστών που ξέσπασε στην Αγία Πετρούπολη, φυλακίστηκαν τρία γνωστά του άτομα, ο ετεροθαλής αδερφός του Βασίλι Λβόβιτς Νταβίντοφ, και οι σύζυγοι των θυγατέρων του Μιχαήλ Ορλόφ και Σεργκέι Γκριγκόριεβιτς Βολκόνσκι. Μετά, εξορίστηκαν από την Μόσχα. Για την επανάσταση ήταν ύποπτοι και οι γιοι του Ραγέφσκι Αλεξάντρ και Νικολάι, αλλά αυτοί αθωώθηκαν. Στο τέλος του 1826, αποχαιρέτησε για πάντα την κόρη του, Μαρία, η οποία πήγε στην Σιβηρία για να συναντήσει τον εξορισμένο σύζυγό της.[14]
Τον Ιανουάριο του 1826, όταν Αυτοκράτορας της Ρωσίας έγινε ο Νικόλαος Α', έγινε μέλος του Κρατικού Συμβουλίου της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, το οποίο ήταν το ανώτατο νομοθετικό σώμα της χώρας.[11]
Ο Νικολάι Νικολάγεβιτς Ραγέφσκι απεβίωσε στις 16 (28) Σεπτεμβρίου 1829 σε ηλικία 58 ετών, στο Κίεβο. Τάφηκε στο οικογενειακό νεκροταφείο στο Ραζούμοφκα. Στην νεκρική του πλάκα γράφτηκε η πάρακατω φράση:
Στο Σμολένσκ ήταν η ασπίδα
Στο Παρίσι το σπαθί της Ρωσίας
Οικογένεια
Ο Νικολάι παντρεύτηκε το 1794 την Σοφία Αλεξέγεβνα Κονσταντίνοβνα,[36] κόρη του βιβλιοθηκάριου της Αικατερίνης Β', Αλεξέι Αλεξέγεβιτς Κονσταντίνοφ (ρωσ. Алексей Алексеевич Константинов) και της Ελένας Μιχάηλοβνας (ρωσ. Елена Михайловна), κόρης του γνωστού Ρώσου επιστήμονα Μιχαήλ Βασίλιεβιτς Λομονόσοφ.[37]
Είναι κυρία αρκετά ευγενική, ικανή για ωραία συζήτηση, με καλή εκπαίδευση [...] ακούει με προσοχή και δεν διακόπτει κάποιο χωρίς να ζητήσει το λόγο [...]
Ο Νικολάι και η Σοφία αγαπούσαν ο ένας τον άλλο, ακόμη και στις δύσκολες στιγμές της οικογενειακής τους ζωής. Να γιατί ο Νικολάι, έτσι περίμενε το τέλος του πολέμου:
Θα έρθετε να με δείτε και εγώ θα σας λέω όλα τα κατορθώματα μου, όπως κάνουν οι γέροι στρατηγοί.[36]
Ο Νικολάι και η Σοφία απέκτησαν 2 γιους και 5 θυγατέρες:
- Αλεξάντρ (1795-1868) - συνταγματάρχης
- Γιεκατερίνα (1797-1885) - σύζυγος του Μιχαήλ Φιόντοροβιτς Ορλόφ
- Νικολάι (1801-1843) - αντιστράτηγος - μετέχων στον Πόλεμο του Καύκασου, ιδρυτής του Νοβορωσίσκ
- Σοφία - πέθανε σε παιδική ηλικία
- Ελένα (1803-1863)
- Μαρία (1805-1863) - σύζυγος του Σεργκέι Γκριγκόριεβιτς Βολκόνσκι
- Σοφία (1806-1884)
| Αλεξάντρ Βασίλιεβιτς Απογόνοι | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Μιχαήλ Λομονόσοφ (1711—1765) | Σεμιόν Рαγέφσκι | Νικολάι Σαμόιλοφ | Μαρία Αλεξάντροβνα | Γκριγκόρι Αλεξάντροβιτς Ποτιόμκιν (1739—1791) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ελένα Μιχάηλοβνα (1749—1772) | Αλεξέι Αλεξέγεβιτς Κονσταντίνοφ (1728—1808) | Νικολάι Рαγέφσκι (1741—1771) | Γιεκατερίνα Νικολάγεβνα (1750—1825) | Λεφ Νταβίντοφ (1743—1801) | Αλεξάντρ Νικολάγεβιτς Σαμόιλοφ (1744—1814) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Σοφία Αλεξέγεβνα (1769—1844) | Νικολάι Νικολάγεβιτς Ραγέφσκι (1771—1829) | Αλεξάντρ (1769—1790) | Αλεξάντρ (1773—1833) | Πιότρ Λβόβιτς Νταβίντοφ (1782—1842) | Βασίλι Λβόβιτς Νταβίντοφ (1793—1855) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Αλεξάντρ Ραγέφσκι (1795—1868) | Μιχαήλ Ορλόφ (1788—1842) | Γιεκατερίνα (1797—1885) | Νικολάι Ραγέφσκι (1801—1843) | Ελένα (1803—1852) | Μαρία Ραγέφσκαγια (1805—1863) | Σερκγέι Βολκόνσκι (1788—1865) | Σοφία (1806—1881) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Νικολάι Ραγέφσκι (1839—1876) | Μιχαήλ Νικολάγεβιτς Ραγέφσκι (1841—1893) | Μιχαήλ Σεργκέγεβιτς Βολκόνσκι (1832—1903) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Χαρακτήρας και γνώμες
Ο Νικολάι Ραγέφσκι ήταν άνθρωπος με καλή μόρφωση. Εκτός από το ταλέντο και την εμπειρία του στον πόλεμο, ο Νικολάι είχε λάβει πολύ καλή γαλλική παιδεία, την οποία ανέλαβε ο παππούς του. Το επίπεδο της εκπαίδευσής του φαίνεται στα γράμματα που έστελνε σε διάφορους γνωστούς του. Η εμπειρία του έγινε χρήσιμη στον Ρώσο πολεμικό ιστορικό Ντμίτρι Πετρόβιτς Μπουτούρλιν και στον Γάλλο ιστορικό Αντουάν-Ανρί Ζομινί[38] στο έργο τους για το βιβλίο που είχε θέμα τον Πατριωτικό Πόλεμο του 1812. Ο Ραγέφσκι ήταν γνωστός στον ρωσικό στρατό όχι μόνο για το πολεμικό του χάρισμα αλλά και για τα ανθρώπινά του προσόντα:
Ο Ραγέφσκι είναι πανέξυπνος και αυθόρμητος χαρακτήρας. Στις κρίσιμες καταστάσεις γίνεται ήρωας...
Πάντα ήρεμος, καλοπρεπής, σεμνός, ήξερε τις δυνάμεις του [...] Ήταν έτσι και με τους μεγαλυτέρους και με τους συνομηλίκους του, με τους φίλους του, τους συγγενείς του, ακόμη και με τους στρατιώτες του
Δεν είναι μόνον ο ήρωας, η δόξα του ρωσικού στρατού, αυτό που μου άρεσε σε αυτόν ήταν η σκέψη του, η ψυχή του και η φιλία του
Ο Ναπολέοντας είχε δηλώσει για τον Ραγέφσκι:
Αυτός ο Ρώσος στρατηγός είναι φτιαγμένος με υλικό με το οποίο γεννιούνται οι στρατάρχες[41]
Παράσημα - διακρίσεις
Ρωσικά
- Τάγμα του Αγίου Γεωργίου[11]
- Β' Τάξεως (19.03.1814) - για την συνεισφορά στην κατάληψη του Παρισιού
- Γ' Τάξεως (15.02.1813) - για την συνεισφορά στην Μάχη του Μαλογιαροσλάβετς
- Δ' Τάξεως (28.06.1792) - για την συνεισφορά στον Ρωσοπολωνικό πόλεμο
- Χρυσό Σπαθί «Δι' ανδρείαν»
- (1810) - για την κατάληψη της Σιλίστρα
- Τάγμα του Αγίου Βλαδίμηρου
- Α' Τάξεως (19.08.1813) - για την συνεισφορά στην Μάχη του Κουλμ
- Β' Τάξεως (28.01.1809) - για την συνεισφορά στον πόλεμο με την Σουηδία
- Γ' Τάξεως (01.12.1807) - για την συνεισφορά στο Γκούντσταντ και στο Άνκεντορφ
- Δ' Τάξεως (02.09.1793) - για την συνεισφορά στις μάχες του Μαγιλιόβ
- Τάγμα του Αγίου Αλέξανδρου Νιέφσκι
- (26.08.1812) - για την συνεισφορά στην Μάχη του Μποροντινό
- Τάγμα της Αγίας Άννας
- Α' Τάξεως (20.05.1808) - για την συνεισφορά στις μάχες του Ιουνίου του 1807
Ξένα
- Στρατιωτικό Τάγμα της Μαρίας Θηρεσίας (Αυστρία)
- Γ' Τάξεως (1813) - για την συνεισφορά στην Μάχη της Λειψίας
Μνήμη
Πολλοί Ρώσοι ποιητές, οι οποίο τον θαύμαζαν, του αφιέρωσαν αρκετά από τα ποιήματα τους:
Раевский, слава наших дней,
|
Ραγέφσκι, η δόξα των χρόνων μας
|
Опять с полками стал своими
|
Πάλι με τα σώματα του αυτός
|
Το 1820, κατά την διάρκεια της πρώτης εξερεύνησης των Ρώσων στην Ανταρκτική, ο Φαντέι Φαντέγεβιτς Μπελλινσγκάουζεν ονόμασε τα νησιά που ανακάλυψε στον Ειρηνικό ωκεανό (Τουαμότου), Νησιά του Ραγέφσκι.[45]
Σήμερα, στο Σαλτάνοφκα όπου είχε γίνει η μάχη, υπάρχει εκκλησάκι αφιερωμένο στην μνήμη του Ραγέφσκι, ενώ στο Μποροντινό έχει στηθεί μνημείο προς τιμήν αυτού και των ανδρών του.
Το 1961, κατά την διάρκεια των εορτασμών των 150 χρόνων από τον Πατριωτικό Πόλεμο του 1812, μια από τις πλατείες στην Μόσχα έλαβε το όνομα του. Υπάρχει μια πλατεία προς τιμήν του και στο Κίεβο, όπου έζησε τα τελευταία του χρόνια.
Το 1987 ανεγέρθη ανδριάντας του Ραγέφσκι στο Μνημείο Ηρώων στο Σμολένσκ.[46]
Σημειώσεις
- ↑ Η ημερομηνία σε παρένθεση αναφέρεται στο σημερινό Γρηγοριανό ημερολόγιο, στην συνέχεια οι ημερομηνίες του άρθρου είναι σύμφωνα με το παλαιό Ιουλιανό ημερολόγιο
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 Пушкин, Л. С. (1936). Пушкин в воспоминаниях и рассказах современников. σελίδες 47—54.(Ρωσικά)
- ↑ Федорченко, В. И. (2003). Дворянские роды, прославившие Отечество. σελίδες 47—54.(Ρωσικά)
- ↑ Очерки по истории Русской Церкви. kds.eparhia.ru. 1991. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια); Εξωτερικός σύνδεσμος στο|publisher=(βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Раздорский, А. И. (2004). Князья, наместники и воеводы Курского края XI-XVIII вв.(Ρωσικά)
- ↑ 5,0 5,1 Бухаров В. Г. «Раевские: России верные сыны». Соотечественники. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009.[νεκρός σύνδεσμος](Ρωσικά)
- ↑ Почко, Н. А. (1971). Генерал Н. Н. Раевский. σελ. 6.(Ρωσικά)
- ↑ Пушкин, А. С. (1949). Полное собрание сочинений. σελίδες 171—172.(Ρωσικά)
- ↑ Вторая турецкая война в царствование императрицы Екатерины II. www.runivers.ru. 1980. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια); Εξωτερικός σύνδεσμος στο|publisher=(βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Оболенский, Г. Л. (1995). Император Павел I.(Ρωσικά)
- ↑ 10,0 10,1 Генерал Н. Н. Раевский. σελίδες 7—8. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13 Шилов Д. Н. (2006). Члены Государственного совета Российской империи. 1801—1906. Αγία Πετρούπολη. σελίδες 655—658. Unknown parameter
|coauthor=ignored (|author=suggested) (βοήθεια) (Ρωσικά) - ↑ Шишкевич, М. И. (2003). История русской армии от зарождения Руси до войны 1812 г.(Ρωσικά)
- ↑ Почко, Н. А. (1971). Генерал Н. Н. Раевский. Μόσχα. σελ. 10.(Ρωσικά)
- ↑ 14,0 14,1 14,2 Романов В. «Я летаю на собственных крыльях». Альманах «Факел». Виртуальный музей декабристов. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009. Unknown parameter
|datepublished=ignored (βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Почко, Н. А. Генерал Н. Н. Раевский. σελ. 13.(Ρωσικά)
- ↑ Sutherland, Christine. The Princess of Siberia: The Story of Maria Volkonsky, pages 19. New York: Farrar, Straus & Giroux, 1983(Αγγλικά)
- ↑ 17,0 17,1 17,2 Нашествие Наполеона на Россию. http://www.museum.ru/1812/Library/tarle1/part02.html www.museum.ru. 1941. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια); Εξωτερικός σύνδεσμος στο|publisher=(βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Н. С. Самокиш. Подвиг солдат Раевского под Салтановкой, 1912. Холст, масло. 96,5 × 126,5 см. Музей-панорама «Бородинская битва», Москва.(Ρωσικά)
- ↑ «Северная почта» № 61. 31 июля 1812 года: «Вперед, ребята, за Царя и за отечество! Я и дети мои, коих приношу в жертву, откроем вам путь». — Чувство геройской любви к отечеству в сем почтенном воине должно быть весьма сильно, когда оно и самый глас нежной любви родительской заставило умолкнуть
- ↑ Орлов, Н. М. (1874). Н. Н. Раевский. 1812. Русская старина. σελίδες 765—766.(Ρωσικά)
- ↑ Качурин М. Г. «Батюшковские анекдоты о Раевском в истории русского реализма». Венок поэту. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009. Unknown parameter
|datepublished=ignored (βοήθεια) - ↑ Лекманов О. А. «Генерал Раевский и сыновья». Литература. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009. Unknown parameter
|datepublished=ignored (βοήθεια) - ↑ А. Адам. Битва за Смоленск 18 августа 1812 года, между 1815 и 1825 гг. Бумага, масло, гуашь. 21 × 30 см. Военная Галерея Зимнего Дворца, Санкт-Петербург(Ρωσικά)
- ↑ 24,0 24,1 24,2 Тарле, Е. В. (1941). Нашествие Наполеона на Россию.(Ρωσικά)
- ↑ Почко, Н. А. (1941). Генерал Н. Н. Раевский. σελίδες 27—28.(Ρωσικά)
- ↑ 26,0 26,1 Mémoires.
|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)(Γαλλικά) - ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 27,4 27,5 Тарле, Е. В. www.museum.ru Нашествие Наполеона на Россию Check
|url=value (βοήθεια).(Ρωσικά) - ↑ 28,0 28,1 Генерал Н. Н. Раевский. 1941. σελ. 34. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Ф. А. Рубо. Атака на батарею Раевского, 1913. Холст, масло.(Ρωσικά)
- ↑ Будет помнить вся Россия. 1986. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ 31,0 31,1 Генерал Н. Н. Раевский. σελ. 38. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Нашествие Наполеона на Россию. www.museum.ru. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια); Εξωτερικός σύνδεσμος στο|publisher=(βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Орлов, М. Ф. (1829). Некрология генерала от кавалерии Н. Н. Раевского. σελίδες 8—9.(Ρωσικά)
- ↑ Титулы, мундиры, ордена в Российской империи. http://militera.lib.ru/research/shepelev1/01.html. 2004. σελίδες 75—76. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια); Εξωτερικός σύνδεσμος στο|publisher=(βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Записки. http://az.lib.ru/w/wolkonskaja_z_a/text_0040.shtml. 1973. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια); Εξωτερικός σύνδεσμος στο|publisher=(βοήθεια)[νεκρός σύνδεσμος](Ρωσικά) - ↑ 36,0 36,1 36,2 Ивченко Л. Л. ««Молитесь за нас, а мы, кажется, не струсим…»». ФЭБ «Русская литература и фольклор». Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009.(Ρωσικά)
- ↑ Sutherland, Christine. The Princess of Siberia: The Story of Maria Volkonsky, pages 14-15. New York: Farrar, Straus & Giroux, 1983(Αγγλικά)
- ↑ Генерал Н. Н. Раевский. 1941. σελ. 40. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ Сочинения. http://www.booksite.ru/fulltext/bat/yus/hkov/tom2/3.htm. 1989. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια); Εξωτερικός σύνδεσμος στο|publisher=(βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ www.museum.ru Отечественная война и Русское общество Check
|url=value (βοήθεια). 1911. σελ. 105. Unknown parameter|coauthors=ignored (|author=suggested) (βοήθεια);|first1=missing|last1=in Authors list (βοήθεια)(Ρωσικά) - ↑ «Николай Николаевич Раевский». Хронос. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009.(Ρωσικά)
- ↑ Архитектор П. Г. Яцыно. Возведена в 1912 г.
- ↑ Жуковский В. А. «Певец во стане русских воинов». Викитека. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009.(Ρωσικά)
- ↑ Глинка С. Н. «Стихи генералу Раевскому». Lib.ru. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009.(Ρωσικά)
- ↑ «Открытие Антарктиды». Российская Антарктическая экспедиция. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2009.(Ρωσικά)
- ↑ Фотография[νεκρός σύνδεσμος] бюста Н. Н. Раевского. (Ρωσικά)
Πηγές
Επιστολές και απομνημονεύματα
- «Из писем Н. Н. Раевского периода Отечественной войны 1812 года (Από τα γράμματα του Νικολάι Νικολάεβιτς Ραγέφσκι κατά την διάρκεια του Πατριωτικού Πολέμου 1812)». Сибирские огни (Φωτιές της Σιβηρίας) (7). 1958. (Ρωσικά)
- «Из записок Н. Н. Раевского (Από τις σημειώσεις του Ν. Ν. Ραγέφσκι)». Смена (Σμένα) (Μόσχα) (17). 1987. (Ρωσικά)
- Батюшков К. Н. (Κ. Ν. Μπατιουσκόφ) (1989). «Чужое: мое сокровище! (Ξένο: ο θησαυρός μου!)». Сочинения (Άρθρα). 2. Μόσχα. (Ρωσικά)
- Волконская М. Н. (Μ. Ν. Βολκόνσκαγια) (1973). Записки (Σημειώσεις). Ιρκούτσκ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2010. (Ρωσικά)
- Давыдов Д. В. (Ντ. Β. Νταβίντοφ) (1832). Замечания на некрологию Н. Н. Раевского [...] (Παρατηρήσεις για την νεκρολογία του Ν. Ν. Ραγέφσκι). Μόσχα. (Ρωσικά)
- Орлов М. Ф. (Μ. Φ. Ορλόφ) (1829). Некрология генерала от кавалерии Н. Н. Раевского. (Η νεκρολογία του στρατηγού του ιππικού Ν. Ν. Ραγέφσκι). Αγία Πετρούπολη. (Ρωσικά)
Μονογραφίες και άρθρα
- Борисевич А. Т. (Α. Τ. Μπορίσεβιτς) (1912). Генерал от кавалерии Николай Николаевич Раевский (историко-биографический очерк) (Στρατηγός ιππικού Νικολάι Νικολάεβιτς Ραγέφσκι, ιστορικό βιογραφικό άρθρο). Αγία Πετρούπολη. (Ρωσικά)
- Епанчин Ю. Л. (Γ. Λ. Επάντσιν) (1996). Николай Николаевич Раевский (1771—1829). Жизнь. Деятельность. Личность (Диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук) (Νικολάι Νικολάεβιτς Ραγέφσκι. Η ζωή, η εμπειρία και η προσωπικότητα). Σαμάρα. (Ρωσικά)
- Епанчин Ю. Л. (Γ. Λ. Επάντσιν) (1996). «Роль Седьмого корпуса Н. Н. Раевского в Бородинской битве (Ο ρόλος του σώματος του Ραγέφσκι στη μάχη του Μποροντινό)». Вопросы истории (Ερωτήσεις της Ιστορίας) (Σαμάρα) (8). (Ρωσικά)
- Епанчин Ю. Л. (Γ. Λ. Επάντσιν) (1999). «Николай Николаевич Раевский (Νικολάι Νικολάεβιτς Ραγέφσκι)». Вопросы истории (Ερωτήσεις της Ιστορίας) (3). (Ρωσικά)
- Иванов И. (Ι. Ιβανόφ) (1971). «Герой Отечественной войны 1812 года: (К 200-летию со дня рождения ген. Н. Н. Раевского) (Ήρωες του Πατριωτικού Πολέμου 1812: Για τα 200χρονα από τη γέννηση του Ραγέφσκι)». Военно-исторический журнал (Πολεμικό-Ιστορικό περιοδικό) (9). (Ρωσικά)
- Ковалёв К. Н. (Κ. Ν. Κοβαλιόφ) (1987). «Н. Н. Раевский (Ν. Ν. Ραγέφσκι)». Герои 1812 года (Ήρωες του 1812). Жизнь замечательных людей (Η ζωή των εξαιρετικών ανθρώπων). Μόσχα. (Ρωσικά)
- Орлов Н. М. (Μ. Ν. Ορλόφ) - Н. Н. Раевский. 1812 (Ν. Ν. Ραγέφσκι 1812)// Русская старина (Ρωσική ιστορία). — 1874. — № 4. (Ρωσικά)
- Почко Н. А. (Ν. Α. Πότσκο) - Генерал Н. Н. Раевский (Ο στρατηγός Νικολάι Νικολάεβιτς Ραγέφσκι). — Μόσχα: 1971. (Ρωσικά)
- Почко Н. А. (Ν. Α. Πότσκο) - Раевский и декабристы (Ραγέφσκι και επαναστάτες)// Материалы научной конференции «Отечественная война 1812 года. Источники. Памятники. Проблемы». — Бородино: 1994. (Υλικά από το επιστημονικό συνέδριο "Πατριωτικός Πόλεμος 1812. Πηγές. Μνήμη. Προβλήματα" - Μποροντινό) (Ρωσικά)
- Тарле Е. В. (Ε. Β. Ταρλέ) Нашествие Наполеона на Россию (Εισβολή του Ναπολέοντα στη Ρωσία). — М.: 1941. (Ρωσικά)
- Топорков Н. (Ν. Τοπορκόφ) Генерал Н. Н. Раевский (1771—1829) (Στρατηγός Ν. Ν. Ραγέφσκι (1771-1829)) // Знамя. (Σήμα) — 1944. — № 3. (Ρωσικά)
- Шенкман Г. С. (Γ. Σ. Σέκμαν) Генерал Раевский и его семья (Ο στρατηγός Ραγέφσκι και η οικογένεια του). — Αγία Πετρούπολη.: 2003. (Ρωσικά)
- Экштут С. А. (Α. Σ. Γιέκστουτ) Николай Раевский (Νικολάι Ραγέφσκι) // Родина (Πατρίδα). — 1994. — № 3—4. (Ρωσικά)
Άλλες πηγές
- «Ρωσική βιογραφία». «Λεξικό και εγκυκλοπαίδεια στο academic.ru». (Ρωσικά)
- «Οι εκκλησίες της οικογένειας Ραγέφσκι». Περιφερειακή επιστημονική βιβλιοθήκη Ντ. Ι. Τσιζέφσκι (ουκ. Обласна універсальна наукова бібліотеки ім. Д. І. Чижевського). (Ουκρανικά)
- «Ραγέφσκι - διοικητής». «Τα πάντα για την Κριμαία» (ρωσ. «Всё о Крыме»). (Ρωσικά)
- Sutherland, Christine. The Princess of Siberia: The Story of Maria Volkonsky, page 13. New York: Farrar, Straus & Giroux, 1983 (Αγγλικά)
- Roosevelt, Priscilla. Life on the Russian Country Estate, page 182 New Haven: Yale University Press, 1995 (Αγγλικά)
- Seaton, Albert. The Russian Army of the Napoleonic Wars, page 30. Osprey Publishing, 1979 (Αγγλικά)
- Schneid, Frederick C. Napoleon's Italian Campaigns: 1805-1815, page 104 Westport, CT: Praeger, 2002 (Αγγλικά)
- Horricks, Raymond. Marshal Ney: The Romance and the Real, page 123-126 London: Midas Books, 1982 (Αγγλικά)
- Bιογραφία του Ραγέφσκι (Ρωσικά)
