Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κατάνια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η εκτυπώσιμη έκδοση δεν υποστηρίζεται πλέον και μπορεί να έχει σφάλματα μορφοποίησης. Παρακαλούμε ενημερώστε τους σελιδοδείκτες του περιηγητή σας και παρακαλούμε χρησιμοποιήστε εναλλακτικά την προεπιλεγμένη λειτουργία εκτύπωσης του περιηγητή σας.

Συντεταγμένες: 37°31′00″N 15°04′00″E / 37.5167°N 15.0667°E / 37.5167; 15.0667

Κατάνια
Ένα κολάζ της Κατάνια. Επάνω: Κύπος Bellini. Στη μέση από αριστερά: Θέατρο Massimo Bellini. Στη μέση κέντρο: Το Κέντρο της Κατάνια. Στη μέση δεξιά: Ο καθεδρικός ναός. Κάτω δεξιά: Εκδήλωση Ιστιοπλοΐας στην Κατάνια. Κάτω αριστερά: Πλατεία των ελεφάντων

Σημαία
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Κατάνια
37°30′10″N 15°5′14″E
ΧώραΙταλία
ΠεριφέρειαΣικελία
Διοικητική υπαγωγήΜητροπολιτικός δήμος της Κατάνια
Ίδρυση729
ΠροστάτηςΑγία Αγάθη
Διοίκηση
 • mayor of CataniaRaffaele Stancanelli
Έκταση180,88
Υψόμετρο7
Πληθυσμός380.000
Ταχ. κωδ.95100
Τηλ. κωδ.095
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοποςhttp://www.comune.catania.it/
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Κατάνια (ιταλικά: Catania‎‎, προφέρεται: [/kaˈtanja/] ( ακούστε), λατινικά: Catana‎‎) είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στη Σικελία μετά το Παλέρμο, βρίσκεται στις ανατολικές ακτές του νησιού και αντικρίζει το Ιόνιο Πέλαγος. Αποτελεί την πρωτεύουσα της Μητροπολιτικής Πόλης της Κατάνιας, της δεύτερης μεγαλύτερης Μητροπολιτικής Πόλης σε ολόκληρη τη Σικελία. Ο πληθυσμός της πόλης φτάνει τους 311.584 κατοίκους και ο πληθυσμός της Μητροπολιτικής Πόλης τους 1.107.702 κατοίκους.[1] Η Κατάνια γνώρισε ισχυρούς σεισμούς (1169, 1693) και καταστροφικές εκρήξεις ηφαιστείων από τη γειτονική Αίτνα, η μεγαλύτερη το 1669.[2]

Ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. με εποίκους από τη Χαλκίδα.[2] Στην Κατάνη ιδρύθηκε το πρώτο Πανεπιστήμιο στη Σικελία (1434), έγινε σημαντικό εκπαιδευτικό, καλλιτεχνικό και πολιτικό κέντρο σε ολόκληρη την Ιταλία.[2] Είναι διάσημη για την ιστορία, την αρχιτεκτονική και τη γαστρονομία της, η παλιά πόλη με τα περίφημα κτίρια Μπαρόκ ανακηρύχθηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η Κατάνια είναι η γενέτειρα μεγάλων προσωπικοτήτων, όπως οι συνθέτες Βιντσέντζο Μπελίνι και Τζοβάννι Πατσίνι (1796-1867), και οι συγγραφείς Τζοβάννι Βέργκα, Λουίτζι Καπουάνα και Φεντερίκο ντι Ρομπέρτο (1861-1927). Στην Κατάνια βρίσκεται το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στη νότια Ιταλία.

Ιστορία

Ίδρυση

Αρχαία Κατάνη (1575)

Πρώτος οικιστής της Κατάνιας ήταν ο Εύαρχος από την Ευβοϊκή αποικία Νάξο της Σικελίας (729 π.Χ.), ο γηγενής πληθυσμός εξελληνίστηκε ταχύτατα.[3] Ο Θουκυδίδης γράφει ότι η πόλη ιδρύθηκε αμέσως μετά την αποικία Λεοντίνοι η οποία με τη σειρά της ιδρύθηκε πέντε χρόνια μετά τις Συρακούσες (730 π.Χ.).[4] Η Ακρόπολη της Κατάνιας εγκαταστάθηκε στον λόφο του όρους Παρθένου λίγο δυτικά από το σημερινό κέντρο της πόλης. Το λιμάνι στην αρχαιότητα ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο από το οποίο εξαγόταν το καλαμπόκι που καλλιεργούσαν στις πεδιάδες της περιοχής. Στην αρχαιότητα η Κατάνια έμεινε πασίγνωστη για τον μύθο του Αμφίνομου και του Αναπία οι οποίοι σε μια έκρηξη του ηφαιστείου της Αίτνας εγκατέλειψαν γρήγορα την περιουσία τους και έφυγαν μεταφέροντας στους ώμους τους ηλικιωμένους γονείς τους. Η λάβα χωρίστηκε στα δύο από σεβασμό στους δύο νέους ώστε να μην τους ενοχλήσει, τα αγάλματα τους στήθηκαν στον τάφο τους που έγινε τόπος λατρείας. Οι μορφές των νέων αποτυπώθηκαν σε νομίσματα, ο θρύλος τους ήταν μεγάλη έμπνευση στη Λατινική λογοτεχνία, ποιητές όπως ο Κλαύδιος Κλαυδιανός ασχολήθηκαν εκτεταμένα.[5][6][7][8][9][10]

Αρχαιότητα

Ερείπια από Ρωμαϊκό αμφιθέατρο στην Κατάνια

Η Κατάνια ήταν η γενέτειρα του μεγάλου φιλοσόφου και νομοθέτη Χαρώνδα (6ος αιώνας π.Χ.), η νομοθεσία του εισήχθη σε όλες τις Χαλκιδικές πόλεις όχι μονάχα στη Σικελία αλλά σε ολόκληρη τη Μεγάλη Ελλάδα.[11] Είναι προφανές ότι εκείνη την εποχή είχε στενές σχέσεις με όλες τις υπόλοιπες πόλεις. Οι λυρικοί ποιητές Ίβυκος και Στησίχορος έζησαν στην Κατάνια, τάφηκαν σε ένα μεγαλοπρεπές μνημείο έξω από τις πύλες της πόλης. Ο Ξενοφάνης ιδρυτής της Ελεατικής Σχολής έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Κατάνια, είναι φανερό ότι είχε αρχίσει να γίνεται μεγάλο πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο.[12] Η Κατάνια διατήρησε την ανεξαρτησία της την εποχή που κυβερνούσε τη Σικελία ο Ιέρων Α΄ ο Συρακούσιος, ωστόσο την κατέλαβε έδιωξε τους παλιούς κατοίκους και μετέφερε περισσότερους από 1.000 εποίκους από την πόλη Λεοντίνοι. Η πόλη άλλαξε το όνομα της σε "Αίτνη" χάρη στο γειτονικό ηφαίστειο, ανακήρυξε τον εαυτό του οικιστή της νέας πόλης, τον ύμνησε ο Πίνδαρος και μετά τον θάνατο του δέχτηκε τιμές ήρωα από τους νέους κατοίκους.[13]

Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Ιέρων Α΄ ανατράπηκε ο αδελφός και διάδοχος του Θρασύβουλος ο Συρακούσιος και ανακηρύχτηκε η Β΄ Δημοκρατία των Συρακουσών. Οι Συρακούσιοι και ο βασιλιάς των Σικελών Δουκέτιος έδιωξαν τους νέους εποίκους στο "φρούριο της Ίνεσσα" που πήρε το όνομα "Αίτνα" και έφερε πίσω τους παλιούς Χαλκιδαίους εποίκους (461 π.Χ.). Η Κατάνια πέρασε κατόπιν περίοδο μεγάλης ανάπτυξης και ευημερίας όπως όλες οι Σικελικές πόλεις. Όταν ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος και ακολούθησε η Αθηναϊκή Εκστρατεία στη Σικελία (415 π.Χ.) οι κάτοικοι της Κατάνιας αρνήθηκαν στην αρχή να δεχτούν την είσοδο των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι πίεσαν έντονα και τους ανάγκασαν να υποκύψουν, η Κατάνια δέχτηκε να συμμαχήσει με τους Αθηναίους ύστερα από τον επιβλητικό λόγο του Αλκιβιάδη στη Συνέλευση. Η πόλη έγινε η βάση των Αθηναίων που τη χρησιμοποίησαν τον πρώτο χρόνο της εκστρατείας τους εναντίον των Συρακουσών.[14] Μετά την ήττα και την εκδίωξη των Αθηναίων οι Συρακούσιοι ήταν έτοιμοι να καταλάβουν την Κατάνια, η πόλη τελικά σώθηκε με επέμβαση από την Καρχηδόνα (409 π.Χ.).

Καρχηδόνα

Ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος ο Πρεσβύτερος λεηλάτησε την πόλη και πούλησε τους κατοίκους της σαν δούλους, έφερε στη θέση τους μισθοφόρους από την Καμπανία. Αργότερα έφτασε ο μεγάλος στρατός των Καρχηδονίων με τον Ιμίλκα και τον Μάγων, ανάγκασε τους μισθοφόρους να δραπετεύσουν στην Αίτνη (396 π.Χ.). Ακολούθησε η μάχη της Κατάνιας (397 π.χ.) στην οποία ο στρατός της Καρχηδόνας συνέτριψε τον Λεπτίνη των Συρακουσών αδελφό του τυράννου Διονυσίου, η πόλη έπεσε στα χέρια των Καρχηδονίων.[15] Ο Κάλλιππος ο Συρακούσιος δολοφόνος και διάδοχος του Δίων των Συρακουσών είχε την πόλη στην κατοχή του για κάποιο διάστημα. Όταν ο Κορίνθιος στρατηγός Τιμολέων έφτασε στη Σικελία (344 π.Χ.) ο τύραννος της Κατάνιας Μάμερκος τον υποστήριξε αλλά αργότερα τον εγκατέλειψε για να συμμαχήσει με τους Καρχηδόνιους. Ο Τιμολέων ύστερα από την πράξη αυτή επιτέθηκε στην πόλη και ανέτρεψε τον Μάμερκο (338 π.Χ.).[16] Η Κατάνια διατήρησε στη συνέχεια την ελευθερία και την ανεξαρτησία της, όταν ο Αγαθοκλής των Συρακουσών ξεκίνησε τους πολέμους με την Καρχηδόνα (311 π.Χ.) η πόλη υποστήριζε παροδικά και τις δύο πλευρές. Ο Πύρρος της Ηπείρου έφτασε στη Σικελία (278 π.Χ.), η Κατάνια ήταν η πρώτη πόλη που άνοιξε τις πύλες της και τον δέχτηκε με μεγάλες τιμές.[17] Η πρώτη εμφάνιση του χορού με συνοδεία από Φλάουτο αποδίδεται στον Ανδρών, έναν πολίτη της Κατάνιας.[18]

Ρωμαϊκή αυτοκρατορία

Η έκρηξη του ηφαιστείου της Αίτνα (1669).

Όταν ξέσπασε ο Α΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος η Κατάνια ήταν από τις πρώτες πόλεις που υποτάχθηκαν στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία μετά από τις πρώτες επιτυχίες (263 π.Χ.).[19][20] Ανάμεσα στα υπόλοιπα λάφυρα που μεταφέρθηκαν σε Συνέλευση στη Ρώμη ήταν ένα ηλιακό ρολόι.[21] Η Κατάνια σαν υποτελής πόλη ήταν υποχρεωμένη να δώσει το ένα δέκατο από τα αγροτικά κέρδη σαν φόρο στη Ρώμη. Ο κατακτητής των Συρακουσών Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος έκτισε στην Κατάνια ένα Γυμνάσιο.[22] Στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία συνέχισε να περνάει περίοδο ευημερίας, είχε φιλικές σχέσεις με τη Ρώμη αν και δεν είχε την ίδια εύνοια με τις γειτονικές πόλεις Ταυρομένιον σημερινή Ταορμίνα και Μεσσήνη. Όταν ξέσπασε ο "Α΄ Πόλεμος των Σκλάβων" (135 π.Χ.) κατακτήθηκε από εξεγερμένους δούλους.[23] Μια από τις σοβαρότερες εκρήξεις του ηφαιστείου της Αίτνας (121 π.Χ.) κατέστρεψε με τη λάβα το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, οι Ρωμαίοι για 10 χρόνια παραχώρησαν στην Κατάνη 10ετή απαλλαγή από τους φόρους. Το μεγαλύτερο τμήμα της πεδιάδας που βρισκόταν στα νοτιοδυτικά της Κατάνιας φαίνεται ότι στην αρχαιότητα ότι ανήκε στους Λεοντίνους ή στην Κεντόριπα, σημερινή Τσεντουρίπε. Το τμήμα ωστόσο που βρισκόταν ανάμεσα στην Κατάνια και το στόμιο του ποταμού Σύμαιθου προσαρτήθηκε στην Κατάνια και την εφοδίαζε με μεγάλες ποσότητες σιτηρών.

Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων την καταγράφει σαν πλούσια και ακμάζουσα πόλη, είχε ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια στη Σικελία από το οποίο γινόταν εξαγωγή καλαμποκιού.[24] Στη Σικελική εξέγερση (44 π.Χ.) ο Σέξτος Πομπήιος επέλεξε τη Σικελία σαν έδρα του, η Κατάνια μαζί με τις άλλες πόλεις ενώθηκε μαζί του. Ο Σέξτος Πομπήιος συγκρότησε στη Μεσσήνη έναν τεράστιο στρατό και στόλο αλλά μετά τη νίκη του Αυγούστου (36 π.Χ.) το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού λεηλατήθηκε και ερημώθηκε. Η Κατάνια επελέγη ωστόσο από τον ίδιο τον Αύγουστο σαν τόπος εγκατάστασης λεγεοναρίων, ο Στράβων την περιγράφει σαν μια από τις λίγες πόλεις που βρισκόταν στην εποχή του σε ακμή.[25] Το Ρωμαϊκό υδραγωγείο της Κατάνιας είναι το μεγαλύτερο στη Σικελία με συνολικό μήκος 24 μέτρα. Η Κατάνια διατήρησε την ευημερία της για πολλούς αιώνες, ο Αυσόνιος την καταγράφει τον 4ο αιώνα μ.Χ. μαζί με τις Συρακούσες σαν μοναδικές πόλεις στην εποχή του που βρισκόντουσαν σε ευημερία στη Σικελία.[26]

Μεσαίωνας

Άποψη της Κατάνιας από τον αέρα.

Ο βασιλιάς των Βανδάλων Γιζέριχος λεηλάτησε την Κατάνια (440 - 441). Τους επόμενους αιώνες την Κατάνια κατέκτησαν οι Οστρογότθοι και τελικά πέρασε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία (535) στην οποία παρέμεινε μέχρι τον 9ο αιώνα, έγινε η έδρα του Βυζαντινού κυβερνήτη του νησιού. Οι Άραβες δημιούργησαν το Εμιράτο της Σικελίας που παρέμεινε μέχρι την εποχή που κατέκτησαν το νησί οι Νορμανδοί του Ρογήρου Α΄ της Σικελίας, κυβερνήθηκε από έναν επίσκοπο-κόμη. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατέκτησε τη Σικελία και λεηλάτησε την πόλη (1194 - 1197). Η Κατάνια εξεγέρθηκε απέναντι στον γιο του Φρειδερίκο Β΄ (1232) που στη συνέχεια έκτισε το περίφημο Κάστρο Ούρσινο και την έκανε βασιλική πόλη τερματίζοντας την κυριαρχία του επισκόπου. Όταν ξέσπασε ο Σικελικός Εσπερινός (1282) η Κατάνια ήταν από τα σημαντικότερα κέντρα αντίστασης κατά των Ανδεγαυών, σε αυτή στέφτηκε βασιλιάς ο Πέτρος Γ΄ της Αραγωνίας. Τον 14ο αιώνα επελέγη από τον Οίκο της Αραγωνίας σαν βασιλική έδρα και θέση του Κοινοβουλίου, οι Αραγωνέζοι και οι Ανδεγαυοί υπέγραψαν ειρήνη που τερμάτιζε τον μεταξύ τους μακροχρόνιο πόλεμο (1347). Η Κατάνια έχασε τον ρόλο της βασιλικής πόλης τον 15ο αιώνα όταν κυβέρνησε το Βασίλειο της Σικελίας ο Οίκος της Τραστάμαρα, διατήρησε όμως την αυτονομία και τα προνόμια της. Ο Αλφόνσος Ε΄ της Αραγωνίας ίδρυσε το Πανεπιστήμιο της Κατάνια, το αρχαιότερο Πανεπιστήμιο στη Σικελία (1434). Όταν ενώθηκε η Καστίλη με την Αραγωνία συμμετείχε στο Ισπανικό βασίλειο, η Κατάνια εξεγέρθηκε ξανά τους επόμενους αιώνες εναντίον της ξένης κυριαρχίας (1516, 1647).[27]

Ιταλική ενοποίηση

Η πόλη υπέφερε από καταστροφική έκρηξη του Ηφαιστείου της Αίτνα (1669), διασώθηκε επειδή τα τείχη της συγκράτησαν τη λάβα, καταστράφηκε ωστόσο ολοκληρωτικά λίγο αργότερα από σεισμό (1693), οικοδομήθηκε ξανά με νέα κτίρια ρυθμού Μπαρόκ. Η Κατάνια ήταν μία από τις εστίες στο κίνημα για την ανεξαρτησία της Σικελίας στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι κατέκτησε τη Σικελία στην Εκστρατεία των Χιλίων (1860), η Κατάνια κατόπιν συμμετείχε στην Ιταλική ενοποίηση. Μετά από σκληρές μάχες η Κατάνια κατελήφθη στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από το 8ο Βρετανικό Σώμα Στρατού (5 Αυγούστου 1943).[28] Μετά την ίδρυση της Ιταλικής Δημοκρατίας (1946) η Κατάνια υπέφερε σε μεγάλο βαθμό από τη Μαφία όπως ολόκληρη η νότια Ιταλία δημιουργώντας μεγάλο χάσμα με τον βορρά. Η ανάπτυξη της στον οικονομικό, εκπαιδευτικό και τουριστικό τομέα συνεχίστηκε ολόκληρο τον 20ο αιώνα κερδίζοντας τα προνόμια σε ολόκληρη τη νότια Σικελία. Στις αρχές του 20ου αιώνα η πόλη ωστόσο πέρασε περίοδο κρίσης, επιδεινώθηκε με τον δήμαρχο Σκαπανίνι που εξελέγη με το κόμμα Φόρτσα Ιτάλια (2008).[29]

Συγκοινωνίες

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 κατασκευάστηκε η πρώτη γραμμή του Μετρό της Κατάνιας. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 1999 ενώ πλέον έχει διαδρομή 3,8 χιλιομέτρων, από τον σταθμό Borgo στα νότια της πόλης μέχρι το λιμάνι περνώντας από τους σταθμούς Giuffrida, Italia, Galatea και τον κεντρικό σταθμό.[30] Η πρώτη γραμμή προβλέπεται να επεκταθεί από τη διπλανή πόλη Πατέρνο μέχρι το αεροδρόμιο Fontanarossa της Κατάνιας. Τμήματα της γραμμής Borgo-Nesima (που επεκτείνει το μετρό από τον σταθμό Borgo μέχρι το προάστιο Νέσιμα) και της Galatea-Stesicoro (από τον σταθμό Galatea στην Piazza Stesicoro στο κέντρο της πόλης) είναι υπό κατασκευή (2009).[30]

  • Duomo di Sant'Agata
    Duomo di Sant'Agata
  • Collegiata di Santa Maria dell'Elemosina
    Collegiata di Santa Maria dell'Elemosina
  • Basilica di San Nicola l'Arena
    Basilica di San Nicola l'Arena
  • San Placido
    San Placido

Παραπομπές

  1. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2019. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 http://www.travelplan.it/catania_guide_history_culture.htm
  3. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. Β', σ. 60.
  4. ↑ Θουκυδίδης, "Θουκυδίδου Ιστορίαι", Βιβλίο ΣΤ΄, σ. 3
  5. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο ΣΤ΄, σ. 269
  6. ↑ Παυσανίας, "Ελλάδος περιήγησις", Βιβλίο 10: Φωκικά, Λοκρών Οζόλων, Χ4 και Χ28
  7. ↑ Φλάβιος Φιλόστρατος, "Βίος Απολλωνίου του Τυανέως", Τόμος 17
  8. ↑ Γάιος Ιούλιος Υγίνος, "Fabulae", Μύθος 25
  9. ↑ Βαλέριους Μάξιμους, Τόμος 4, Επέκταση 4
  10. ↑ Σίλιος Ιταλικός, "Καρχηδονιακά", Βιβλίο 14, σ. 196
  11. ↑ Αριστοτέλης, Πολιτικά, Βιβλίο 2, σ. 9
  12. ↑ Διογένης ο Λαέρτιος, "Βίοι Φιλοσόφων", Βιβλίο 9 - "Ξενοφάνης", Επέκταση 2
  13. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΑ, 49
  14. ↑ Θουκυδίδης, "Θουκυδίδου Ιστορίαι", Βιβλίο ΣΤ΄, 50–52, 63, 71, 89
  15. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΔ, 15, 58, 60
  16. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΣΤ, 69
  17. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΘ, 110
  18. ↑ Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, Δειπνοσοφισταί, Τόμος 1, σ. 22
  19. ↑ Ευτρόπιος, "Επιτομή της Ρωμαϊκής Ιστορίας", Βιβλίο 2, σ. 19
  20. ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία, Τόμος 7, σ. 60
  21. ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία, Τόμος 7, σ. 214
  22. ↑ Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, "Μάρκελλος", σ. 30
  23. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο ΣΤ΄, 2, 6
  24. ↑ Μάρκος Τύλλιος Κικέρων, "Εναντίον Βέρρες", Βιβλίο 3, 4. 3, 83 και Βιβλίο 4, 83
  25. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο ΣΤ΄, σσ. 268, 270, 272
  26. ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία, Τόμος 3, 8
  27. ↑ http://freaknet.org/martin/libri/Longo/revolution.html
  28. ↑ The Invasion of Sicily 1943 By Jon Diamond, σσ. 212–214
  29. ↑ http://www.rai.it/dl/RaiTV/programmi/media/ContentItem-6b76e15d-a80b-465e-9531-131a194e030b.html?p=0
  30. ↑ 30,0 30,1 Underground railway of Catania από το Subways.net [1] Αρχειοθετήθηκε 2009-06-29 στο Wayback Machine. και από το CityRailways.net στα (Ιταλικά)[2] και στα (Αγγλικά)(μετάφραση)[3]

Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κατάνια&oldid=10763168"