γένος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
Δείτε την προηγούμενη 'διαφορά'Μετάβαση στην επόμενη 'διαφορά'
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Tdhanoi (συζήτηση | συνεισφορές)
2 επεξεργασίες
→Ουσιαστικό: Διορθώθηκε λανθασμένος ορισμός του γένους με βάση το λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη.
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Γεια σας User:Tdhanoi, καλωσορίσατε στο ΒΛεξικό, Ευχαριστούμε για την απλοποίηση σχολίων από νεοεισερχόμενο το 2020. Για την ακρίβεια, το Μπαμπινιώτης έκδ.2002 λέει στο 'φυσικό γένος' περίποιυ τα εξής
Γραμμή 13: Γραμμή 13:
'''{{PAGENAME}}''' {{ο}}
'''{{PAGENAME}}''' {{ο}}
# ένα [[σύνολο]] ανθρώπων που συνδέονται με [[συγγενικός|συγγενικούς]] [[δεσμός|δεσμούς]], ευρύτερο από την [[οικογένεια]]
# ένα [[σύνολο]] ανθρώπων που συνδέονται με [[συγγενικός|συγγενικούς]] [[δεσμός|δεσμούς]], ευρύτερο από την [[οικογένεια]]
#: {{βλ|και=2|γενιά|γενεά}}
# το [[έθνος]], ιδιαίτερα το [[ελληνικός|ελληνικό]]
# το [[έθνος]], ιδιαίτερα το [[ελληνικός|ελληνικό]]
# μία [[ευρύτερη]] [[έννοια]] που μπορεί να υποδιαιρείται σε επιμέρους έννοιες - [[είδη]]
# μία [[ευρύτερη]] [[έννοια]] που μπορεί να υποδιαιρείται σε επιμέρους έννοιες - [[είδη]]
# (''για [[έμψυχος|έμψυχα]]'') η διάκριση [[φύλο|φύλου]] σε [[άρρενας|άρρενα]] ([[αρσενικός|αρσενικά]])) και [[θήλυς|θήλεα]] ([[θηλυκός|θηλυκά]])
#: {{συνών}} [[φυσικό γένος]]
⚫
# της [[μητέρα]]ς το [[ποτρικός|πατρικό]]] [[επώνυμο]] (επίθετο)
⚫
#: {{πχ}} ''Η Ελένη Χατζηαργύρη, [[το γένος]] Γαρυφαλλίδου, υπήρξε ηθοποιός του θεάτρου''
# {{anchor|γραμματική}}{{ετ|γραμμ}} [[γραμματική]] κατηγορία που αποδίδεται σε ονόματα [[ουσιαστικό|ουσιαστικά]] ή [[επίθετο|επίθετα]], σε [[μετοχή|μετοχές]] ή [[αντωνυμία|αντωνυμίες]]· στην ελληνική γλώσσα διακρίνουμε το [[αρσενικό]], [[θηλυκό]] και [[ουδέτερο]] [[γένος]]
# {{anchor|γραμματική}}{{ετ|γραμμ}} [[γραμματική]] κατηγορία που αποδίδεται σε ονόματα [[ουσιαστικό|ουσιαστικά]] ή [[επίθετο|επίθετα]], σε [[μετοχή|μετοχές]] ή [[αντωνυμία|αντωνυμίες]]· στην ελληνική γλώσσα διακρίνουμε το [[αρσενικό]], [[θηλυκό]] και [[ουδέτερο]] [[γένος]]
#: {{συνών}} [[γραμματικό γένος]]
# {{anchor|ταξινομία}}{{ετ|ταξινομία}} υποδιαίρεση των '''[[ταξινομική βαθμίδα|ταξινομικών βαθμίδων]]''', ανώτερη από το [[είδος]] και κατώτερη από την [[οικογένεια#ταξ|οικογένεια]]
# {{anchor|ταξινομία}}{{ετ|ταξινομία}} υποδιαίρεση των '''[[ταξινομική βαθμίδα|ταξινομικών βαθμίδων]]''', ανώτερη από το [[είδος]] και κατώτερη από την [[οικογένεια#ταξ|οικογένεια]]
#: {{λ|genus|la|lang=1}}
#: {{λ|genus|la|lang=1}}
⚫
# της μητέρας το πατρικό [[επώνυμο]] (επίθετο)
⚫
#: {{πχ}} ''Η Ελένη Χατζηαργύρη, [[το γένος]] Γαρυφαλλίδου, υπήρξε ηθοποιός του θεάτρου''
# το φύλο ενός ατόμου


===={{εκφράσεις}}====
===={{εκφράσεις}}====
* [[εν γένει]]
* [[το γένος]]
* [[το γένος]]


Γραμμή 28: Γραμμή 32:
* [[γίνομαι]]
* [[γίνομαι]]
* [[γενιά]]
* [[γενιά]]
{{βλ|και=1|όρος=τα ομόρριζα|γένεση|γεννάω|γόνος|γνήσιος}}
{{clear}}
{{clear}}
===={{μεταφράσεις}}====
===={{μεταφράσεις}}====
Γραμμή 34: Γραμμή 39:
* {{fr}} : {{τ|fr|genre}}
* {{fr}} : {{τ|fr|genre}}
* {{de}} : {{τ|de|Geschlecht}}
* {{de}} : {{τ|de|Geschlecht}}
* {{eo}} : {{τ|eo|gento|noentry=1}} (1)
* {{eo}} : {{τ|eo|gento|noentry=1}}
* {{es}} : {{τ|es|género}}
* {{es}} : {{τ|es|género}}
* {{pl}} : {{τ|pl|ród}}, {{τ|pl|pochodzenie}} (1), {{τ|pl|naród}} (2), {{τ|pl|rodzaj}} (3,4), {{τ|pl|nazwisko rodowe|noentry=1}} (5)
* {{pl}} : {{τ|pl|ród}}, {{τ|pl|pochodzenie}}, {{τ|pl|naród}}, {{τ|pl|rodzaj}}, {{τ|pl|nazwisko rodowe|noentry=1}}
{{μτφ-τέλος}}
{{μτφ-τέλος}}


Γραμμή 42: Γραμμή 47:
* {{en}} : {{τ|en|clan}}, {{τ|en|kin}}
* {{en}} : {{τ|en|clan}}, {{τ|en|kin}}
{{μτφ-τέλος}}
{{μτφ-τέλος}}

{{μτφ-αρχή|το έθνος}}
{{μτφ-αρχή|το έθνος}}
* {{βλ|έθνος}}
* {{βλ|έθνος}}
{{μτφ-τέλος}}
{{μτφ-τέλος}}

{{μτφ-αρχή|μία ευρύτερη έννοια}}
{{μτφ-αρχή|μία ευρύτερη έννοια}}
* {{en}} : {{τ|en|genus}}
* {{en}} : {{τ|en|genus}}
{{μτφ-τέλος}}
{{μτφ-τέλος}}

{{μτφ-αρχή|γραμματική}}
{{μτφ-αρχή|γραμματική}}
* {{en}} : {{τ|en|gender}}
* {{en}} : {{τ|en|gender}}
{{μτφ-τέλος}}
{{μτφ-τέλος}}

{{μτφ-αρχή|ταξινομία}}
{{μτφ-αρχή|ταξινομία}}
* {{en}} : {{τ|en|genus}}
* {{en}} : {{τ|en|genus}}
{{μτφ-τέλος}}
{{μτφ-τέλος}}

{{μτφ-αρχή|της μητέρας το πατρικό επώνυμο}}
{{μτφ-αρχή|της μητέρας το πατρικό επώνυμο}}
* {{en}} : {{τ|en|maiden name}}, {{τ|en|née}}
* {{en}} : {{τ|en|maiden name}}, {{τ|en|née}}
Γραμμή 60: Γραμμή 70:
==={{πηγές}}===
==={{πηγές}}===
* {{Π:ΛΚΝ}}
* {{Π:ΛΚΝ}}
* {{Π:Χρηστικό}}



----
----
Γραμμή 66: Γραμμή 78:
{{grc-κλίση-'βέλος'}}
{{grc-κλίση-'βέλος'}}
==={{ετυμολογία}}===
==={{ετυμολογία}}===
: '''{{PAGENAME}}''' < από θέμα του [[γίγνομαι]] {{ety+|grc}}
: '''{{PAGENAME}}''' < από θέμα του {{λ|γίγνομαι|grc}} {{ety+|grc}}


==={{ουσιαστικό|grc}}===
==={{ουσιαστικό|grc}}===
Γραμμή 75: Γραμμή 87:
#: {{πχ}} ''ἐξ Ἰθάκης '''γένος''' εἰμί'' ([[κρατάω]] από την Ιθάκη, το γένος μου είναι από την Ιθάκη)
#: {{πχ}} ''ἐξ Ἰθάκης '''γένος''' εἰμί'' ([[κρατάω]] από την Ιθάκη, το γένος μου είναι από την Ιθάκη)
# [[εξ αίματος]] συγγένεια, η ευθεία, κάθετη συγγένεια
# [[εξ αίματος]] συγγένεια, η ευθεία, κάθετη συγγένεια
#: {{πχ}} '''''γένει''' υἱός'' ( : ο [[εκ γενετής]], βιολογικός, φυσικός γιος, σε αντιδιαστολή προς τον [[θετός|θετό]])
#: {{πχ}} '''''γένει''' υἱός'' (ο [[εκ γενετής]], βιολογικός, φυσικός γιος, σε αντιδιαστολή προς τον [[θετός|θετό]])
#: {{πχ}} '''''γένος''' γάρ, ἀλλ᾽ οὐχὶ συγγένεια'' (Ισαίος σε δίκη για κληρονομικά, βλ. σημείωση)
#: {{πχ}} '''''γένος''' γάρ, ἀλλ᾽ οὐχὶ συγγένεια'' ({{β|Ισαίος}}, σε δίκη για κληρονομικά)
# παιδί, εγγόνι, απόγονος
# παιδί, εγγόνι, απόγονος
# ομάδα ομοειδών (π.χ. ζώων και φυτών) που περιλαμβάνει πολλά είδη
# ομάδα ομοειδών (όπως ζώων και φυτών) που περιλαμβάνει πολλά είδη
# ομάδα πλασμάτων του ίδιου είδους
# ομάδα πλασμάτων του ίδιου είδους
#: {{πχ}} ''ἡμιθέων '''γένος'''''
#: {{πχ}} ''ἡμιθέων '''γένος'''''
Γραμμή 84: Γραμμή 96:
#: {{πχ}} ''τὸ τῶν περιστερῶν '''γένος'''''
#: {{πχ}} ''τὸ τῶν περιστερῶν '''γένος'''''
# [[φύλο]]
# [[φύλο]]
#: {{πχ}} ''τὰ '''γένη''' τὰ τῶν ἀνθρώπων.... δύο, ἄρρεν καὶ θῆλυ'' (Πλάτωνας)
#: {{πχ}} ''τὰ '''γένη''' τὰ τῶν ἀνθρώπων.... δύο, ἄρρεν καὶ θῆλυ'' (Πλάτωνας) {{χρειάζεται παράθεμα||grc}}
# στη [[λογική]] το '''γένος''' είναι το αντίθετο του '''είδους'''
# στη [[λογική]] το '''γένος''' είναι το αντίθετο του '''είδους'''


Αναθεώρηση της 00:14, 16 Ιουλίου 2023

Δείτε επίσης : Κατηγορία:Ταξινομικοί όροι - γένη

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική το γένος τα γένη
      γενική του γένους των γενών
    αιτιατική το γένος τα γένη
     κλητική γένος γένη
Κατηγορία όπως «δάσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

γένος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική γένος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈʝe.nos/
ⓘ  (βοήθεια·αρχείο)
τυπογραφικός συλλαβισμός : γέ‐νος

Ουσιαστικό

γένος ουδέτερο

  1. ένα σύνολο ανθρώπων που συνδέονται με συγγενικούς δεσμούς, ευρύτερο από την οικογένεια
    → δείτε και τις λέξεις γενιά και γενεά
  2. το έθνος, ιδιαίτερα το ελληνικό
  3. μία ευρύτερη έννοια που μπορεί να υποδιαιρείται σε επιμέρους έννοιες - είδη
  4. (για έμψυχα) η διάκριση φύλου σε άρρενα (αρσενικά)) και θήλεα (θηλυκά)
    ≈ συνώνυμα: φυσικό γένος
  5. της μητέρας το πατρικό] επώνυμο (επίθετο)
    ↪ Η Ελένη Χατζηαργύρη, το γένος Γαρυφαλλίδου, υπήρξε ηθοποιός του θεάτρου
  6. (γραμματική) γραμματική κατηγορία που αποδίδεται σε ονόματα ουσιαστικά ή επίθετα, σε μετοχές ή αντωνυμίες· στην ελληνική γλώσσα διακρίνουμε το αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο γένος
    ≈ συνώνυμα: γραμματικό γένος
  7. (ταξινομία) υποδιαίρεση των ταξινομικών βαθμίδων, ανώτερη από το είδος και κατώτερη από την οικογένεια
    λατινικά genus

Εκφράσεις

Συγγενικά

→ και δείτε τα ομόρριζα γένεση, γεννάω, γόνος και γνήσιος

Μεταφράσεις

    γένος
    ένα σύνολο ανθρώπων που συνδέονται με συγγενικούς δεσμούς
    το έθνος
    μία ευρύτερη έννοια
    γραμματική
    ταξινομία
    της μητέρας το πατρικό επώνυμο

Πηγές


Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική τὸ γένος τὰ γένη - γένεᾰ
      γενική τοῦ γένους - γένεος τῶν γενῶν - γενέων
      δοτική τῷ γένει - γένεῐ̈ τοῖς γένεσῐ(ν)
    αιτιατική τὸ γένος τὰ γένη - γένεα
     κλητική ὦ! γένος γένη - γένεα
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  γένει - γένεε
γεν-δοτ τοῖν  γενοῖν - γενέοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'βέλος' όπως «βέλος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

γένος < από θέμα του γίγνομαι • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Ουσιαστικό

γένος

  1. καταγωγή,οικογένεια
    ↪ οἱ ἐν γένει (οι συγγενείς κάθε βαθμού γενικά)
    ↪οἱ ἔξω γένους (οι μη οικείοι)
    ↪ ἐξ Ἰθάκης γένος εἰμί (κρατάω από την Ιθάκη, το γένος μου είναι από την Ιθάκη)
  2. εξ αίματος συγγένεια, η ευθεία, κάθετη συγγένεια
    ↪ γένει υἱός (ο εκ γενετής, βιολογικός, φυσικός γιος, σε αντιδιαστολή προς τον θετό)
    ↪ γένος γάρ, ἀλλ᾽ οὐχὶ συγγένεια (Ισαίος, σε δίκη για κληρονομικά)
  3. παιδί, εγγόνι, απόγονος
  4. ομάδα ομοειδών (όπως ζώων και φυτών) που περιλαμβάνει πολλά είδη
  5. ομάδα πλασμάτων του ίδιου είδους
    ↪ ἡμιθέων γένος
    ↪ τῷ ἀνθρωπείῳ γένει
    ↪ τὸ τῶν περιστερῶν γένος
  6. φύλο
    ↪ τὰ γένη τὰ τῶν ἀνθρώπων.... δύο, ἄρρεν καὶ θῆλυ (Πλάτωνας) → χρειάζεται παράθεμα
  7. στη λογική το γένος είναι το αντίθετο του είδους

Πηγές

Ανακτήθηκε από "https://el.wiktionary.org/w/index.php?title=γένος&oldid=5711156"