Przejdź do zawartości

Organizacja pozarządowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
NGO – oznaczenie literowe powiatu gołdapskiego na tablicach rejestracyjnych pojazdów w Polsce

Organizacja pozarządowa (ang. non-governmental organization, popularny skrótowiec NGO) – organizacja działająca na rzecz wybranego interesu i niedziałająca w celu osiągnięcia zysku[1].

W prawie międzynarodowym, w odróżnieniu od organizacji międzyrządowych, organizacje pozarządowe grupują nie państwa, lecz osoby fizyczne lub prawne, i z reguły z różnych krajów (najczęściej przyjmuje się, że minimum z trzech). Działają na podstawie prawa krajowego siedziby organizacji, a powstają w wyniku nie umowy międzynarodowej, ale umowy cywilnoprawnej.

Organizacje pozarządowe bywają nazywane trzecim sektorem, obok sektorów publicznego (władz rządowych i samorządowych) i rynkowego (przedsiębiorców)[2]. Organizacje pozarządowe – w odróżnieniu od organów publicznych, a podobnie jak przedsiębiorcy – są prywatne i powstają z inicjatywy ich założycieli (prywatnych osób), ale – w odróżnieniu od przedsiębiorstw, a podobnie jak władze publiczne – działają w interesie publicznym, a nie prywatnym. Charakterystyczną cechą organizacji pozarządowych jest więc brak powiązań z władzą publiczną[3]. W ramach Unii Europejskiej organizacje pozarządowe są traktowane jako drugie pod względem skuteczności (po stowarzyszeniach biznesowych) pod względem wywieranej presji, lobbingu i wpływu na obywateli[4].

Zbliżony termin „organizacja społeczna” nie jest równoznaczny z terminem, „organizacja pozarządowa”, np. związek zawodowy jest organizacją społeczną, lecz nie jest organizacją pozarządową; z kolei zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, zaliczana do organizacji pozarządowych fundacja, nie mieści się w pojęciu organizacji społecznej[5].

Organizacje pozarządowe w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

W polskim prawie definicję ustawową organizacji pozarządowej zawiera art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1491), zgodnie z którym organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, przy czym niektórych przepisów ustawy nie stosuje się do fundacji publicznych i fundacji partii politycznych.

W listopadzie 2020 roku, z grupy ankietowanych Polaków 56% ufało NGO, wynika z badań Stowarzyszenia Klon/Jawor[6].

Agregatorem informacji na temat organizacji pozarządowych jest portal ngo.pl prowadzony przez Stowarzyszenie Klon/Jawor.

W Polsce aktywnie działa około 80 tysięcy stowarzyszeń i fundacji, które są rozproszone po całym kraju. Istnieją zarówno w najmniejszych wsiach, jak i największych miastach. 25% organizacji jest zlokalizowanych (ma swoje siedziby) na wsiach, 24% w małych miastach, liczących nie więcej niż 50 tys. mieszkańców, 18% w średnich miastach, mających między 50 a 200 tys. mieszkańców, a 34% w największych ośrodkach miejskich z więcej niż 200 tys. mieszkańców[7].

Najważniejsze informacje o organizacjach pozarządowych w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
  • W Polsce zarejestrowanych jest 143 000 organizacji[8]
  • 8694 organizacjom pozarządowym w Polsce można przekazywać 1% podatku[9]
  • Roczny budżet organizacji pozarządowej w Polsce to 26 000 PLN[10]
  • 63% organizacji współpracuje z wolontariuszami i wolontariuszkami[11]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Art. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1491)
  2. ↑ Hubert Izdebski, Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Komentarz., Warszawa 2003, str. 5.
  3. ↑ Co to jest organizacja pozarządowa (NGO)?. fakty.ngo.pl. [dostęp 2018-07-19].
  4. ↑ Burkšienė, V., & Dvorak, J. (2022). Local NGO e-communication on environmental issues. In The Routledge Handbook of Nonprofit Communication (pp. 269-278). Routledge
  5. ↑ Wyrok NSA w Warszawie z dnia 6 maja 1998 r. IV SA 898/96
  6. ↑ Jak Polki i Polacy widzą organizacje społeczne? Przeczytaj o tym w e-booku [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  7. ↑ Modele funkcjonowania NGO [infografika] [online], ngo.pl [dostęp 2021-10-19] (pol.).
  8. ↑ Liczba NGO w Polsce [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  9. ↑ Organizacje pożytku publicznego (OPP) i 1% podatku [online], gov.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  10. ↑ Finanse NGO [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  11. ↑ Wolontariat w organizacjach [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Badania organizacji pozarządowych w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Organizacja_pozarządowa&oldid=74921849”