Vidi fonton por Figurita baso

{{Sen fontoj|dato = novembro 2012|stato=elstara|komento=Elstaraj artikoloj [[Vikipedio:Kriterioj por elstaraj artikoloj|estu faktaj]] kaj [[Vikipedio:Citi fontojn|citu fontojn]], aliokaze povas esti [[Vikipedio:Ne plu elstaraj artikoloj|malelstarigitaj]]}}
'''Figurita baso''', aŭ '''konstanta baso''',
estas speco de entjera [[muzika skribsistemo]] uzata
por indiki intervalan enhavon (la intervalojn,
kiuj konsistigas [[sonaĵo]]n),
kaj poste [[akordo (muziko)|akordojn]],
rilate al basa noto.
En kiu [[oktavo]] la noto estu ludita,
kaj kiaj ornamoj eventuale estu aldonitaj,
estas lasite por [[Improvizado (muziko)|improvizado]] de la ludanto,
sed la indikitaj intervaloj devas esti luditaj.

== Konstanta baso ==
Figurita baso estas plej ofte
trovata en konstantbasaj partoj,
aparte ofte en la epoko de [[baroka muziko]],
ĉirkaŭ 1600 – 1750.
La konstantbasaj instrumentistoj,
ekz. [[Klaviceno|klavicenistoj]], [[Liuto|liutistoj]],
aŭ kiu ajn ludas la akordojn en la konstantbasa parto,
ĝin uzadis.
La nomo devenas el la itala termino '''basso continuo''',
ofte mallongigita kiel '''continuo'''.
La termino ankaŭ aplikiĝas
al la [[Muzika instrumento|muzikaj instrumentoj]],
kiuj ludas tian akompanon.

Konstantbasan parton la ludanto faras
kreante (aŭ "plenumante") akompanon
el skribita basa parto
per [[Improvizado (muziko)|improvizado]] de [[harmonio]]
super la skribitaj notoj.
La [[akordo (muziko)|akordoj]] ludotaj estas determinitaj
aŭ rilate la aliajn skribitajn partojn en la peco
aŭ per interpretado de numeroj skribitaj de la komponisto
sub la basa parto (nomata '''figurita baso''').

La instrumentoj uzataj por ludi
konstantbasajn partojn varias,
kaj oni ilin elektas precipe laŭ sia gusto.
En moderna ludado, la kombinaĵo de [[violonĉelo]]
(kiu ludas nur la basajn notojn) kaj [[klaviceno]]
estas ofte uzata, sed en la baroka periodo
diversaj aliaj instrumentoj estis utiligitaj,
inkluzive la [[gambovjolo]]n, [[teorbo]]n,
kaj la [[orgeno]]n.

Konstanta baso restis uzata en multaj verkoj
en la [[Klasika epoko (eŭropa muziko)|klasika]] periodo
(ĝis ĉirkaŭ 1800).
Ekzemploj de ĝia uzado en la [[19-a jarcento]]
estas pli maloftaj, sed ili ja ekzistas:
ekz., [[meso (muziko)|mesoj]] de [[Anton Bruckner]]
havas konstantbasan parton
por esti ludata de la orgenisto.

== Nuntempe ==
Ĝi estas ankaŭ uzata iafoje de klasikaj muzikistoj
kiel pli rapida maniero por indiki akordojn
(kvankam ĝi ne estas ĝenerale
uzata en modernaj muzikaj komponaĵoj).
Ia formo de figurita baso estas uzata
en notacio de [[Akordiono|akordiona]] muziko.
Nuntempe la plej ofta uzo de figurbasa notacio
estas por indiki la [[inversigo (muziko)|inversigon]],
sed ofte sen liniara notacio,
uzante literajn notnomojn sekvatajn de la figuro,
ekz. la basa noto C en figurita baso 64
estus skribita <math>C_4^6</math>.

Kvankam la precizaj figuraĵoj luditaj
super la indikita baslinio
estis siatempe improvizitaj de la ludanto,
modernaj eldonoj de muziko originale
verkita kun konstantbasa parto
kutime provizas klavaran parton,
en kiu aranĝaĵo de la harmonioj
estas plene elskribita por la ludanto,
kio eliminas la bezonon por improvizado.
Pro la kresko de [[Aŭtentika ludado|historie informita ludado]],
tamen, la nombro de ludantoj, kiuj improvizas siajn partojn,
simile kiel estis farite kiam la pecoj estis verkitaj,
pliiĝis.

== Notacio ==
Parto skribita per figurita baso konsistas el baslinio skribita en la normala okcidenta maniero (kun [[noto]]j sur [[notliniaro]]) kune kun aldonitaj numeroj kaj [[alteraciilo]]j sub la liniaro por indiki, je kiaj [[intervalo (muziko)|intervaloj]] de la basaj notoj superaj notoj estu luditaj, kaj tiele kiuj inversigoj de kiaj akordoj estu ludataj.

La numeroj indikas kiom da notoj, je kiu noto estu ludita super la donita baslinio. Ekzemple:

[[Dosiero:C with 64 figured bass.png]]

Tie ĉi, la basa noto estas C,
kaj la numeroj 4 kaj 6 indikas,
ke notoj kvarton kaj seston super ĝi estu luditaj,
t.e. F kaj A.
Alivorte, la dua inversigo de F-maĵora akordo estu ludita.

En okazoj, kiam la numeroj 3 aŭ 5 estus normale indikitaj,
tiuj ĉi estas kutime (kvankam ne ĉiam) preterlasitaj,
pro la ofteco de tiuj ĉi intervaloj. Ekz.:

[[Dosiero:CBG with - 6 7 figured bass.png]]

En tiu ĉi sinsekvo,
la unua noto havas neniajn numerojn sub si
— kaj la 3 kaj la 5 estis preterlasitaj.
Tio signifas, ke notoj triton supera kaj kvinton supera
estu luditaj —
alivorte, radikpozicia akordo.
La sekvanta noto havas 6,
kiu indikas, ke noto seston super ĝi estu ludita;
la 3 estis preterlasita —
alivorte, tiu ĉi akordo staras en la unua inversigo.
La noto havas nur 7 kun si;
tie ĉi, kiel sub la unua noto,
kaj la 3 kaj la 5 estis preterlasitaj
— la sep indikas,
ke la akordo estas septa akordo.
La tuta sinsekvo egalas al:

[[Dosiero:Chords C-B63-G7.png]]

escepte tion, kiel jam dirite,
ke la ludanto povas mem elekti la okton por la notoj,
kaj normale ilin malvolvas en ia maniero,
ne ludante rektajn akordojn.

Iafoje, aliaj numeroj estas preterlasitaj:
4 sola indikas 64; 2 sole aŭ 42 indikas 642;
kaj 9 sole aŭ 97 indikas 9753.

Iafoje la figurita baso ŝanĝiĝas
sed la basa noto mem restas.
En tiaj okazoj la novaj figuroj estas skribitaj,
kie ajn en la mezuro ili okazu.
En jena ekzemplo la supran linion
devus ludi melodia instrumento;
ĝi estis enmetita nur por indiki la ritmon
(ĝi ne estas parto de la figurita baso mem):

[[Dosiero:C with 6-5 in figured bass.png]]

Kiam la basa noto ŝanĝiĝas
sed la notoj en la akordo super ĝi estu tenataj,
linio estas skribita apud la figuro aŭ figuroj
por tion indiki:

[[Dosiero:C-B with 6-line in figured bas.png]]

La linio etendiĝas tiel longe, kiel la akordo teniĝu.

== Kromsignoj ==
Kiam kromsigno estas montrita sola sen numero,
ĝi aplikiĝas al la trito de la akordo;
aliokaze ĝi aplikiĝas al kiu ajn noto, apud kiu ĝi montriĝas.
Ekz., jeno:

[[Dosiero:E with sharp and C with b6b figured bass.png]]

egalas al jeno:

[[Dosiero:Emaj and Abmaj chords.png]]

Iafoje la kromsigno estas metita post la numero anstataŭ antaŭ ĝi.

Alternative, kruco metita apud numeron indikas,
ke la tonalto de tiu noto estu suprenigita je [[duonduto]]
(tial se ĝi normale estas bemola, ĝi fariĝas natura,
kaj se ĝi estas normale natura, ĝi fariĝas diesa).
Malsama maniero por indiki tion ĉi estas
skribi streketon tra la numero mem.
Jenaj tri notacioj, tial, ĉiuj samsignifas:

[[Dosiero:Cs with natural6, 6 and barred6.png]]

== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www-student.furman.edu/users/r/rkelley/scaledegrharm.htm Akordoj, kiujn povas subkomprenigi la (maĵoraj) gamgradoj (en la baso)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20041112221922/http://www-student.furman.edu/users/r/rkelley/scaledegrharm.htm |date=2004-11-12 }} de Robert KELLEY
{{Elstara}}
{{Portalo Muziko}}
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Muzika notacio]]