Natria metafosfato: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Nuna versio ekde 17:29, 1 apr. 2024

Natria metafosfato

Plata kemia strukturo de la
Kalia metafosfato

Trimera^[1] konfiguracio de la
Natria metafosfato

Tridimensia kemia strukturo de la
Kalia metafosfato

Alternativa(j) nomo(j)

Metafosfato de natrio
Natria salo de metafosfata acido
Salo de Kurrol
Salo de Maddrell

NaPO₃

Fizikaj proprecoj

Aspekto

Blanka kristala polvo

Molmaso

101,96113128 g mol⁻¹

Mortiga dozo (LD50)

830 mg/kg (muso, buŝa)

GHS etikedigo de kemiaĵoj

GHS Damaĝo-piktogramo

GHS Signalvorto

Averto

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H320

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P305+351+338

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Natria metafosfato, metafosfato de natrio aŭ NaPO₃ estas neorganika komponaĵo, alkala salo de metafosfata acido, blanka aŭ kristala substanco, preskaŭ nesolvebla en akvo, tamen, solvebla en acidoj. Ĝi estigas oligomerojn, kiu estas tri- aŭ kvar- hidrataj polifosfatoj, kies baza strukturo estas Na₂O . P₂O₃, uzata kiel dieta suplemento^[2], emulsianto^[3], sekvestranto, kaj teksturiganto^[4]. Ĝi same uzatas kiel poluradagento, plidensiganto en dentrokremoj, farado de likvaj sapoj, skrapado, akvo-moliganto, kosmetikaĵoj, kaj en tekstila industrio.

Sintezoj

Sintezo 1

Neŭtraligo de metafosfata acido kaj natria hidroksido. Oligomeroj estiĝas kiam temperaturo altiĝas pli ol 500-600°С:

{\mathsf {HPO_{3}+NaOH\ {\xrightarrow {}}\ NaPO_{3}+H_{2}O}}

Sintezo 2

Traktado de fosfata acido kaj natria klorido:

{\mathsf {H_{3}PO_{4}+NaCl\ {\xrightarrow {400-500^{o}C}}\ NaPO_{3}+HCl+H_{2}O}}

Sintezo 3

Malkomponado de la natria fosfato unubaza:

{\mathsf {NaH_{2}PO_{4}\ {\xrightarrow {220-250^{o}C}}\ NaPO_{3}+H_{2}O}}

Sintezo 4

Malkomponiĝo de natria pirofosfato:

{\mathsf {Na_{2}H_{2}P_{2}O_{7}\ {\xrightarrow {220-250^{o}C}}\ 2NaPO_{3}+H_{2}O}}

Reakcioj

Reakcio 1

Per hejtata akvo ĝi estigas diversajn fosfatojn:

{\mathsf {NaPO_{3}\ {\xrightarrow {H_{2}O,100^{o}C}}\ {\underset {trinatria\;trifosfato}{Na_{3}H_{2}P_{3}O_{10}}},{\underset {dunatria\;pirofosfato}{Na_{2}H_{2}P_{2}O_{7}}},{\underset {ununatria\;fosfato}{NaH_{2}PO_{4}}}}}

Reakcio 2

Per varmaj alkalaj solvaĵoj ĝi same estigas malsamajn fosfatojn:

{\mathsf {NaPO_{3}\ {\xrightarrow {NaOH,40-100^{o}C}}\ Na_{3}P_{3}O_{9},Na_{3}PO_{4},Na_{5}P_{3}O_{10},Na_{4}P_{2}O_{7},Na_{6}P_{4}O_{13}}}

Reakcio 3

Natria metafosfato faras duoble-interŝanĝan reakcion kun arĝenta nitrato:

{\mathsf {NaPO_{3}+{\underset {ar{\hat {g}}enta\;nitrato}{AgNO_{3}}}\ {\xrightarrow {}}\ {\underset {ar{\hat {g}}enta\;fosfato}{AgPO_{3}}}\downarrow +NaNO_{3}}}

Literaturo

Chemical Book
The Good Scents Company
Handbook of Preservatives, Michael Ash, Irene Ash
Food Additives Handbook, Richard J. Lewis
The Chemistry of Phosphorus: Pergamon Texts in Inorganic Chemistry, Volume 3, Arthur D. F. Toy

Vidu ankaŭ

Kalia metafosfato

Referencoj

↑ Trimeroj estas polimeroj kun tri bazaj unuoj.
↑ Food Additive Toxicology, Maga
↑ Chemicals Used in Food Processing
↑ The Use of Chemical Additives in Food Processing, National Research Council (U.S.). Food Protection Committee

Portalo pri Kemio

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).

[1] Trimeroj estas polimeroj kun tri bazaj unuoj.

[2] Food Additive Toxicology, Maga

[3] Chemicals Used in Food Processing

[4] The Use of Chemical Additives in Food Processing, National Research Council (U.S.). Food Protection Committee

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
+{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
-{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="4" align="right"
+{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="4" align="right" width=10%
 |-style="background: green; color: white"
 |colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Natria metafosfato'''</big></big>
+|-
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Sodium metaphosphate.png|100px|Natria metafosfato]]</center>
+|- style="background: green; color: white"
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Plata kemia strukturo de la <br>Kalia metafosfato'''
+|-
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Sodium trimetaphosphate.png|200px|Natria metafosfato]]</center>
+|- style="background: green; color: white"
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Trimera<ref>Trimeroj estas polimeroj kun tri bazaj unuoj.</ref> konfiguracio de la <br>Natria metafosfato'''
+|-
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Sodium metaphosphate 3D.png|200px|Natria metafosfato]]</center>
+|- style="background: green; color: white"
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia kemia strukturo de la <br>Kalia metafosfato'''
 |- style="background: green; color: white"
 |colspan="2" style="text-align: center;" |'''Alternativa(j) nomo(j)'''
 |-
-|colspan="2" style="text-align: center;" |{{EL}}Metafosfato de natrio {{EL}}Natria salo de metafosfata acido {{EL}}Salo de Kurrol {{EL}}Salo de Maddrell
+|colspan="2" style="text-align: center;" |
+* Metafosfato de natrio
+* Natria salo de metafosfata acido
+* Salo de Kurrol
+* Salo de Maddrell
 |-
-||[[Kemia formulo]]||{{EL}}<big><center>'''NaPO<sub>3</sub>'''</center></big>
+||[[Kemia formulo]]||<big><center>'''NaPO<sub>3</sub>'''</center></big>
 |-
-|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||{{EL}}[http://www.commonchemistry.org/ChemicalDetail.aspx?ref=10361-03-2 10361-03-2]
+|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=10361-03-2 10361-03-2]
 |-
-|[[PubChem|PubChem-kodo]]||{{EL}}[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/16133893 16133893]
+|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/16133893 16133893]
 |- style="background: green; color: white"
 |colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
 |-
-|[[Aspekto]]||{{EL}}Blanka kristala polvo
+|[[Aspekto]]||Blanka kristala polvo
 |-
-|[[Mola maso]]||{{EL}}101,96113128 g mol<sup>−1</sup>
+|[[Molmaso]]||101,96113128 g mol<sup>−1</sup>
 |-
-|[[Mortiga dozo (LD50)]]||{{EL}}830 mg/kg (muso, buŝa)
+|[[Mortiga dozo (LD50)]]||830&nbsp;mg/kg (muso, buŝa)
 |- style="background: yellow; color: black"
-|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
+|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
 |-
+|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|07}}</center>
-|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||{{EL}}[[Listo da R-Deklaroj#R45|R45]] [[Listo da R-Deklaroj#R23/25|R23/25]] [[Listo da R-Deklaroj#R50/53|R50/53]]
 |-
+|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Averto
-|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||{{EL}}[[Listo da S-Deklaroj#S45|S45]] [[Listo da S-Deklaroj#S53|S53]] [[Listo da S-Deklaroj#S60|S60]] [[Listo da S-Deklaroj#S61|S61]]
+|-
-|- style="background: yellow; color: black"
+|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|320}}
-|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
 |-
+|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|305+351+338}}
-|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|Xi|T}}
+|-style="background: yellow; color: black"
+|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br>({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
 |}
 '''Natria metafosfato''', '''metafosfato de natrio''' aŭ <big>'''NaPO<sub>3</sub>'''</big> estas neorganika komponaĵo, alkala salo de [[metafosfata acido]], blanka aŭ kristala substanco, preskaŭ nesolvebla en akvo, tamen, solvebla en acidoj. Ĝi estigas [[polimero|oligomerojn]], kiu estas tri- aŭ kvar- hidrataj polifosfatoj, kies baza strukturo estas Na<sub>2</sub>O . P<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, uzata kiel [[dieta suplemento]]<ref>[https://books.google.com.br/books?id=6mGmxYqqiREC&pg=PA19&dq=Sodium+metaphosphate+food+additive&hl=en&sa=X&ved=0CB0Q6AEwAGoVChMI46zih43ZxwIVAYWQCh2SCA8X#v=onepage&q=Sodium%20metaphosphate%20food%20additive&f=false Food Additive Toxicology], Maga</ref>, [[emulsio|emulsianto]]<ref>[https://books.google.com.br/books?id=o5ErAAAAYAAJ&pg=PA16&dq=Sodium+metaphosphate+emulsifier&hl=en&sa=X&ved=0CCYQ6AEwAGoVChMI3M6azZDZxwIVgROQCh2jVQLV#v=onepage&q=Sodium%20metaphosphate%20emulsifier&f=false Chemicals Used in Food Processing]</ref>, [[sekvestranto (kemio)|sekvestranto]], kaj teksturiganto<ref>[https://books.google.com.br/books?id=zIwrAAAAYAAJ&pg=PA37&dq=Sodium+metaphosphate+texturizer&hl=en&sa=X&ved=0CCIQ6AEwAWoVChMIms2k6JDZxwIVxhyQCh0XVQB5#v=onepage&q=Sodium%20metaphosphate%20texturizer&f=false The Use of Chemical Additives in Food Processing], National Research Council (U.S.). Food Protection Committee</ref>. Ĝi same uzatas kiel poluradagento, plidensiganto en dentrokremoj, farado de likvaj sapoj, skrapado, akvo-moliganto, kosmetikaĵoj, kaj en tekstila industrio.
-== Sintezo ==
+== Sintezoj ==
+===Sintezo 1===
 * Neŭtraligo de metafosfata acido kaj [[natria hidroksido]]. Oligomeroj estiĝas kiam temperaturo altiĝas pli ol 500-600°С:
+<center>
+{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
+|
 <big><center><math>\mathsf{HPO_3 + NaOH \ \xrightarrow{}\ NaPO_3 + H_2O }</math></center></big>
+|-
+|}
+</center>
+===Sintezo 2===
 * Traktado de [[fosfata acido]] kaj [[natria klorido]]:
+<center>
+{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
+|
 <big><center><math>\mathsf{H_3PO_4 + NaCl \ \xrightarrow{400-500^oC}\ NaPO_3 + HCl + H_2O }</math></center></big>
+|-
-* Malkomponado de la [[Dunatria fosfato|natria fosfato dubaza]]:
+|}
+</center>
+===Sintezo 3===
+* Malkomponado de la [[Ununatria fosfato|natria fosfato unubaza]]:
+<center>
+{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
+|
 <big><center><math>\mathsf{NaH_2PO_4 \ \xrightarrow{220-250^oC}\ NaPO_3 + H_2O }</math></center></big>
+|-
+|}
+</center>
+===Sintezo 4===
 * Malkomponiĝo de [[Dunatria pirofosfato|natria pirofosfato]]:
+<center>
+{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
+|
 <big><center><math>\mathsf{Na_2H_2P_2O_7 \ \xrightarrow{220-250^oC}\ 2NaPO_3 + H_2O }</math></center></big>
+|-
+|}
+</center>
 == Reakcioj ==
+===Reakcio 1===
 * Per hejtata akvo ĝi estigas diversajn fosfatojn:
+<center>
-<big><center><math>\mathsf{NaPO_3 \ \xrightarrow{H_2O, 100^oC}\ \underset {dunatria\;trifosfato}{Na_3H_2P_3O_{10}}, \underset {dunatria\;pirofosfato} {Na_2H_2P_2O_7}, \underset {ununatria\;fosfato} {NaH_2PO_4} }</math></center></big>
+{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
+|
+<big><center><math>\mathsf{NaPO_3 \ \xrightarrow{H_2O, 100^oC}\ \underset {trinatria\;trifosfato}{Na_3H_2P_3O_{10}}, \underset {dunatria\;pirofosfato} {Na_2H_2P_2O_7}, \underset {ununatria\;fosfato} {NaH_2PO_4} }</math></center></big>
+|-
+|}
+</center>
+===Reakcio 2===
 * Per varmaj alkalaj solvaĵoj ĝi same estigas malsamajn fosfatojn:
+<center>
+{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
+|
 <big><center><math>\mathsf{NaPO_3 \ \xrightarrow{NaOH, 40-100^oC}\ Na_3P_3O_9, Na_3PO_4, Na_5P_3O_{10}, Na_4P_2O_7, Na_6P_4O_{13} }</math></center></big>
+|-
+|}
+</center>
+===Reakcio 3===
 * Natria metafosfato faras duoble-interŝanĝan reakcion kun [[arĝenta nitrato]]:
+<center>
-<big><center><math>\mathsf{NaPO_3 + \underset{ar\hat{g}enta\;nitrato}{AgNO_3} \ \xrightarrow{}\ AgPO_3\downarrow + NaNO_3 }</math></center></big>
+{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
+|
+<big><center><math>\mathsf{NaPO_3 + \underset{ar\hat{g}enta\;nitrato}{AgNO_3} \ \xrightarrow{}\ \underset{ar\hat{g}enta\;fosfato}{AgPO_3}\downarrow + NaNO_3 }</math></center></big>
+|-
+|}
+</center>
 == Literaturo ==
@@ Linio 59: / Linio 132: @@
 * [https://books.google.com.br/books?id=4Ub9BAAAQBAJ&pg=PA523&dq=Sodium+metaphosphate&hl=en&sa=X&ved=0CE8Q6AEwCWoVChMIgaiG3tzYxwIVg0GQCh3YPwN4#v=onepage&q=Sodium%20metaphosphate&f=false The Chemistry of Phosphorus: Pergamon Texts in Inorganic Chemistry, Volume 3], Arthur D. F. Toy
+==Vidu ankaŭ==
-{{Ŝablono:Neorganikaj saloj de natrio}}
+* '''[[Kalia metafosfato]]'''
-{{Ŝablono:Organikaj saloj de natrio}}
 == Referencoj ==
 {{referencoj|3}}
 {{Portalo|Kemio}}
+{{ĝermo|kemio}}
+{{Neorganikaj saloj de natrio}}
-{{ĝermo|kemio}}
+{{Organikaj saloj de natrio}}
 [[Kategorio:Natriaj kombinaĵoj]]