قلعه احمدآباد (مصدق): تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح املا |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
'''قلعه احمدآباد''' نام قلعه‌ای خشتی است که در دهستان [[احمدآباد مصدق|احمدآباد]] در مجاورت روستاهای [[حسین‌آباد (نظرآباد)|حسین‌آباد]] و [[حسن بکول]] و [[قارپوزآباد]] (صالحیه) در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد [[استان البرز]] و هفت و نیم کیلومتری شهر [[آبیک]]، جای گرفته‌است. بنای قلعه در فهرست آثار ملی ایران به شماره ثبت ۲۹۴۳ قرار داشته و در فهرست موقوفات سازمان اوقاف و امور خیریه کشور به ثبت رسیده‌است. |
'''قلعه احمدآباد''' نام قلعه‌ای خشتی است که در دهستان [[احمدآباد مصدق|احمدآباد]] در مجاورت روستاهای [[حسین‌آباد (نظرآباد)|حسین‌آباد]] و [[حسن بکول]] و [[قارپوزآباد]] (صالحیه) در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد [[استان البرز]] و هفت و نیم کیلومتری شهر [[آبیک]]، جای گرفته‌است. بنای قلعه در فهرست آثار ملی ایران به شماره ثبت ۲۹۴۳ قرار داشته و در فهرست موقوفات سازمان اوقاف و امور خیریه کشور به ثبت رسیده‌است. |
||
زمین‌های احمدآباد پیش از این جزء املاک [[ابوالفضل میرزاعضدالسلطان]] پسر [[مظفرالدین شاه قاجار]] و شوهر خواهر [[ |
زمین‌های احمدآباد پیش از این جزء املاک [[ابوالفضل میرزاعضدالسلطان]] پسر [[مظفرالدین شاه قاجار]] و شوهر خواهر [[محمد مصدق]] بوده‌است که مصدق آن را در اواخر عهد قاجار با زمین‌هایی که در [[اراک]] داشت معاوضه کرد. نام این روستا توسط مصدق -که مالک آن بود- به نام پسرش احمد، «احمدآباد» نام گذاشته شد.<ref>گفتگو با دکتر محمود مصدق، مجله بخارا، شماره 44، مهر و آبان 84</ref> مصدق پس از رهایی از زندان بیرجند در زمان سلطنت [[رضاشاه پهلوی]] چهار سال را در این قلعه گذراند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.kalam.tv/fa/video/8020/index.html |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۳ مه ۲۰۱۵ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518103700/http://www.kalam.tv/fa/video/8020/index.html |archivedate=۱۸ مه ۲۰۱۵ |dead-url=yes }}</ref> پس از [[کودتای ۲۸ مرداد]] نیز در پی ۳ سال حبس انفرادی در زندان لشکر ۲ زرهی ارتش، به احمدآباد تبعید شد و تا آخر عمر در آنجا تحت نظر ماموران ساواک به سر می برد.<ref>روزنامه شرق، ۲۶ مرداد ۱۳۸۵</ref> |
||
مصدق در این باره می‌گوید: {{نقل قول|[[دادگاه نظامی]] مرا به سه سال حبس مجرد محکوم کرد که در زندان لشکر ۲ زرهی آن را تحمل کردم. روز ۱۲ مرداد۱۳۳۵ که مدت آن خاتمه یافت به جای این‌که آزاد شوم به احمدآباد تبعید شدم و عده‌ای سرباز و گروهبان مأمور حفاظت من شدند. اکنون که سال ۱۳۳۹ خورشیدی هنوز تمام نشده مواظب من هستند و من محبوسم و چون اجازه نمی‌دهند بدون اسکورت به خارج [قلعه] بروم در این قلعه مانده‌ام و با این وضعیت می‌سازم تا عمرم به سر آید و از این زندگی خلاصی یابم.}} مصدق در این زمان به جز خانواده اش با کسی حق ملاقات نداشت <ref> حسین عسکری، «سازمان سیا و نوچه های شعبان در احمدآباد»، روزنامه پیام آشنا، سال 6، ش 1437، شنبه 12 امرداد 1398، ص 8 </ref>. |
مصدق در این باره می‌گوید: {{نقل قول|[[دادگاه نظامی]] مرا به سه سال حبس مجرد محکوم کرد که در زندان لشکر ۲ زرهی آن را تحمل کردم. روز ۱۲ مرداد۱۳۳۵ که مدت آن خاتمه یافت به جای این‌که آزاد شوم به احمدآباد تبعید شدم و عده‌ای سرباز و گروهبان مأمور حفاظت من شدند. اکنون که سال ۱۳۳۹ خورشیدی هنوز تمام نشده مواظب من هستند و من محبوسم و چون اجازه نمی‌دهند بدون اسکورت به خارج [قلعه] بروم در این قلعه مانده‌ام و با این وضعیت می‌سازم تا عمرم به سر آید و از این زندگی خلاصی یابم.}} مصدق در این زمان به جز خانواده اش با کسی حق ملاقات نداشت <ref> حسین عسکری، «سازمان سیا و نوچه های شعبان در احمدآباد»، روزنامه پیام آشنا، سال 6، ش 1437، شنبه 12 امرداد 1398، ص 8 </ref>. |
||
علیرغم درخواست و وصیت |
علیرغم درخواست و وصیت مصدق برای دفن شدن در «[[قبرستان ابن‌بابویه]]»، در کنار شهدای قیام ملی [[سی تیر]]، وی در احمدآباد به طور امانت به خاک سپرده شد.<ref>در کنار پدرم مصدق، خاطرات دکتر غلامحسین مصدق، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1369</ref> در سال‌های حکومت [[محمدرضا پهلوی]] برگزاری مراسم بزرگداشت مصدق ممنوع بود. |
||
[[پرونده:Mohammad Mosaddeq, Ahmadabad, ca 1965.jpg|بندانگشتی|راست|200px| |
[[پرونده:Mohammad Mosaddeq, Ahmadabad, ca 1965.jpg|بندانگشتی|راست|200px|مصدق در قلعه احمدآباد]] |
||
پس از پیروزی [[انقلاب ۱۳۵۷]] و در تاریخ ۱۵ اسفند ۵۷ یکی از بزرگترین گردهمایی‌های سیاسی در سالروز درگذشت رهبر [[نهضت ملی نفت]] بر مزار وی در [[احمدآباد مصدق|احمدآباد]] برگزار شد. در این مراسم که [[آیت‌الله طالقانی]] سخنران آن بود،<ref>زندی، مریم، انقلاب 1357، عکس‌های مریم زندی از انقلاب اسلامی ایران، تهران، 1393</ref> به نوشته [[روزنامه اطلاعات]] یک میلیون نفر به احمدآباد رفتند. اطلاعات در شماره همان روز در توصیف این مراسم نوشت: «امروز ایران پس از دوازده سال خون دل خوردن و خاموشی بخاطر عجز از برپایی مراسم تجلیل از شادروان دکتر محمد مصدق رهبر ملی خود باشکوهی خیره کننده یاد آن بزرگ‌مرد تاریخ مبارزات ضد استعماری ملل شرق را گرامی داشت. مراسم تجلیل از این ابرمرد چندان باشکوه بود که بی‌شک پرتو پرجلالش قرون متمادی بر صفحات تاریخ جدید ایران پرتو خیره کننده‌ای داشت.»<ref>روزنامه اطلاعات ۱۳۵۷/۱۲/۱۵</ref> |
پس از پیروزی [[انقلاب ۱۳۵۷]] و در تاریخ ۱۵ اسفند ۵۷ یکی از بزرگترین گردهمایی‌های سیاسی در سالروز درگذشت رهبر [[نهضت ملی نفت]] بر مزار وی در [[احمدآباد مصدق|احمدآباد]] برگزار شد. در این مراسم که [[آیت‌الله طالقانی]] سخنران آن بود،<ref>زندی، مریم، انقلاب 1357، عکس‌های مریم زندی از انقلاب اسلامی ایران، تهران، 1393</ref> به نوشته [[روزنامه اطلاعات]] یک میلیون نفر به احمدآباد رفتند. اطلاعات در شماره همان روز در توصیف این مراسم نوشت: «امروز ایران پس از دوازده سال خون دل خوردن و خاموشی بخاطر عجز از برپایی مراسم تجلیل از شادروان دکتر محمد مصدق رهبر ملی خود باشکوهی خیره کننده یاد آن بزرگ‌مرد تاریخ مبارزات ضد استعماری ملل شرق را گرامی داشت. مراسم تجلیل از این ابرمرد چندان باشکوه بود که بی‌شک پرتو پرجلالش قرون متمادی بر صفحات تاریخ جدید ایران پرتو خیره کننده‌ای داشت.»<ref>روزنامه اطلاعات ۱۳۵۷/۱۲/۱۵</ref> |
||
پس از انقلاب نیز از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ نیز هر گونه حضور رسمی بر سر مزار |
پس از انقلاب نیز از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ نیز هر گونه حضور رسمی بر سر مزار مصدق ممنوع بود و پس از آن فشار برای عدم برگزاری این مراسم کمتر گردید. یکی از نوادگان مصدق جهت حفظ آرامگاه و استفاده مردم ایران، آن را در سال [[۱۳۷۳ (خورشیدی)|۱۳۷۳]] وقف کرد. اعضای هیئت امنای آن :محمود مصدق، [[مهدی بازرگان]]، [[یدالله سحابی]]، [[نورعلی تابنده]]، [[داریوش فروهر]]، [[علی اردلان]]، [[حسین شاه‌حسینی]] و [[سیدجواد مادرشاهی]] بودند که با مرگ تنی چند از جمله بازرگان، [[یدالله سحابی]]، [[عزت‌الله سحابی]]، علی اردلان و سیدجواد مادرشاهی و قتل داریوش فروهر، آقایان فروزان، [[خسرو سیف]]، فریدون سحابی و قاضی خزاعی به هیئت امنا پیوستند.<ref>حسین عسگری، «احمدآباد: روستایی نو در قلب تاریخ»، مجله چشم‌انداز ایران، ش ۴۴، تیر و مرداد ۱۳۸۶، ص ۱۳۰.</ref> |
||
تا سال ۱۳۸۸ خورشیدی هر سال مراسم سالگرد درگذشت [[محمد مصدق]] در قلعه احمدآباد برگزار می‌شد. بنای آرامگاه |
تا سال ۱۳۸۸ خورشیدی هر سال مراسم سالگرد درگذشت [[محمد مصدق]] در قلعه احمدآباد برگزار می‌شد. بنای آرامگاه مصدق با شدت گرفتن تدابیر امنیتی و منع آمد و شد سالیان اخیر در خطر ویرانی است. |
||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
نسخهٔ ۹ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۲۱:۳۰
| قلعه احمدآباد | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | قلعه احمدآباد |
| کشور | ایران |
| استان | استان البرز |
| شهرستان | نظرآباد |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | احمدآباد مصدق |
| نام‌های دیگر | خانه دکتر مصدق |
| نوع بنا | کوشک |
| کاربری | سرای، آرامگاه |
| کاربری کنونی | فرهنگی تاریخی |
| دورهٔ ساخت اثر | اوائل پهلوی |
| بانی اثر | محمد مصدق |
| مالک اثر | خانواده مصدق |
| مالک فعلی اثر | خانواده مصدق و موقوفه آرامگاه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۹۴۳ |
| تاریخ ثبت ملی | ۳ آبان ۱۳۷۹ |
  قلعه احمدآباد | |
قلعه احمدآباد نام قلعه‌ای خشتی است که در دهستان احمدآباد در مجاورت روستاهای حسین‌آباد و حسن بکول و قارپوزآباد (صالحیه) در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد استان البرز و هفت و نیم کیلومتری شهر آبیک، جای گرفته‌است. بنای قلعه در فهرست آثار ملی ایران به شماره ثبت ۲۹۴۳ قرار داشته و در فهرست موقوفات سازمان اوقاف و امور خیریه کشور به ثبت رسیده‌است.
زمین‌های احمدآباد پیش از این جزء املاک ابوالفضل میرزاعضدالسلطان پسر مظفرالدین شاه قاجار و شوهر خواهر محمد مصدق بوده‌است که مصدق آن را در اواخر عهد قاجار با زمین‌هایی که در اراک داشت معاوضه کرد. نام این روستا توسط مصدق -که مالک آن بود- به نام پسرش احمد، «احمدآباد» نام گذاشته شد.[۱] مصدق پس از رهایی از زندان بیرجند در زمان سلطنت رضاشاه پهلوی چهار سال را در این قلعه گذراند.[۲] پس از کودتای ۲۸ مرداد نیز در پی ۳ سال حبس انفرادی در زندان لشکر ۲ زرهی ارتش، به احمدآباد تبعید شد و تا آخر عمر در آنجا تحت نظر ماموران ساواک به سر می برد.[۳]
مصدق در این باره می‌گوید:
دادگاه نظامی مرا به سه سال حبس مجرد محکوم کرد که در زندان لشکر ۲ زرهی آن را تحمل کردم. روز ۱۲ مرداد۱۳۳۵ که مدت آن خاتمه یافت به جای این‌که آزاد شوم به احمدآباد تبعید شدم و عده‌ای سرباز و گروهبان مأمور حفاظت من شدند. اکنون که سال ۱۳۳۹ خورشیدی هنوز تمام نشده مواظب من هستند و من محبوسم و چون اجازه نمی‌دهند بدون اسکورت به خارج [قلعه] بروم در این قلعه مانده‌ام و با این وضعیت می‌سازم تا عمرم به سر آید و از این زندگی خلاصی یابم.
مصدق در این زمان به جز خانواده اش با کسی حق ملاقات نداشت [۴].
علیرغم درخواست و وصیت مصدق برای دفن شدن در «قبرستان ابن‌بابویه»، در کنار شهدای قیام ملی سی تیر، وی در احمدآباد به طور امانت به خاک سپرده شد.[۵] در سال‌های حکومت محمدرضا پهلوی برگزاری مراسم بزرگداشت مصدق ممنوع بود.
پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ و در تاریخ ۱۵ اسفند ۵۷ یکی از بزرگترین گردهمایی‌های سیاسی در سالروز درگذشت رهبر نهضت ملی نفت بر مزار وی در احمدآباد برگزار شد. در این مراسم که آیت‌الله طالقانی سخنران آن بود،[۶] به نوشته روزنامه اطلاعات یک میلیون نفر به احمدآباد رفتند. اطلاعات در شماره همان روز در توصیف این مراسم نوشت: «امروز ایران پس از دوازده سال خون دل خوردن و خاموشی بخاطر عجز از برپایی مراسم تجلیل از شادروان دکتر محمد مصدق رهبر ملی خود باشکوهی خیره کننده یاد آن بزرگ‌مرد تاریخ مبارزات ضد استعماری ملل شرق را گرامی داشت. مراسم تجلیل از این ابرمرد چندان باشکوه بود که بی‌شک پرتو پرجلالش قرون متمادی بر صفحات تاریخ جدید ایران پرتو خیره کننده‌ای داشت.»[۷]
پس از انقلاب نیز از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ نیز هر گونه حضور رسمی بر سر مزار مصدق ممنوع بود و پس از آن فشار برای عدم برگزاری این مراسم کمتر گردید. یکی از نوادگان مصدق جهت حفظ آرامگاه و استفاده مردم ایران، آن را در سال ۱۳۷۳ وقف کرد. اعضای هیئت امنای آن :محمود مصدق، مهدی بازرگان، یدالله سحابی، نورعلی تابنده، داریوش فروهر، علی اردلان، حسین شاه‌حسینی و سیدجواد مادرشاهی بودند که با مرگ تنی چند از جمله بازرگان، یدالله سحابی، عزت‌الله سحابی، علی اردلان و سیدجواد مادرشاهی و قتل داریوش فروهر، آقایان فروزان، خسرو سیف، فریدون سحابی و قاضی خزاعی به هیئت امنا پیوستند.[۸]
تا سال ۱۳۸۸ خورشیدی هر سال مراسم سالگرد درگذشت محمد مصدق در قلعه احمدآباد برگزار می‌شد. بنای آرامگاه مصدق با شدت گرفتن تدابیر امنیتی و منع آمد و شد سالیان اخیر در خطر ویرانی است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ گفتگو با دکتر محمود مصدق، مجله بخارا، شماره 44، مهر و آبان 84
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۵.
- ↑ روزنامه شرق، ۲۶ مرداد ۱۳۸۵
- ↑ حسین عسکری، «سازمان سیا و نوچه های شعبان در احمدآباد»، روزنامه پیام آشنا، سال 6، ش 1437، شنبه 12 امرداد 1398، ص 8
- ↑ در کنار پدرم مصدق، خاطرات دکتر غلامحسین مصدق، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1369
- ↑ زندی، مریم، انقلاب 1357، عکس‌های مریم زندی از انقلاب اسلامی ایران، تهران، 1393
- ↑ روزنامه اطلاعات ۱۳۵۷/۱۲/۱۵
- ↑ حسین عسگری، «احمدآباد: روستایی نو در قلب تاریخ»، مجله چشم‌انداز ایران، ش ۴۴، تیر و مرداد ۱۳۸۶، ص ۱۳۰.
پیوند به بیرون
