Տաո
_Castle,_Atina-Pazar,_Lazeti-Rize.jpg)
Տաո կամ Տաո-Կլարջեթ (վրաց.՝ ტაო), Մեծ Հայքի թագավորության Տայք նահանգի վրացական անվանումը։
Միջնադարում այս տարածքներում կազմավորվել է Տաո-Կլարջեթի թագավորությունը, որը հայկական աղբյուրներում հիշատակվում է Տայքի կյուրոպաղատություն կամ Տայք-Կղարջքի իշխանություն անվանումներով։
Ներկայումս՝ պատմական Տաո նահանգի տարածքում գտնվում են Թուրքիայի Հանրապետության Էրզուրում, Արդվին և Արդահան մարզերը։
Պատմություն
Տաոն մշտապես եղել է հայոց և վրաց պետականության գոյատարածքներից մեկը։ Կան վկայություններ, որ այս տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս հնագույն ժամանակներից։ Առաջին հիշատակումները մեզ են հասել ասորեստանյան և ուրարտական արձանագրություններից։ Մ.թ.ա. 401 թվականին հույն պատմիչ Քսենոփոնը իր «Անաբասիս» աշխատությունում հիշատակում է «տայոխների» երկիրը։
Մինչև 3-րդ դարը Տայքը եղել է արքունական կալվածք և զորակայան։ 8-րդ դարի վերջին Տաոն անցնում է վրաց Բագրատիոնիների իշխանության տակ[1]։
7-րդ դարում՝ արաբական տիրապետության շրջանում, Վարազ-Տիրոց Բ Բագրատունին, ով դարձել էր հայոց մարզպան (628-634), իր տարածքներին է միացնում նախկին Մեծ Հայքի Տայք նահանգը։ Ավելի ուշ Բագրատունիներին անցնում են Գուգարքի գավառներից Կղարջքը, իսկ հայոց իշխան Աշոտ Մսակեր Բագրատունու (790-826) օրոք՝ Այրարատի գավառներից Շիրակը, Արագածոտնը, Տուրուբերանի գավառներից՝ Տարոնը և այլն։ Բագրատունիները հիմնում են այդտեղ առանձին իշխանություններ։
Տաո-Կլարջեթի իշխանություն հիմնադրել է Աշոտ I Կյուրոպաղատը (813-830), ով պայմանագիր է կնքել Բյուզանդիայի հետ՝ արաբական տիրապետությունից Վրաստանը ազատելու համար և ընդունել է կյուրոպաղատի տիտղոսը։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ ტაო-კლარჯეთი ჭანებითა და მეგრელებით
