იხილეთ წყარო გვერდისთვის სამხრეთი ნახევარსფერო

[[ფაილი:Hemisferio Sur.png|მინი|250პქ|სამხრეთი ნახევარსფერო გამოყოფილია მოყვითალო ფერით..]]
[[ფაილი:MapS.png|მინი|250პქ|სამხრეთი ნახევარსფერო. მოჩანს სამხრეთი პოლუსიდან]]
[[ფაილი:UshuaiaFinDelMundo.jpg|მინი|250პქ|პლაკატი ლეგენდით „უშუაია, მსოფლიოს დასასრული“. [[უშუაია]] არგენტინაში არის მსოფლიოში ყველაზე სამხრეთ ქალაქი.]]
'''სამხრეთი ნახევარსფერო''' (ინგლისურენოვან ლიტერატურაში: '''სამხრეთი ჰემისფერო''') — [[დედამიწა|დედამიწის]] ნაწილი, რომელიც ვრცელდება [[ეკვატორი]]დან სამხრეთით. სამხრეთი ნახევარსფერო მოიცავს [[ანტარქტიდა|ანტარქტიდის]], [[ავსტრალია|ავსტრალიის]], [[სამხრეთი ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] დიდ ნაწილსა და [[აფრიკა|აფრიკის]] სამხრეთ მონაკვეთს, [[ოკეანეთი]]ს დიდ ნაწილს, აგრეთვე [[ატლანტის ოკეანე|ატლანტის]], [[ინდოეთის ოკეანე|ინდოეთისა]] და [[წყნარი ოკეანე|წყნარი ოკეანეების]] სამხრეთ ტერიტორიას, ეგრეთ წოდებულ [[სამხრეთის ოკეანე]]ს. გარდა ამისა, სამხრეთ ნახევარსფეროს მიეკუთვნება [[აზია|აზიის კონტინენტის]] კუთვნილი კუნძულები, მათ შორის [[მალაის არქიპელაგი]]ს გარკვეული ნაწილი.

[[ზაფხული]] აქ [[დეკემბერი|დეკემბრიდან]] [[მარტი|მარტამდეა]], ხოლო [[ზამთარი]] [[ივნისი]]სა და [[სექტემბერი|სექტემბრის]] ჩათვლით გრძელდება. 22 ან 23 სექტემბერი გაზაფხულის [[ბუნიაობა|ბუნიაობის]] თვეებია, 20 ან 21 მარტი კი შემოდგომის [[ბუნიაობა|ბუნიაობის]] თვეები. [[კლიმატი|კლიმატები]] ზომიერი ხასიათისაა, გამონაკლისია [[ანტარქტიდა]], რომლის [[ჰავა]] [[არქტიკა|არქტიკის]] კლიმატზე უფრო ცივია. ეს იმით აიხსნება, რომ სამხრეთ ნახევარსფეროში გაცილებით მეტი [[წყალი]]ა, ვიდრე [[ხმელეთი]], რის გამოც წყალი გათბობასა და გაცივებას შედარებით დიდხანს უნდება, ვიდრე ხმელეთი.

[[ჩრდილოეთი ნახევარსფერო|ჩრდილოეთ ნახევარსფეროსთან]] შედარებით, სამხრეთი ნახევარსფერო ნაკლებად არის დაბინძურებული, რაც მეჩხერი დასახლებით (მსოფლიო მოსახლეობის 10-12 % სამხრეთ ნახევარსფეროზე მოდის) და ნაკლები ინდრუსტრიალიზაციით არის განპირობებული.

ყველაფერთან ერთად სამხრეთ ნახევარსფეროში არ არის დამახასიათებელი ლინგვისტური მრავალფეროვნება. მოსახლეობა მხოლოდ 5 ენაზე საუბრობს: [[პორტუგალიური ენა|პორტუგალიურ]], [[ინგლისური ენა|ინგლისურ]], [[ესპანური ენა|ესპანურ]], [[ფრანგული ენა|ფრანგულ]] ან [[ინდონეზიური ენა|ინდონეზიურ ენებზე]].

სამხრეთ ნახევარსფეროში ციკლონები და ტროპიკული შტორმები ბრუნავს საათის ისრის მიხედვით. სამხრეთი [[ზომიერი სარტყლები]] თითქმის მთლიანად ოკეანურია. აღნიშნული ზონა აერთიანებს: [[ურუგვაი]]ს, [[ლესოთო]]ს, [[ესვატინი|ესვატინსა]] და [[ახალი ზელანდია|ახალ ზელანდიას]]; [[ჩილე]]ს, [[არგენტინა|არგენტინის]], [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა|სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკისა]] და [[ავსტრალია|ავსტრალიის]] დიდ ნაწილს; [[პარაგვაი]]ს, [[ბრაზილია|ბრაზილიის]], [[ნამიბია|ნამიბიის]], [[ბოტსვანა|ბოტსვანის]], [[მოზამბიკი|მოზამბიკისა]] და [[მადაგასკარი]]ს ნაწილებს. [[სამხრეთი პოლუსი]] ორიენტირებულია გალაქტიკური ცენტრისაკენ.

[[ჩილე]]სა და [[ახალი ზელანდია|ახალ ზელანდიაში]] გვხვდება უნიკალური [[წიფელი|წიფლის]] სახეობები, ეგრეთ წოდებული [[ნოთოფაგუსი]]. [[ევკალიპტი]] ხარობს როგორც [[ავსტრალია]]ში, ისე [[სამხრეთი აფრიკა|სამხრეთ აფრიკასა]] და [[ლათინური ამერიკა|ლათინურ ამერიკაში]].

==ქვეყნები და ტერიტორიები==
{|
|-
|valign=top width=25%|
;<big>აფრიკა</big>
;<small>მთლიანად</small>
*{{flagicon|Angola}} [[ანგოლა]]
*{{flagicon|Botswana}} [[ბოტსვანა]]
*{{flagicon|Burundi}} [[ბურუნდი]]
*{{flagicon|Comoros}} [[კომორის კუნძულები]]
*{{flagicon|Lesotho}} [[ლესოთო]]
*{{flagicon|Madagascar}} [[მადაგასკარი]]
*{{flagicon|Malawi}} [[მალავი]]
*{{flagicon|Mauritius}} [[მავრიკი]]
*{{flagicon|Mozambique}} [[მოზამბიკი]]
*{{flagicon|Namibia}} [[ნამიბია]]
*{{flagicon|Rwanda}} [[რუანდა]]
*{{flagicon|Seychelles}} [[სეიშელის კუნძულები]]
*{{flagicon|South Africa}} [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]]
*{{flagicon|ესვატინი}} [[ესვატინი]]
*{{flagicon|Tanzania}} [[ტანზანია]]
*{{flagicon|Zambia}} [[ზამბია]]
*{{flagicon|Zimbabwe}} [[ზიმბაბვე]]
;<small>მეტწილად</small>
*{{flagicon|Democratic Republic of the Congo}} [[კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა]]
*{{flagicon|Gabon}} [[გაბონი]]
*{{flagicon|Republic of the Congo}} [[კონგოს რესპუბლიკა]]
;<small>ნაწილობრივ</small>
*{{flagicon|Equatorial Guinea}} [[ეკვატორული გვინეა]]
*{{flagicon|Kenya}} [[კენია]]
*{{flagicon|Somalia}} [[სომალი]]
*{{flagicon|São Tomé and Príncipe}} [[სან-ტომე და პრინსიპი]]
*{{flagicon|Uganda}} [[უგანდა]]
|valign=top width=25%|
;<big>აზია</big>
;<small>მთლიანად</small>
*{{flagicon|East Timor}} [[აღმოსავლეთი ტიმორი]]
;<small>მეტწილად</small>
*{{flagicon|Indonesia}} [[ინდონეზია]]
;<small>ნაწილობრივ</small>
*{{flagicon|Maldives}} [[მალდივის რესპუბლიკა]]
<br/>
;<big>ავსტრალია</big>
;<small>მთლიანად</small>
*{{flagicon|Australia}} [[ავსტრალია]]
*{{flagicon|Papua New Guinea}} [[პაპუა-ახალი გვინეა]]
<br/>
;<big>სამხრეთი ამერიკა</big>
;<small>მთლიანად</small>
*{{flagicon|Argentina}} [[არგენტინა]]
*{{flagicon|Bolivia}} [[ბოლივია]]
*{{flagicon|Chile}} [[ჩილე]]
*{{flagicon|Paraguay}} [[პარაგვაი]]
*{{flagicon|Peru}} [[პერუ]]
*{{flagicon|Uruguay}} [[ურუგვაი]]
;<small>მეტწილად</small>
*{{flagicon|Brazil}} [[ბრაზილია]]
*{{flagicon|Ecuador}} [[ეკვადორი]]
;<small>ნაწილობრივ</small>
*{{flagicon|Colombia}} [[კოლუმბია]]

|valign=top width=25%|
;<big>წყნარი ოკეანე</big>
*{{flagicon|American Samoa}} [[ამერიკის სამოა]] (აშშ)
*{{flagicon|Cook Islands}} [[კუკის კუნძულები]] (ახალი ზელანდია)
*{{flagicon|Easter Island}} [[აღდგომის კუნძული]] (ჩილე)
*{{flagicon|Fiji}} [[ფიჯი]]
*{{flagicon|French Polynesia}} [[საფრანგეთის პოლინეზია]] (ტაიტი) (საფრანგეთი)
*{{დროშა|გალაპაგოსის კუნძულები}} (ეკვადორი)
*{{flagicon|ჯარვისი}} [[ჯერვისი]] (აშშ)
*{{flagicon|ხუან-ფერნანდესის კუნძულები}} [[ხუან-ფერნანდესის კუნძულები]] (ჩილე)
*{{flagicon|Nauru}} [[ნაურუ]]
*{{flagicon|New Caledonia}} [[ახალი კალედონია]] (საფრანგეთი)
*{{flagicon|New Zealand}} [[ახალი ზელანდია]]
*{{flagicon|Niue}} [[ნიუე]] (ახალი ზელანდია)
*{{flagicon|New Zealand}} [[კერმადეკის კუნძულები]] (ახალი ზელანდია)
*{{flagicon|Pitcairn Islands}} [[პიტკერნის კუნძულები]] (დიდი ბრიტანეთი)
*{{flagicon|Samoa}} [[სამოა]]
*{{flagicon|Solomon Islands}} [[სოლომონის კუნძულები]]
*{{flagicon|USA}} [[სუეინსი]] (აშშ)
*{{flagicon|Tokelau}} [[ტოკელაუ]] (ახალი ზელანდია)
*{{flagicon|Tonga}} [[ტონგა]]
*{{flagicon|Tuvalu}} [[ტუვალუ]]
*{{flagicon|Vanuatu}} [[ვანუატუ]]
*{{flagicon|Wallis and Futuna}} [[უოლისი და ფუტუნა]] (საფრანგეთი)
;<small>ნაწილობრივ</small>
*{{flagicon|Kiribati}} [[კირიბატი]]

|valign=top width=25%|
;<big>ატლანტის ოკეანე</big>
*{{flagicon|Falkland Islands}} [[ფოლკლენდის კუნძულები]] (დიდი ბრიტანეთი)
*{{flagicon|Saint Helena}} [[წმინდა ელენეს კუნძული]] (დიდი ბრიტანეთი)
*{{flagicon|Tristan da Cunha}} [[ტრისტან-და-კუნია]] (დიდი ბრიტანეთი)
<br/>
;<big>ინდოეთის ოკეანე</big>
*{{flagicon|British Indian Ocean Territory}} [[ბრიტანეთის ინდოეთის ოკეანის ტერიტორია]] (დიდი ბრიტანეთი)
*{{flagicon|Mayotte}} [[მაიოტა]] (საფრანგეთი)
*{{flagicon|Réunion}} [[რეიუნიონი]] (საფრანგეთი)
<br/>
;<big>სამხრეთის ოკეანე</big>
*{{flagicon|ბუვე}} [[ბუვე]] (ნორვეგია)
*{{flagicon|France}} [[კერგელენი]] (საფრანგეთი)
*{{flagicon|New Zealand}} [[ახალი ზელანდიის სუბანტარქტიკული კუნძულები]] (ახალი ზელანდია)
*{{flagicon|France}} [[სენ-პოლი (კუნძული)|სენ-პოლი]] და [[ამსტერდამი (კუნძული)|ამსტერდამი]] (საფრანგეთი)
*{{flagicon|South Georgia and the South Sandwich Islands}} [[სამხრეთი გეორგია და სამხრეთ სენდვიჩის კუნძულები]] (დიდი ბრიტანეთი)
*{{flagicon|Antarctica}} [[სამხრეთი ორკნეის კუნძულები]] 
|}

==იხილეთ აგრეთვე==
* [[დედამიწის ნახევარსფეროები]]

{{ნახევარსფეროები}}
{{გეოგრაფიული კოორდინატები}}

[[კატეგორია:დედამიწის ნახევარსფეროები]]

[[he:המיספירה#חצי הכדור הדרומי]]