Fontem paginae Mythologia Graeca inspicere

[[Fasciculus:Greek trinity.png|thumb|320px|De Graecorum et sedium distributio Trinitate tria regna divisa est terra: Iovem Deum (caelum), Neptunum (maria, et Oceanus) et Inferno (inferos). Theos (di minor) sunt filii huius Trinitatis.]]
[[Fasciculus:Laocoon Pio-Clementino Inv1059-1064-1067.jpg|thumb|upright=1.3|Statua [[Laocoon cum filiis|Laocoontis et filiorum]] a serpentibus petitorum]]
{{De Religione Graeca}}

'''Mythologia Graeca''' est corpus [[mythos|mythorum]] et [[dogma|doctrinae]] [[Graecia antiqua|Graecorum antiquorum]] de [[deus|dis]] [[heros|heroibusque]], de [[natura]] [[mundus|mundi]], de originibus et [[significatio (linguistica)|significatione]] [[ritus|rituum]] suorum. Pars fuit [[religio]]nis [[Graecia antiqua|Graeciae antiquae]]. Periti mythologiae Graecae homines student ut [[institutio]]nes [[religio]]sas et [[civilitas|politicas]] Graeciae antiquae in lumen proferant, et ut [[natura]]m [[creatio]]nis mythorum melius intellegant.<ref>"Ελληνική μυθολογία", Νεώτερο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου (1952).</ref>

[[Mythologia]] Graeca superest forma in magno [[fabula]]rum corpore explicata et forma in [[ars visualis|artibus oculorum]] implicata, talibus quales sunt [[Fictilia Graeca|vasa picta]] et [[donum votivum|dona votiva]]. Fabulae Graecae origines mundi exponere conantur et vitas facinoraque [[deus|deorum]], [[heros|heroum]], [[animal]]ium [[phantasia|phantasticorum]] exsequuntur. Mythi primum disseminati sunt [[traditio oralis|traditione orale]]; hodie praecipue propter [[litterae Graecae|litteras Graecas]] noscuntur.

Fontes Graeci antiquissimi noti, [[Homerus|Homeri]] [[poësis epica|poëmata epica]] [[Ilias]] et [[Odyssea]], de [[Bellum Troianum|bello Troiano]] et eventu eius tractant. Duo carmina [[Hesiodus|Hesiodi]] poetae circiter eiusdem aetatis, [[Theogonia]] et [[Opera et Dies]], creationem mundi, seriem deorum regnantium, originem miseriae humanae, atque originem rituum [[sacrificium|sacrificorum]] narrant. Mythi etiam conservantur in [[Hymni Homerici|Hymnis Homericis]], fragmentis [[poema]]tum [[cyclus epicus|cycli epici]], [[carmen|carminibus]] [[Poësis lyrica|lyricis]], operibus [[tragoedia|tragoediographorum]] [[saeculum 5 a.C.n.|saeculi quinti a.C.n.]], operibus [[scriptor]]um [[Hellenismus|Hellenismi]], ac scriptis [[Imperium Romanum|Imperii Romani]] [[Plutarchus|Plutarchi]], [[Pausanias|Pausaniae]], et ceterorum [[auctor]]um.

[[Archaeologia]] fontem aestimabilem de mythologia praebet, dis heroibus saepe in decoratione artefactorum depictis. Ornamenta geometrica in [[figlina]] [[saeculum 8 a.C.n.|saeculi octavi a.C.n.]] depingunt [[fabula]]s [[cyclus Troianus|cycli Troiani]] atque res gestas [[Hercules|Herculis]]. Temporibus [[Graecia archaica|archaico]], [[Graecia classica|classico]], [[Hellenismus|Hellenistico]] picturae Homericae et aliae parent, testimonio litterario addentes.<ref name="Br">"Greek Mythology", ''[[Encyclopaedia Britannica]]'' (2002).</ref> Mythologia Graeca magnum vim habuit ad culturam, artes, litterasque civilizationis occidentalis. Poetae et pictores ab antiquitate ad hoc tempus a mythologia Graeca inspirati sunt et invenerunt valorem manentem in thematibus eius.<ref>J. M. Foley, ''Homer Simpson's Traditional Art'', 43.</ref>

== Fontes ==
Mythologia Graecae hodie noscitur praecipue a [[litterae Graecae|litteris Graecis]] et imaginibus visualis, a [[saeculum 9 a.C.n.|saeculo undevicensimo a.C.n.]] creatis.<ref name="Graf200">F. Graf, ''Greek Mythology'', 200.</ref> Re vera fontes [[litterae Graecae|litterarii]] et [[archaeologia|archaeologici]] saepe coincidunt, inter se vel confirmantes vel contradicentes. Non autem raro exsistentia huius corporis indiciorum indicat pluria elementa mythologiae Graecae radices [[historia|historicas]] habere.<ref>Anthony Alms, ''Theology, Trauerspiel, and the Conceptual Foundations of Early German Opera'' (City University of New York, 2007).</ref>

=== Fontes literarii ===
[[Narratio]] mythica fere in omnibus generibus litterarum Graecarum partes magnas agit. Nihilominus, solus libellus mythographicus generalis ab antiquitate superans est ''[[Bibliotheca (Apollodorus)|Bibliotheca]]'', falso [[Apollodorus grammaticus|Apollodoro Atheniensi]] attributa. Hoc opus tentat fabulas contradictorias poetarum accommodare, mythologiae traditionalis et mythorum heroicorum summarium dans.<ref name="Hard1">R. Hard, ''The Routledge Handbook of Greek Mythology'', 1.</ref> Apollodorus annis circiter 180–125 a.C.n. vixit et de his rebus scripsit, fieri potest igitur ut scripta eius basim libri formaverint, sed in ''Bibliotheca'' describuntur res multo post mortem Apollodori factae; hinc auctor eius "Pseudo-Appolodorus" appellatur.

[[Fasciculus:RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg|thumb|left|[[Vergilius]], hic in chirographo saeculi V ("[[Vergilius Romanus|Vergilio Romano]]") depictus, multa singula de mythologia Graeca in scriptis suis conservavit.]]
Inter antiquissimos fontes literarios sunt [[Homerus|Homeri]] duo poemata epica [[Ilias]] et [[Odyssea]]. Aliae poetae "[[Cyclus epicus|Cyclum epicum]]" absolverunt, sed haec carmina fere omnino perierunt. [[Hymni Homerici]], contra nomen suum usuale, coniunctionem rectam cum Homero non habent; sunt potius hymni chorici ex prima parti [[Aetas lyrica|Aetatis lyricae]].<ref name="Miles7">Miles, ''Classical Mythology in English Literature'', 7.</ref> [[Hesiodus]], Homero fortasse aequalis, in [[Theogonia]] primorum mythorum Graecorum memoriam plenissimam offert, creationem mundi, originem deorum, [[Titanes|Titanium]], [[Gigantes|Gigantum]], atque genealogias elaboratas, fabulas populares, mythos aetiologicos tractans. [[Opera et Dies]] Hesiodi, poema didactica de vita rustica, etiam continet mythos [[Prometheus|Promethei]], [[Pandora]]e, et [[Quinque aetates|Quinque aetatum]] generis humani. Poeta consilium praebet de optimo modo quo homo florere posset in mundo periculoso, propter deos periculosiorem facto.<ref name="Br" />

Poetae sequentes saepe argumenta ex mythis ceperunt, sed paulatim coeperunt minus mythos narrare et plus oblique mythos notare. Exempla reperiuntur apud [[poesis lyrica|poetas lyricos]] ut [[Pindarus|Pindarum]], [[Bacchylides|Bacchylidem]], [[Simonides|Simonidem]] et poetas bucolicos ut [[Theocritus|Theocritum]] et [[Bion Smyrnaeus|Bionem]].<ref name="Klatt-Brazouskixii">Klatt-Brazouski, ''Ancient Greek nad Roman Mythology'', xii.</ref> Praeterhac mythos fuit pars fundamentalis [[drama Atheniensis|dramatis Atheniensis]]. Poëtae [[tragoedia|tragici]] [[Aeschylus]], [[Sophocles]], [[Euripides]] actiones scripserunt de mythis aetatis heroum
et belli Troiani. Multae historiae magnae (e.g. de [[Agamemnon]]e et liberis suis, de [[Oedipus]], de [[Iason]]e [[Medea]]que) in his tragoediis formam classicam sumpserunt. Poëta [[comoedia|comicus]] [[Aristophanes]] quoque mythis utus est, in fabulis ''[[Aves (Aristophanes)|Avibus]]'' et ''[[Ranae (Aristophanes)|Ranis]]''.<ref name="Miles8">Miles, ''Classical Mythology in English Literature'', 8.</ref>

Historici [[Herodotus]] et [[Diodorus Siculus]], et geographi [[Pausanias]] et [[Strabo]], mythos locorum quo itinera faciebant notaverunt, saepe formas paulo notas dantes.<ref name="Klatt-Brazouskixii" /> Herodotus in primis conatus est in mythis radices certaminis inter Graecos et [[barbarus|Barbaros]] invenire et traditiones gentium variorum reconciliare.<ref>P. Cartledge, ''The Spartans'', 60, and ''The Greeks'', 22.</ref>

Poesis temporum [[Hellenismus|Hellenismi]] et [[Roma antiqua|Romae antiquae]] sicut opus litterarium potius quam religiosum componebatur. Nihilo setius, multa singula magni momenti continet, quae aliter perierint. In hoc numero sunt:
* Poetae Hellenistici [[Apollonius Rhodius]], [[Callimachus]], Pseudo-[[Eratosthenes]], [[Parthenius]]
* Poetae Romani [[Ovidius]], [[Statius]], [[Valerius Flaccus]], [[Seneca]], [[Vergilius]] cum commentario [[Maurus Servius Honoratus|Servii]]
* Poetae [[Antiquitas Posterior|antiquitatis posterioris]] [[Nonnus]], [[Antoninus Liberalis]], [[Quintus Smyrnaeus]]

Inter scriptores prosaicos Graecos et Romanos eorundem temporum oportet notare [[Apuleius|Apuleium]], [[Petronius|Petronium]], [[Lollianus|Lollianum]], [[Heliodorus Emesenus|Heliodorum Emesenum]], [[Hyginus mythographus|Hyginum]], [[Philostratus Lemnius|Philostratum Lemnium]], [[Philostratus IV|Philostratum IV]], ac [[Callistratus (sophista)|Callistratum]].

Denique indicia utilia, sed cum inclinatione animi Christiana, reperiuntur apud scriptores [[Imperium Romanum Orientale|Imperii Romani Orientalis]], ut [[Arnobius|Arnobium]], [[Hesychius Alexandrinus|Hesychium Alexandrinum]], [[Ioannes Tzetzes|Ioannem Tzetzem]], [[Eustathius Thessalonicensis|Eustathium Thessalonicensem]], atque auctorem [[Suda]]e.

=== Fontes archaeologici ===
[[Fasciculus:Bell-krater Akhilleus Penthesileia MAN.jpg|thumb|Pugna inter [[Achilles|Achillem]] et [[Penthesilea]]m in [[crater]]e [[saeculum 5 a.C.n.|saeculi quinti a.C.n.]] depicta.]]
Inventiones [[cultura Mycenaea|culturae Mycenaeae]] saeculo undevicensimo ab [[archaeologia|archaeologo]] Germanico [[Henricus Schliemann|Henrico Schliemann]] et [[cultura Minoa|culturae Minoae]] saeculo XX ab archaeologo Britannico [[Arthurus Evans|Arthuro Evans]] convenerunt ad multis quaestionibus de poematibus Homeri respondendo, indicia de dis heroibusque praebentes. Infeliciter indicia de mythis ritibusque in locis Mycenaeis et Minois omnino in monumentis continentur, quod scriptura horum gentium, [[Scriptura Linearis B|Linearis B]], praecipue in tabulis adhibebatur, sed nomina ali aliquorum deorum heroumque dubie reperi possunt.<ref name="Br"/>

Picturae geometricae in [[figlina]] [[saeculum 8 a.C.n.|saeculi VIII a.C.n.]] fabulas cycli Troiani atque res gestas [[Hercules|Herculis]] depingunt. Hae imagines mythorum multum valent de causis duabus. Primo, multae fabulae Graecae in vasibus antequam in litteris conspicantur: e.g. ex duodecim laborum Herculis, sola res de [[Cerberus|Cerbero]] in scripto saeculi VIII reperitur. Secundum, fontes visuales aliquando depingunt mythos, minime in fontibus literariis non superantes.<ref name="Graf200"/> In temporibus archaico (c. 750–500 a.C.n.), classico (c. 500–323 a.C.n.), Hellenistico (323–146 a.C.n.) picturae Homericae et aliae parent, testimonio litterario addentes.<ref name="Br"/>

== Historia mythica ==
Mythologia Graeca mutavitur secundum mutationem culturae Graecae. Incolae priores [[Paeninsula Balcanica|paeninsulae Balcanicae]] fuerunt populus rusticus, sectatores [[animismus|animismi]]; id est, animam cuique naturae proprietati assignaverunt. Deinde hae animae incertae figuras humanas ceperunt, ut di mythologiam loci intrantes.<ref name="Johnson17">Albala-Johnson-Johnson, ''Understanding the Odyssey'', 17</ref> Cum tribus a septentrione invaserint, novum gregem deorum attulerunt cum emphasi in victoria, virtute, violentia. Di rustici priores contributi sunt cum novis aut ceciderunt.<ref name="Johnson18">Albala-Johnson-Johnson, ''Understanding the Odyssey'', 18.</ref>

Circa annum 630 a.C.n., introductione [[paederastia]]e correspondentes, fabulae de propinquitatibus inter deos heroesque mares facti sunt magis magisque frequentes. Ad [[saeculum 5 a.C.n.|saeculum quintum a.C.n.]] poetae saltem unum ''eromenon'', puerum vel adulescentem amatum, cuique deo magno (praeter [[Ares|Martem]]) et multis heroibus assignaverunt.<ref name="Gallimach109">A. Calimach, ''Lovers' Legends: The Gay Greek Myths;'', 12–109.</ref> Mythi iam exstantes, ut res Achillis et Patrocli, sententiam paederasticam acquisiverunt.<ref name="Percy">W.A. Percy, ''Pederasty and Pedagogy in Archaic Greece'', 54.</ref> Etiam poetae [[Alexandria|Alexandrinae]], deinde mythographi Romani, hoc modo fabulas Graecas accommodaverunt.

Poetae epici, cyclos litterarios creantes, novum rerum ordinem elaboraverunt, mythos in locos definitos historiae mundi ponentes.<ref name="Dowden11">K. Dowden, ''The Uses of Greek Mythology'', 11.</ref> Cum discrepantiae in fabulis vetent ordinem absolutum, ordo propinquus discernari potest. Sic historia mythica dividi potest in aetates tres vel quattuor:
* Aetas deorum, in qua mundus, di, atque humani genus orti sunt
* Aetas intermedia, in qua di inter mortales versabantur
* Aetas heroica, cum interventus divinus minus esset (bellum Troianum et mythi sequentes in hac aetate vel in aetate quarta separata siti sunt)<ref name="Miles35">G. Miles, ''Classical Mythology in English Literature'', 35.</ref>

Auctores archaici et classici praeoptaverunt aetatem heroicam tractare; exempli gratia, poëmata epica Ilias et Odyssea et longitudine et popularitate maiores fuerunt quam Theogonia et Hymni Homerici, qui aetatem deorum respecti sunt. Sub auctoritate Homeri um incremento in veneratione heroum notio dei strictius definita est: [[regnum]] deorum a regno mortuorum (heroum) separatum est, di [[chthonius|chthonii]] a dis [[Olympus|Olympi]].<ref name="Raffan-Barket205">W. Burkert, ''Greek Religion'', 205.</ref>

Hesiodus in [[Opera et Dies|Operis et Diebus]] schemate quinque aetatum (vel gentium) hominum utitur: aureae, argenteae, aëneae, heroicae, ferreae. Aetas aurea a [[Cronus|Saturno]] aetatesque sequentes a [[Zeus|Iove]] creatae sunt. Aetate heroica excepta, successio aetatum gradus deiectioni generis humani respondet. Hesiodus originem [[malum (ethica)|mali]] attribuit [[Pandora]]e, quae [[olla]]m a Iove recepit, cui omne malorum genus inerat, quia Pandora ollam aperiens terram [[morbus|morbis]] calamitatibusque replevit.

=== Origines mundi et deorum ===
[[Fasciculus:Lotto Capoferri Magnum Chaos.jpg|thumb|left|''Magnum Chaos'' in [[Basilica Sanctae Mariae Maioris (Bergomum)|Basilica Sanctae Mariae Maioris]] [[Bergomum|Bergomi]], a [[Laurentius Lotus|Laurentio Loto]] et [[Ioannes Franciscus Capoferri|Ioanne Francisco Capoferri]] creatum.]]
Mythi originis conantur verbis humanis principium mundi explicare.<ref name="Klattx">Klatt-Brazouski, ''Ancient Greek and Roman Mythology'', 10.</ref> Hesiodus fabulam celebrissam scripsit in [[Theogonia]] sua. In principio erat [[Chaos]], inane tenebrosum. Ex chao emerserunt [[Gaea|Terra]] aliique entitates divinae: [[Tartarus]], [[Eros|Amor]], [[Erebus]], [[Nyx|Nox]].<ref name="Theogony116-138">Hesiod, ''Theogony'', [[s:Theogony|116–138]].</ref> Terra sola [[Caelus|Caelum]] genuit, tunc de coïtu eorum nati sunt Titanes—sex [[mas|mares]] ([[Oceanus (mythologia)|Oceanus]], [[Coeus]], [[Crius]], [[Hyperion]], [[Iapetus]], [[Cronus|Saturnus]]) et sex [[mulier|muliebres]] ([[Thia]], [[Rhea|Ops]], [[Themis]], [[Mnemosyne]], [[Phoebe]], [[Tethys]]). Secuti sunt [[Cyclopes]], uno [[oculus|oculo]] in fronte, et [[Centimani]], qui omnes a Caelo sub terra sunt absconditi. Terra furens Saturno persuasit ut patrem exsecuerit. Quo facto, Saturnus factus est rex Titanum, cum Ope coniunctus.

Thema filii cum patre pugnantis iteratum est cum [[Zeus|Iuppiter]] Saturno patri obviam iit. Saturnus, qui patrem suum plovigaverat, metuebat ne progenies idem fiebant, itaque unumquemque infantem Ope natum cepit et devoravit. Ops hoc detestabatur; decepit igitur Saturnum, Iovem abdens et lapidem ostendit pannis involutum, quem Saturnus acceptum sine mora devoravit. Cum Iuppiter adultus fuisset, patri [[potio]]nem [[venenum|venenatam]] dedit, quem ille bibitum ceteros liberos cum lapide evomuit. Deinde Iuppiter in bello de regno deorum provocavit. Postremo Iuppiter fratresque sui vicit, cum Saturnus Titanesque in custodiam in Tartarum iacti sunt.<ref name="Theogony713-735">Hesiod, ''Theogony'', [[s:Theogony|713–735]]</ref>

Iuppiter cura simili vexatus est: post prophetiam de potestate pueri futuri, primam uxorem [[Metis|Metin]] glutivit.<ref>{{cite book|author=Guirand, Felix|year=1987|origyear=1959|title=New Larousse Encyclopedia of Mythology|chapter=Greek Mythology|others=Trans. Richard Aldington and Delano Ames|editor=Guirand, Felix|publisher=Hamlyn|isbn=0-600-02350-8|page=98}}.</ref> Ea autem iam praegnans erat, et [[Minerva]] ex Iovis cerebro erupit, adulta et ad proelium accincta.<ref>Guirand, p. 108.</ref>

Primi Graeci theogoniam exemplare poësis genus ducebant et vires fere [[magia (mystica)|magicas]] ei assignabant. [[Orpheus]], poëta idealis, etiam est cantor idealis theogoniarum, quibus maria tranquillat et corda deorum inferorum movit. In [[Hymni Homerici|hymno Homerico]], cum [[Mercurius (deus)|Mercurius]] [[lyra]]m invenit, primo canit ortum deorum.<ref name="Hermes">''Homeric Hymn to Hermes'', [http://mcllibrary.org/Hesiod/hymns.html 414–435].</ref> Hesiodi ''Theogonia'' habet non solum plenissima de dis narrationem, sed etiam plenissimam narrationem quae exstat munus poëtae archaicae tractantem, in invocatione [[Musa]]rum contentam. De origine deorum etiam scriptum est in pluribus carminibus perditis, Orpheo, [[Musaeus|Musaeo]], [[Epimenides|Epimenidi]], [[Abaris|Abaridi]], aliisque vatibus ascriptis, quae in variis ritibus purgationis et [[mysterium|mysteriis]] adhibebantur.<ref name="Betegh147">G. Betegh, ''The Derveni Papyrus'', 147.</ref> Mentiones harum carminum in citationibus philosophorum [[Neoplatonismus|Neoplatonicorum]] reperiuntur, atque in [[Papyrus Derbeniensis|papyro Derbeniense]] [[saeculum 5|saeculo V]] scripto et anno [[1962]] denuo invento, qui commentarium praebet theogoniae Orpheo attributae.<ref name="BurkertBetegh">W. Burkert, ''Greek Religion'', 236.<br/>* G. Betegh, ''The Derveni Papyrus'', 147.</ref>

Prima scripta Graeci varias notiones mythicas de mundi natura patefaciunt, secundum quas mundus constabat ex orbe plano, in [[Oceanus Mundi|Oceano]] natante, sub hemisphaerii caeli iacente. [[Solis (mythologia)|Solis]] cottidie in curro aureo caelum percurrebat, et nocte in calice aureo circum orbem navigabat; similitar facebat [[Luna (mythologia)|Luna]]. [[Sol]], terra, [[caelum]], [[flumen|flumina]], [[ventus|venti]] in [[oratio]]nibus adorabantur et ad testes esse vocabantur. Fissurae naturales habebantur aditus ad inferos, domum [[Pluto]]nis et mortuorum. Aliquando nova themata mythica ex gentibus vicinis venerunt.

=== Di principales ===
[[Fasciculus:Greek - Procession of Twelve Gods and Goddesses - Walters 2340.jpg|thumb|upright=2|Duodecim di, in [[marmor]]e Hellenistico sculpti.]]
Titanibus subversis, novus deorum grex confirmatus est, secundum mythos temporis classici. Di principales sub oculis Iovis [[Olympus|Olympum]] [[mons|montem]] habitabant. Praeter eos, Graeci varios colebant deos rusticos: [[Pan]]a deum pastorum, [[nympha]]s ([[Naiades]] aquarum, [[Dryades]] arborum, [[Nereides]] maris), [[di fluviorum|deos fluviorum]], [[satyri|satyros]], et alios. Etiam erant [[di inferi]], ut [[Erinyes]] (sive Eumenides, Latine Furiae vel Dirae), quae reos persequebantur.<ref name="BrRel">"Greek Religion", ''Encyclopædia Britannica'' (2002).</ref> Poëtae antiqui ad singulos deos honorandos [[Hymni Homerici|hymnos Homericos]] composuerunt..<ref name="Cashford174">J. Cashford, ''The Homeric Hymns'', vii.</ref>

Di Graeci describuntur corpora carnalia sed perfecta habuisse, non notiones nec appellationes fuisse, sed personae vere viventes. Plures artes inhumanas habebantur: [[morbus|morbis]] non afficiebantur, et solum raris casibus vulnerari poterant. In primis nec moriebantur nec senescebant; [[immortalitas|immortalitatem]] capiebantur [[nectar]]em bibentes et [[ambrosia]]m edentes, quibus sanguis divinus in venis renovabatur.

Quisque deus suam originem, suas artes, suas delicias habet, sed descriptiones mythicae oriuntur ex multitudine deorum locorum propriorum, qui non semper inter se concordant. Di in poëse, precibus, ritibusque saepe nomine vocantur cum [[epitheton|epitheto]], quod certam dei formam, originem, munusve indicat; exempli gratia, [[Apollo]] [[Musagetes]] est "[[Musa]]rum princeps"; [[Phoebus]] autem est "clarus" Apollo, deus [[sol]]is. Nonnulla epitheta iam tempore classico perantiqua erant.

Plurimorum deorum propriae sunt definitae vitae partes. Nam Venus erat dea amoris pulchritudinisque, Mars deus belli, Dis pater rex inferorum, Minerva dea sapientiae virtutisque.<ref name="Stoll20">H.W. Stoll, ''Religion and Mythology of the Greeks'', 20ff.</ref> Nonnulli di, inter quos Apollo et Dionysus, [[natura]]s et munera multiplicia habebant; alii autem, inter quos [[Vesta]] et Sol, paulo maiores erant quam formae humanae rerum inanimatarum. Maxima [[templum|templa]] parvo numero deorum dedicabantur, quos omnes Graeci venerabantur. In singulis autem pagis minores quoque di colebantur. Etiam cives variarum urbium deos notissimos honorabantur insolitis [[ritus|ritibus]] fabulisque locorum propriis.

=== Aetas deorum mortaliumque ===
Venit tempus intermedius ubi di libere cum mortalibus agebant. Plures ab [[Ovidius|Ovidio]] in ''[[Metamorphoses (Ovidius)|Metamorphoseseon libris]]'' relatae sunt fabulae, quarum duo genera saepe reperiuntur: fabulae [[amor]]is et fabulae poenae.<ref name="Mile38">G. Mile, ''Classical Mythology in English Literature'', 38.</ref>
[[Fasciculus:Dionysos satyrs Cdm Paris 575.jpg|thumb|[[Dionysus]] cum [[Satyri]]s. Interius calicis a [[pictor Brygi|pictore Brygi]] pictum, in [[Nummotheca (Francia)|Nummotheca Francica]] conservatum.]]

Fabulae amoris saepe stuprum cum muliere mortali a deo factum tractant, ex quo progenies heroica nascitur. Consuetudo inter deos mortalesque vitanda esse monitur; nam etiam coniunctionibus consensús mutui raro iucundi sunt exitûs.<ref name="Mile39">G. Mile, ''Classical Mythology in English Literature'', 39</ref> Interdum dea cum viro mortali copulat, ut in [[Hymnus in Venerem Homericus|hymno Homerico in Venerem]], ubi dea cum [[Anchises|Anchisa]] cubat et [[Aeneas|Aeneam]] gignit.<ref>''Homeric Hymn to Aphrodite'', [https://web.archive.org/web/20030202153600/http://courses.dce.harvard.edu/~clase116/txt_aphrodite.html 75–109].</ref>

In fabulis poenae mortales aut potestatem deorum minantur, ut cum [[Tantalus]] [[nectar]] et [[ambrosia]]m a dis furatur; aut nimis gloriantur, ut cum [[Arachne]] [[Minerva]]m in certamen provocavit; aut casu deos offendit, ut cum [[Actaeon]] [[Diana]]m nudam conspexit. Saepe poena ad scelus pertinet: Actaeon a Diana in cervum mutatus est, quem sui ipsius canes discerpserunt. Minerva Arachnen in araneam transmutavit. Et Tantalus apud inferos perpetua siti vexatur, et in aqua est perpetuo, quae usque ad mentum assurgit, sed quoties labris attingere conatur, illa statim refugit, quod ipsum faciunt varia fructuum genera, quorum desideriô semper discruciatur.<ref>Haec verba nituntur in Hofmanni [[Lexicon universale]], s.v.v. "Actaeon", "Arachne", "Tantalus".</ref>

=== Aetas heroica ===
Successit deinde aetas heroum.<ref name="Kelsey30">F. W. Kelsey, ''An Outline of Greek and Roman Mythology'', 30.</ref> In [[carmen|carminibus]] [[poësis epica|epicis]] et [[genealogia|genealogicis]] corpora [[fabula]]rum creata sunt de singulis heroibus vel casibus, in quibus ordo fabularum et heroum cognatio affinitatesque constitutae sunt.<ref name="Dowden11"/>

Post adventum culti heroici, di heroesque simul precibus et sacrimentis invocabantur.

{{NexInt}}
*[[Eulabeia]]
*[[Religio Graeca]]
*[[Index personarum mythologiae Graecae]]
*[[Index deorum Graecorum cum paribus deis Romanis Etruscisque]]
*[[Mythologia Graeca apud Etruscos]]

== Notae ==
<references/>

== Fontes primarii potiores ==
* Aeschylus, ''[[Persae]]''. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0011:line=1 Perseum]''.
* Aeschylus (?), ''[[Prometheus vinctus]]''. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0009 Perseum]''.
* Apollonius Rhodensis, ''[[Argonautica]]'', Book I. ''Apud [http://www.sacred-texts.com/cla/argo/argo00.htm Sacred Texts]''.
* Cicero, ''[[De Divinatione]]''. ''Apud [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/divinatione2.shtml Bibliothecam Latinam]''.
* Cicero, ''[[Tusculanae resons]]''. ''Apud [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/tusc1.shtml Bibliothecam Latinam]''.
* Herodotus, ''[[Historiae (Herodotus)|Historiae]]'', I. ''Apud [http://www.sacred-texts.com/cla/hh/hh1000.htm Sacred Texts]''.
* Hesiodus, ''[[Opera et dies]]''.
* Hesiodus, ''[[Theogonia]]''.
* Homerus, ''[[Ilias]]''. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0133:book=1:card=1 Perseum]''.
* ''Hymnus Homericus ad Venerem''.
* ''Hymnus Homericus ad Cererem''. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin//ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0137:hymn=2:line=1 Perseus project]''.
* ''Hymnus Homericus ad Mercurium''.
* Ovidus, ''[[Metamorphoses]]''. ''Apud [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met1.shtml Bibliothecam Latinam]''.
* [[Pausanias]].
* Pindar, ''[[Odi Pythici]]'', 4. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Pind%2e+P%2e+4%2e171ff%2e Perseum]''.
* Plato, ''[[Apologia (Plato)|Apologia]]''. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0169:text=Apol.:section=17a Perseum]''.
* Plato, ''[[Theaetetus (dialogus)|Theaetetus]]''. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0172%3Adiv1%3DTheaet. Perseum]''.
* Pseudo-Apollodorus, ''Bibliotheca et Epitome''. ''Apud [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0022 Perseum]''.

== Bibliographia ==
* Gantz, Timothy. [[1993]]. ''Early Greek Myth: a guide to literary and artistic sources.'' Baltimoraee: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-4410-X.
**[http://gantzmythsources.net/about/ Interretiale illius operis supplementum] {{Ling|Anglice}}

{{Myrias|Philosophia}}

[[Categoria:Mythologia Graeca|!]]