Naar inhoud springen

Mustafa Kemal Atatürk: verschil tussen versies

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
k Wijzigingen door 178.85.115.26 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door ErikvanB
Regel 40: Regel 40:


== Kritiek ==
== Kritiek ==
Hoewel hij Turkije omzette in een [[Secularisme|seculiere staat]] waren er ook kritische geluiden: de [[Conservatisme|conservatieve]] islamitische geestelijkheid was het absoluut niet eens met de scheiding tussen religie en staat. Zijn 'wereldse' op [[Westerse wereld|het westen]] stoelende leefwijze oogstte eveneens kritiek: Atatürk was een liefhebber van wijn, [[raki]] en andere alcoholische dranken, wat volgens velen niet in overeenstemming met de [[islam]] is. Ook het uitgesproken Turkse [[nationalisme]] dat hij - evenals de nationaal-liberale Jonge Turken - voorstond en waarvan niet-Turkse bevolkingsgroepen in Klein-Azië en [[Anatolië]] zoals [[Grieken]], [[Koerden]], [[Assyriërs (volk)|Assyriërs]] en [[Armeniërs]] het slachtoffer werden, werd hem niet door iedereen in dank afgenomen. Vele minderheden zijn als gevolg van zijn nationalistische ideologie onderdrukt. Dit Turks nationalisme en het streven naar een homogene culturele staat Turkije - zoals door Atatürk voorgestaan - zou ook na zijn regering slepende conflicten veroorzaken.
Hoewel hij Turkije omzette in een [[Secularisme|seculiere staat]] waren er ook kritische geluiden: de [[Conservatisme|conservatieve]] islamitische geestelijkheid was het absoluut niet eens met de scheiding tussen religie en staat. Zijn 'wereldse' op [[Westerse wereld|het westen]] stoelende leefwijze oogstte eveneens kritiek: Atatürk was een liefhebber van wijn, [[raki]] en andere alcoholische dranken, wat volgens velen niet in overeenstemming met de [[islam]] is. Ook het uitgesproken Turkse [[nationalisme]] dat hij - evenals de nationaal-liberale Jonge Turken - voorstond en waarvan niet-Turkse bevolkingsgroepen in Klein-Azië en [[Anatolië]] zoals [[Grieken]], [[Koerden]], [[Assyriërs (volk)|Assyriërs]] en [[Armeniërs]] het slachtoffer werden, werd hem niet door iedereen in dank afgenomen. Vele minderheden zijn als gevolg van zijn nationalistische ideologie onderdrukt. Dit Turks nationalisme en het streven naar een homogene culturele staat Turkije - zoals door Atatürk voorgestaan - zou ook na zijn regering slepende conflicten veroorzaken. verder zou ata turk de koerden helpen maar nu HALAAAAAA BIJI KURDISTAN LEKKER VOOR JE SEYTAN


== Privéleven ==
== Privéleven ==

Versie van 2 aug 2013 19:00

Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Kemal Atatürk
Geboortedatum 19 mei 1881
Geboorteplaats Vlag van onbekend gebied Salonika
Sterfdatum 10 november 1938
Sterfplaats Vlag van Turkije Istanboel
Politieke partij Cumhuriyet Halk Partisi
Handtekening Handtekening
1e president van Republiek Turkije
Periode 29 oktober 1923 - 10 november 1938
Premier Ali Fethi Okyar
Voorganger -
Opvolger Ismet Inönü
1e premier van Republiek Turkije
Periode 3 mei 1920 - 24 januari 1921
President -
Voorganger -
Opvolger Fevzi Çakmak
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Atatürk geeft les in het nieuwe Turkse alfabet, Sinop, 1928

Mustafa Kemal Atatürk (Salonika, 19 mei 1881 - Istanboel, 10 november 1938) was een Ottomaanse en Turkse legerofficier, schrijver, revolutionaire politicus en grondlegger van de republiek Turkije, waarvan hij de eerste president was. Zijn naam, Atatürk (Vader van de Turken), werd in 1934 aan hem toegekend (en verboden voor enig ander persoon) door het Turkse parlement.

Biografie

Mustafa werd geboren in een Turks gezin in Salonika in Ottomaans Griekenland. Hij begon zijn carrière in de cadettenschool, waar hij de bijnaam Kemal ('de volmaakte') kreeg. In 1908 zette hij zich als sympathisant van de Jonge Turken af tegen sultan Abdülhamit II, toen die al te conservatieve hervormingen wilde doorvoeren. Abdülhamit werd vervangen door de meer pragmatische Mehmet V.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde Mustafa Kemal een belangrijke rol in het afslaan van de geallieerde invasie in de Slag om Gallipoli. Na de Eerste Wereldoorlog werd het Ottomaanse Rijk grotendeels bezet door de geallieerden. Het gehele Europese deel en een groot deel van Anatolië werden bezet door het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Italië, Frankrijk en Armenië. In 1919 kwam Mustafa Kemal met een deel van het leger in opstand tegen zowel de geallieerde bezetters als tegen de Ottomaanse sultan Mehmet VI Vahideddin. Tussen 1919 en 1923 streden Kemals troepen tegen de Europese en sultan gezinde troepen. In 1920 accepteerde Mehmet VI het Verdrag van Sèvres, hetgeen door veel Turken als vernederend werd gezien. Kemals beweging in de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog kreeg hierdoor veel steun onder de Turkse bevolking. Op 23 april 1920 werd het nieuwe Turkse Parlement opgericht, hetgeen Mehmets regime verder verzwakte. In november 1922 werd Mehmet officieel afgezet en werd Mustafa Kemal erkend als de nieuwe leider van Turkije. Na nieuwe vredesbesprekingen met de geallieerden volgde het Verdrag van Lausanne (1923), dat door veel Turken als meer acceptabel werd gezien.

Turkije werd een seculiere republiek met Mustafa Kemal als eerste president en partijvoorzitter van de CHP (Cumhuriyet Halk Partisi = Republikeinse VolksPartij) (1923-1938). Zijn politieke ideeën worden het kemalisme genoemd. Hij zorgde voor een nieuwe grondwet en maakte Ankara de nieuwe hoofdstad van Turkije. Ook voerde hij verregaande sociale en politieke hervormingen door. Zijn grootste hervorming is de scheiding van kerk en staat. Ook voerde hij familienamen in en liet hij het Arabische alfabet vervangen door het Latijnse. Onder zijn leiding werden duizenden nieuwe scholen gebouwd, werd het basisonderwijs gratis en verplicht gemaakt, terwijl de belastingdruk voor de boeren werd verminderd.[1]

De Turkse leider was een van de dragers van de Turkse Onafhankelijkheidsmedaille.

Mustafa Kemal kreeg van het Turkse volk in 1934 de naam Atatürk, hetgeen betekent (voor)vader der Turken. Na zijn dood werd hij opgevolgd door Ismet Inönü, die vanaf 1923 premier was geweest onder Atatürk en diens beleid voortzette.

Mustafa Kemal overleed in 1938 op 57-jarige leeftijd aan levercirrose. Hij werd in Ankara begraven in een speciaal voor hem gebouwd mausoleum: Anıtkabir.

Atatürk geniet in het hedendaagse Turkije nog steeds een haast mythische status en openbare kritiek op hem in de media wordt niet toegestaan. Zijn portret hangt nog steeds in ieder openbaar gebouw. Ook staat hij op de lira, de Turkse munteenheid.

Kritiek

Hoewel hij Turkije omzette in een seculiere staat waren er ook kritische geluiden: de conservatieve islamitische geestelijkheid was het absoluut niet eens met de scheiding tussen religie en staat. Zijn 'wereldse' op het westen stoelende leefwijze oogstte eveneens kritiek: Atatürk was een liefhebber van wijn, raki en andere alcoholische dranken, wat volgens velen niet in overeenstemming met de islam is. Ook het uitgesproken Turkse nationalisme dat hij - evenals de nationaal-liberale Jonge Turken - voorstond en waarvan niet-Turkse bevolkingsgroepen in Klein-Azië en Anatolië zoals Grieken, Koerden, Assyriërs en Armeniërs het slachtoffer werden, werd hem niet door iedereen in dank afgenomen. Vele minderheden zijn als gevolg van zijn nationalistische ideologie onderdrukt. Dit Turks nationalisme en het streven naar een homogene culturele staat Turkije - zoals door Atatürk voorgestaan - zou ook na zijn regering slepende conflicten veroorzaken. verder zou ata turk de koerden helpen maar nu HALAAAAAA BIJI KURDISTAN LEKKER VOOR JE SEYTAN

Privéleven

Atatürk en zijn echtgenote

Mustafa Kemal Atatürk was tussen 1923 en 1925 gehuwd met Latife Uşşaki. Uit dit huwelijk kwamen geen kinderen voort. Na zijn huwelijk adopteerde hij zeven dochters en een zoon: Sabiha (Gökçen), Rukiye, Zehra, Afet (İnan), Fikriye, Ülkü (Adatepe), Nebile en Mustafa.

Sabiha Gökçen was de eerste luchtvaartpionier van Turkije en 's werelds eerste vrouwelijke gevechtspiloot.

Laatste identiteitskaart van Mustafa Kemal

Geboortedatum

Rondom de juiste geboortedatum van Atatürk heerst nogal onenigheid omdat er voor de stichting van de Turkse republiek geen strikte burgerlijke stand was.

  1. Enver Behnan Şapolyo beweert dat Atatürk is geboren op 23 december 1880, volgens de gregoriaanse kalender.
  2. Şevket Süreyya Aydemir beweert dat Atatürk is geboren op 4 januari 1881, volgens de gregoriaanse kalender.
  3. Muhtar Kumral, voormalig hoofd van de Mustafa Kemal association, beweerde op 13 mei 1958 dat Atatürks geboortedatum was vastgesteld op 13 mei 1881, volgens de gregoriaanse kalender, naar aanleiding van een verklaring door Makbule Atadan, Atatürks zus.
  4. Tevfik Rüştü Aras verklaarde dat na dagen van onderzoek (samen met Atatürk zelf), zij tot de conclusie kwamen van tussen 10 en 20 mei 1881. Atatürk zei toen: "waarom niet 19 mei?"

Trivia

  • De belangrijkste luchthaven in Turkije, in Istanboel, is naar hem vernoemd: Atatürk Airport (Turks: İstanbul Atatürk Havalimanı)
  • De tweede luchthaven van Istanbul, Luchthaven Istanbul Sabiha Gökçen, is vernoemd naar de eerste vrouwelijke gevechtspiloot ter wereld: Sabiha Gökçen, een geadopteerde dochter van Atatürk.

Zie ook

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Mustafa Kemal Atatürk op Wikimedia Commons.



Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mustafa_Kemal_Atatürk&oldid=38618395"