Sjaal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Huidige versie van 10 jan 2023 om 07:22

Een sjaal of das is een langwerpig stuk doek dat gedragen wordt om de hals. Het woord is afgeleid uit het Perzisch (shāl) en oorspronkelijk uit het Sanskriet (śāṭī, doek).

Sjaals worden bijvoorbeeld gebruikt om warm te blijven, en dan vaak gemaakt van wol of katoen.

Een sjaal die wordt gedragen als modieus accessoire, bijvoorbeeld als onderdeel van een kostuum, wordt ook een foulard genoemd, vaak een geprinte doek van zijde of polyester.

In sommige culturen is een sjaal onderdeel van de nationale klederdracht. Ook binnen bepaalde subculturen zijn sjaals populair, zoals bij voetbalsupporters, die sjaals dragen in de clubkleuren en met de teamnaam of een slogan erop.

Een lange brede damessjaal wordt een stola genoemd. Wanneer van bont gemaakt heet het een bontstola.

Wat bijvoorbeeld in het Engels als shawl en in het Frans als châle wordt benoemd, heet in het Nederlands vaak een omslagdoek. Deze wordt over de schouder gedragen en heeft meestal de vorm van een driehoek. Een omslagdoek die voor ceremoniën zoals het joods gebed wordt gebruikt is de talliet.

Een bijzondere variant is de vooral door militairen gebruikte mutsdas, een korte dubbellaags gebreide wollen sjaal, die om te vormen is tot muts.

Een foulard, modieus gedragen om de hals.
Aristide Bruant met een foulard.
Portugese voetbalsupporters met hun sjaals.
Koningin Juliana, in stola, op bezoek bij Koning Boudewijn.
Driehoekige omslagdoek over de schouders.
Een vrouw met een Maltese għonnella

Zie de categorie Scarves van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-[[Bestand:Edward_S._Curtis_Collection_People_052.jpg|200px|thumb|right|Vrouw bedekt haar hoofd, hals en schouders met een grote sjaal, foto [[Edward S. Curtis]]]]
+[[Bestand:Scarf-colour-isolated.jpg|thumb|Vrouw met gekleurde sjaal om de hals]]
-Een '''sjaal''' ([[Perzisch]]: ''shāl'', oorspronkelijk uit het [[Sanskriet]]: śāṭī, ''doek'') is een vierkant of langwerpig stuk [[doek]] dat gedragen wordt ter bedekking van het het hoofd, de hals en/of de schouders.
+Een '''sjaal''' of '''das''' is een langwerpig stuk [[doek]] dat gedragen wordt om de [[hals (anatomie)|hals]]. Het woord is afgeleid uit het [[Perzisch]] (''shāl'') en oorspronkelijk uit het [[Sanskriet]] (śāṭī, ''doek'').
+Sjaals worden bijvoorbeeld gebruikt om warm te blijven, en dan vaak gemaakt van [[wol]] of [[katoen]].
-Sjaals worden gebruikt ter verwarming, als onderdeel van een [[kostuum]], voor de sier en om symbolische redenen. Een beroemd type sjaal is de [[talliet]], die door joden tijdens gebeden en ceremonies wordt gedragen.
+Een sjaal die wordt gedragen als modieus [[accessoire]], bijvoorbeeld als onderdeel van een [[kostuum]], wordt ook een '''foulard''' genoemd, vaak een geprinte doek van [[zijde (textiel)|zijde]] of [[polyester]].
-Een andere reden om een sjaal te dragen is de toegevoegde warmte als de kleding niet voldoende warmte biedt.
-[[Bestand:Portugiesische Fans bei der Euro 2004.jpg|200px|thumb|left|Portugese voetbalsupporters met hun sjaals]]
-Sommige culturen nemen sjaals in hun nationale [[klederdracht]] op, hoofdzakelijk omdat sjaals veel gebruikt werden in vroegere tijden. Ze zijn echter ook populair als modern mode-accessoire, zowel voor mannen en vrouwen. Ook binnen bepaalde subculturen zijn sjaals populair, zoals bij [[voetbal]]supporters, die sjaals dragen in de [[voetbalclub|clubkleuren]] en met de teamnaam of een slogan erop.
+In sommige culturen is een sjaal onderdeel van de nationale [[klederdracht]]. Ook binnen bepaalde subculturen zijn sjaals populair, zoals bij [[voetbal]]supporters, die sjaals dragen in de clubkleuren en met de teamnaam of een slogan erop.
+Een lange brede damessjaal wordt een [[stola (cape)|stola]] genoemd. Wanneer van [[bont (huid)|bont]] gemaakt heet het een bontstola.
-{{Appendix|1=alles|2=
-* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Shawl|oldid=13795506|datum=20050331}}
-}}
-{{Commonscat|Scarves}}
+Wat bijvoorbeeld in het Engels als ''shawl'' en in het Frans als ''châle'' wordt benoemd, heet in het Nederlands vaak een '''omslagdoek'''. Deze wordt over de schouder gedragen en heeft meestal de vorm van een driehoek. Een omslagdoek die voor ceremoniën zoals het [[joods gebed]] wordt gebruikt is de [[talliet]].
-[[Categorie:Kleding]]
-[[Categorie:Hoofddeksel]]
+Een bijzondere variant is de vooral door [[militair]]en gebruikte '''[[mutsdas]]''', een korte dubbellaags [[Breien (textiel)|gebreide]] [[Wol|wollen]] sjaal, die om te vormen is tot [[Muts (hoofddeksel)|muts]].
-[[ar:وشاح]]
-[[be:Шалік]]
+<gallery>
-[[be-x-old:Шалік]]
+Bestand:Benoit Pierre Emery silk scarf.jpg|Een ''foulard'', modieus gedragen om de hals.
-[[bg:Шал]]
+Bestand:Henri de Toulouse-Lautrec 003.jpg|Aristide Bruant met een ''foulard''.
-[[ca:Bufanda]]
+Bestand:Portugiesische Fans bei der Euro 2004.jpg|Portugese voetbalsupporters met hun sjaals.
-[[cs:Šála]]
+Bestand:Tweede dag van het Koninklijk bezoek aan Belgie, aankomst en bezoek aan Plantijn, Bestanddeelnr 911-3011.jpg|Koningin Juliana, in stola, op bezoek bij Koning Boudewijn.
-[[de:Schal]]
+Bestand:Orange triangle shawl.jpg|Driehoekige omslagdoek over de schouders.
-[[en:Scarf]]
+Bestand:ETH-BIB-Maltese Lady-Dia 247-15656.tif|Een vrouw met een Maltese [[għonnella]]
-[[es:Bufanda]]
+</gallery>
-[[eu:Bufanda]]
-[[fa:شال]]
+{{Commonscat}}
-[[fi:Huivi]]
-[[fr:Écharpe (vêtement)]]
+[[Categorie:Kleding naar type]]
-[[gl:Bufanda]]
-[[gv:Bussal mwannal]]
-[[he:צעיף]]
-[[io:Sharpo]]
-[[it:Sciarpa]]
-[[ja:マフラー (防寒具)]]
-[[kk:Орамал]]
-[[ko:스카프]]
-[[no:Skjerf]]
-[[pl:Szalik]]
-[[pt:Cachecol]]
-[[ru:Шарф]]
-[[simple:Scarf]]
-[[sv:Halsduk]]
-[[tr:Atkı]]
-[[uk:Шарф]]
-[[vec:Siarpa]]
-[[zh:圍巾]]