Tekst źródłowy strony Drzewo

{{DisambigR|rośliny|[[Drzewo (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
[[Grafika:Dab001xx.jpg|thumb|200px|Drzewo]]
'''Drzewa''' - grupa [[rośliny|roślin]], do której zaliczają się największe rośliny lądowe. Nie jest [[takson]]em, grupuje tylko organizmy roślinne podobne morfologicznie i funkcjonalnie. Pierwszym znanym drzewem jest ''[[Eospermatopteris]]'', które rosło około 385 mln lat temu<ref>[http://archeowiesci.wordpress.com/2007/04/19/pierwsze-drzewo/ Pierwsze drzewo]</ref>. Dział [[botanika|botaniki]] zajmujący się drzewami to '''[[dendrologia]]'''.

=== Charakterystyka ===
Drzewa posiadają zróżnicowaną budowę części nadziemnej. Z powierzchni ziemi wyrasta [[pień]], który od pewnej wysokości otoczony jest [[korona drzewa|koroną]] składającą się z rozdzielających się [[gałąź|gałęzi]] zakończonych [[liść]]mi. Pień oraz starsze, grubsze gałęzie są zdrewniałe, młode drewnieją z końcem [[okres wegetacyjny|okresu wegetacyjnego]]. Pień może na wysokości początku korony dzielić się na grubsze gałęzie, nazywane konarami, lub też może przebiegać pionowo w górę przez koronę, czasami nawet niemal do końca wysokości drzewa (zobacz: [[strzała (leśnictwo)|strzała]], [[kłoda (leśnictwo)|kłoda]]). Drzewa mogą rosnąć pojedynczo ([[soliter (botanika)|soliter]]) lub być częścią [[las (biologia)|lasu]].

Ogólny kształt części nadziemnej drzewa (pnia i korony, w tym ułożenia gałęzi) określa się mianem pokroju drzewa. Wyróżnia się pokrój stożkowaty, kolumnowy, okrągławy i parasolowaty. 
[[Grafika:pokroj.jpg|frame|center|'''Pokrój drzewa:''' 
'''a''','''b.''' stożkowaty, '''c.''' kolumnowy '''d.''' okrągławy, '''e.''' parasolowaty]]

=== Cykl rozwojowy ===
W ciągu życia drzewo ciągle powiększa przekrój pnia i gałęzi. Za wzrost tego rodzaju odpowiada [[miazga]], tzw. kambium, czyli warstwa nieustannie dzielących się komórek pod korą drzewa. Na przekroju pnia można zobaczyć wyraźne [[słój roczny|pierścienie przyrostów rocznych]], które dają informację na temat wieku danego drzewa. Każdy pierścień pokazuje przyrost drewna podczas jednego okresu wegetacyjnego.

Wiele drzew charakteryzuje się długowiecznością. Najstarsze i najbardziej okazałe są prawnie chronione jako [[pomnik przyrody|pomniki przyrody]].

W Polsce najdłużej żyją [[dąb|dęby]] oraz [[Cis (roślina)|cisy]], dochodząc do granicy 1000 lat, jednak nawet najkrócej żyjące drzewa - gatunki parkowe lub owocowe, osiągają wiek co najmniej kilkudziesięciu lat. Na świecie zaś rosną gatunki, które mogą osiągać nawet 4000 lat, np. [[cedr|cedr libański]]. Najstarszym drzewem na świecie jest mająca około 5000 lat sosna sędziwa - ''Pinus longaeva'' - ''"Matuzalem"'' znajdująca się w paśmie White-Inyo w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]. Jest ona bardzo blisko spokrewniona z uprawianą w Polsce [[Sosna oścista|sosną ościstą]]. 

Najstarszym drzewem w Polsce jest [[cis pospolity]], który rośnie na terenie prywatnym w [[Henryków Lubański|Henrykowie Lubańskim]] ([[województwo dolnośląskie]]). Wiek drzewa ocenia się na ok. 1250 lat, obwód 512 cm, wysokość 13 m.

=== Systematyka ===
Od strony biologicznej, poszczególne gatunki drzew należą do [[nagonasienne|nagonasiennych]] lub [[okrytonasienne|okrytonasiennych]].

*Drzewa należące do [[nagonasienne|nagonasiennych]], to najczęściej drzewa iglaste, nie zrzucające igieł na zimę. Są dobrze przystosowane do zimniejszych klimatów. Dominują w górach oraz na dalekiej północy ([[Skandynawia]], [[Syberia]], [[Kanada]]). Jedynym wyjątkiem jest [[Miłorząb dwuklapowy|miłorząb]], który jest drzewem liściastym, ale nagonasiennym.
*Drzewa należące do [[okrytonasienne|okrytonasiennych]] to drzewa liściaste, występujące w ciepłym i umiarkowanym klimacie, przy czym w klimacie umiarkowanym przeważnie zrzucające zimą liście. Dominują w klimacie ciepłym i umiarkowanym.

=== Zastosowanie ===
'''Drzewa''' odgrywają dużą rolę w życiu człowieka, dostarczają m.in. jednego z materiałów budowlanych, jakim jest [[drewno (technika)|drewno]], a także takich substancji jak [[żywica]] lub [[kauczuk]]. Pewne części niektórych drzew i krzewów mogą być wykorzystywane w celach spożywczych - przede wszystkim owoce, ale także kora ([[cynamonowiec]]), liście ([[herbata]]), nasiona ([[kawa]]), a nawet kwiaty ([[goździkowiec]]).
Drzewa liściaste tłumią hałas do 50%. Drzewa wpływają na klimat - zatrzymują wiatry w 20-70%. W okresie letnim pochłaniają  energię słoneczną i wydzielają ją gdy jest zimno. Gdy jest dużo drzew wilgotność wzrasta i spada temperatura. 
Utrzymują glebę w pewnej strukturze.
[[Grafika:Drzewo lisciaste zima max.jpg|thumb|200px|Drzewo liściaste w okresie fenologicznej zimy]]
[[Grafika:Swierki zima 001.jpg|200px|thumb|Drzewo iglaste ([[świerk]]) w okresie fenologicznej zimy]]

=== Przykłady ===
'''Niektóre rodzaje drzew występujących w [[:Kategoria:polskie lasy|polskich lasach]]:'''
* liściaste:
** [[dąb]] - ''Quercus''
** [[buk]] - ''Fagus''
** [[brzoza]] - ''Betula''
** [[jesion]] - ''Fraxinus''
** [[olsza]] - ''Alnus''
** [[Grab (roślina)|grab]] - ''Carpinus''
** [[topola]] - ''Populus''
** [[klon (roślina)|klon]] - ''Acer''
** [[lipa (drzewo)|lipa]] - ''Tilia''
** [[wierzba]] - ''Salix''
** [[wiąz]] - ''Ulmus''
** [[robinia akacjowa]] - ''Robinia'' (popularnie, lecz błędnie, nazywana - [[akacja|akacją]])
** [[Owoce jadalne|drzewa owocowe]] w tym [[Czeremcha]] - ''Prunus''
** [[kasztanowiec]] - ''Aesculus''
* [[iglaste]]:
** [[sosna]] - ''Pinus''
** [[świerk]] - ''Picea''
** [[jodła]] - ''Abies''
** [[modrzew]] - ''Larix''
** [[daglezja]] - ''Pseudotsuga''
** [[Cis (roślina)|cis]] - ''Taxus''
** [[jałowiec]] - ''Juniperus''
** [[żywotnik]] - ''Thuja''

'''Ważniejsze rodzaje drzew niewystępujących w Polsce (lub niewystępujących w lasach):'''
* [[akacja]] - ''Acacia''
* [[baobab]] - ''Adansonia''
* [[cedr]] - ''Cedrus''
* [[cynamonowiec]] - ''Cinnamomum''
* [[cytryna]], [[pomarańcza]], [[bergamota]], [[pompela]]  - ''Citrus''
* [[figowiec]], [[Figowiec pospolity|figa]] - ''Ficus''
* [[hebanowiec]], [[hurma]] - ''Diospyros''
* [[herbata]] - ''Camellia''
* [[kasztan]] - ''Castanea''
* [[kauczukowiec]] - ''Hevea''
* [[kawowiec]] - ''Coffea''
* [[magnolia]] - ''Magnolia''
* [[miłorząb dwuklapowy|miłorząb]] - ''Ginkgo''
* [[Oliwka (roślina)|oliwka]] - ''Olea''
* [[platan]] - ''Platanus''
* [[sekwoja]] - ''Sequoia'', ''Sequoiadendron''

{{commons|Trees}}
{{wikiquote|o drzewie}}
{{wikisłownik}}

=== Przypisy ===
<references/>
[[Kategoria:Leśnictwo|*]]
[[Kategoria:Drzewa|*]]
[[Kategoria:Morfologia roślin]]

{{Link FA|de}}
{{Link FA|he}}

[[af:Boom]]
[[ar:شجرة]]
[[ay:Quqa]]
[[az:Ağac]]
[[bm:Yiri]]
[[zh-min-nan:Chhiū]]
[[bar:Bam]]
[[bo:ཥིང་ཏོང་]]
[[bs:Drvo]]
[[bg:Дърво]]
[[ca:Arbre]]
[[cv:Йывăç]]
[[cs:Strom]]
[[cy:Coeden]]
[[da:Træ (organisme)]]
[[de:Baum]]
[[et:Puu]]
[[en:Tree]]
[[myv:Чувтт]]
[[es:Árbol]]
[[eo:Arbo]]
[[eu:Zuhaitz]]
[[fa:درخت]]
[[fr:Arbre]]
[[gan:樹]]
[[gd:Craobh]]
[[gl:Árbore]]
[[ko:나무]]
[[hr:Stablo]]
[[io:Arboro]]
[[id:Pohon]]
[[os:Бæлас]]
[[is:Tré]]
[[it:Albero (botanica)]]
[[he:עץ]]
[[jv:Wit]]
[[kk:Ағаш]]
[[ht:Pyebwa]]
[[la:Arbor]]
[[lt:Medis]]
[[hu:Fa]]
[[ms:Pokok]]
[[nah:Cuahuitl]]
[[nl:Boom (plant)]]
[[cr:ᒥᔥᑎᒄ]]
[[ja:木]]
[[no:Tre]]
[[nn:Tre]]
[[nrm:Bouais]]
[[oc:Arbre]]
[[nds:Boom]]
[[pt:Árvore]]
[[ro:Arbore]]
[[qu:Sach'a]]
[[ru:Дерево]]
[[scn:Àrvulu]]
[[simple:Tree]]
[[sk:Strom]]
[[sl:Drevo]]
[[sr:Дрво]]
[[su:Tangkal]]
[[fi:Puu]]
[[sv:Träd]]
[[ta:மரம்]]
[[te:చెట్టు]]
[[th:ต้นไม้]]
[[chr:ᏡᎬᎢ]]
[[tr:Ağaç]]
[[uk:Дерево]]
[[vec:Àlbaro]]
[[yi:בוים]]
[[zh-yue:樹]]
[[bat-smg:Medis]]
[[zh:树]]