Tekst źródłowy strony Barcząca

{{dopracować|zweryfikować}}
{{Polska miejscowość infobox
 |nazwa                  = Barcząca
 |rodzaj miejscowości    = wieś
 |zdjęcie                = Barcząca - miejscowość.jpg
 |opis zdjęcia           = 
 |alt zdjęcia            = 
 |województwo            = mazowieckie
 |powiat                 = [[Powiat miński|miński]]
 |gmina                  = [[Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)|Mińsk Mazowiecki]]
 |sołectwo               = 
 |miejscowość podstawowa = 
 |wysokość               = 
 |liczba ludności        = 407{{r|pwl|nsp}}
 |rok                    = 2011
 |strefa numeracyjna     = 25
 |kod pocztowy           = 05-300{{r|poczta}}
 |tablice rejestracyjne  = WM
 |SIMC                   = 0681508{{r|teryt}}
 |kod mapy               = Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)
 |współrzędne            = 52°09'16"N 21°38'08"E<ref name="prng">{{PRNG Miejscowości|2726|data=2023-11-05}}</ref>
 |commons                = Category:Barcząca
 |www                    = 
}}
'''Barcząca''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]], w [[powiat miński|powiecie mińskim]], w [[Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska)|gminie Mińsk Mazowiecki]]{{r|teryt|roz}}. Leży we wschodniej części gminy.

Za [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]] istniała [[Barcząca (gmina)|gmina Barcząca]].

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim [[ziemia czerska|ziemi czerskiej]] [[województwo mazowieckie (I Rzeczpospolita)|województwa mazowieckiego]]<ref>Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.</ref>. W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady [[Barcząca (gromada)|Barcząca]], po jej zniesieniu w gromadzie [[Mińsk Mazowiecki (gromada)|Mińsk Mazowiecki]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo siedleckie|województwa siedleckiego]].

Przez miejscowość przechodzi droga powiatowa [[Mińsk Mazowiecki]] – [[Mrozy]], oraz [[linia kolejowa nr 2|magistrala kolejowa Warszawa – Terespol]], na której w Barczącej znajduje się [[Barcząca (przystanek kolejowy)|przystanek]].

Wierni [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]] należą do parafii [[Parafia Matki Bożej z Guadalupe w Budach Barcząckich|Matki Bożej z Guadalupe w Budach Barcząckich]]{{r|par}}.

== Historia ==
Wieś Barcząca i Barczącka Huta (obecnie częściowo Budy Barcząckie, Barcząca, Wiciejów) w pow. mińskim, par. Mińsk Mazowiecki obecnie parafia Budy Barcząckie. W 1576 r. we wsi Barcząca Stanisław Rudziński płacił podatek od 16 łan. W 1827 r. było 33 domy i 406 mieszkańców. W 1870 r. mieszały tu już tylko 43 osoby, w folwarku 92 osoby, zaś Huta Barczącka liczyła 28 mieszkańców. Istniejąca już od czasów Księstwa Warszawskiego huta szkła została w 1824 roku wydzierżawiona na 15 lat przez spółkę: B. Knaute, I.Hordliczka et Comp. od dotychczasowego właściciela Hilarego Tyborowskiego. Już od 1823 roku huta brała udział w wystawach płodów krajowego przemysłu, otrzymując medal złoty w 1823 roku oraz 2 srebrne w 1825. Huta szkła została spalona 26 kwietnia 1831 roku podczas natarcia korpusu Pahlena na tylne straże Wojsk Polskich. Po wojnie huta została odbudowana, jednak ze względu na kurczące się zapasy drewna opałowego do pieców oraz wygasającą dzierżawę zakończyła działalność 15 czerwca 1838 roku. I. Hordliczka stopniowo przenosił produkcję do nowej huty założonej we wsi [[Trąbki (powiat garwoliński)|Trąbki]] koło [[Garwolin]]a (po 9 maja 1835 r.; zob. [[Czechy (województwo mazowieckie)|Huta Czechy]]). Okres bezpośrednio po powstaniu huty szkła to czas lokalnej, silnej, ale krótkotrwałej prosperity. W gminie Barcząca w końcu XIX wieku były: gorzelnia, dystylarnia wódek, 2 młyny wodne, smolarnia, urząd gminy w kolonii Józefów, 2 szkoły początkowe i 1911 mieszkańców. Przez wieś przepływa rzeka Mienia, której prawdopodobnie miejscowość zawdzięcza nazwę – „burcząca” na lokalnych spiętrzeniach kręta rzeczka.

Za [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]] istniała [[Barcząca (gmina)|gmina Barcząca]].

== Znani ludzie urodzeni w miejscowości ==
* W miejscowości urodził się [[Zygmunt Chmieleński]] powstańczy naczelnik województwa krakowskiego z [[Powstanie styczniowe|Powstania styczniowego]] 1863 roku<ref>Ks. Daniel Wojciechowski, ''Szlakiem powstańczym 1863 roku Adama Chmielowskiego''. ''Włoszczowskie Zeszyty Historyczne'' tom 4, Włoszczowa 1997.</ref>.

== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name=pwl>{{Polska w liczbach|id=wies_Barczaca|nazwa=Wieś Barcząca w liczbach|data dostępu=28 maja 2019}}</ref>
* <ref name=nsp>{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx|tytuł = GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.| data dostępu = 2019-05-28}}</ref>
* <ref name=poczta>{{Poczta Polska|2013|s=13|data dostępu=2020-12-23}}</ref>
* <ref name=teryt>[http://eteryt.stat.gov.pl/eTeryt/rejestr_teryt/udostepnianie_danych/baza_teryt/uzytkownicy_indywidualni/wyszukiwanie/wyszukiwanie.aspx?contrast=default GUS. Wyszukiwarka TERYT]</ref>
* <ref name=roz>''Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}})</ref>
* <ref name=par>[https://diecezja.waw.pl/parafia/budy-barczackie-parafia-matki-bozej-z-guadalupe/ Opis parafii na stronie diecezji]</ref>
}}

== Bibliografia ==
* Jerzy Moniewski, ''Alojzy Szmelowski – kupiec warszawski i jego inicjatywy przemysłowe w Barczącej i Ćmielowie''. Wyd. Małonakładowe autora, Radom 2007.
* „Gazeta Warszawska” (1831) nr 116, s. 929

== Linki zewnętrzne ==
* {{SgKP|I|106|Barcząca}}
* {{SgKP|XV_cz.1|85|Barcząca}}

{{Gmina Mińsk Mazowiecki}}

[[Kategoria:Barcząca|*]]
[[Kategoria:Wsie szlacheckie I Rzeczypospolitej (województwo mazowieckie)]]