Tekst źródłowy strony Feliks Franciszek Łubieński

{{Szlachcic infobox
 |imię              = Feliks Franciszek Łubieński
 |wszystkie imiona  = Feliks Franciszek Florian Władysław Józef Bogumił
 |imię oryginalne   = 
 |grafika           = Feliks Łubieński.PNG
 |opis grafiki      = 
 |herb              = POL COA Łubieński hrabia.svg
 |opis herbu        = [[Pomian (herb szlachecki)|Pomian]]
 |tytuł             = Hrabia
 |dynastia          = 
 |rodzina           = [[Łubieńscy herbu Pomian]]
 |data urodzenia    = 22 listopada 1758
 |miejsce urodzenia = [[Minoga]]
 |data śmierci      = 2 października 1848
 |miejsce śmierci   = [[Guzów (powiat żyrardowski)|Guzów]]
 |ojciec            = Celestyn Łubieński
 |matka             = [[Paula Szembek]]
 |mąż               = 
 |żona              = 1.ż.: Teodora z Rogalińskich<br />2.ż.: [[Tekla Teresa Łubieńska|Tekla z Bielińskich]]
 |dzieci            = ''z [[Tekla Teresa Łubieńska|Teklą z Bielińskich]]:''<br />[[Franciszek Ksawery Łubieński]]<br />[[Tomasz Andrzej Łubieński]]<br />[[Piotr Łubieński]]<br />[[Jan Łubieński]]<br />Maria Skarzyńska<br />Paulina Morawska<br />[[Henryk Łubieński]]<br />[[Tadeusz Łubieński (1794–1861)|Tadeusz Łubieński]]<br />Józef Łubieński<br />Róża Sobańska
 |rodzeństwo        = 
 |faksymile         = 
 |opis faksymile    = 
 |odznaczenia       = {{order|OOB}} {{order|PL-OŚS|1}} {{order|OCzO|KW}} {{order|LH|O}}
 |commons           = Category:Feliks Łubieński
}}
'''Feliks Franciszek Florian Władysław Józef Bogumił Łubieński'''{{r|ab}} herbu [[Pomian (herb szlachecki)|Pomian]] (ur. [[22 listopada]] [[1758]] w [[Minoga|Minodze]], zm. [[2 października]] [[1848]] w [[Guzów (powiat żyrardowski)|Guzowie]]) – polski działacz polityczny, prawnik, starosta nakielski, rotmistrz [[armia koronna|wojsk koronnych]] 1789–1792, członek [[Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej|Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej]]<ref name="Marta Męclewska 2008">Marta Męclewska, ''Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008'', Zamek Królewski, Warszawa 2008, s. 255.</ref>, członek czynny [[Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk|Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie]] w 1829<ref>Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 4.</ref>.

[[Szambelan]] od 1796 i [[hrabia]] [[Królestwo Prus|pruski]] od 1798<ref name=ab>{{Cytuj książkę | autor = [[Jerzy Sewer Dunin Borkowski]] | tytuł = Almanach Błękitny | miejsce = Warszawa | data = 1908 | url = https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/5740/edition/5489/content?ref=desc | strony = 581-582}}</ref>, hrabią potwierdzony w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]] w 1820<ref>Kuryer Litewski, nr 130, 29 października 1820 roku, [b.n.s.]</ref>.

== Młodość ==
Ród [[Łubieńscy herbu Pomian|Łubieńskich]] wywodził się z Łubnej (obecnie [[Łubna-Jarosłaj]]) pod [[Sieradz]]em. Był synem Celestyna i [[Paula Szembek|Pauli z Szembeków]]. Ojciec Feliksa zmarł w 1759, a matka, w rok po śmierci męża następnie wyszła za [[Potoccy herbu Pilawa|Jana Prospera Potockiego]], starostę [[Guzów (powiat żyrardowski)|guzowskiego]]. Po rychłej jego śmierci w 1761, wyszła ''3° voto'' za magnata, [[Andrzej Ignacy Ogiński|Andrzeja Ogińskiego]], starostę [[Troki|trockiego]]. Feliks miał dwóch młodszych przyrodnich braci, [[Antoni Protazy Potocki|Prota Potockiego]] i [[Michał Kleofas Ogiński|Michała Ogińskiego]], czemu później, po śmierci ojczyma, zawdzięczał przejęcie ogromnych dóbr w Guzowie – stosunki z ojczymem będące oziębłe. Do 5. roku życia Feliks wychowywał się w domu babki – Jadwigi Szembekowej w [[Minoga|Minodze]]. Potem pieczę nad nim przejął jego stryjeczny dziad – prymas [[Władysław Aleksander Łubieński]] (1703–1767), któremu Feliks zawdzięczał start życiowy. Od 1767 roku kształcił się w [[Collegium Nobilium jezuitów w Warszawie]]<ref>Ludwik Piechnik, Jezuickie Collegium Nobilium w Warszawie (1752-1777), w: Nasza Przeszłość, t. 35, 1971, s. 151.</ref>, potem studiował prawo w [[Siena|Sienie]] i [[Rzym]]ie. Następnie pracował krótko w kancelarii kanclerza wielkiego wileńskiego [[Michał Fryderyk Czartoryski|Michała Czartoryskiego]], lecz po ślubie z Teodorą Rogalińską w 1775 roku osiadł w swych dobrach pod [[Sieradz]]em – [[Kalinowa (powiat sieradzki)|Kalinowej]] i [[Szczytniki (powiat kaliski)|Szczytnikach]].

== Mąż stanu ==
Został wybrany jako poseł [[województwo sieradzkie (I Rzeczpospolita)|województwa sieradzkiego]] na [[Sejm Czteroletni]] w 1788 roku<ref>[https://books.google.pl/books/about/Kalendarzyk_narodowy_y_obcy.html?id=Sdk_AAAAcAAJ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792]. Warszawa 1791, s. 320.</ref>. Wybrany członkiem wyłonionej w 1788 roku przez Sejm Czteroletni [[Deputacja Interesów Zagranicznych|Deputacji Interesów Zagranicznych]]<ref>[[Volumina Legum]], t. IX, Kraków 1889, s. 62.</ref>. Był członkiem stronnictwa patriotycznego i jednym z redaktorów aktu konfederacji Sejmu. Czuwał nad przyjęciem [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 maja]] w lutym 1792 roku na [[Sejmiki ziemskie|sejmiku]] sieradzkim. Zorganizował też zjazd szlachty w Sieradzu, który uchwalił wyrazy sympatii dla Konstytucji. Figurował na liście posłów i senatorów [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763–1794|posła rosyjskiego]] [[Jakow Bułhakow|Jakowa Bułhakowa]] w [[1792]] roku, która zawierała zestawienie osób, na które [[Imperium Rosyjskie]] może liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 Maja<ref>Łukasz Kądziela, ''Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792–1793'', Warszawa 1993, s. 46, ''Сборник Русского исторического общества'', t. 47, Petersburg 1885, [http://elib.shpl.ru/ru/nodes/10333-t-47-1885#page/291/mode/inspect/zoom/4 s. 273]. Bułhakow rozróżnił dwie grupy: 15 senatorów i 36 posłów ''na których można polegać'' (kilku było już Petersburgu) oraz 19 senatorów i 20 posłów ''wyczekujących''. Łubieński zaliczony był do tej drugiej, należy też pamiętać, iż ambasador ''pomieścił zaś w niej'' [liście stronników] ''kilka osób wątpliwych.'' ([[Władysław Smoleński]], [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=63967 ''Konfederacja targowicka''], Kraków 1903, s. 44).</ref>.

Wiadomość o przystąpieniu [[Stanisław August Poniatowski|króla]] do [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]] przyjął „z uszanowaniem”, pisząc jednak do króla, iż „to wszelkie moje przechodzi pojęcie”. Podczas [[Wojna polsko-rosyjska (1792)|wojny polsko-rosyjskiej]] w 1792 roku był komisarzem sejmowym przy [[Tadeusz Kościuszko|Tadeuszu Kościuszce]]. Po klęsce zabiegał o zwolnienie polskich jeńców u [[Królestwo Prus|władz pruskich]]. Po [[II rozbiór Polski|II rozbiorze]] Polski (1793) jego majątki – Kalinowa i Szczytniki znalazły się w [[Zabór pruski|zaborze pruskim]]. W tym samym roku w Szczytnikach przyjął, w otoczeniu ok. 100 miejscowej [[Szlachta|szlachty]], króla pruskiego [[Fryderyk Wilhelm II Pruski|Fryderyka Wilhelma II]], który wybrał się na objazd zdobyczy terytorialnych po II rozbiorze Polski. Łubieński był członkiem sprzysiężenia, przygotowującego wybuch [[insurekcja kościuszkowska|powstania kościuszkowskiego]] oraz jego uczestnikiem<ref name="Marta Męclewska 2008"/><ref>Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 33.</ref>. Wkrótce też za wstawiennictwem króla pruskiego – zamienił z [[Karl Georg von Hoym|Karolem von Hoymem]] majątki swe Kalinowa i Szczytniki na dobra guzowskie – oraz uzyskał starostwo guzowskie i przeniósł się z Kalinowej do [[Guzów (powiat żyrardowski)|Guzowa]], gdzie ostatecznie, na stałe osiadł w 1828<ref>Łubieński, Tomasz Wentworth. (1886). ''Henryk Łubieński i Jego Bracia – Wspomnienia Rodzinne odnoszące się do Historyi Królestwa Polskiego i Banku Polskiego''. Kraków: Gebethner. https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=305507 Notatka: Autor, czyli wnuk Feliksa, opisuje poważne trudności jakie rodzina miała z utrzymaniem tak ogromnej posiadłości na tle upadku ceny pszenicy.</ref><ref>Żuchlewska Teresa, [https://web.archive.org/web/20170202200038/http://mazowsze.hist.pl/29/Rocznik_Zyrardowski/658/2008/23611/ ''Feliks Łubieński. Działalność polityczna i jej związek z nauką i Kulturą'']. Rocznik Żyrardowski 6, 417–439. 2008. s. 436. Muzeum Historii Polski.</ref>. W roku 1798 otrzymał od króla Prus, Fryderyka Wilhelma III, tytuł hrabiowski.

W roku 1806 wszedł z nominacji [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] w skład [[Komisja Rządząca|Komisji Rządzącej]] jako dyrektor sprawiedliwości i wyznań. Przygotował wprowadzenie do Polski [[Kodeks Napoleona|Kodeksu Napoleona]]. Od 5 października 1807 do maja 1813 roku był [[Minister Sprawiedliwości (Księstwo Warszawskie)|Ministrem Sprawiedliwości]], wykazując na tym stanowisku zarówno duże umiejętności organizacyjne, jak też dążność do rozszerzania kompetencji swego resortu. W roku 1808 założył ze swoich funduszy ''Szkołę Prawa'' w [[Księstwo Warszawskie|Warszawie]], powstałą z przekształcenia istniejących od roku 1807 kursów dla urzędników sądowych. W 1811 przekształciła się w ''Szkołę Prawa i Administracji''. Sprzeciwiał się [[Uwłaszczenie chłopów w Polsce|uwłaszczeniu chłopów]], był jednym z inicjatorów [[Dekret grudniowy|dekretu grudniowego]]<ref>[[Zbigniew Stankiewicz]], [http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/14311/fh13Zbigniew_Stankiewicz43_71.pdf Szlachta wobec zniesienia poddaństwa w Księstwie Warszawskim]</ref>.

W [[1812]] roku jako członek [[Towarzystwo Królewskie Gospodarczo-Rolnicze|Towarzystwa Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego]] przystąpił do [[Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego|Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego]]<ref>Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 20, s. 185.</ref>.

Nie był zbyt lubiany przez współczesnych: zarzucano mu serwilizm, samowolę w pełnieniu funkcji urzędowych i [[Dewocja|bigoterię]]<ref>[http://www.napoleon.org.pl/index.php/biblioteka-empire-u/czytelnia/zrodla/177-pamietniki-kajetana ''Pamiętniki Kajetana Koźmiana'' (wybór) ]</ref>. Pozostawił ''„Pamiętnik”'', wydany pośmiertnie w 1876 roku<ref>[[Władysław Chomętowski]], [http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=10599 ''Pamiętnik Feliksa hr. Łubieńskiego ministra sprawiedliwości''], Warszawa 1876 (Format djvu).</ref>.

== Życie prywatne ==
[[Plik:Feliks Lubienski by J. Sonntag.jpg|mały|lewo|Feliks Łubieński – litografia Józefa Sonntaga]]
Był dwukrotnie żonaty, po raz drugi z [[Tekla Teresa Łubieńska|Teklą z Bielińskich h. Junosza]], wnuczką książąt [[Sanguszkowie herbu Pogoń Litewska|Sanguszków]], dramatopisarką i tłumaczką, która wniosła mu w [[posag]]u pałac w Warszawie (róg Królewskiej i Marszałkowskiej) oraz [[Jurydyka|jurydykę]] [[Bielino (jurydyka)|Bielino]]<ref>{{Cytuj | url=http://www.krzemieniewo.net/viewpage.php?page_id=1319# | tytuł=Historia Gminy Krzemieniewo – Faktyczny Klan Łubieńskich<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.krzemieniewo.net | data dostępu=2017-11-23}}</ref>. Miał z nią trzy córki: Maria, Paulina za Józefem Dzierżykraj-Morawskim i Róża za Ludwikiem Sobańskim, oraz siedmiu synów: [[Franciszek Ksawery Łubieński]], [[Tomasz Andrzej Łubieński]], [[Henryk Łubieński]], [[Piotr Łubieński]], [[Tadeusz Łubieński (1794–1861)|Tadeusz Łubieński]], [[Jan Łubieński]]. Najmłodszy syn Feliksa, [[Józef Łubieński]], wżenił się w majątek [[Pudliszki]], w których założona przez niego [[cukrownia]] stała się zalążkiem funkcjonującej do dziś [[Pudliszki (przedsiębiorstwo)|przetwórni owocowo-warzywnej „Pudliszki”]]. Zmarł w Guzowie w 1848. Pochowano go na cmentarzu w [[Wiskitki (gmina)|Wiskitkach]].

== Odznaczenia ==
* W 1778 został kawalerem [[Order Świętego Stanisława|Orderu Świętego Stanisława]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, ''Order Św. Stanisława'', Warszawa 2006, s. 185.</ref>.
* W 1791 roku odznaczony [[Order Orła Białego|Orderem Orła Białego]].
* W 1805 roku odznaczony pruskim [[Order Orła Czerwonego|Orderem Czerwonego Orła]]<ref name="Marta Męclewska 2008"/>.
* Oficer francuskiego [[Legia Honorowa|Orderu Królewskiego Legii Honorowej]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Ordre Royal de la Lègion-D'honneur | czasopismo = Almanach Royal et National | strony = 325 | data = Paryż 1845 | url = https://books.google.dk/books?id=nq1BAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=almanach+royale+1845&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjpq8z62dDeAhUE2CwKHfEpC-IQ6AEIJTAA#v=onepage&q=Lubienski&f=false}}</ref>.

== Genealogia ==
{{Tree|ojciec_ojca=Florian Łubieński|matka_ojca=Bogumiła Walewska|ojciec_matki=Marek Szembek|matka_matki=Jadwiga Rudnicka|ojciec=Celestyn Łubieński|matka=Paula Szembek|osoba=Feliks Walezjusz Łubieński}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* [[Polski Słownik Biograficzny]], Tom XVIII (1973 r.)
* [[Encyklopedia katolicka|Encyklopedia Katolicka]] Tom XI, [[Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II|KUL]], Lublin 2006 r.
* [[Marian Brandys|M. Brandys]], ''Koniec świata szwoleżerów'', t. I, Warszawa 1972.
* Wł. Chometowski, ''Pamiętnik hr. Feliksa Łubieńskiego'', Warszawa 1890.
* K. Pol, ''Feliks Łubieński'', [w:] „Rzeczpospolita” z 28.04.1999.
* A. Ruszkowski, ''Feliks Walezjusz Pomian Łubieński (1758–1848), jego przodkowie i dzieci'', [w:] ''Na sieradzkich szlakach'', nr 1/57/2000XV, s. 26–28.

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.sejm-wielki.pl/b/16.78.421 Marek Jerzy Minakowski – ''Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego'' – Serwis genealogiczny]

{{Generalny Dyrektoriat}}
{{Rząd Stanisława Małachowskiego}}
{{Rząd Ludwika Szymona Gutakowskiego}}
{{Rząd Józefa Poniatowskiego}}
{{Rząd Stanisława Kostki Potockiego}}
{{Rada Ministrów Księstwa Warszawskiego}}

{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Łubieński, Feliks}}
[[Kategoria:Absolwenci i studenci Collegium Nobilium jezuitów w Warszawie]]
[[Kategoria:Członkowie Deputacji Interesów Zagranicznych]]
[[Kategoria:Członkowie Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego 1812]]
[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego]]
[[Kategoria:Członkowie Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego]]
[[Kategoria:Członkowie konspiracji poprzedzającej wybuch powstania kościuszkowskiego]]
[[Kategoria:Członkowie stanu rycerskiego I Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie]]
[[Kategoria:Członkowie Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej]]
[[Kategoria:Hrabiowie Królestwa Kongresowego]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Kaliszem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z wymiarem sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego]]
[[Kategoria:Łubieńscy herbu Pomian|Feliks Łubieński]]
[[Kategoria:Ministrowie Księstwa Warszawskiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Białego (I Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (I Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Orła Czerwonego]]
[[Kategoria:Polacy – Oficerowie Legii Honorowej]]
[[Kategoria:Polscy hrabiowie Królestwa Prus]]
[[Kategoria:Polscy prawnicy]]
[[Kategoria:Posłowie na Sejm I Rzeczypospolitej (województwo sieradzkie)]]
[[Kategoria:Posłowie na sejm zwyczajny 1778]]
[[Kategoria:Posłowie Sejmu Czteroletniego (1788–1792)]]
[[Kategoria:Powstańcy kościuszkowscy]]
[[Kategoria:Rotmistrzowie armii koronnej]]
[[Kategoria:Starostowie guzowscy]]
[[Kategoria:Starostowie nakielscy]]
[[Kategoria:Szambelanowie Królestwa Prus]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-rosyjskiej 1792]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1758]]
[[Kategoria:Zmarli w 1848]]