Tekst źródłowy strony Ksawerów (gmina)

{{Polska jednostka administracyjna infobox
 |nazwa                     = Ksawerów
 |dopełniacz nazwy          = gminy Ksawerów
 |jednostka                 = [[gmina wiejska]]
 |zdjęcie                   = 
 |opis zdjęcia              = 
 |herb                      = POL gmina Ksawerów COA.svg
 |flaga                     = POL gmina Ksawerów flag.svg
 |województwo               = {{Państwo|łódzkie}}
 |powiat                    = [[Powiat pabianicki|pabianicki]]
 |TERC                      = 1008052
 |siedziba                  = 
 |stanowisko zarządzającego = wójt
 |zarządzający              = Piotr Chałupka
 |rok powierzchni           = 
 |powierzchnia              = 13,64
 |rok ludności              = 31.12.2017
 |liczba ludności           = 7684<ref name="populacja2016">{{Polska w liczbach|id=gmina_Ksawerow|nazwa=Gmina Ksawerów w liczbach|data dostępu=15 marca 2016}}</ref>
 |gęstość zaludnienia       = 564,9
 |urbanizacja               = 
 |numer kierunkowy          = 42
 |kod pocztowy              = 
 |tablice rejestracyjne     = EPA
 |adres urzędu              = ul.&nbsp;Kościuszki&nbsp;3h<br />95-054 [[Ksawerów (powiat pabianicki)|Ksawerów]]
 |plan                      = 
 |liczba sołectw            = 6
 |liczba miejscowości       = 4
 |mapa województwa          = 
 |mapa powiatu              = 
 |kod mapy                  = łódzkie
 |współrzędne               = 51°40′47N 19°25′10E
 |commons                   = Category:Gmina Ksawerów
 |www                       = 
 |bip                       = http://www.ksawerow.bip.cc/
}}
'''Ksawerów''' (do 1953 ''[[Widzew (gmina)|gmina Widzew]]''<ref name=autonazwa1>{{Dziennik Ustaw|rok=1953|numer=42|pozycja=199}}.</ref>) – [[gmina wiejska]] w [[województwo łódzkie|województwie łódzkim]], w [[powiat pabianicki|powiecie pabianickim]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1976 i 1997–1998]] gmina położona była w ówczesnym [[województwo łódzkie (1975–1998)|województwie łódzkim]].

Siedziba gminy to [[Ksawerów (powiat pabianicki)|Ksawerów]]. W jej skład wchodzą również: [[Wola Zaradzyńska]], [[Nowa Gadka]], [[Kolonia Wola Zaradzyńska]], [[Teklin (Ksawerów)|Teklin]].

Według danych z 9 października 2011<ref>[https://wybory2011.pkw.gov.pl/wyn/100000/pl/100805.html#tabs-1 PKW].</ref> gminę zamieszkiwało 7338 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwały 7684 osoby.

== Historia ==
W XIX wieku [[Ksawerów (powiat pabianicki)|Ksawerów]] wchodził w skład [[Pabianice (gmina wiejska)|gminy Pabianice]], a począwszy od roku 1866 stanowił część [[Widzew (gmina)|gminy Widzew]], która swoim zasięgiem obejmowała znaczną część obecnej gminy Ksawerów oraz terenów dziś położonych w obrębie [[Łódź|Łodzi]] i [[Pabianice|Pabianic]]. W 1945 roku siedzibę gminy Widzew przeniesiono do Ksawerowa.

Gmina zbiorowa Ksawerów powstała [[21 września]] [[1953]] roku w [[powiat łaski|powiecie łaskim]] w [[Województwo łódzkie (1945–1975)|województwie łódzkim]], w związku z przemianowaniem [[Widzew (gmina)|gminy Widzew]] z siedzibą w Ksawerowie na ''Ksawerów'' z siedzibą w Ksawerowie<ref name=autonazwa1 />, objemując 9 gromad: Bychlew, Dąbrowa, Ksawerów, Lublinek, Łaskowice, Nowa Wola Zaradzyńska, Rydzyny, Rypułtowice, Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska Kolonia<ref>[http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=24819&from=publication Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r.], PRL, GUS, Warszawa 1952, s. 91 (wersja cyfrowa –173), kol. 2.</ref>.

Gmina została zniesiona [[29 września]] [[1954]] roku wraz z reformą wprowadzającą [[gromada (podział administracyjny)|gromady]] w miejsce [[gmina|gmin]]<ref>{{Dziennik Ustaw|1954|43|191}}</ref>, a jej obszar podzielono między nowe gromady<ref>Uchwała Nr 31/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu łaskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39)</ref>:

* [[Ksawerów (gromada)|Ksawerów]] (Dąbrowa, Ksawerów, Nowa Wola Zaradzyńska, Kolonia Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska-Wieś oraz parcelacja Widzew z dotychczasowej gromady Rypułtowice),
* [[Łaskowice (gromada)|Łaskowice]] (Łaskowice, Lublinek i Rypułtowice bez parcelacji Widzew),
* [[Pawlikowice (gromada)|Pawlikowice]] (Bychlew i Rydzyny).

1 stycznia 1959 do gromady Ksawerów przyłączono [[Łaskowice]], [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]] i [[Rypułtowice]] ze zniesionej [[Łaskowice (gromada)|gromady Łaskowice]] (powiat łaski)<ref>Uchwała Nr 34/58 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim; na mocy Obwieszczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 23 grudnia 1958 r. o ogłoszeniu uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 31 grudnia 1958 r., Nr. 9, Poz. 34)</ref>, po czym gromadę Ksawerów włączono do [[powiat łódzki|powiatu łódzkiego]] w tymże województwie<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1958|numer=76|pozycja=392}}</ref>.

Gminę Ksawerów reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w powiecie łódzkim, w województwie łódzkim<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1972|numer=49|pozycja=312}}</ref>, a w jej skład weszły obszary zniesionej [[Ksawerów (gromada)|gromady Ksawerów]], łącznie 9 sołectw: [[Dąbrowa (Pabianice)|Dąbrowa]], [[Ksawerów (powiat pabianicki)|Ksawerów]], [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]], [[Łaskowice]], [[Nowa Gadka]], [[Wola Zaradzyńska Nowa|Nowa Wola]], [[Rypułtowice]], [[Wola Zaradzyńska]] i [[Kolonia Wola Zaradzyńska|Wola Zaradzyńska-Kolonia]] ([[Bychlew]] i [[Rydzyny]] weszły w skład [[Pabianice (gmina wiejska)|gminy Pabianice]] w powiecie łaskim)<ref>Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185).</ref>. [[1 czerwca]] [[1975]] roku gmina weszła w skład nowo utworzonego [[województwo łódzkie (1975–1998)|woj. łódzkiego]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1975|numer=17|pozycja=92}}</ref>.

[[2 lipca]] [[1976]] roku gminę Ksawerów zniesiono przez połączenie z dotychczasową gminą Pabianice w nową [[Pabianice (gmina wiejska)|gminę Pabianice]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1976|numer=24|pozycja=143}}</ref>. 1 stycznia 1988 z gminy Pabianice wyłączono: a) Lublinek i Łaskowice, włączając je do [[Łódź|Łodzi]]<ref>{{Monitor Polski|1987|25|205}}</ref>, oraz b) Dąbrowę, Rypułtowice i Nową Wolę Zaradzyńską, włączając je do [[Pabianice|Pabianic]]<ref>{{Monitor Polski|1987|26|209}}</ref>.

Gminę Ksawerów reaktywowano w trzeciej, najmniejszej dotąd odsłonie 1 stycznia 1997 roku. W jej skład weszły trzy sołectwa: Ksawerów (z: [[Kolonia Wola Zaradzyńska|Kolonią Wolą Zaradzyńską]], [[Teklin (Ksawerów)|Teklinem]], [[Widzew (Ksawerów)|Widzewem]] i [[Żdżary (Ksawerów)|Żdżarami]]), Nowa Gadka i Wola Zaradzyńska<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1996|numer=155|pozycja=761}}.</ref>.

'''Ciąg istnienia gminy Ksawerów:'''
* 21 września 1953 – 28 września 1954
* 1 stycznia 1973 – 1 lipca 1976
* od 1 stycznia 1997

== Struktura powierzchni ==
Według danych z roku 2007<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.|wydawca=Główny Urząd Statystyczny|miejsce=Warszawa|data=2013-07-26|issn=1505-5507|url=https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2013-r-,7,10.html}}</ref> gmina Ksawerów ma obszar 13,64 km², w tym:
* użytki rolne: 74%
* użytki leśne: 14%

Gmina stanowi 2,77% powierzchni [[powiat pabianicki|powiatu pabianickiego]].

== Demografia ==
Dane z 31 grudnia 2017 roku<ref>{{Polska w liczbach|id=gmina_Ksawerow|nazwa=Gmina Ksawerów w liczbach|data dostępu=2020-01-09}}</ref>.
{| class="wikitable"
!Opis ||colspan=2| Ogółem ||colspan=2| Kobiety ||colspan=2| Mężczyźni
|-
|Jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
|-
|Populacja ||'''7684'''|| 100 || 4019 || 52,3 || 3665 || 47,7
|-
|Gęstość zaludnienia<br />[mieszk./km²] ||colspan=2| 565 || colspan="2" | 295 || colspan="2" | 270
|}

* Piramida wieku mieszkańców gminy Ksawerów w 2014 roku<ref name="populacja2016"/>.
<br />[[Plik:Piramida wieku Gmina Ksawerow.png|690x480px]]

== Sąsiednie gminy ==
[[Łódź]], [[Pabianice]] (miasto), [[Rzgów (gmina w województwie łódzkim)|Rzgów]]

== Miejscowości ==
=== Sołectwa ===
[[Ksawerów (powiat pabianicki)|Ksawerów]] (sołectwa: Ksawerów-Południe, Ksawerów-Północ, Ksawerów-Wschód, Ksawerów-Zachód), [[Wola Zaradzyńska]], [[Nowa Gadka]].

=== Pozostałe miejscowości ===
[[Kolonia Wola Zaradzyńska]], [[Teklin (Ksawerów)|Teklin]], [[Żdżary (Ksawerów)|Żdżary]], [[Widzew (Ksawerów)|Widzew]].

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Gmina Ksawerów}}
{{Powiat pabianicki}}
{{Powiat łaski (dawny)}}
{{Powiat łódzki (dawny)}}

[[Kategoria:Ksawerów (gmina)]]