Tekst źródłowy strony Kuchnia francuska

{{dopracować|więcej przypisów=2009-07|POV|wyrażenia zwodnicze=2013-12}}
[[Plik:Produits régionaux - photo CPPR.jpg|thumb|334x334px]]
'''Kuchnia francuska''' – narodowa kuchnia Francuzów, na którą składają się bardzo odmienne tradycje regionalne różnych historycznych krain wchodzących w skład [[Francja|Francji]]. Przez stulecia wywierała istotny wpływ na kuchnie innych krajów, zwłaszcza zachodnioeuropejskich.

W powszechnym odbiorze najczęściej w uproszczeniu kojarzona jest z [[żabie udka|żabimi udkami]], [[ślimaki|ślimakami]], [[bagietka (pieczywo)|bagietką]], [[ser]]ami i [[wino|winem]]. Trudno mówić o jej ogólnym charakterze i jednolitości. Oprócz znacznych różnic między poszczególnymi regionami, wyróżnić w niej też można tzw. ''haute cuisine'' („kuchnię wyższą”) obejmującą drogie, tradycyjne dania i ekskluzywne potrawy oraz ''[[nouvelle cuisine]]'' („kuchnię nową”), która powstała jako przeciwstawność pierwszej i opiera się na lekkich, zdrowych i krótko przyrządzanych daniach.

Pierwszym zbiorem francuskich przepisów była książka ''Le Viandier'', napisana w XIV wieku przez Guillaume'a Tirela{{fakt|data=2019-06}}.

[[Plik:Cotes de Bordeaux Castillon wine in decanter.jpg|mały|335x335px]]
== Posiłki ==
We Francji spożywane są trzy główne posiłki w ciągu dnia:
* '''śniadanie''' (''petit déjeuner'') – składa się zazwyczaj z [[Bagietka (pieczywo)|bagietki]] lub [[croissant]]a ([[Rogal|rogalika]]) z dżemem lub masłem oraz kawy lub czekolady, które podawane są w małych miseczkach, by dzięki temu móc w nich zamaczać bagietkę. Coraz częściej podczas śniadania pije się także sok pomarańczowy.
* '''obiad''' (''déjeuner'') – spożywany między południem a godziną 14. Jest posiłkiem obfitym, kilkudaniowym: najpierw podawane są przystawki (''entrée''), potem danie główne, sery, [[deser]] i [[kawa]]. W przeciwieństwie do polskich zwyczajów, we Francji zupy nie stanowią nieodłącznego elementu obiadu i nie spożywa się ich zbyt często.
* '''kolacja''' (''dîner'') – spożywana jest dość późno – między 20 a 22 i trwa zazwyczaj dość długo. Podawane są dania na ciepło.
[[Plik:Restaurant Tours.jpg|thumb|333x333px|Crêperie ''L’Escabeau'' w [[Tours]]]]
Podczas posiłków zawsze pije się wodę, nalewaną prosto z kranu, a do obiadu także wino, które ostatnio coraz częściej bywa zastępowane piwem.
Francuzi uważają, że każdy posiłek trzeba zakończyć kawałkiem sera. Odnośnie do deseru tradycyjnymi przysmakami są np. kremy brûlée, tarta jabłkowa, tarta Tatin i wiele więcej<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.podroze.pl/dzial/poznaj/kuchnia-francuska-nie-tylko-slimaki-czyli-jakich-p/769/ | tytuł=Kuchnia francuska-wywiad | data dostępu=2013-05-07 | autor = Joanna Szyndler | rok=2013 | język=pl}}</ref>.

== Restauracje ==
[[Plik:Croissants.jpg|thumb|250x250px|Talerz z croissantami]]
[[Plik:Brie 01.jpg|mały|Brie|250x250px]]
[[Plik:Foie gras en cocotte.jpg|mały|[[Pasztet strasburski|Foie gras]]|250x250px]]
[[Plik:Arc-en-ciel comestible.jpg|mały|[[Makaronik|Makaroniki]]|250x250px]]
[[Plik:Crêpe Suzette au Citron.jpg|mały|[[Crêpe]] |250x250px]]
[[Plik:Pot-au-feu2.jpg|mały|250x250px|Pot-au-feu ]]
{{Commonscat|Cuisine of France}}
Liczba restauracji w [[Paryż]]u, uważanym za gastronomiczną stolicę Europy, w ostatnich latach gwałtownie zmalała, czego przyczyną jest m.in. skrócenie przerwy obiadowej dla pracowników – z trzech do jednej godziny. Coraz częściej spotykane są także lokale serwujące potrawy kuchni orientalnej, włoskiej albo restauracje typu ''[[fast food]]''.

We Francji można spotkać się z następującymi określeniami na różne typy lokali gastronomicznych:
* '''''auberge''''' – gospoda,
* '''''bistrot''''' – nieduża restauracja z ograniczonym wyborem dań, podająca zazwyczaj ''plat du jour'' (''danie dnia''),
* '''''brasserie''''' – pierwotnie oznacza piwiarnię, ale obecnie restauracje tego typu przypominają bardziej kawiarnie i serwują także tradycyjne dania,
* '''''café''''' – kawiarnia serwująca napoje, zwłaszcza kawę oraz czasem lekkie posiłki,
* '''''crêperie''''' – restauracja podająca crêpes ([[naleśnik]]i) w różnych wariantach,
* '''''restaurant''''' – restauracja serwująca tzw. ''[[haute cuisine]]''. Jakość restauracji oceniana jest poprzez odpowiednią liczbę gwiazdek, noży czy widelców, które przyznawane są m.in. przez [[przewodnik Michelin]] (''Le Guide Michelin''),
* '''''routier''''' – zajazd przydrożny.

== Słynne potrawy i produkty ==
=== Sery ===
Sery produkowane są w ogromnych ilościach, rodzajach (mówi się, że jest ich tyle, ile dni w roku; w rzeczywistości rodzajów serów we Francji jest jeszcze więcej – około 500) i kształtach. Najbardziej popularne to [[Camembert (ser)|camembert]], [[brie (ser)|brie]] i [[roquefort (ser)|roquefort]].

=== Wina ===
{{osobny artykuł|Wina francuskie}}

=== Kuchnie regionalne ===
* [[Pikardia]] – jej specjalnością są zupy jarzynowe oraz [[suflet]] czosnkowy (''flamique à porions''); [[Amiens]] znane jest z [[pasztet]]u z kaczych wątróbek (''pâté de canard''). Z Pikardii pochodzą takie desery jak krem ''[[Chantilly]]'', przyrządzany z mleka, śmietany i cukru, oraz [[tarta]] z [[rabarbar ogrodowy|rabarbarem]].
* [[Alzacja]] – znana głównie dzięki swym winom, piwu i przyrządzanemu z kiszonej kapusty ''choucroute''; tamtejszą specjalnością jest też ser ''munster'' z mleka krowiego.
* [[Burgundia]] – najbardziej znana z win (patrz: [[Burgundia#Wina Burgundii|Wina Burgundii]]), ''[[bœuf bourguignon]]'' – [[Wołowina|wołowiny]] duszonej w czerwonym winie, [[musztarda|musztardy]] z [[Dijon]] oraz ślimaków (''escargots'').
* [[Franche-Comté]] – w masywie gór [[Jura (góry)|Jury]] wytwarzany jest z krowiego mleka znany ser ''comté''.
* [[Normandia (region administracyjny)|Normandia]] – jako region nadmorski słynie z [[owoce morza|owoców morza]], a zwłaszcza z [[przegrzebki świętego Jakuba|przegrzebków św. Jakuba]] (''coquilles Saint-Jacques''). Stamtąd pochodzi jeden z najbardziej znanych francuskich serów – [[Camembert (ser)|camembert]] oraz wytwarzane z jabłek napoje alkoholowe: [[cydr]] (''cidre'') i [[calvados (napój alkoholowy)|calvados]].
* [[Bretania]] – tam również popularne są owoce morza i cydr; poza tym znane są bretońskie [[naleśnik]]i.
* Dolina Loary (region [[Region Centralny-Dolina Loary|Centre]]) – często nazywana ogrodem Francji, bo produkowanych jest tam wiele owoców i warzyw. Specjalnością regionu są kozie sery, ''rillettes'' – drobno siekane, smażone mięso oraz jabłkowa [[tarta Tatin]].
* [[Prowansja]] – podstawę jej kuchni stanowi [[olej oliwkowy|oliwa]], ryby, owoce i warzywa oraz zioła, w tym powszechnie znane [[zioła prowansalskie]]. Do charakterystycznych potraw należy ''bouillabaisse'' ([[zupa rybna]]), ''ratatouille'' (potrawa z duszonych warzyw) oraz ''soupe au pistou'' (zupa z bazylią).
* [[Périgord]] – kojarzony najczęściej z [[Tuber|truflami]] – najdroższymi grzybami świata.
{{Wikibooks kuch|Kuchnia francuska}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* Altman Jack, ''Francja. Podróżujemy z Berlitzem w kieszeni'', z serii: ''Berlitz Przewodnik'', Katowice: „Edytor”, 1997, {{ISBN|83-86812-72-9}}.
* Carlo Catherine, Causa Mariella, ''Civilisation progressive du français avec 300 activités: Niveau débutant'', CLE International, {{ISBN|2-09-033989-6}}.
* ''Francja'' z serii ''Podróże marzeń'', Warszawa: Mediaprofit, 2005, {{ISBN|83-60174-10-5}}.
* „Kuchnia” nr 9 (119) wrzesień 2004, {{ISSN|1233-2976}}
* ''Kulinarny atlas świata'' (kolekcja „Gazety Wyborczej”), {{ISBN|83-920796-2-0}}.
* ''Rozmówki francuskie ze słowniczkiem'' z serii: ''Berlitz'', Warszawa: Langenscheidt Polska, 2003, {{ISBN|83-89338-98-X}}.

{{Kuchnie europejskie}}
{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Kuchnia francuska|*]]