Tekst źródłowy strony Marcello Mastroianni

{{Aktor infobox
 |imię i nazwisko           = Marcello Mastroianni
 |imię i nazwisko org       = 
 |grafika                   = Marcello Mastroianni in 8½ (cropped).jpg
 |opis grafiki              = Marcello Mastroianni w 8½ (1963) w reżyserii Federico Felliniego
 |alt grafiki               = 
 |prawdziwe imię i nazwisko = Marcello Vincenzo Domenico Mastroianni
 |data urodzenia            = 28 września 1924
 |miejsce urodzenia         = [[Fontana Liri]]
 |data śmierci              = 19 grudnia 1996
 |miejsce śmierci           = [[Paryż]]
 |zawód                     = 
 |współmałżonek             = Flora Carabella
 |lata aktywności           = 
 |zespół artystyczny        = 
 |odznaczenia               = {{order|OMRI|KW}} {{order|OMRI|WO}}
 |faksymile                 = 
 |opis faksymile            = 
 |commons                   = Category:Marcello Mastroianni
 |wikicytaty                = Marcello Mastroianni
 |www                       = 
}}
[[Plik:Marcello Mastroianni impronte.jpg|thumb|240px|Odciski dłoni i stóp Mastroianniego przed [[Grauman’s Chinese Theatre]] w [[Hollywood]]]]
'''Marcello Vincenzo Domenico Mastroianni''' (ur. [[28 września]] [[1924]] w [[Fontana Liri]], zm. [[19 grudnia]] [[1996]] w [[Paryż]]u) – [[Włochy|włoski]] [[aktor]] [[Film|filmowy]].

== Życiorys ==
Marcello Mastroianni urodził się 28 września 1924 w miejscowości Fontana Liri. Rodzice aktora, Ida Irolle i Ottorino Mastroianni, poznali się w [[Rzym]]ie, gdzie Ida pracowała w oddziale Banca d’Italia, natomiast Otterino przyjechał delegowany z prochowni w Fontana Liri, gdzie pracował najpierw jako majster, a potem jako laborant. Ślub odbył się w 1923 w Rzymie, jednak młoda para zamieszkała w Fontana Liri, gdzie żyła większość licznej rodziny Mastroiannich. Dziadek aktora Vincenzo miał dziesięcioro dzieci i pracował tak jak Ottorino w prochowni. W 1926 rodzina Mastroiannich przeniosła się do [[Turyn]]u. Vincenzo Mastroianni został oddelegowany do tutejszego arsenału z prochowni w Fontana Liri. Natomiast Ottorino Mastroianni stracił pracę w tejże prochowni, ponieważ odmówił wstąpienia do [[Narodowa Partia Faszystowska|partii faszystowskiej]]. 7 listopada 1929 Ida Irolle urodziła drugiego syna Ruggiero. W tym czasie cała rodzina Mastroiannich (14 osób) mieszkała w czteropokojowym mieszkaniu.

W 1933 Ida i Ottorino z dziećmi przenieśli się do Rzymu. Początkowo mieszkali u brata Idy Domenico. Był on kolejarzem i mieszkał w małym domku w dzielnicy San Giovanni. Miał pięcioro dzieci i z powodu ciasnoty nie był w stanie długo gościć siostry i jej rodziny. Dlatego Ida i Otterino z dziećmi przeprowadzili się do pokoju z kuchnią na dziesiątym piętrze w budynku przy via Gela w dzielnicy San Giovanni. Ottorino pracował dorywczo jako pomocnik malarski i nie zarabiał dużo. W dodatku zachorował na cukrzycę, czego konsekwencją była postępująca ślepota. W tym czasie Marcello skończył szkołę podstawową Armando Diaz i zapisał się do zawodówki Duca d’Aosta.

W 1936 do Rzymu przeniósł się Vincenzo Mastroianni z żoną i ośmiorgiem dzieci. W garażu przy ulicy San Remo Vincenzo i Ottorino otworzyli zakład stolarski. Natomiast Marcello po trzech latach szkoły zawodowej zapisał się do Instituto Carlo Grella, gdzie mógł zdobyć zawód geometry i technika budowlanego. W wolnych chwilach pomagał dziadkowi i ojcu w zakładzie stolarskim. Marcello Mastroianni zaczął interesować się aktorstwem ok. 1934. Występował w przedstawieniach organizowanych przez proboszcza parafii Santi Fabriano e Venanzio przy via Taranto. W 1938 udało mu się wystąpić w filmie Carmine Gallone ''Marionetki''. Był tam jednym z chłopców oklaskujących śpiewających aktorów. Dopiero w dwa lata później dostał następną rolę w filmie. Zagrał wtedy w dwóch produkcjach: u [[Alessandro Blasetti|Alessandra Blasettiego]] w ''Żelaznej koronie'' i u [[Mario Camerini|Maria Cameriniego]] w ''Historii miłosnej''.

W 1942 Marcello Mastroianni poznał [[Vittorio De Sica|Vittorio De Sicę]]. Było to możliwe, bo matka Marcella znała Marię De Sica, siostrę już wówczas znanego reżysera i aktora. W 1943 Mastroianni skończył naukę w Istituto Tecnico-Industriale "Carlo Grella" i otrzymał dyplom geometry i technika budowlanego. Następnie zapisał się na Uniwersytet w Rzymie (Studium Urbis), na wydział ekonomii i handlu. Musiał równocześnie podjąć pracę zarobkową. Zatrudnił się w rzymskim magistracie jako geodeta. Bardzo chciał dostać się do teatru uniwersyteckiego, w którym w latach czterdziestych pracowało wielu znanych reżyserów i aktorów. Latem 1943 został powołany do wojska. Udało mu się uniknąć wysłania na front, bo zdał odpowiedni egzamin i znalazł się w Wojskowym Instytucie Geograficznym we [[Florencja|Florencji]]. Po podpisaniu rozejmu 8 września 1943 wyżej wymieniony instytut został włączony do [[Organizacja Todta|Organizacji Todt]] i przeniesiony do [[Dobbiaco]] w [[Trydent-Górna Adyga|Górnej Adydze]]. W 1944, bojąc się deportowania do [[Niemcy|Niemiec]], Marcello z kolegą sfałszowali przepustki i uciekli do [[Wenecja|Wenecji]]. Tam zarabiali malowaniem pocztówek, które sprzedawali turystom. Po wyzwoleniu Wenecji obaj wrócili do Rzymu. Brat aktora Ruggero pracował jako kelner w hotelu „Ludovisi”, gdzie mieszkali alianccy oficerowie. Dzięki temu w tych trudnych czasach rodzinie Mastroiannich powodziło się lepiej niż przed wojną. Natomiast Marcello po powrocie do Rzymu zatrudnił się jako księgowy w angielskiej spółce filmowej Eagle Lion Film.

W 1948 zadebiutował w filmie ''I miserabili''.

== Życie prywatne ==
Jego żoną była włoska aktorka [[Flora Carabella]], z którą miał córkę Barbarę. Miał również drugą córkę [[Chiara Mastroianni|Chiarę]] ze swoją partnerką [[Catherine Deneuve]].

== Nagrody ==
Dwa razy zdobył [[Złota Palma|Złotą Palmę]] na [[Festiwal Filmowy w Cannes|festiwalu w Cannes]], w kategorii „Najlepszy aktor”, za rolę w ''[[Dramat zazdrości|Dramacie zazdrości]]'' w 1970 i za rolę w filmie ''[[Oczy czarne (film)|Oczy czarne]]'' z 1987. Był trzykrotnie nominowany do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] w kategorii „Najlepszy aktor” – w 1963 za ''[[Rozwód po włosku]]'', w 1978 za ''[[Szczególny dzień]]'' i w 1988 za ''Oczy czarne''.

== Filmografia ==
{{Układ wielokolumnowy | szerokość=40em |
* 1948 ''I miserabili''
* 1949 ''Sierpniowa niedziela'' (''Una domenica D’Agosto'')
:: ''Cuori sul mare''
* 1950 ''Vita da cani''
:: ''Contro la legge''
* 1951 ''Parigi è sempre Parigi''
:: ''Cinque mamme ed una culla - Passaporto per l'oriente''
:: ''Sensualità''
:: ''L'eterna catena''
* 1952 ''Viale della speranza''
:: ''Tragico ritorno''
:: ''Penne nere''
:: ''Dziewczęta z placu Hiszpańskiego'' (''Le ragazze di Piazza di Spagna'')
* 1953 ''Non è mai troppo tardi''
:: ''Lulù''
:: ''Febbre di vivere''
* 1954 ''Giorni d’amore''
:: ''La principessa delle Canarie''
:: ''Cronache di poveri amanti''
:: ''Schiava del peccato''
:: ''Tempi nostri - Zibaldone N.2''
* 1955 ''Tam tam Mayumbe''
:: ''Il bigamo''
:: ''Piękna młynarka'' (''La bella mugnaia'')
:: ''Szkoda, że to łajdak'' (''Peccato che sia una canaglia'')
* 1956 ''La fortuna di essere donna''
:: ''Il momento più bello''
* 1957 ''Il medico e lo steegone''
:: ''[[Białe noce (film 1957)|Białe noce]]'' (''Le notti bianche'')
:: ''Padri e figli''
:: ''La ragazza della salina''
:: ''Un ettaro di cielo''
* 1958 ''Amore e guai''
:: ''[[Sprawcy nieznani]]'' (''I soliti ignoti'')
:: ''Tutti innamorati''
:: ''Racconti d’estate''
* 1959 ''Ferdinando I, re di Napoli''
:: ''Il nemico di mia moglie - Il marito bello''
* 1960 ''Adua e le compagne''
:: ''[[Słodkie życie]]'' (''La dolce vita'')
:: ''Piękny Antonio'' (''Il bell'Antonio'')
:: ''Atto d'accusa''
:: ''L'assassino''
* 1961 ''[[Noc (film 1961)|Noc]]'' (''La notte'')
:: ''Fantasmi a Roma''
* 1962 ''Życie prywatne'' (''Vie privée'')
:: ''[[Rozwód po włosku]]'' (''Divorzio all'italiana'')
:: ''[[Kronika rodzinna]]'' (''Cronaca familiare'')
* 1963 ''[[8½|Osiem i pół]]'' (''Otto e mezzo'')
:: ''Towarzysze'' (''I compagni'')
:: ''[[Wczoraj, dziś, jutro]]'' (''Ieri, oggi, domani'')
* 1964 ''[[Małżeństwo po włosku]]'' (''Matrimonio all'italiana''))
* 1965 ''Oggi, domani e dopodomani''
:: ''Io, io, io... e gli altri''
:: ''Dziesiąta ofiara'' (''La decima vittima'')
:: ''Casanova ’70''
:: ''Break-up''
* 1966 ''Spara forte, più forte... non capisco!''
* 1967 ''[[Obcy (film 1967)|Obcy]]'' (''Lo straniero'')
* 1968 ''Kochankowie'' (''Amanti'')
:: ''Diamanti a colazione''
:: ''La legge''
* 1969 ''[[Słoneczniki (film)|Słoneczniki]]'' (''I girasoli'')
* 1970 ''Scipione detto anche l'africano''
:: ''Leo the Last''
:: ''[[Dramat zazdrości]]'' (''Dramma della gelosia - tutti i particolari in cronaca'')
* 1971 ''Giochi particolari''
:: ''Permette? Rocco Papaleo''
:: ''To zdarza się tylko innym'' (''Ça n'arrive qu'aux autres'')
:: ''La moglie del prete''
:: ''Correva l’anno di grazia 1870''
* 1972 ''La cagna''
:: ''[[Co?]]'' (''Che?'')
:: ''Tempo d’amore''
* 1973 ''Masakra w Rzymie'' (''Rappresaglia'')
:: ''Mordi e fuggi''
:: ''[[Wielkie żarcie]]'' (''La grande abbuffata'')
* 1974 ''Allonsanfan''
:: ''Non toccare la donna bianca''
:: ''La pupa del gangster''
* 1975 ''Per le antiche scale''
:: ''Niente di grave: suo marito è incinto''
:: ''L'idolo della città''
:: ''Kobieta na niedzielę'' (''La donna della domenica'')
:: ''Todo modo''
* 1976 ''Signore e signori, buonanotte''
:: ''Culastrisce nobile veneziano''
* 1977 ''Mogliamante''
:: ''[[Szczególny dzień]]'' (''Una giornata particolare'')
:: ''Podwójne morderstwo'' (''Doppio delitto'')
* 1978 ''L'ingorgo - Una storia impossibile''
:: ''Ciao maschio''
:: ''Così come come sei''
:: ''[[Krwawe zajście pomiędzy dwoma mężczyznami z powodu pewnej wdowy. Podejrzewa się przyczyny polityczne]]'' (''Fatto di sangue fra due uomini per causa di una vedova, si sospettano moventi politici'')
* 1979 ''Giallo napoletano''
* 1980 ''[[Miasto kobiet (film)|Miasto kobiet]]'' (''La città delle donne'')
:: ''[[Taras (film)|Taras]]'' (''La terrazza'')
* 1981 ''Widmo miłości'' (''Fantasma d’amore'')
:: ''Skóra'' (''La pelle'')
* 1982 ''Oltre la porta''
:: ''Il mondo nuovo''
:: ''Gabriela''
* 1983 ''Storia di Piera''
:: ''L'armata ritorna''
* 1984 ''Henryk IV'' (''Enrico IV'')
* 1985 ''Le due vite di Mattia Pascal''
:: ''[[Ginger i Fred]]'' (''Ginger e Fred'')
:: ''[[Makaroniarze]]'' (''Maccheroni'')
:: ''I soliti ignoti vent'anni dopo''
* 1986 ''[[Pszczelarz (film)|Pszczelarz]]'' (''Il volo'')
* 1987 ''[[Oczy czarne (film)|Oczy czarne]]'' (''Oci ciornie'')
:: ''Miss Arizona''
:: ''[[Wywiad (film 1987)|Wywiad]]'' (''Intervista'')
* 1988 ''Il Mitico Gianluca''
* 1989 ''[[Splendor (film 1989)|Splendor]]''
:: ''[[Która godzina?]]'' (''Che ora é'')
* 1990 ''Cin Cin''
:: ''[[Wszyscy mają się dobrze (film 1990)|Wszyscy mają się dobrze]]'' (''Stanno tutti bene'')
:: ''Verso sera''
:: ''Il ladro di ragazzi''
* 1991 ''[[Zawieszony krok bociana]]'' (''Il passo sospeso della cicogna'')
* 1992 ''Di questo non si parla''
:: ''[[Druga miłość]]'' (''Used People'')
* 1993 ''Uno, due, tre, stella!''
* 1994 ''[[Prêt-à-Porter (film)|Prêt-à-Porter]]''
* 1995 ''[[Po tamtej stronie chmur]]'' (''Al di là delle nuvole'')
:: ''Le cento e una notte''
:: ''A che punto è la notte''
* 1996 ''...twierdzi Pereira'' (''Sostiene Pereira'')
:: ''Trzy życia, jedna śmierć'' (''Tre vite e una sola morte'')
* 1997 ''Podróż do początku świata'' (''Viaggio al principio del mondo'')
}}

== Linki zewnętrzne ==
* {{IMDb|osoba|0000052|Marcello Mastroianni}}
* {{Filmweb|osoba|44391|Marcello Mastroianni}}

{{Cezar Honorowy}}
{{Honorowy Złoty Lew}}
{{Nagroda BAFTA dla Najlepszego aktora pierwszoplanowego}}
{{Puchar Volpiego dla najlepszego aktora}}
{{Złoty Glob dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu}}
{{Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes}}
{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Mastroianni, Marcello}}
[[Kategoria:Włoscy aktorzy filmowi]]
[[Kategoria:Włoscy aktorzy telewizyjni]]
[[Kategoria:Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego]]
[[Kategoria:Laureaci Honorowego Cezara]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody David di Donatello]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes]]
[[Kategoria:Laureaci Europejskiej Nagrody Filmowej Za Osiągnięcia Życia]]
[[Kategoria:Laureaci Pucharu Volpiego dla najlepszego aktora]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1924]]
[[Kategoria:Zmarli w 1996]]