Tekst źródłowy strony Moduł:Kalendarium/01-22

return {
{
	rok = 1227,
	tekst = "pomorski książę [[Świętopełk II Wielki|Świętopełk]] przekazał zakonowi [[dominikanie|oo. dominikanów]] '''[[Bazylika św. Mikołaja w Gdańsku|kościół św. Mikołaja]]'''",
},
{
	rok = 1506,
	tekst = "do [[Rzym]]u na wezwanie papieża [[Juliusz II|Juliusza II]] wkroczyło 150 [[najemnicy szwajcarscy|szwajcarskich najemników]], dając początek '''[[Gwardia Szwajcarska|Gwardii Szwajcarskiej]]'''",
},
{
	rok = 1517,
	tekst = "sułtan [[Selim I Groźny]] pokonał [[mamelucy|mameluków]] w '''[[Bitwa pod Ar-Rajdanijją|bitwie pod Ar-Rajdanijją]]'''",
},
{
	rok = 1561,
	tekst = "urodził się angielski filozof, mąż stanu, [[Lord Kanclerz]] i prawnik '''[[Francis Bacon (filozof)|Francis Bacon]]''' ((117|na&nbsp;portrecie||Francis Bacon|The Works of Francis Bacon (1884) Volume 1 008.jpg)), uważany za jednego z twórców nowożytnej [[metoda naukowa|metody naukowej]], przedstawiciel [[empiryzm]]u",
},
{
	rok = 1645,
	tekst = "urodził się brytyjski [[korsarz]] '''[[William Kidd]]''', bohater wielu legendarnych opowieści o piratach i ich ukrytych skarbach, obecny w literaturze (np. ''[[Złoty żuk]]'' [[Edgar Allan Poe|Edgara Allana Poego]] bądź ''[[Wyspa skarbów]]'' [[Robert Louis Stevenson|Roberta Louisa Stevensona]]), muzyce (np. zespół [[Running Wild]]) i filmie",
},
{
	rok = 1666,
	tekst = "zmarł '''[[Szahdżahan]]''', [[Wielcy Mogołowie|władca Imperium Mogołów]] w&nbsp;[[Indie|Indiach]], znany z&nbsp;wybudowania monumentalnego [[mauzoleum]] zwanego '''[[Tadź Mahal]]''' dla uczczenia pamięci o&nbsp;swojej zmarłej żonie ((120|ilustracja||Tadź Mahal|Taj Mahal from main entrance.jpg))",
},
{
	rok = 1788,
	tekst = "urodził się '''[[George Gordon Byron|Lord Byron]]''', angielski poeta i dramatopisarz, jeden z&nbsp;głównych twórców [[romantyzm]]u, uczestnik [[wojna o niepodległość Grecji|wojny o&nbsp;niepodległość Grecji]]",
},
{
	rok = 1840,
	tekst = "zmarł niemiecki fizjolog i [[Antropologia fizyczna|antropolog]] '''[[Johann Friedrich Blumenbach]]''', twórca koncepcji [[Rasa człowieka|ras ludzkich]]",
},
{
	rok = 1840,
	tekst = "urodził się polski aktor i reżyser teatralny '''[[Wincenty Rapacki (1840–1924)|Wincenty Rapacki]]''', jeden z pierwszych twórców realistycznych postaci scenicznych",
},
{
	rok = 1849,
	tekst = "urodził się szwedzki pisarz '''[[August Strindberg]]''', uznawany za ojca współczesnego teatru, autor m.in. ''[[Historie małżeńskie|Historii małżeńskich]]'' oraz dramatu ''[[Panna Julia (dramat)|Panna Julia]]''",
},
{
	rok = 1850,
	tekst = "zmarł włoski kapłan katolicki '''[[Wincenty Pallotti|Vincenzo Pallotti]]''', założyciel zgromadzenia zakonnego [[Pallotyni|pallotynów]], kanonizowany w 1963",
	priorytet = true,
},
{
	rok = 1863,
	tekst = "czterej członkowie [[Tymczasowy Rząd Narodowy|Tymczasowego Rządu Narodowego]] opuścili Warszawę, pozostawiając władzę w&nbsp;rękach '''[[Komisja Wykonawcza Rządu Narodowego|Komisji Wykonawczej Rządu Narodowego]]''' pod&nbsp;kierownictwem [[Stefan Bobrowski|Stefana Bobrowskiego]] ((180|na fotografii||Stefan Bobrowski|Stefan Bobrowski.PNG)) – piątego ich towarzysza, powstańczego naczelnika miasta;  w Warszawie ogłoszony został '''[[Manifest 22 stycznia]]''' <small>''(do&nbsp;przeczytania [[wikisource:pl:Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego|tekst na Wikiźródłach]])''</small>",
	oddzielny = true,
},
{
	rok = 1863,
	tekst = "według rozsyłanych od&nbsp;15 stycznia rozkazów, nocą na&nbsp;23 stycznia spiskowcy przypuścili atak na&nbsp;17 rosyjskich garnizonów – które to&nbsp;wydarzenia uznaje się za&nbsp;początek '''[[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]]'''; mimo zwycięskiej [[Potyczka pod Ciołkowem|potyczki pod Ciołkowem]] nie powiodło się uderzenie na&nbsp;[[Płock]] – mający być siedzibą [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]], w&nbsp;związku z&nbsp;czym [[Oskar Awejde|Awejde]], [[Józef Kajetan Janowski|Janowski]], [[Jan Majkowski|Maykowski]] i&nbsp;ks. [[Karol Mikoszewski|Mikoszewski]] do 27 stycznia pozostali w&nbsp;[[Kutno|Kutnie]]((75|powstańcy||Powstańcy styczniowi|Polish fighters 1863.JPG))",
},
{
	rok = 1875,
	tekst = "urodził się amerykański reżyser i producent filmowy z okresu kina niemego '''[[David Wark Griffith]]''' ((170|na&nbsp;fotografii||David Wark Griffith|DW Griffith.jpg)), laureat [[Oscary Honorowe i Specjalne|Oscara]] za całokształt pracy reżyserskiej, współzałożyciel pierwszej niezależnej wytwórni filmowej [[United Artists]]",
},
{
	rok = 1877,
	tekst = "urodził się '''[[Bolesław Leśmian]]''' ((na&nbsp;fotografii||Bolesław Leśmian|Leśmian.png)), polski poeta, autor [[erotyk]]ów i&nbsp;[[ballada|ballad]], płodny twórca [[neologizm]]ów",
},
{
	rok = 1879,
	tekst = "w największej '''[[Bitwa pod Isandlwana|bitwie]]''' [[Wojna brytyjsko-zuluska|wojny brytyjsko-zuluskiej]] armia [[Zulusi|Zulusów]] pokonała oddział brytyjski dowodzony przez [[Frederic Thesiger (2. baron Chelmsford)|Lorda Chelmsforda]]",
},
{
	rok = 1901,
	tekst = "śmierć [[władcy brytyjscy|brytyjskiej]] '''[[Wiktoria Hanowerska|królowej Wiktorii]]''' ((136|na fotografii||Wiktoria|Queen Victoria 1887.jpg)) znaczy kres [[epoka wiktoriańska|epoki określanej jej imieniem]]",
	priorytet = true,
},
{
	rok = 1904,
	tekst = "urodził się '''[[Arkadij Gajdar]]''', radziecki pisarz młodzieżowy, autor powieści ''[[Timur i jego drużyna]]''; w czasie [[Wojna domowa w Rosji|wojny domowej w Rosji]] zgłosił się na ochotnika do [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], gdzie trafił do Jednostki Specjalnego Przeznaczenia w armii generała [[Michaił Tuchaczewski|Tuchaczewskiego]]",
},
{
	rok = 1905,
	tekst = "'''[[krwawa niedziela (Petersburg 1905)|krwawa niedziela]]''' w&nbsp;[[Petersburg]]u: wojsko na rozkaz monarchy otworzyło ogień do demonstrantów ((na&nbsp;rysunku anonimowego autora||krwawa niedziela|BloodySunday1905b.jpg)); wydarzenie to stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu [[Rewolucja 1905 roku|rewolucji]]",
	oddzielny = true,
	priorytet = true,
},
{
	rok = 1908,
	tekst = "urodził się '''[[Lew Landau]]''' ((na&nbsp;fotografii||Lew Landau|Landau.jpg)), [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]] [[fizyka teoretyczna|fizyk teoretyk]] i&nbsp;[[fizyka jądrowa|nukleonik]], zajmował się także [[elektrodynamika kwantowa|elektrodynamiką kwantową]] i [[fizyka cząstek elementarnych|fizyką cząstek elementarnych]], za&nbsp;młodzieńcze badania [[nadciekłość|nadciekłości]] i&nbsp;[[nadprzewodnictwo|nadprzewodnictwa]] otrzymał [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki|Nagrodę Nobla z&nbsp;fizyki]]",
},
{
	rok = 1909,
	tekst = "[[Kazimierz Prószyński]] uzyskał patent na '''[[aeroskop]]'''",
},
{
	rok = 1915,
	tekst = "[[I wojna światowa]]: zwycięstwem [[Legiony Polskie (1914–1918)|polskich legionistów]] i wspierających ich oddziałów austro-węgierskich nad wojskami rosyjskimi zakończyła się '''[[bitwa pod Kirlibabą]]''' w [[Rumunia|Rumunii]]",
	oddzielny = true,
},
{
	rok = 1919,
	tekst = "w [[Kijów|Kijowie]] ogłoszony został '''[[Akt Zjednoczenia]]''' ((150|na fotografii||Akt Zjednoczenia Ukrainy|Універсал Злуки.jpg)) [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukraińskiej]] i [[Zachodnioukraińska Republika Ludowa|Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej]]; rocznica tego wydarzenia jest na [[Ukraina|Ukrainie]] obchodzona jako [[Dzień Jedności Ukrainy]]",
},
{
	rok = 1921,
	tekst = "urodził się polski poeta okresu wojennego '''[[Krzysztof Kamil Baczyński]]''', przedstawiciel ''[[pokolenie Kolumbów|pokolenia Kolumbów]]'', podharcmistrz [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]], żołnierz [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] ((20|posłuchaj teraz nagrania wiersza „Ballada o&nbsp;wisielcach” w&nbsp;wykonaniu artystów Studia Aktorskiej Interpretacji Literatury||Baczyński: Ballada o&nbsp;wisielcach|Baczynski-18-2-Ballada-o-wisielcach Gabriela-Oberbek Kamil-Dominiak Adrian-Wisniewski.ogg))",
},
{
	rok = 1931,
	tekst = "urodził się polski pisarz '''[[Stanisław Milewski]]'''",
},
{
	rok = 1940,
	tekst = "urodził się polski poeta i prozaik '''[[Tadeusz Kwiatkowski-Cugow]]''', związany z Lublinem animator i inspirator lokalnego ruchu literackiego i kulturalnego, założyciel Międzynarodowego Kongresu Poetów „Arkadia” oraz Fundacji Poetów i Ułanów im. Gen. Bolesława Wieniawy-Długoszewskiego, odważny satyryk i facecjonista; swój pseudonim artystyczny „Cugow” zaczerpnął od nazwiska (krytykującego go w „[[Życie Literackie (1951–1991)|Życiu Literackim]]”) [[Bruno Miecugow|Brunona Miecugowa]]",
	oddzielny = true,
},
{
	rok = 1940,
	tekst = "urodził się niemiecki kontrabasista i kompozytor [[jazz]]owy '''[[Eberhard Weber]]''', wirtuoz skonstruowanego przez siebie instrumentu, pięciostrunowego [[kontrabas elektryczny|kontrabasu elektrycznego]]",
},
{
	rok = 1943,
	tekst = "urodził się [[jazz]]man '''[[Michał Urbaniak]]''', współtwórca [[polska szkoła jazzu|polskiej szkoły jazzu]]",
},
{
	rok = 1944,
	tekst = "[[Kampania włoska w czasie II wojny światowej|kampania włoska]]: wojska alianckie rozpoczęły mającą na celu ominięcie [[Linia Gustawa|linii Gustawa]] '''[[Operacja Shingle|operację Shingle]]'''",
},
{
	rok = 1946,
	tekst = "została utworzona '''[[Central Intelligence Group|Grupa Centrali Wywiadu]]''' (''Central Intelligence Group'', CIG), 20 miesięcy później przekształcona w [[Centralna Agencja Wywiadowcza|Centralną Agencję Wywiadowczą]] (''Central Intelligence Agency'', CIA)",
},
{
	rok = 1946,
	tekst = "[[Kryzys irański (1946)|kryzys irański]]: [[Kurdowie|kurdyjscy]] separatyści proklamowali utworzenie niepodległej '''[[Republika Mahabadzka|Republiki Mahabadzkiej]]''' na terytorium Iranu",
	oddzielny = true,
},
{
	rok = 1947,
	tekst = "zmarł niemiecki architekt '''[[Max Berg]]''', projektant ''[[Hala Stulecia we Wrocławiu|Jahrhunderthalle]]'' we Wrocławiu",
},
{
	rok = 1957,
	tekst = "w [[Warszawa|Warszawie]] został uprowadzony i zamordowany 16-letni '''[[Zabójstwo Bohdana Piaseckiego|Bohdan Piasecki]]''', syn [[Bolesław Piasecki|Bolesława Piaseckiego]], przewodniczącego [[Stowarzyszenie „Pax”|stowarzyszenia „PAX”]]",
},
{
	rok = 1960,
	tekst = "urodził się wokalista i autor tekstów australijskiej grupy [[INXS]] '''[[Michael Hutchence]]''' ((100|na&nbsp;fotografii||Michael Hutchence|Hutchence-INXS.jpg))",
},
{
	rok = 1962,
	tekst = "urodził się polski aktor i piosenkarz '''[[Piotr Polk]]'''",
},
{
	rok = 1972,
	tekst = "w [[Łódź|Łodzi]] otwarto '''[[Muzeum Uniwersytetu Medycznego w Łodzi|Muzeum Polskiej Wojskowej Służby Zdrowia]]'''",
},
{
	rok = 1973,
	tekst = "[[Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych]] w&nbsp;sprawie '''[[Roe v.&nbsp;Wade]]''' orzekł dopuszczalność [[aborcja|aborcji]]",
},
{
	rok = 1973,
	tekst = "zmarł polski architekt i&nbsp;poeta '''[[Stanisław Staszewski (artysta)|Stanisław Staszewski]]''', emigrant, ojciec [[Kazik Staszewski|Kazika Staszewskiego]]",
},
{
	rok = 1987,
	tekst = "urodziła się '''[[Astrid Jacobsen]]''', norweska biegaczka narciarska",
},
{
	rok = 1993,
	tekst = "zmarł japoński prozaik, dramaturg i scenarzysta '''[[Kōbō Abe]]''', autor [[powieść|powieści]] ''[[Kobieta z wydm (powieść)|Kobieta z wydm]]''",
},
{
	rok = 1997,
	tekst = "zakończyły się pierwsze testy torowe bolidu '''[[Arrows A18]]'''",
},
{
	rok = 2007,
	tekst = "zmarł [[Zakon Braci Mniejszych|kapucyn]] '''[[Abbé Pierre]]''' ((na fotografii||Abbé Pierre|ABBE PIERRE-1999Without.jpg))",
},
{
	rok = 2009,
	tekst = "zmarł '''[[Stanisław Karolkiewicz]]''', polski generał, współzałożyciel i wieloletni prezes [[Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej|Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej]], kawaler [[Order Virtuti Militari|orderu Virtuti Militari]]",
},
}