Tekst źródłowy strony ORP Mewa (1918)

{{inne znaczenia||[[ORP Mewa|inne jednostki pływające o tej nazwie]]}}
{{Okręt infobox
 |nazwa                  = ORP Mewa
 |grafika                = ORP Pomorzanin (II).jpg
 |opis grafiki           = ORP „Pomorzanin”
 |klasa                  = [[trałowiec]] →<br>[[okręt hydrograficzny]]
 |typ                    = [[Trałowce typu FM|FM]]
 |projekt                = 
 |oznaczenie NATO        = 
 |stocznia               =  Lübecker Maschinenbau-Gesselschaft, [[Lubeka]]
 |początek budowy        = 
 |położenie stępki       = 
 |wodowanie              = 1919
 |1. bandera             = Niemcy
 |1. wersja bandery      = wojenna-1919
 |1. nazwa               = '''FM 31'''
 |1. wejście do służby   = 11 czerwca 1919
 |1. wycofanie ze służby = 10 marca 1920
 |2. bandera             = Polska
 |2. wersja bandery      = wojenna-2RP
 |2. nazwa               = '''ORP Mewa''' (1921)<br>'''ORP Pomorzanin''' (1934)
 |2. wejście do służby   = 1 marca 1921
 |2. wycofanie ze służby = 
 |zatopiony              = 14 września 1939 roku 
 |zatonął                = 
 |los okrętu             = 
 |wyporność              = standardowa – 170 t<br />pełna – 203 t
 |długość                = całkowita – 43 m
 |szerokość              = 6 m
 |zanurzenie             = 1,6 m
 |rodzaj kadłuba         = 
 |materiał kadłuba       = 
 |napęd                  = 2 [[Maszyna parowa potrójnego rozprężania|maszyny parowe potrójnego rozprężania]] o mocy łącznej 600 [[Koń mechaniczny|KM]]; 2 [[śruba okrętowa|śruby]]
 |prędkość               = 12 [[węzeł (jednostka prędkości)|węzłów]]<br />(początkowo 14)
 |prędkość taktyczna     = 
 |zasięg                 = 500 mil przy prędkości 12 węzłów (według innych danych 650 [[mila morska|mil morskich]])
 |sensory                = 
 |uzbrojenie             = 1 [[działko]] [[Kaliber broni|kaliber]] 47 mm,<br />2 [[Ciężki karabin maszynowy|ckm]] 7,92 mm [[Karabin maszynowy MG08|Maxim wz. 08]],<br />20 [[mina morska|min]]
 |wyrzutnie torpedowe    = 
 |opancerzenie           = 
 |wyposażenie            = 
 |wyposażenie lotnicze   = 
 |załoga                 = 32 ludzi
 |commons                = Category:ORP Pomorzanin (ship, 1920)
}}
'''ORP Mewa''' – polski [[trałowiec]] redowy niemieckiego [[Trałowce typu FM|typu FM]], dawny niemiecki '''FM 31'''. Był pierwszym z [[ORP Mewa|trzech okrętów]] w Polskiej Marynarce Wojennej o tej nazwie. W 1932 roku został przebudowany na [[okręt hydrograficzny]] '''ORP Pomorzanin'''.

== Historia ==
„Mewa” należała do czterech trałowców typu FM o numerach: 2, 27, 28 i 31, zakupionych 24 września 1920 roku przez Polskę od fińskiej  firmy Hoffströms, z niemieckiego [[demobil]]u wojennego{{odn|Bartelski|2016|s=33-34}}. Według najnowszej literatury „Mewa” była dawnym trałowcem FM 31, zbudowanym w stoczni Lübecker Maschinenbau-Gesselschaf w Lubece, wodowanym w 1919 roku (numer budowy 144){{odn|Bartelski|2016|s=34, 37}}. Starsze publikacje podawały, że była trałowcem [[ORP Czajka (1918)|FM 28]], zbudowanym w stoczni Caesar Wollheim we Wrocławiu. Ukończony został dopiero po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] i na krótko wszedł do służby w marynarce niemieckiej. Cena zakupu przez Polskę wynosiła 1,8 miliona marek niemieckich (ok. 34 tysięcy USD lub 46 kg złota) za okręt{{odn|Bartelski|2016|s=33, 37}}. Po remoncie w Danii, trałowce przybyły do Gdańska w lutym 1921 roku. FM 31 po zakupie otrzymał prowizoryczną nazwę „Finlandia IV”, następnie „trawler nr 2”, po czym rozkazem ogłoszonym 7 kwietnia 1921 roku, ostateczną nazwę: „Mewa”, wprowadzając w polskiej marynarce tradycję nadawania nazw trałowców od ptaków{{odn|Bartelski|2016|s=34}}. Trałowiec wszedł do polskiej służby 1 marca 1921 roku, pierwszym dowódcą był por. mar. Michał Borowski{{odn|Bartelski|2016|s=46}}. Przez 10 lat służby okręt był wykorzystywany do trałowania min na [[Zatoka Gdańska|Zatoce Gdańskiej]], a także do szkolenia specjalistów morskich.

W maju 1929 roku „Mewa” została wycofana do rezerwy, po czym skierowana do remontu w Gdyni{{odn|Bartelski|2016|s=43-44}}. W toku remontu, 28 lutego 1931 roku podczas sztormu, stojąc w Basenie Południowym portu gdyńskiego, „Mewa” została staranowana przez dźwig pływający, który zerwał się z cum{{odn|Bartelski|2016|s=43-44}}. Na skutek uszkodzeń, okręt zatonął. 23 marca 1931 został wydobyty i wycofany ze służby jako trałowiec, po czym wyremontowany i przebudowany na [[okręt hydrograficzny]]. Do służby wszedł ponownie 10 czerwca 1932 roku z zaokrętowanym Oddziałam Pomiarowo-Hydrograficznym{{odn|Bartelski|2016|s=43-44}}. Zarządzeniem opublikowanym 17 września 1934 roku zmieniono nazwę na ORP „Pomorzanin”{{odn|Bartelski|2016|s=43-44}}.

W trakcie [[Święto Morza|Święta Morza]] w roku 1939 okręt uczestniczył w Kongresie Eucharystycznym i pierwszej pielgrzymce morskiej<ref>[http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/8043 Kongres Eucharystyczny w czasie Dni Morza w Gdyni] (materiał filmowy w Kronice PAT, 1939) [dostęp 2015-01-26]</ref>.

1 września 1939 r. okręt znajdował się w Pucku. Podczas nalotu na [[Morski Dywizjon Lotniczy]], jedna z bomb upadła około 100 metrów od okrętu.

„Pomorzanin” został zbombardowany i zatopiony w godzinnach porannych [[14 września]] [[1939]] przez niemieckie lotnictwo w [[Jastarnia|Jastarni]]. Broń maszynowa z okrętu została zdemontowana i zainstalowana na półwyspie. Uratowana część załogi dopłynęła na [[Mierzeja Helska|półwysep Hel]], biorąc udział w działaniach wojennych do ostatnich dni [[Rejon Umocniony Hel|obrony Helu]] – [[2 października]] [[1939]] r.

Wrak okrętu wydobyty przez Niemców został później pocięty na złom.

== Dane techniczne (jako ORP Mewa) ==
* wyposażenie trałowe: 2 komplety [[trał kontaktowy|trałów]] kontaktowych

== Zobacz też ==
* [[ORP Mewa (1935)]]
* [[ORP Mewa (1967)]]
* [[Trałowce typu FM|trałowiec typu FM]]
* [[Trałowce w polskiej Marynarce Wojennej|Lista trałowców polskiej Marynarki Wojennej]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{Cytuj pismo | nazwisko=Bartelski|imię=Jan Andrzej|tytuł =Pierwsze polskie „ptaszki”| czasopismo =Morza i Okręty | oznaczenie =nr specjalny 2/2016 | wolumin = II| wydanie= 6 |rok=2016|issn =2450-3509 |odn=tak}}

{{Okręty minowe PMW 1918–1939}}
{{Okręty i jednostki pomocnicze PMW 1918–1939}}
{{Marynarka Wojenna}}

{{SORTUJ:Mewa}}
[[Kategoria:Polskie trałowce typu FM]]
[[Kategoria:Polskie trałowce z okresu II wojny światowej]]
[[Kategoria:Statki i okręty zatopione na Morzu Bałtyckim]]
[[Kategoria:Statki i okręty zatopione w wyniku kolizji]]
[[Kategoria:Polskie okręty pomocnicze z okresu 1920–1939]]
[[Kategoria:Polskie okręty pomocnicze z okresu II wojny światowej]]
[[Kategoria:Polskie okręty pomocnicze zatopione w czasie II wojny światowej]]
[[Kategoria:Polskie okręty zatopione przez lotnictwo]]