Wojna kambodżańsko-wietnamska

Wojna kambodżańsko-wietnamska

Czas	{{{czas}}}
Terytorium	Półwysep Indochiński
Przyczyna	Atak Demokratycznej Kampuczy
Wynik	Zwycięstwo Wietnamu Odsunięcie Czerwonych Khmerów od władzy i zakończenie ludobójstwa Kambodżan. Proklamowanie Ludowej Republiki Kampuczy.
Strony konfliktu
Wietnam wsparty przez: ZSRR Laos Demokratyczna Kampucza wsparta przez: Chiny
Dowódcy
Lê Đức Anh Pol Pot
Siły
ok. 100 000 żołnierzy wietnamskich ok. 50 000
Straty
30 000 zabitych 50 000 zabitych
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Wojna infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | czas = | współrzędne = | opis grafiki = Nieznane pola: "data" oraz "opis".

Wojna kambodżańsko-wietnamska – konflikt zbrojny pomiędzy Socjalistyczną Republiką Wietnamu a Demokratyczną Kampuczą trwający między spowodowany atakiem Demokratycznej Kampuczy na Wietnam oraz poprzedzającymi wydarzenie incydentami przy granicy między tymi państwami.

Historia

Pierwsze konflikty

Kiedy w 1975 roku miało miejsce dojście Czerwonych Khmerów do władzy w Kambodży, dobiegała końca wojna wietnamska. Oddziały północnowietnamskie wdzierały się do Sajgonu, nastąpił upadek Wietnamu Południowego. Czerwoni Khmerzy skorzystali z momentu upadłości państwa i natychmiast zajęli należące do niego wysepki – Phú Quốc i Thổ Chu - w Zatoce Syjamskiej. Towarzyszyła temu masakra około 500 tamtejszych mieszkańców. Jednoczący się Wietnam ograniczył się jedynie do odbicia wysepek. Kampucza pod wodzą Pol Pota szykowała się jednak na znacznie większe zdobycze terytorialne. Pol Pot powiedział po latach, iż bał się „wietnamizacji” Kambodży i chciał rozpowszechnić wynaleziony przez siebie system w całych Indochinach. Pretekstem do wojny miały okazać się okolice delty Mekongu. Ziemie te trzysta lat wcześniej Kambodża utraciła na rzecz Wietnamu.

Incydenty i rzezie na ludności wietnamskiej

Pol Pot był ufny we własne siły, tym bardziej, że Chiny nie szczędziły mu pomocy, a wojska Kampuczańskie szachowały siły wietnamskie na północy. W latach 1975 – 1978 prowokacje Pol Pota stawały się coraz większe. Na terenie Demokratycznej Kampuczy dokonywano masowych egzekucji mniejszości wietnamskich. Na granicach urządzane były wypady armii Czerwonych Khmerów na wietnamskie terytoria. Zdobywane wsie były równane z ziemią a ludność masakrowana. Po wykonaniu tego rodzaju misji Khmerowie wycofywali się na własne tereny. Wietnam, zajęty konsolidacją władzy na południu i rozbudową armii nie decydował się na drastyczniejsze kroki, odpowiadał na to ograniczonymi akcjami odwetowymi. Brak zdecydowanej reakcji ze strony Wietnamu powodował, że Pol Pot czuł się coraz bardziej pewny sił swojej armii, która była szkolona przez chińskich doradców wojskowych, oraz wyposażana w chińskie artylerię i elektronikę. Następny atak na Wietnam był już ofensywą w pełnym tego słowa znaczeniu. Agresorów było kilkadziesiąt tysięcy i stanowili odpowiednik dwóch dywizji. Rajd wdarł się dziesiątki kilometrów w głąb Wietnamu i dopuścił się masakr w dziesiątkach wsi i kilku mniejszych miastach. W jednym z nich – Ba Chúc - z populacji liczącej 3157 osób przeżyły zaledwie dwie. Rząd wietnamski zdał sobie sprawę, że trzeba działać jak najszybciej. Kampucza rosła w siłę i stawała się coraz bardziej nieobliczalna. Jednoczesna napaść ze strony Chin i Pol Pota wydawała się coraz bardziej prawdopodobna. Finał takiej inwazji w najlepszym wypadku mógł spowodować utratę licznych terytoriów i masakry ludności, przynajmniej na ziemiach zajętych przez Kambodżę.

Wojna

Rząd w Hanoi postanowił uprzedzić ten zgubny scenariusz i usunąć z gry słabszego z potencjalnych najeźdźców. Nie chodziło tutaj bynajmniej o trwałe włączenie Kambodży do Wietnamu i stworzenie wielkiego państwa w Indochinach. Przeciwnie, z czasem, 25 grudnia 1978 roku, Wietnam poparł Zjednoczony Front Ocalenia Narodowego Kambodży i miał pomóc tej partii w przejęciu władzy nad podbitym krajem. Na granicy z Kambodżą, na zachód od Sajgonu, Wietnam zebrał potajemnie 12 dywizji - 100 000 żołnierzy i 700 czołgów wspartych przez niemal całe dostępne lotnictwo. Pierwsze uderzenie nastąpiło jeszcze w czerwcu 1978. 50 000 żołnierzy wietnamskich dokonało w tym czasie przesunięcia granicy w kierunku miasta Chup, co dało lepsze pozycje wyjściowe dla decydującego ataku. Pierwszy sukces Wietnamczyków miał zagrozić kambodżańskiej stolicy – Phnom Penh - i zmusić Pol Pota do ustępstw. Dyktator jednak trwał na swoim stanowisku. 70 000 Czerwonych Khmerów szykowało się do zaciekłej obrony.

Kolejny atak Wietnamczyków rozpoczął się w październiku 1978 roku. Ograniczone walki graniczne trwały przez dwa miesiące, towarzyszyły im zabiegi propagandowe, które doprowadziły do licznych buntów i niepokojów na terenie Kampuczy.

25 grudnia 1978 roku ruszyło ostateczne uderzenie. Główne siły wietnamskie obrały za cel stolicę Kambodży Phnom Penh i tereny położone na północ od nich. 40 000 żołnierzy niespodziewanie uderzyło przez terytorium Laosu, oskrzydlając Czerwonych Khmerów i wchodząc na ich tyły. Przewaga liczebna i technologiczna dokonały reszty. W ciągu sześciu dni Wietnamczycy osiągnęli linię rzeki Mekong. Żołnierze coraz częściej natykali się na masowe mogiły ofiar Czerwonych Khmerów.

2 stycznia Pol Pot poprosił o interwencję Stany Zjednoczone i ONZ. Jego naczelnym argumentem był fakt, że Wietnam należał do Układu Warszawskiego. Kuriozalna prośba nie wpłynęła na losy wojny. Dwa dni później linie obronne Czerwonych Khmerów ostatecznie pękły.

7 stycznia 1979 roku czołgi wietnamskie wjechały do Phnom Penh, a 3 dni później - 10 stycznia - został proklamowany rząd tymczasowy Ludowej Republiki Kampuczy. Wojska wietnamskie ruszyły dalej, w kierunku północno-zachodnim. Zatrzymały się dopiero na granicy Tajlandii, rozcinając tym samym terytoria Czerwonych Khmerów na dwie części. Czerwoni Khmerzy przeszli do walki partyzanckiej. Operując z dżungli na terenie Kambodży – szczególnie w Górach Kardamonowych – i z baz w Tajlandii, mieli dawać się we znaki do połowy lat dziewięćdziesiątych.

Wietnam przez kolejne dwa lata był zmuszony do utrzymywania na terenie Kambodży 14 dywizji wojsk okupacyjnych. Oddziały te pozostały tam nawet w obliczu inwazji chińskiej w roku 1979. Ostatecznie Wietnam wycofał się z zajmowanych terenów dopiero w roku 1989. Straty wśród żołnierzy Wietnamu szacuje się na 30 tys. zabitych.

Bibliografia

• Z. Czarnotta, Z. Moszumański “Chiny-Wietnam”, Warszawa 1995