Przejdź do zawartości

Purgatorius: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 472 812 edycji
m robot dodaje: it:Purgatorius
drobne redakcyjne
 
(Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 25 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Zwierzę infobox
{{Zwierzę infobox
|Nazwa zwyczajowa=Purgatorius
|nazwa łacińska = ''Purgatorius''
|TSN =
⚫
|Łacińska=''Purgatorius''
|Zoolog=Van Valen & Sloan, 1965
|zoolog = [[Leigh Van Valen|Van Valen]] & [[Robert E. Sloan|Sloan]], 1965{{r|VVS65}}
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Paleocene}}
|Typ=[[strunowce]]
⚫
|grafika = Purgatorius BW.jpg
|Podtyp=[[kręgowce]]
|opis grafiki =
|Gromada=[[ssaki]]
|typ = [[strunowce]]
|Podgromada=[[ssaki żyworodne]]
|podtyp = [[kręgowce]]
⚫
|Szczep=[[łożyskowce]]
|gromada = [[ssaki]]
|Rząd=naczelne (?)
|podgromada = [[żyworodne]]
|Rodzina=
⚫
|infragromada = [[łożyskowce]]
|Rodzaj=''Purgatorius''
|rząd = [[naczelne]] (?)
⚫
|Obrazek=Purgatorius BW.jpg
|rodzina = [[Purgatoriidae]]
|Opis_obrazka=
⚫
|rodzaj = ''Purgatorius''
|typ nomenklatoryczny = ''Purgatorius unio'' {{small|Van Valen & Sloan, 1965}}
|synonimy =
|ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]]
|podtaksony = ''zobacz opis w tekście''
|wikispecies =
|commons = Category:Purgatorius
}}
}}
'''''Purgatorius''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] kopalnych [[ssaki|ssaków]] [[łożyskowce|łożyskowych]] o niepewnej pozycji [[Filogenetyka|filogenetycznej]]; jego przedstawiciele osiągali rozmiary małego [[szczur]]a.


Szacowano, że [[skamieniałości]] zębów i szczęk odkryte w [[Montana|Montanie]] pochodzą z [[kreda późna|późnej kredy]]{{r|VVS65}}, sprzed ok. 66 mln lat, jednak późniejsze badania wskazują, że pochodzą one z początków [[paleocen]]u{{r|Clemens04}}. Najstarszym przedstawicielem rodzaju jest prawdopodobnie ''P. coracis''{{r|FS11}}.
†'''Purgatorius''' - [[Rodzaj (biologia)|rodzaj]] kopalnych ssaków wielkości małego [[szczur]]a, uważanych za pierwsze ssaki [[naczelne]] (lub naczelnopodobne). Skamieliny zębów i szczęk odkryto w [[Montana|Montanie]] w formacjach szacowanych na ok. 65 mln lat.


Tradycyjnie uważany za jednego z najstarszych ssaków [[naczelne|naczelnych]] lub bliskiego krewnego naczelnych (przeważnie [[plezjadapidy|plezjadapida]]{{r|Clemens04|FS11}}). Z analizy [[Kladystyka|kladystycznej]] Wible’a i współpracowników (2007) wynika jednak, że ''Purgatorius'' najprawdopodobniej był [[klad bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[Łożyskowce|łożyskowców]] ''sensu lato'' (Eutheria, tj. kladu [[grupa siostrzana|siostrzanego]] do kladu [[Ssaki niższe|Metatheria]] obejmującego m.in. [[torbacze]]) nienależącym do łożyskowców ''sensu stricto'' (Placentalia, tj. [[grupa koronna|grupy koronnej]] Eutheria); według tej analizy ''Purgatorius'' był blisko spokrewniony z rodzajami ''[[Oxyprimus]]'' i ''[[Protungulatum]]'', razem z którymi tworzył klad siostrzany do Placentalia. Wyniki badań przy użyciu testu Wilcoxona dla sumy rang (testu Templetona) wskazały jednak, że nie można też wykluczyć bliskiego pokrewieństwa ''Purgatorius'' z naczelnymi i tym samym jego przynależności do Placentalia<ref name=Wibleetal>{{Cytuj pismo |autor=J.R. Wible |autor2=G.W. Rougier |autor3=M.J. Novacek |autor4=R.J. Asher |tytuł=Cretaceous eutherians and Laurasian origin for placental mammals near the K/T boundary |czasopismo=Nature |wolumin=447 |strony=1003–1006 |rok=2007 |doi=10.1038/nature05854 |język=en}}</ref>. Także z analiz kladystycznych przeprowadzonych przez Archibalda i współpracowników (2011) wynika, że ''Purgatorius'' najprawdopodobniej tworzy z rodzajami ''Oxyprimus'' i ''Protungulatum'' klad w obrębie Eutheria nienależący do Placentalia<ref name=Pcoombsi>{{Cytuj pismo |autor=J. David Archibald |autor2=Yue Zhang |autor3=Tony Harper |autor4=Richard L. Cifelli |tytuł=<em>Protungulatum</em>, confirmed Cretaceous occurrence of an otherwise Paleocene eutherian (placental?) mammal |czasopismo=Journal of Mammalian Evolution |wolumin=18 |wydanie=3 |strony=153–161 |rok=2011 |doi=10.1007/s10914-011-9162-1 |język=en}}</ref>.
⚫
Dotychczas opisano trzy gatunki:
*†''Purgatorius ceratops''
*†''Purgatorius unio''
⚫
*†''Purgatorius janisae''


⚫
Dotychczas opisano kilka gatunków{{r|Zijlstra}}:
⚫
=== Linki zewnętrzne ===
* ''Purgatorius ceratops'' {{small|[[Leigh Van Valen|Van Valen]] & [[Robert E. Sloan|Sloan]], 1965}}
⚫
*[http://www.paleocene-mammals.de/primates.htm Primate-like mammals A stunning diversity in the tree tops]
* ''Purgatorius coracis'' {{small|[[Richard Carr Fox|Fox]] & [[Craig S. Scott|Scott]], 2011}}
*[http://www.bioone.org/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.2992%2F0145-9058(2004)36%5B3%3APPPMAP%5D2.0.CO%3B2 Bulletin of Carnegie Museum of Natural History]
⚫
* ''Purgatorius janisae'' {{small|Van Valen, 1994}}
* ''Purgatorius mckeeveri'' {{small|[[Gregory P. Wilson Mantilla|Wilson Mantilla]], [[Stephen G.B. Chester|Chester]], [[William A. Clemens|Clemens]], [[Jason R. Moore|Moore]], [[Courtney J. Sprain|Sprain]], [[Brody T. Hovatter|Hovatter]], [[William S. Mitchell|Mitchell]], [[Wade W. Mans|Mans]], [[Roland Mundil|Mundil]] & [[Paul R. Renne |Renne]], 2021}}
* ''Purgatorius pinecreeensis'' {{small|Scott, Fox & [[Cory M. Redman|Redman]], 2016}}
* ''Purgatorius unio'' {{small|Van Valen & Sloan, 1965}}


=== Źródła ===
== Przypisy ==
{{Przypisy|
*France, Diane L. Lab Manual and Workbook for Physical Anthropology, 5th ed. Belmont, CA: Wadsworth/Thomson Learning, 2004
<ref name=VVS65>{{Cytuj pismo |autor=L. Van Valen & R.E. Sloan |tytuł=The earliest primates |czasopismo=Science |wolumin=150 |wydanie=3697 |strony=743–745 |rok=1965 |doi=10.1126/science.150.3697.743 |język=en}}</ref>
*[http://www.fmnh.helsinki.fi/users/haaramo/Metazoa/Deuterostoma/Chordata/synapsida/Eutheria/Basal_Archonta/Archonta.htm Mikko's Phylogeny Archive]
<ref name=Clemens04>{{Cytuj pismo |autor=W.A. Clemens |tytuł=<em>Purgatorius</em> (Plesiadapiformes, Primates?, Mammalia), a Paleocene immigrant into northeastern Montana: stratigraphic occurences and incisor proportions |czasopismo=Bulletin of Carnegie Museum of Natural History |wolumin=36 |strony=3–13 |rok=2004 |doi=10.2992/0145-9058(2004)36%5B3:PPPMAP%5D2.0.CO;2 |język=en}}</ref>
<ref name=FS11>{{Cytuj pismo |autor=R.C. Fox & C.C. Scott |tytuł=A new, early Puercan (earliest Paleocene) species of <em>Purgatorius</em> (Plesiadapiformes, Primates) from Saskatchewan, Canada |czasopismo=Journal of Paleontology |wolumin=85 |wydanie=3 |strony=537–548 |rok=2011 |doi=10.1666/10-059.1 |język=en}}</ref>
<ref name="Zijlstra">{{cytuj stronę | url = http://hesperomys.com/t/7517| tytuł = ''Purgatorius''| opublikowany = Hesperomys project| data dostępu = 2022-02-22| autor = J. Zijlstra | język = en}}</ref>
}}

⚫
== Linki zewnętrzne ==
⚫
* [http://www.paleocene-mammals.de/primates.htm Primate-like mammals. A stunning diversity in the tree tops]


{{Kontrola autorytatywna}}
⚫
[[Kategoria:Ssaki kredy]]
⚫
[[Kategoria:Wymarłe zwierzęta Ameryki Północnej]]


[[Kategoria:Wymarłe ssaki]]
[[en:Purgatorius]]
⚫
[[Kategoria:Ssaki paleocenu]]
[[es:Purgatorius]]
⚫
[[Kategoria:Wymarłe ssaki Ameryki Północnej]]
[[fr:Purgatorius]]
[[gl:Purgatorius]]
[[it:Purgatorius]]
[[pt:Purgatorius]]
[[zh:普爾加托里猴]]

Aktualna wersja na dzień 09:14, 20 paź 2024

Purgatorius
Van Valen & Sloan, 1965[1]
Okres istnienia: paleocen
66/56
66/56
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne (?)

Rodzina

Purgatoriidae

Rodzaj

Purgatorius

Typ nomenklatoryczny

Purgatorius unio Van Valen & Sloan, 1965

Gatunki

zobacz opis w tekście

Multimedia w Wikimedia Commons

Purgatorius – rodzaj kopalnych ssaków łożyskowych o niepewnej pozycji filogenetycznej; jego przedstawiciele osiągali rozmiary małego szczura.

Szacowano, że skamieniałości zębów i szczęk odkryte w Montanie pochodzą z późnej kredy[1], sprzed ok. 66 mln lat, jednak późniejsze badania wskazują, że pochodzą one z początków paleocenu[2]. Najstarszym przedstawicielem rodzaju jest prawdopodobnie P. coracis[3].

Tradycyjnie uważany za jednego z najstarszych ssaków naczelnych lub bliskiego krewnego naczelnych (przeważnie plezjadapida[2][3]). Z analizy kladystycznej Wible’a i współpracowników (2007) wynika jednak, że Purgatorius najprawdopodobniej był bazalnym przedstawicielem łożyskowców sensu lato (Eutheria, tj. kladu siostrzanego do kladu Metatheria obejmującego m.in. torbacze) nienależącym do łożyskowców sensu stricto (Placentalia, tj. grupy koronnej Eutheria); według tej analizy Purgatorius był blisko spokrewniony z rodzajami Oxyprimus i Protungulatum, razem z którymi tworzył klad siostrzany do Placentalia. Wyniki badań przy użyciu testu Wilcoxona dla sumy rang (testu Templetona) wskazały jednak, że nie można też wykluczyć bliskiego pokrewieństwa Purgatorius z naczelnymi i tym samym jego przynależności do Placentalia[4]. Także z analiz kladystycznych przeprowadzonych przez Archibalda i współpracowników (2011) wynika, że Purgatorius najprawdopodobniej tworzy z rodzajami Oxyprimus i Protungulatum klad w obrębie Eutheria nienależący do Placentalia[5].

Dotychczas opisano kilka gatunków[6]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b L. Van Valen & R.E. Sloan. The earliest primates. „Science”. 150 (3697), s. 743–745, 1965. DOI: 10.1126/science.150.3697.743. (ang.). 
  2. ↑ a b W.A. Clemens. Purgatorius (Plesiadapiformes, Primates?, Mammalia), a Paleocene immigrant into northeastern Montana: stratigraphic occurences and incisor proportions. „Bulletin of Carnegie Museum of Natural History”. 36, s. 3–13, 2004. DOI: 10.2992/0145-9058(2004)36%5B3:PPPMAP%5D2.0.CO;2. (ang.). 
  3. ↑ a b R.C. Fox & C.C. Scott. A new, early Puercan (earliest Paleocene) species of Purgatorius (Plesiadapiformes, Primates) from Saskatchewan, Canada. „Journal of Paleontology”. 85 (3), s. 537–548, 2011. DOI: 10.1666/10-059.1. (ang.). 
  4. ↑ J.R. Wible, G.W. Rougier, M.J. Novacek, R.J. Asher. Cretaceous eutherians and Laurasian origin for placental mammals near the K/T boundary. „Nature”. 447, s. 1003–1006, 2007. DOI: 10.1038/nature05854. (ang.). 
  5. ↑ J. David Archibald, Yue Zhang, Tony Harper, Richard L. Cifelli. Protungulatum, confirmed Cretaceous occurrence of an otherwise Paleocene eutherian (placental?) mammal. „Journal of Mammalian Evolution”. 18 (3), s. 153–161, 2011. DOI: 10.1007/s10914-011-9162-1. (ang.). 
  6. ↑ J. Zijlstra: Purgatorius. Hesperomys project. [dostęp 2022-02-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Purgatorius&oldid=75005234”