Purgatorius: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
m robot dodaje: it:Purgatorius |
drobne redakcyjne |
||
(Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 25 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Zwierzę infobox |
{{Zwierzę infobox |
||
| |
|nazwa łacińska = ''Purgatorius'' |
||
|TSN = |
|||
⚫ | |||
| |
|zoolog = [[Leigh Van Valen|Van Valen]] & [[Robert E. Sloan|Sloan]], 1965{{r|VVS65}} |
||
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Paleocene}} |
|||
|Typ=[[strunowce]] |
|||
⚫ | |||
|Podtyp=[[kręgowce]] |
|||
|opis grafiki = |
|||
|Gromada=[[ssaki]] |
|||
|typ = [[strunowce]] |
|||
|Podgromada=[[ssaki żyworodne]] |
|||
|podtyp = [[kręgowce]] |
|||
⚫ | |||
|gromada = [[ssaki]] |
|||
|Rząd=naczelne (?) |
|||
|podgromada = [[żyworodne]] |
|||
|Rodzina= |
|||
⚫ | |||
|Rodzaj=''Purgatorius'' |
|||
|rząd = [[naczelne]] (?) |
|||
⚫ | |||
|rodzina = [[Purgatoriidae]] |
|||
|Opis_obrazka= |
|||
⚫ | |||
|typ nomenklatoryczny = ''Purgatorius unio'' {{small|Van Valen & Sloan, 1965}} |
|||
|synonimy = |
|||
|ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]] |
|||
|podtaksony = ''zobacz opis w tekście'' |
|||
|wikispecies = |
|||
|commons = Category:Purgatorius |
|||
}} |
}} |
||
'''''Purgatorius''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] kopalnych [[ssaki|ssaków]] [[łożyskowce|łożyskowych]] o niepewnej pozycji [[Filogenetyka|filogenetycznej]]; jego przedstawiciele osiągali rozmiary małego [[szczur]]a. |
|||
Szacowano, że [[skamieniałości]] zębów i szczęk odkryte w [[Montana|Montanie]] pochodzą z [[kreda późna|późnej kredy]]{{r|VVS65}}, sprzed ok. 66 mln lat, jednak późniejsze badania wskazują, że pochodzą one z początków [[paleocen]]u{{r|Clemens04}}. Najstarszym przedstawicielem rodzaju jest prawdopodobnie ''P. coracis''{{r|FS11}}. |
|||
†'''Purgatorius''' - [[Rodzaj (biologia)|rodzaj]] kopalnych ssaków wielkości małego [[szczur]]a, uważanych za pierwsze ssaki [[naczelne]] (lub naczelnopodobne). Skamieliny zębów i szczęk odkryto w [[Montana|Montanie]] w formacjach szacowanych na ok. 65 mln lat. |
|||
Tradycyjnie uważany za jednego z najstarszych ssaków [[naczelne|naczelnych]] lub bliskiego krewnego naczelnych (przeważnie [[plezjadapidy|plezjadapida]]{{r|Clemens04|FS11}}). Z analizy [[Kladystyka|kladystycznej]] Wible’a i współpracowników (2007) wynika jednak, że ''Purgatorius'' najprawdopodobniej był [[klad bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[Łożyskowce|łożyskowców]] ''sensu lato'' (Eutheria, tj. kladu [[grupa siostrzana|siostrzanego]] do kladu [[Ssaki niższe|Metatheria]] obejmującego m.in. [[torbacze]]) nienależącym do łożyskowców ''sensu stricto'' (Placentalia, tj. [[grupa koronna|grupy koronnej]] Eutheria); według tej analizy ''Purgatorius'' był blisko spokrewniony z rodzajami ''[[Oxyprimus]]'' i ''[[Protungulatum]]'', razem z którymi tworzył klad siostrzany do Placentalia. Wyniki badań przy użyciu testu Wilcoxona dla sumy rang (testu Templetona) wskazały jednak, że nie można też wykluczyć bliskiego pokrewieństwa ''Purgatorius'' z naczelnymi i tym samym jego przynależności do Placentalia<ref name=Wibleetal>{{Cytuj pismo |autor=J.R. Wible |autor2=G.W. Rougier |autor3=M.J. Novacek |autor4=R.J. Asher |tytuł=Cretaceous eutherians and Laurasian origin for placental mammals near the K/T boundary |czasopismo=Nature |wolumin=447 |strony=1003–1006 |rok=2007 |doi=10.1038/nature05854 |język=en}}</ref>. Także z analiz kladystycznych przeprowadzonych przez Archibalda i współpracowników (2011) wynika, że ''Purgatorius'' najprawdopodobniej tworzy z rodzajami ''Oxyprimus'' i ''Protungulatum'' klad w obrębie Eutheria nienależący do Placentalia<ref name=Pcoombsi>{{Cytuj pismo |autor=J. David Archibald |autor2=Yue Zhang |autor3=Tony Harper |autor4=Richard L. Cifelli |tytuł=<em>Protungulatum</em>, confirmed Cretaceous occurrence of an otherwise Paleocene eutherian (placental?) mammal |czasopismo=Journal of Mammalian Evolution |wolumin=18 |wydanie=3 |strony=153–161 |rok=2011 |doi=10.1007/s10914-011-9162-1 |język=en}}</ref>. |
|||
⚫ | |||
*†''Purgatorius ceratops'' |
|||
*†''Purgatorius unio'' |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* ''Purgatorius ceratops'' {{small|[[Leigh Van Valen|Van Valen]] & [[Robert E. Sloan|Sloan]], 1965}} |
|||
⚫ | |||
* ''Purgatorius coracis'' {{small|[[Richard Carr Fox|Fox]] & [[Craig S. Scott|Scott]], 2011}} |
|||
*[http://www.bioone.org/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.2992%2F0145-9058(2004)36%5B3%3APPPMAP%5D2.0.CO%3B2 Bulletin of Carnegie Museum of Natural History] |
|||
⚫ | |||
* ''Purgatorius mckeeveri'' {{small|[[Gregory P. Wilson Mantilla|Wilson Mantilla]], [[Stephen G.B. Chester|Chester]], [[William A. Clemens|Clemens]], [[Jason R. Moore|Moore]], [[Courtney J. Sprain|Sprain]], [[Brody T. Hovatter|Hovatter]], [[William S. Mitchell|Mitchell]], [[Wade W. Mans|Mans]], [[Roland Mundil|Mundil]] & [[Paul R. Renne |Renne]], 2021}} |
|||
* ''Purgatorius pinecreeensis'' {{small|Scott, Fox & [[Cory M. Redman|Redman]], 2016}} |
|||
* ''Purgatorius unio'' {{small|Van Valen & Sloan, 1965}} |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy| |
|||
*France, Diane L. Lab Manual and Workbook for Physical Anthropology, 5th ed. Belmont, CA: Wadsworth/Thomson Learning, 2004 |
|||
<ref name=VVS65>{{Cytuj pismo |autor=L. Van Valen & R.E. Sloan |tytuł=The earliest primates |czasopismo=Science |wolumin=150 |wydanie=3697 |strony=743–745 |rok=1965 |doi=10.1126/science.150.3697.743 |język=en}}</ref> |
|||
*[http://www.fmnh.helsinki.fi/users/haaramo/Metazoa/Deuterostoma/Chordata/synapsida/Eutheria/Basal_Archonta/Archonta.htm Mikko's Phylogeny Archive] |
|||
<ref name=Clemens04>{{Cytuj pismo |autor=W.A. Clemens |tytuł=<em>Purgatorius</em> (Plesiadapiformes, Primates?, Mammalia), a Paleocene immigrant into northeastern Montana: stratigraphic occurences and incisor proportions |czasopismo=Bulletin of Carnegie Museum of Natural History |wolumin=36 |strony=3–13 |rok=2004 |doi=10.2992/0145-9058(2004)36%5B3:PPPMAP%5D2.0.CO;2 |język=en}}</ref> |
|||
<ref name=FS11>{{Cytuj pismo |autor=R.C. Fox & C.C. Scott |tytuł=A new, early Puercan (earliest Paleocene) species of <em>Purgatorius</em> (Plesiadapiformes, Primates) from Saskatchewan, Canada |czasopismo=Journal of Paleontology |wolumin=85 |wydanie=3 |strony=537–548 |rok=2011 |doi=10.1666/10-059.1 |język=en}}</ref> |
|||
<ref name="Zijlstra">{{cytuj stronę | url = http://hesperomys.com/t/7517| tytuł = ''Purgatorius''| opublikowany = Hesperomys project| data dostępu = 2022-02-22| autor = J. Zijlstra | język = en}}</ref> |
|||
}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Kategoria:Wymarłe ssaki]] |
|||
[[en:Purgatorius]] |
|||
⚫ | |||
[[es:Purgatorius]] |
|||
⚫ | |||
[[fr:Purgatorius]] |
|||
[[gl:Purgatorius]] |
|||
[[it:Purgatorius]] |
|||
[[pt:Purgatorius]] |
|||
[[zh:普爾加托里猴]] |
Aktualna wersja na dzień 09:14, 20 paź 2024
Purgatorius | |||
Van Valen & Sloan, 1965[1] | |||
Okres istnienia: paleocen | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd |
naczelne (?) | ||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Purgatorius | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Purgatorius unio Van Valen & Sloan, 1965 | |||
Gatunki | |||
|
Purgatorius – rodzaj kopalnych ssaków łożyskowych o niepewnej pozycji filogenetycznej; jego przedstawiciele osiągali rozmiary małego szczura.
Szacowano, że skamieniałości zębów i szczęk odkryte w Montanie pochodzą z późnej kredy[1], sprzed ok. 66 mln lat, jednak późniejsze badania wskazują, że pochodzą one z początków paleocenu[2]. Najstarszym przedstawicielem rodzaju jest prawdopodobnie P. coracis[3].
Tradycyjnie uważany za jednego z najstarszych ssaków naczelnych lub bliskiego krewnego naczelnych (przeważnie plezjadapida[2][3]). Z analizy kladystycznej Wible’a i współpracowników (2007) wynika jednak, że Purgatorius najprawdopodobniej był bazalnym przedstawicielem łożyskowców sensu lato (Eutheria, tj. kladu siostrzanego do kladu Metatheria obejmującego m.in. torbacze) nienależącym do łożyskowców sensu stricto (Placentalia, tj. grupy koronnej Eutheria); według tej analizy Purgatorius był blisko spokrewniony z rodzajami Oxyprimus i Protungulatum, razem z którymi tworzył klad siostrzany do Placentalia. Wyniki badań przy użyciu testu Wilcoxona dla sumy rang (testu Templetona) wskazały jednak, że nie można też wykluczyć bliskiego pokrewieństwa Purgatorius z naczelnymi i tym samym jego przynależności do Placentalia[4]. Także z analiz kladystycznych przeprowadzonych przez Archibalda i współpracowników (2011) wynika, że Purgatorius najprawdopodobniej tworzy z rodzajami Oxyprimus i Protungulatum klad w obrębie Eutheria nienależący do Placentalia[5].
Dotychczas opisano kilka gatunków[6]:
- Purgatorius ceratops Van Valen & Sloan, 1965
- Purgatorius coracis Fox & Scott, 2011
- Purgatorius janisae Van Valen, 1994
- Purgatorius mckeeveri Wilson Mantilla, Chester, Clemens, Moore, Sprain, Hovatter, Mitchell, Mans, Mundil & Renne, 2021
- Purgatorius pinecreeensis Scott, Fox & Redman, 2016
- Purgatorius unio Van Valen & Sloan, 1965
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b L. Van Valen & R.E. Sloan. The earliest primates. „Science”. 150 (3697), s. 743–745, 1965. DOI: 10.1126/science.150.3697.743. (ang.).
- ↑ a b W.A. Clemens. Purgatorius (Plesiadapiformes, Primates?, Mammalia), a Paleocene immigrant into northeastern Montana: stratigraphic occurences and incisor proportions. „Bulletin of Carnegie Museum of Natural History”. 36, s. 3–13, 2004. DOI: 10.2992/0145-9058(2004)36%5B3:PPPMAP%5D2.0.CO;2. (ang.).
- ↑ a b R.C. Fox & C.C. Scott. A new, early Puercan (earliest Paleocene) species of Purgatorius (Plesiadapiformes, Primates) from Saskatchewan, Canada. „Journal of Paleontology”. 85 (3), s. 537–548, 2011. DOI: 10.1666/10-059.1. (ang.).
- ↑ J.R. Wible, G.W. Rougier, M.J. Novacek, R.J. Asher. Cretaceous eutherians and Laurasian origin for placental mammals near the K/T boundary. „Nature”. 447, s. 1003–1006, 2007. DOI: 10.1038/nature05854. (ang.).
- ↑ J. David Archibald, Yue Zhang, Tony Harper, Richard L. Cifelli. Protungulatum, confirmed Cretaceous occurrence of an otherwise Paleocene eutherian (placental?) mammal. „Journal of Mammalian Evolution”. 18 (3), s. 153–161, 2011. DOI: 10.1007/s10914-011-9162-1. (ang.).
- ↑ J. Zijlstra: Purgatorius. Hesperomys project. [dostęp 2022-02-22]. (ang.).