Przejdź do zawartości

Lipinki (województwo małopolskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
 
(Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 15 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Inne znaczenia|2=[[Lipinki|Lipinki w innych znaczeniach tej nazwy]]}}
{{Wieś infobox
{{Polska miejscowość infobox
⚫
|nazwa = Lipinki
|herb wsi = POL gmina Lipinki COA.svg
|nazwa = Lipinki
|flaga wsi =
|rodzaj miejscowości = wieś
⚫
|zdjęcie = Lipinki, kościół Wniebowzięcia NMP-sanktuarium (HB5).jpg
|herb artykuł =
⚫
|opis zdjęcia = Kościół Wniebowzięcia NMP, nowe sanktuarium
|dopełniacz wsi = Lipinek
⚫
|alt zdjęcia =
⚫
|zdjęcie = Lipinki, kościół Wniebowzięcia NMP-sanktuarium.jpg
|województwo = małopolskie
⚫
|opis zdjęcia = Kościół Wniebowzięcia NMP-sanktuarium
|województwo = [[Województwo małopolskie|małopolskie]]
|powiat = [[Powiat gorlicki|gorlicki]]
|powiat = [[Powiat gorlicki|gorlicki]]
|gmina = [[Lipinki (gmina)|Lipinki]]
|gmina = [[Lipinki (gmina)|Lipinki]]
|sołectwo =
|miejscowość podstawowa =
|sołectwo =
|wysokość =
|wysokość =
|liczba ludności = 2153
|liczba ludności = 2123{{r|pwl|nsp}}
|rok = 2010
|rok = 2011
|strefa numeracyjna = (+48) 13
|strefa numeracyjna = 13
|kod pocztowy = 38-305
|kod pocztowy = 38-305{{r|poczta}}
|tablice rejestracyjne = KGR
|tablice rejestracyjne = KGR
|SIMC = 0355909
|SIMC = 0355909{{r|teryt}}
|mapa wsi =
|kod mapy = Lipinki (gmina)
|współrzędne = 49°40'17"N 21°17'39"E<ref name="prng">{{PRNG Miejscowości|68627|data=2023-11-05}}</ref>
|kod mapy =
|współrzędne = 49°40'19"N 21°17'51"E
|commons = Category:Lipinki (województwo małopolskie)
|commons = Category:Lipinki (województwo małopolskie)
|www = http://www.e-lipinki.pl
|wikisłownik =
|www = http://www.e-lipinki.pl
}}
}}
⚫
'''Lipinki''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]], położona w [[województwo małopolskie|województwie małopolskim]], w [[powiat gorlicki|powiecie gorlickim]], siedziba [[Lipinki (gmina)|gminy Lipinki]]{{r|R2013|teryt}}.
[[Plik:1 Lipinki, kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, 1782 - obecnie.jpg|mały|240px|Wnętrze starego kościoła]]
⚫
'''Lipinki''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo małopolskie|województwie małopolskim]], w [[powiat gorlicki|powiecie gorlickim]], siedziba [[Lipinki (gmina)|gminy Lipinki]].


⚫
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady [[Lipinki (gromada w powiecie gorlickim)|Lipinki]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo krośnieńskie|województwa krośnieńskiego]].
⚫
W Lipinkach istnieje od 1860 jedna z najstarszych w Polsce kopalni ropy naftowej.

⚫
W Lipinkach istnieje od 1860 jedna z najstarszych w Polsce kopalni [[Ropa naftowa|ropy naftowej]].


W miejscowości znajduje się [[Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach|Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej]].
W miejscowości znajduje się [[Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach|Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej]].


== Położenie geograficzne ==
== Położenie geograficzne ==
Lipinki położone są w zachodniej części [[Pogórze Jasielskie|Pogórza Jasielskiego]] na [[Pogórze Środkowobeskidzkie|Pogórzu Środkowobeskidzkim]].
Lipinki położone są w zachodniej części [[Pogórze Jasielskie|Pogórza Jasielskiego]] na [[Pogórze Środkowobeskidzkie|Pogórzu Środkowobeskidzkim]].

== Integralne części wsi ==
{|class="wikitable" width="60%"
|+Integralne części wsi Lipinki{{r|R2013|teryt}}
! SIMC !! Nazwa !! Rodzaj
|-
|0355915 || Dół || część wsi
|-
|0355921 || Góra || część wsi
|-
|0355938 || Łysa Góra || część wsi
|-
|0355944 || Na Stawie || część wsi
|-
|0355950 || Pod Lasem || część wsi
|-
|0355967 || Sochacz || część wsi
|-
|0355973 || Za Górą || część wsi
|-
|0355980 || Zalesie || część wsi
|}


⚫
Integralne części miejscowości to: Dół, Góra, Łysa Góra, Na Stawie, Pod Lasem, Sochacz, Za Górą, Zalesie<ref>[http://www.stat.gov.pl/broker/access/performSearch.jspa?searchString=*&level=miejscSkl&wojewodztwo=392&powiat=7596&gmina=4907&miejscowosc=28935&advanced=true GUS. Rejestr TERYT]</ref>.
⚫
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo krośnieńskie|województwa krośnieńskiego]].
== Historia ==
== Historia ==
Wieś Lipinki założył w 1363 król [[Kazimierz III Wielki]]. Prawdopodobnie wraz z lokacją miejscowości założono również [[parafia|parafię]].
Wieś Lipinki założył w 1363 król [[Kazimierz III Wielki]]. Prawdopodobnie wraz z lokacją miejscowości założono również [[parafia|parafię]].


'''II wojna Światowa'''
'''II wojna światowa'''
* W kwietniu 1942 [[gestapo]] w asyście [[Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa (1939-1944)|granatowej policji]] aresztowało kilkunastu działaczy [[Komunistyczna Partia Polski|KPP]] w Lipinkach i okolicy. Wszyscy zginęli w więzieniach i obozach koncentracyjnych.
* W kwietniu 1942 [[gestapo]] w asyście [[Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa|granatowej policji]] aresztowało kilkunastu działaczy [[Komunistyczna Partia Polski|KPP]] w Lipinkach i okolicy. Wszyscy zginęli w więzieniach i obozach koncentracyjnych.

* W maju 1944 oddział [[Gwardia Ludowa|GL]] pod dowództwem Wojciecha Kwilosza ps. „Tomek” dokonał rozbicia urzędu gminnego w Lipinkach oraz przeprowadził kilka sabotaży w kopalnictwie naftowym.
* W maju 1944 oddział [[Gwardia Ludowa|GL]] pod dowództwem Wojciecha Kwilosza ps. „Tomek” dokonał rozbicia urzędu gminnego w Lipinkach oraz przeprowadził kilka sabotaży w kopalnictwie naftowym.
⚫
* Na pograniczu Lipinek i [[Rozdziele (powiat gorlicki)|Rozdziela]] 17 sierpnia 1944 w czasie akcji partyzanckiej na dom członków [[Ukraińska Policja Pomocnicza|ukraińskiej policji]], partyzant [[kapral|kpr.]] Jan Sajchta z [[Kryg (wieś)|Krygu]] został ciężko ranny. Zaalarmowany strzałami oddział niemiecki przybył natychmiast na miejsce akcji i tu na podwórzu domu dobił partyzanta. Ludność z pobliskich domów zmuszona była schronić się w lesie.


⚫
W miejscowości ma siedzibą [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lipinkach|parafia Wniebowzięcia NMP]], należąca do [[Dekanat Biecz|dekanatu Biecz]], [[Diecezja rzeszowska|diecezji rzeszowskiej]]. W kościele, wybudowanym w roku 2005, znajduje się, przeniesiona ze starszej świątyni (z roku 1780), łaskami słynąca figura Matki Bożej Lipinskiej, która jest czczona od 5 wieków. Znajdują się tam też epitafia rodzin Kuropatnickich, Jordanów i Łętowskich.
⚫
* Na pograniczu Lipinek i [[Rozdziele (powiat gorlicki)|Rozdziela]] 17 sierpnia 1944 w czasie akcji partyzanckiej na dom członków [[Ukraińska Policja Pomocnicza|ukraińskiej policji]], partyzant [[kapral|kpr.]] Jan Sajchta z [[Kryg (województwo małopolskie)|Krygu]] został ciężko ranny. Zaalarmowany strzałami oddział niemiecki przybył natychmiast na miejsce akcji i tu na podwórzu domu dobił partyzanta. Ludność z pobliskich domów zmuszona była schronić się w lesie.


<gallery widths="200" heights="150" perrow="3">
⚫
W miejscowości ma swoją siedzibą [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lipinkach|parafia Wniebowzięcia NMP]], należąca do [[Dekanat Biecz|dekanatu Biecz]], [[Diecezja rzeszowska|diecezji rzeszowskiej]]. W miejscowym kościele wybudowanym w roku 2005 znajduje się, przeniesiona ze starszej świątyni (z roku 1780), łaskami słynąca figura Matki Bożej Lipinskiej, która jest czczona od 5 wieków. Epitafia rodziny Kuropatnickich, Jordanów, i Łętowskich, znajdują się w miejscowym kościele.
Lipinki, dwór (HB9).jpg|Zabytkowy dwór
Lipinki, park (HB14).jpg|Park
Lipinki, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (HB4).jpg|Stare sanktuarium
Lipinki, Urząd Gminy (HB18).jpg|Urząd Gminy
Lipinki, pomnik (HB21).jpg|Pomnik
Lipinki, Remiza OSP (HB19).jpg|Remiza OSP
⚫
</gallery>


{{osobny artykuł|Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach}}
{{Osobny artykuł|Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach}}


== Kopalnictwo naftowe ==
== Kopalnictwo nafty ==
Przemysł naftowy w Lipinkach ma bardzo długie tradycje. Poszukiwania ropy rozpoczęto w 1860 w zachodniej części wsi i wtedy staraniem Jadwigi Straszewskiej i Ksawerego Stawiarskiego zorganizowano pierwszą kopalnię. Następnie w niedługim czasie Stawiarski wybudował [[Rafineria ropy naftowej|rafinerię]], która pod kierownictwem dr chemii Stefana Bartoszewicza jako pierwsza w Polsce rozpoczęła produkcję [[Parafina|parafiny]]. Pod koniec XIX wieku w Lipinkach były dwie kopalnie ropy posiadające prawie 200 szybów i rafinerię o zdolności produkcyjnej około 6 tys. ton. Rafineria i część kopalni została zniszczona w czasie I wojny światowej przez wojska austriackie. Rafineria nie została później odbudowana, natomiast kopalnia działa do chwili obecnej<ref name="TP">Aleksander Karp ''Lipinki zarys dziejów'', Wydawnictwo Comdruk, Tarnów 1992, ss. 152-172 {{ISBN|83-900333-3-X}}</ref>.
Poszukiwania ropy rozpoczęto w 1860 w zachodniej części wsi i wtedy staraniem Jadwigi Straszewskiej i Ksawerego Stawiarskiego zorganizowano pierwszą kopalnię. Niedługim później Stawiarski wybudował [[Rafineria ropy naftowej|rafinerię]], która pod kierownictwem dr. chemii Stefana Bartoszewicza jako pierwsza w Polsce rozpoczęła produkcję [[Parafina|parafiny]]. Pod koniec XIX wieku w Lipinkach były dwie kopalnie ropy posiadające blisko 200 szybów i rafinerię o zdolności produkcyjnej około 6 tys. ton. Rafineria i część kopalni została zniszczona w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] przez wojska austriackie. Rafineria nie została później odbudowana, natomiast działa kopalnia<ref name="TP">Aleksander Karp ''Lipinki zarys dziejów'', Wydawnictwo Comdruk, Tarnów 1992, ss. 152-172 {{ISBN|83-900333-3-X}}</ref>.


Na początku XXI wieku powrócono do poszukiwań węglowodorów w rejonie Lipinek. W latach 2006–2010 niemiecka firma RWE Dea wykonała dwa odwierty położone we wschodniej części Lipinek o nazwie "Pola-1" i "Pola-2" o planowanych głębokościach odpowiednio 3500, 2400 m. Prace poszukiwawcze kontynuowano w następnych latach.
Na początku XXI wieku powrócono do poszukiwań węglowodorów w rejonie Lipinek. W latach 2006–2010 niemiecka firma RWE Dea wykonała dwa odwierty położone we wschodniej części Lipinek o nazwie "Pola-1" i "Pola-2" o planowanych głębokościach odpowiednio 3500, 2400 m. Prace poszukiwawcze kontynuowano w następnych latach.<br />
W 2016 spółka Orlen Upstream w ramach przedsięwzięcia projektowego poszukiwawczo-wydobywczego węglowodorów o nazwie "Karpaty" zrealizowała [[odwiert]] o nazwie "Lipinki-OU1"<ref>{{Cytuj stronę |url= http://www.orlen.pl/PL/BiuroPrasowe/Strony/ORLEN-Upstream-wierci-na-po%C5%82udniu-Polski.aspx|tytuł= Oficjalna strona Orlen - Informacje|data dostępu = 2017-07-19}}</ref>.
W 2016 spółka Orlen Upstream w ramach przedsięwzięcia projektowego poszukiwawczo-wydobywczego węglowodorów o nazwie "Karpaty" zrealizowała [[odwiert]] o nazwie "Lipinki-OU1"<ref>{{Cytuj stronę |url= http://www.orlen.pl/PL/BiuroPrasowe/Strony/ORLEN-Upstream-wierci-na-po%C5%82udniu-Polski.aspx|tytuł= Oficjalna strona Orlen - Informacje|data dostępu = 2017-07-19}}</ref>.


<gallery widths="200" heights="180" perrow="3">
<gallery widths="200" heights="150" perrow="3">
Plik:Lipinki, pole naftowe.jpg|<center>Pole naftowe Kopalni Lipinki</center>
Lipinki, pole naftowe.jpg|Pole naftowe Kopalni Lipinki
Plik:Lipinki, na polu naftowym.jpg|<center>Na polu naftowym</center>
Lipinki, na polu naftowym.jpg|Na polu naftowym
Plik:Lipinki szyb Dziadek.JPG|<center>Szyb Dziadek</center>
Lipinki szyb Dziadek.JPG|Szyb Dziadek
Plik:Lipinki, wiertnia Pola-2.jpg|<center>Wiertnia Pola-2</center>
Lipinki, wiertnia Pola-2.jpg|2009, wiertnia Pola-2
Plik:Lipinki, odwiert Pola-1.jpg|<center>Odwiert Pola-1</center>
Lipinki, odwiert Pola-1.jpg|Odwiert Pola-1
Plik:Lipinki, wiertnia Lipinki-OU1.jpg|<center>2016, wiertnia Lipinki-OU1</center>
Lipinki, wiertnia Lipinki-OU1.jpg|2016, wiertnia Lipinki-OU1
</gallery>
⚫
</gallery>


== Zabytki ==
== Zabytki ==
Obiekty wpisane do [[Rejestr zabytków|rejestru zabytków]] [[zabytek|nieruchomych]] województwa małopolskiego<ref>{{zabytek|małopolskie}}</ref>
Obiekty wpisane do [[Rejestr zabytków|rejestru zabytków]] [[zabytek|nieruchomych]] województwa małopolskiego<ref>{{zabytek|małopolskie}}</ref>:
* [[Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach|kościół Wniebowzięcia NMP]];
* [[Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach|kościół Wniebowzięcia NMP]];
* kaplica grobowa rodziny Straszewskich, na cmentarzu rzym-kat. „starym” z 1882;,
* kaplica grobowa rodziny Straszewskich, na cmentarzu rzym-kat. „starym” z 1882;,
Linia 75: Linia 101:


== Ludzie związani z Lipinkami ==
== Ludzie związani z Lipinkami ==
* [[Piotr Ciekliński]] – (ur. 1558 w [[Cieklin]]ie – zm. 1604<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |tytuł=Bibliografia Literatury Polskiej - Nowy Korbut | rozdział=Piśmiennictwo Staropolskie | nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca=Państwowy Instytut Wydawniczy |miejsce=Warszawa |rok=1964 |strony=93 |isbn= }}</ref>) poeta, tłumacz, pierwszy polski komediopisarz, studiował we Włoszech, dyplomata i dworzanin [[Jan Zamoyski|Jana Zamojskiego]]; właściciel części Lipinek i Rozdziela;
* [[Piotr Ciekliński]] (ur. 1558 w [[Cieklin]]ie – zm. 1604<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |tytuł=Bibliografia Literatury Polskiej - Nowy Korbut | rozdział=Piśmiennictwo Staropolskie | nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca=Państwowy Instytut Wydawniczy |miejsce=Warszawa |rok=1964 |strony=93 |isbn= }}</ref>) – poeta, tłumacz, pierwszy polski komediopisarz, studiował we Włoszech, dyplomata i dworzanin [[Jan Zamoyski|Jana Zamojskiego]]; właściciel części Lipinek i Rozdziela;
* [[Antoni Dobrzański (ksiądz)|Antoni Dobrzański]] – wieloletni proboszcz w Lipinkach i Wójtowej
* [[Antoni Dobrzański (ksiądz)|Antoni Dobrzański]] – wieloletni proboszcz w Lipinkach i Wójtowej
* [[Ewaryst Andrzej Kuropatnicki]] - [[hrabia]], amator geografii, heraldyk i bibliofil; właściciel Lipinek w okresie: lata 70 XVIII wieku - 1788.
* [[Ewaryst Andrzej Kuropatnicki]] – [[hrabia]], amator geografii, heraldyk i bibliofil; właściciel Lipinek w okresie: lata 70 XVIII wieku - 1788.
* [[Jan Patrzyk]] – duchowny katolicki; patron miejscowego gimnazjum.
* [[Jan Patrzyk]] – duchowny katolicki; patron miejscowego gimnazjum.
* [[Jolanta Kajtoch]] – polska [[lekkoatletyka|lekkoatletka]], [[sprint]]erka. Reprezentantka Polski na [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 2008]] w [[Pekin]]ie; urodzona w Lipinkach.
* [[Jolanta Kajtoch]] – polska [[lekkoatletyka|lekkoatletka]], [[sprint]]erka. Reprezentantka Polski na [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 2008]] w [[Pekin]]ie; urodzona w Lipinkach.
* Bogusław Szul-Skjöldkrona (ur. 13 listopada 1895, zm. 27 maja 1920 w [[Czetwertyniwka|Czetwertynówce]]{{odn|Cyfrowa Biblioteka}}) – polski [[Poezja|poeta]] i kolekcjoner tekstów piosenek, [[major]] [[Oficer dyplomowany|Sztabu Generalnego]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], kawaler [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]].


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
Linia 86: Linia 113:


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy|
* <ref name=pwl>{{Polska w liczbach|id=wies_Lipinki_lipinki_malopolskie|nazwa=Wieś Lipinki w liczbach|data dostępu=2020-05-27}}</ref>
* <ref name=nsp>{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx|tytuł = GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.}}</ref>
* <ref name = R2013>''Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}})</ref>
⚫
* <ref name = "teryt">[http://www.stat.gov.pl/broker/access/performSearch.jspa?searchString=&level=miejsc&wojewodztwo=&powiat=&gmina=&miejscowosc=&advanced=true GUS. Rejestr TERYT]</ref>
* <ref name=poczta>{{Poczta Polska|2013|s=654|data dostępu=2020-12-22}}</ref>
}}
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* {{SgKP|V|261|Lipinki 3}}
* {{SgKP|V|261|Lipinki 3}}
* [http://elipinki.pl Niezależny Serwis Informacyjny]
⚫
* [http://sanktuarium.lipinki.org Strona sanktuarium]
* [http://www.ulkslipinki.pl Uczniowski Ludowy Klub Sportowy]


{{Gmina Lipinki}}
{{Gmina Lipinki}}
⚫
http://www.sanktuarium.lipinki.org/


[[Kategoria:Lipinki (województwo małopolskie)|*]]
[[Kategoria:Lipinki (województwo małopolskie)|*]]
[[Kategoria:Wsie w Polsce lokowane w XIV wieku]]
[[Kategoria:Wsie w powiecie gorlickim]]

Aktualna wersja na dzień 16:12, 20 paź 2024

Zobacz też: Lipinki w innych znaczeniach tej nazwy.
Lipinki
wieś
Ilustracja
Kościół Wniebowzięcia NMP, nowe sanktuarium
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

gorlicki

Gmina

Lipinki

Liczba ludności (2011)

2123[2][3]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-305[4]

Tablice rejestracyjne

KGR

SIMC

0355909[5]

Położenie na mapie gminy Lipinki
Mapa konturowa gminy Lipinki, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Ziemia49°40′17″N 21°17′39″E/49,671389 21,294167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Lipinki – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, siedziba gminy Lipinki[6][5].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lipinki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

W Lipinkach istnieje od 1860 jedna z najstarszych w Polsce kopalni ropy naftowej.

W miejscowości znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej.

Położenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Lipinki położone są w zachodniej części Pogórza Jasielskiego na Pogórzu Środkowobeskidzkim.

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Lipinki[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0355915 Dół część wsi
0355921 Góra część wsi
0355938 Łysa Góra część wsi
0355944 Na Stawie część wsi
0355950 Pod Lasem część wsi
0355967 Sochacz część wsi
0355973 Za Górą część wsi
0355980 Zalesie część wsi

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś Lipinki założył w 1363 król Kazimierz III Wielki. Prawdopodobnie wraz z lokacją miejscowości założono również parafię.

II wojna światowa

  • W kwietniu 1942 gestapo w asyście granatowej policji aresztowało kilkunastu działaczy KPP w Lipinkach i okolicy. Wszyscy zginęli w więzieniach i obozach koncentracyjnych.
  • W maju 1944 oddział GL pod dowództwem Wojciecha Kwilosza ps. „Tomek” dokonał rozbicia urzędu gminnego w Lipinkach oraz przeprowadził kilka sabotaży w kopalnictwie naftowym.
  • Na pograniczu Lipinek i Rozdziela 17 sierpnia 1944 w czasie akcji partyzanckiej na dom członków ukraińskiej policji, partyzant kpr. Jan Sajchta z Krygu został ciężko ranny. Zaalarmowany strzałami oddział niemiecki przybył natychmiast na miejsce akcji i tu na podwórzu domu dobił partyzanta. Ludność z pobliskich domów zmuszona była schronić się w lesie.

W miejscowości ma siedzibą parafia Wniebowzięcia NMP, należąca do dekanatu Biecz, diecezji rzeszowskiej. W kościele, wybudowanym w roku 2005, znajduje się, przeniesiona ze starszej świątyni (z roku 1780), łaskami słynąca figura Matki Bożej Lipinskiej, która jest czczona od 5 wieków. Znajdują się tam też epitafia rodzin Kuropatnickich, Jordanów i Łętowskich.

  • Zabytkowy dwór
    Zabytkowy dwór
  • Park
    Park
  • Stare sanktuarium
    Stare sanktuarium
  • Urząd Gminy
    Urząd Gminy
  • Pomnik
    Pomnik
  • Remiza OSP
    Remiza OSP
 Osobny artykuł: Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach.

Kopalnictwo nafty

[edytuj | edytuj kod]

Poszukiwania ropy rozpoczęto w 1860 w zachodniej części wsi i wtedy staraniem Jadwigi Straszewskiej i Ksawerego Stawiarskiego zorganizowano pierwszą kopalnię. Niedługim później Stawiarski wybudował rafinerię, która pod kierownictwem dr. chemii Stefana Bartoszewicza jako pierwsza w Polsce rozpoczęła produkcję parafiny. Pod koniec XIX wieku w Lipinkach były dwie kopalnie ropy posiadające blisko 200 szybów i rafinerię o zdolności produkcyjnej około 6 tys. ton. Rafineria i część kopalni została zniszczona w czasie I wojny światowej przez wojska austriackie. Rafineria nie została później odbudowana, natomiast działa kopalnia[7].

Na początku XXI wieku powrócono do poszukiwań węglowodorów w rejonie Lipinek. W latach 2006–2010 niemiecka firma RWE Dea wykonała dwa odwierty położone we wschodniej części Lipinek o nazwie "Pola-1" i "Pola-2" o planowanych głębokościach odpowiednio 3500, 2400 m. Prace poszukiwawcze kontynuowano w następnych latach.
W 2016 spółka Orlen Upstream w ramach przedsięwzięcia projektowego poszukiwawczo-wydobywczego węglowodorów o nazwie "Karpaty" zrealizowała odwiert o nazwie "Lipinki-OU1"[8].

  • Pole naftowe Kopalni Lipinki
    Pole naftowe Kopalni Lipinki
  • Na polu naftowym
    Na polu naftowym
  • Szyb Dziadek
    Szyb Dziadek
  • 2009, wiertnia Pola-2
    2009, wiertnia Pola-2
  • Odwiert Pola-1
    Odwiert Pola-1
  • 2016, wiertnia Lipinki-OU1
    2016, wiertnia Lipinki-OU1

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9]:

  • kościół Wniebowzięcia NMP;
  • kaplica grobowa rodziny Straszewskich, na cmentarzu rzym-kat. „starym” z 1882;,
  • zespół dworski:
    • dwór z lat 1909–1910;
    • park z 1 poł. XIX wieku.

Ludzie związani z Lipinkami

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 68627
  2. ↑ Wieś Lipinki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 654 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Aleksander Karp Lipinki zarys dziejów, Wydawnictwo Comdruk, Tarnów 1992, ss. 152-172 ISBN 83-900333-3-X
  8. ↑ Oficjalna strona Orlen - Informacje. [dostęp 2017-07-19].
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
  10. ↑ Piśmiennictwo Staropolskie. W: Bibliografia Literatury Polskiej - Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964, s. 93.
  11. ↑ Cyfrowa Biblioteka ↓.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Lipinki
Wsie
Integralne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lipinki_(województwo_małopolskie)&oldid=75009946”