Lipinki (województwo małopolskie)

Lipinki

{{{rodzaj miejscowości}}}
Kościół Wniebowzięcia NMP-sanktuarium
Państwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Lipinki
Liczba ludności (2010)	2153
Strefa numeracyjna	(+48) 13
Kod pocztowy	38-305
Tablice rejestracyjne	KGR
SIMC	0355909
Położenie na mapie brak Brak mapy: małopolskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport}
Strona internetowa

{{Polska miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | miejscowość podstawowa = | rodzaj miejscowości = | współrzędne = | alt zdjęcia = Nieznane pola: "flaga wsi", "sekundE", "minutE", "herb wsi", "stopniN", "sekundN", "minutN", "stopniE", "mapa wsi", "dopełniacz wsi" oraz "herb artykuł".

Wnętrze starego kościoła

Lipinki – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, siedziba gminy Lipinki.

W Lipinkach istnieje od 1860 jedna z najstarszych w Polsce kopalni ropy naftowej.

W miejscowości znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej.

Położenie geograficzne

Lipinki położone są w zachodniej części Pogórza Jasielskiego na Pogórzu Środkowobeskidzkim.

Integralne części miejscowości to: Dół, Góra, Łysa Góra, Na Stawie, Pod Lasem, Sochacz, Za Górą, Zalesie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

Wieś Lipinki założył w 1363 król Kazimierz III Wielki. Prawdopodobnie wraz z lokacją miejscowości założono również parafię.

II wojna Światowa

• W kwietniu 1942 gestapo w asyście granatowej policji aresztowało kilkunastu działaczy KPP w Lipinkach i okolicy. Wszyscy zginęli w więzieniach i obozach koncentracyjnych.

• W maju 1944 oddział GL pod dowództwem Wojciecha Kwilosza ps. „Tomek” dokonał rozbicia urzędu gminnego w Lipinkach oraz przeprowadził kilka sabotaży w kopalnictwie naftowym.

• Na pograniczu Lipinek i Rozdziela 17 sierpnia 1944 w czasie akcji partyzanckiej na dom członków ukraińskiej policji, partyzant kpr. Jan Sajchta z Krygu został ciężko ranny. Zaalarmowany strzałami oddział niemiecki przybył natychmiast na miejsce akcji i tu na podwórzu domu dobił partyzanta. Ludność z pobliskich domów zmuszona była schronić się w lesie.

W miejscowości ma swoją siedzibą parafia Wniebowzięcia NMP, należąca do dekanatu Biecz, diecezji rzeszowskiej. W miejscowym kościele wybudowanym w roku 2005 znajduje się, przeniesiona ze starszej świątyni (z roku 1780), łaskami słynąca figura Matki Bożej Lipinskiej, która jest czczona od 5 wieków. Epitafia rodziny Kuropatnickich, Jordanów, i Łętowskich, znajdują się w miejscowym kościele.

Kopalnictwo naftowe

Przemysł naftowy w Lipinkach ma bardzo długie tradycje. Poszukiwania ropy rozpoczęto w 1860 w zachodniej części wsi i wtedy staraniem Jadwigi Straszewskiej i Ksawerego Stawiarskiego zorganizowano pierwszą kopalnię. Następnie w niedługim czasie Stawiarski wybudował rafinerię, która pod kierownictwem dr chemii Stefana Bartoszewicza jako pierwsza w Polsce rozpoczęła produkcję parafiny. Pod koniec XIX wieku w Lipinkach były dwie kopalnie ropy posiadające prawie 200 szybów i rafinerię o zdolności produkcyjnej około 6 tys. ton. Rafineria i część kopalni została zniszczona w czasie I wojny światowej przez wojska austriackie. Rafineria nie została później odbudowana, natomiast kopalnia działa do chwili obecnej.

W 2016 spółka Orlen Upstream w ramach przedsięwzięcia projektowego poszukiwawczo-wydobywczego węglowodorów o nazwie "Karpaty" zrealizowała odwiert o nazwie Lipinki-OU1, położony we wschodniej części Lipinek przy granicy z miejscowością Pagorzyna.

• 
  Pole naftowe Kopalni Lipinki
• 
  Na polu naftowym
• 
  2016, wiertnia Lipinki-OU1

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego

• kościół Wniebowzięcia NMP;
• kaplica grobowa rodziny Straszewskich, na cmentarzu rzym-kat. „starym” z 1882;,
• zespół dworski:
  • dwór z lat 1909–1910;
  • park z 1 poł. XIX wieku.

Ludzie związani z Lipinkami

• Piotr Ciekliński – (ur. 1558 w Cieklinie – zm. 1604) poeta, tłumacz, pierwszy polski komediopisarz, studiował we Włoszech, dyplomata i dworzanin Jana Zamojskiego, właściciel części Lipinek i Rozdziela;
• hrabia Ewaryst Andrzej Kuropatnicki (ur. 26 października 1734 – zm. 1788), kasztelan buski, bełski, - amator geograf i heraldyk, zapalony bibliofil, (zakupił bibliotekę od Jezuitów w Krośnie), autor; „Wiersza nad śmiercią Kajetana Sapiehy poległego 23 maja 1771 roku pod Lanckoroną”. Urodził się we wsi Obrowiec k. Hrubieszowa, jako syn Józefa - kasztelana bieckiego i Teresy Zuzanny z Kurdwanowskich.
• Jan Patrzyk – patron miejscowego gimnazjum.
• Jolanta Kajtoch – polska lekkoatletka, sprinterka. Reprezentantka Polski na Letnie Igrzyska Olimpijskie 2008 w Pekinie.

Zobacz też

• Lipinki Szlacheckie
• Lipinki Łużyckie

Linki zewnętrzne

• Lipinki 3, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 261 .

http://www.sanktuarium.lipinki.org/