Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

Państwo	Polska
Rodzaj	izba niższa
Rok założenia	1493
Kierownictwo
Marszałek Sejmu	Szymon Hołownia (PL2050)
Wicemarszałkowie Sejmu	Dorota Niedziela (KO, PO) Monika Wielichowska (KO, PO) Piotr Zgorzelski (PSL) Włodzimierz Czarzasty (Lewica, Nowa Lewica) Krzysztof Bosak (Konfederacja, RN)
Struktura
Liczba członków	460
Stowarzyszenia polityczne	Koalicja rządowa (241)     Koalicja Obywatelska (157)     Platforma Obywatelska (127)     Nowoczesna (6)     Inicjatywa Polska (3)     Zieloni (3)     Agrounia (1)     posłowie bezpartyjni (17)     Polska 2050 - Trzecia Droga (33)     Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga (32)     Polskie Stronnictwo Ludowe (28)     Centrum dla Polski (3)     posłowie bezpartyjni (1)     Lewica (19)     Nowa Lewica (19) Wsparcie (7)     Lewica (7)     Lewica Razem (7) Opozycja (210)     Prawo i Sprawiedliwość (189)     Prawo i Sprawiedliwość (163)     Suwerenna Polska (18)     OdNowa RP (5)     posłowie bezpartyjni (2)     Konfederacja (18)     Nowa Nadzieja (7)     Ruch Narodowy (5)     Konfederacja Korony Polskiej (3)     posłowie bezpartyjni (3)     Kukiz’15 (3)     Kukiz’15 (2)     Federacja dla Rzeczypospolitej (1)     Wakaty (2)
Ordynacja	proporcjonalna
Ostatnie wybory	15 października 2023
Siedziba
ul. Wiejska 4/6/8, Warszawa
Strona internetowa

Polska Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Polski System prawny Konstytucja Ustrój polityczny Władza ustawodawcza Sejm RP Posłowie X kadencji Marszałek Sejmu: Szymon Hołownia Senat RP Senatorowie XI kadencji Marszałek Senatu: Małgorzata Kidawa-Błońska Władza wykonawcza Prezydent: Andrzej Duda Prezes Rady Ministrów: Donald Tusk Rada Ministrów: Trzeci rząd Donalda Tuska Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Sąd Najwyższy Pierwszy Prezes: Małgorzata Manowska Naczelny Sąd Administracyjny prezes: Jacek Chlebny Trybunał Konstytucyjny prezes: Julia Przyłębska Trybunał Stanu Małgorzata Manowska Krajowa Rada Sądownictwa przewodnicząca: Dagmara Pawełczyk-Woicka Kontrola państwowa Najwyższa Izba Kontroli Marian Banaś Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek Rzecznik Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Maciej Świrski Finanse Narodowy Bank Polski Adam Glapiński Rada Polityki Pieniężnej Samorząd terytorialny Samorząd gminny Samorząd powiatowy Samorząd województwa Podział administracyjny Polski Partie polityczne Kluby parlamentarne tworzą lub współtworzą: Prawo i Sprawiedliwość Suwerenna Polska Koalicja Obywatelska Platforma Obywatelska Nowoczesna Inicjatywa Polska Zieloni RS Agrounia Tak Lewica Nowa Lewica Lewica Razem Polska Partia Socjalistyczna Unia Pracy Polska 2050 Polskie Stronnictwo Ludowe Centrum dla Polski Unia Europejskich Demokratów Konfederacja Wolność i Niepodległość Nowa Nadzieja Ruch Narodowy Konfederacja Korony Polskiej Koło poselskie tworzy: Kukiz’15 Komitety ogólnopolskie, które nie przekroczyły progu w wyborach do Sejmu w 2023 roku: Bezpartyjni Samorządowcy Polska Jest Jedna Wybory Wybory parlamentarne: 2023 Wybory prezydenckie: 2020 Wybory do PE: 2024 Wybory samorządowe: 2024 Referenda: 2023 Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych minister: Radosław Sikorski Ambasadorowie Polski Placówki dyplomatyczne Komitet ds. Europejskich Parlamentarne Komisje Spraw Zagranicznych Sejmowa Senacka Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

Sala Posiedzeń w Sejmie

Pierwszy sejm w Łęczycy w 1180, wg Jana Matejki

Uchwalenie Konstytucji 3 maja, obraz Kazimierza Wojniakowskiego z 1806 roku

Sejm walny za panowania Zygmunta III Wazy 1622

Sejm koronacyjny za panowania Augusta II Mocnego 1698

Diariusz Sejmu Czteroletniego 1788-1792

Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja I w 1831

Nowy gmach Sejmu 1930

Obrady Sejmu, 1931

Nowo wybrani posłowie VIII kadencji w Sali Posiedzeń (2015)

Posiedzenie sejmowej Komisji Gospodarki i Rozwoju (2015)

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Sejm RP), Sejm – jedna z dwóch izb parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej tradycyjnie określana jako: „izba niższa”. Izba Poselska wyłoniła się z Sejmu walnego w 1493; od uchwalenia ustawy nihil novi (1505) Sejm jest najwyższym organem władzy ustawodawczej w Polsce.

W III Rzeczypospolitej Sejm stanowi pierwszą izbę polskiego parlamentu. Składa się on z 460 posłów, wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym (wybory pięcioprzymiotnikowe). Kadencja Sejmu, zgodnie z Konstytucją, trwa 4 lata; biegnie od dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. Zakończenie kadencji może także nastąpić w wyniku jej skrócenia przez Prezydenta RP: obligatoryjnie (obowiązkowo), jeżeli procedura zasadnicza powoływania Rady Ministrów oraz obie procedury rezerwowe zakończą się fiaskiem, lub fakultatywnie (nieobowiązkowo), jeżeli Prezydent, w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi przez Radę Ministrów, nie otrzyma jej do podpisu (na wydanie postanowienia w tej sprawie przysługuje głowie państwa czas 14 dni).

Bierne prawo wyborcze w wyborach do Sejmu RP uzyskuje się w wieku 21 lat.

Sejm obraduje ciągle, pod przewodnictwem marszałka. Jego obrady są jawne. Posiedzenia Sejmu odbywają się zazwyczaj co drugi lub co trzeci tydzień (tzw. tydzień sejmowy). Dłuższe przerwy zdarzają się w okresie wakacyjnym oraz świąteczno-noworocznym, a także pomiędzy ostatnim posiedzeniem Sejmu poprzedniej kadencji i pierwszym posiedzeniem nowej kadencji.

Urzędem wspierającym Sejm i jego organy w zakresie prawnym, organizacyjnym, finansowym i technicznym jest Kancelaria Sejmu.

Kompleks budynków Sejmu i Senatu jest usytuowany na skarpie wiślanej w rejonie ulic Wiejskiej, Górnośląskiej i Piotra Maszyńskiego w Warszawie.

Historia Sejmu Polskiego (do 1989)

Sejm w Królestwie Polskim

Słowo sejm jest polskim słowem wywodzącym się od czasownika sjąć się (rdzeń: jąć) – "zebrać się", znane jest we wszystkich językach słowiańskich. W języku staropolskim od XV w. w formie sjem i sejm, sjemu zjazd, zgromadzenie. Najwcześniejszy znany opis zawarty został w XII wieku w Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum, a dotyczył czasów legendarnych. Bartosz Paprocki za Wapowskim, Maciejem Miechowitą i Marcinem Kromerem w 1548 pisał o sejmie z roku 700, na którym od wszystkich obrano Gracusa tego, co pamiętny kopiec ma w Krakowie.

Historycznie udokumentowany sejm wyznaczył Władysław I Łokietek na 26 maja 1331 w Chęcinach. Ten ogólnopolski sejm rokował do 14 czerwca tycząc wojny znanej z bitwy pod Płowcami. Wydarzenie to odnotowane jest przez wielu historyków, począwszy od Jana Długosza. W roku 1493 król Jan I Olbracht zwołał sejm walny, czyli zjazd ogólnokrajowy, na którym wyłoniła się izba poselska – osobna izba sejmowa, będąca reprezentacją szlachty wybraną na sejmikach ziemskich. W okresie I Rzeczypospolitej Sejm był przedstawicielem wyłącznie stanu szlacheckiego. Ta formuła była jednym z najważniejszych przywilejów szlacheckich.

W 1505 roku podczas Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję Nihil novi (łac. „nic nowego”), w której poważnie ograniczono kompetencje prawodawcze monarchy I Rzeczypospolitej na rzecz szlachty. Zakazywała ona królowi wydawania ustaw bez uzyskania zgody szlachty, reprezentowanej przez Senat i izbę poselską; król mógł wydawać samodzielne edykty tylko w sprawach miast królewskich, Żydów, lenn, chłopów w królewszczyznach i w sprawach górniczych. Trzy stany reprezentowane w Sejmie to: posłowie, senatorowie i król. Ustawy wówczas nazywano konstytucjami.

W kompetencjach Sejmu było: uchwalanie konstytucji (ustaw) w sprawach wydatków i dochodów państwa, wielkości podatków, liczebności wojska oraz podejmowanie decyzji o wojnie, przymierzach politycznych i sojuszach wojskowych. Sejm był zwoływany przez króla, a w okresie bezkrólewia przez prymasa-interrexa. Wszystkie uchwalone ustawy zawiera historyczny spis prawa, konstytucji i przywilejów Królestwa Polskiego – Volumina Legum. Wydany został drukiem w latach 1732–1793 i zawiera przywileje królewskie i konstytucje sejmowe z lat 1347–1793.

Sejmy były:

• zwyczajne, które zbierały się co 2 lata na okres 6 tygodni;
• nadzwyczajne, które mogły być zwołane w dowolnym terminie na okres 2 tygodni.

Do czasu zawarcia unii lubelskiej w 1569 i utworzenia wspólnego polsko-litewskiego sejmu, jego sesje odbywały się w Piotrkowie, Krakowie, Toruniu, Bydgoszczy, Radomiu, Sandomierzu (sejmik generalny przy osobie króla), Lublinie, Parczewie i w Warszawie. Później w Warszawie, a co trzecia sesja w Grodnie, choć zdarzały się wyjątki.

W XVII wieku Rzeczpospolita przeżywała kryzys. Jednym z jego objawów, choć nie główną przyczyną, było częste zrywanie sejmu za pomocą liberum veto.

Próby zażegnania kryzysu podjął się Sejm Czteroletni z 1791 roku, który uchwalił Konstytucję 3 maja. Próba nie powiodła się i zakończyła się ostatecznym upadkiem Rzeczypospolitej.

Sejm w okresie zaborów

W XIX wieku pewną rolę odegrały Sejmy Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, Sejm Wielkiego Księstwa Poznańskiego oraz Sejm Krajowy w Galicji.

W 1918 przedstawiciele Polaków żyjących w Niemczech zebrali się na Polskim Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu.

Sejm II RP

W okresie międzywojennym po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zwołano jednoizbowy Sejm Ustawodawczy, którego zadaniem było uchwalenie tzw. Małej Konstytucji, która wprowadziła ustrój republikański i system rządów parlamentarnych.

Konstytucja marcowa z 1921 umocniła rolę Sejmu czyniąc z niego (obok Senatu) centralny organ w państwie (tzw. sejmokracja).

Po zamachu majowym, a w szczególności po wejściu w życie konstytucji kwietniowej rola parlamentu zmalała; zwierzchnia władza należała do Prezydenta.

W czasie II wojny światowej władze RP na uchodźstwie powołały Radę Narodową Rzeczypospolitej Polskiej, która jako organ mianowany przez prezydenta RP z konieczności przejęła większość funkcji parlamentu. W czasie okupacji rolę tę w kraju pełniła Rada Jedności Narodowej.

Sejm PRL

Po wojnie w Polsce Ludowej powstał parlament jednoizbowy, o roli fasadowej wobec rządzącej PZPR. Istniały też partie satelickie tej partii - Zjednoczone Stronnictwo Ludowe i Stronnictwo Demokratyczne.

W czerwcu 1989 odbyły się wybory do dwuizbowego Sejmu kontraktowego. Porozumienia Okrągłego Stołu zapewniły automatycznie większość kandydatom PZPR i jej koalicjantom (tylko wybory do Senatu nie miały tych ograniczeń).

Sejm III RP

Wybory w latach 1991 i 1993 przeprowadzono już na podstawie demokratycznych ordynacji. Zgodnie z art. 95 Konstytucji Sejm i Senat są organami państwa w zakresie władzy ustawodawczej.

Organy Sejmu

Konstytucyjne organy Sejmu to:

• Marszałek Sejmu
• komisje sejmowe
  • komisje stałe
  • komisje nadzwyczajne
  • komisje śledcze

Organy wprowadzone przez Regulamin Sejmu:

• Prezydium Sejmu
• Konwent Seniorów.

Kadencja Sejmu

Początek i długość kadencji

Kadencja Sejmu zaczyna się wyborami parlamentarnymi oraz trwa cztery lata od dnia zebrania się nowo wybranego Sejmu do dnia poprzedzającego zebranie się następnego Sejmu. Pierwsze posiedzenie Sejmu zarządza Prezydent.

Wybory zarządza Prezydent i wyznacza ich datę:

• nie później niż na 90 dni przed upływem czterech lat od rozpoczęcia kadencji ustępującego parlamentu (w normalnym trybie),
• nie później niż na 45 dni po dniu ogłoszenia skrócenia kadencji parlamentu przez Sejm lub Prezydenta.

Pierwsze posiedzenie Sejmu zwołuje Prezydent:

• w 30 dni od daty wyborów (w normalnym trybie),
• w 15 dni od daty wyborów (w przypadku skrócenia kadencji parlamentu).

Zakończenie kadencji Sejmu

• w sposób zwyczajny – upływ kadencji (4 lata),
• w sposób nadzwyczajny – przed upływem kadencji:
  • na skutek uchwały Sejmu o skróceniu kadencji parlamentu podjętej przez 2/3 ustawowej liczby posłów,
  • na skutek skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta (obowiązkowo musi przed dokonaniem tej czynności zapoznać się z opinią Marszałków Sejmu i Senatu; nadto Prezydent nie może dokonać skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego):
    • fakultatywnie – w sytuacji, kiedy w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi przez Radę Ministrów nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu (Prezydent ma 14 dni na zdecydowanie o skróceniu kadencji parlamentu),
    • obligatoryjnie – jeśli procedura zasadnicza i obie procedury powoływania Rady Ministrów zakończą się fiaskiem.

Funkcje i uprawnienia Sejmu

Funkcja ustawodawcza

To podstawowa funkcja Sejmu, która odbywa się przez uchwalanie ustaw (w tym budżetu państwa) i uchwał, a przez to określanie podstawowych kierunków działalności państwa. Ponadto w drodze ustawy Sejm upoważnia Prezydenta do ratyfikowania i wypowiadania niektórych umów międzynarodowych. W ramach tej funkcji wyróżnić można jeszcze funkcję ustrojodawczą, tj. stanowienie norm konstytucyjnych, najważniejszych i podstawowych dla danego systemu prawa i ustroju państwa.

Funkcja kreacyjna

Polega na bezpośrednim powoływaniu i odwoływaniu organów konstytucyjnych państwa oraz osób, które wchodzą w skład tych organów.

Podstawowym elementem sprawowania funkcji kreacyjnej jest udzielanie wotum zaufania Radzie Ministrów, a w szczególnym wypadku – prawo do samodzielnego powołania rządu (w przypadku uchwalenia wotum nieufności).

Sejm wybiera i powołuje na stanowiska:

• zastępcy przewodniczącego i członków Trybunału Stanu
• sędziów Trybunału Konstytucyjnego
• 4 członków Krajowej Rady Sądownictwa
• 2 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
• 3 członków Rady Mediów Narodowych
• 3 członków Rady Polityki Pieniężnej
• Rzecznika Praw Obywatelskich
• Rzecznika Praw Dziecka
• prezesa Najwyższej Izby Kontroli
• prezesa Narodowego Banku Polskiego na wniosek Prezydenta RP
• Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych
• członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.

Oprócz tego istnieją inne stanowiska państwowe, na które powołuje Marszałek Sejmu w porozumieniu z odpowiednimi organami:

• członków Rady Ochrony Pracy.

Funkcja kontrolna

Sejm (wraz z Senatem) sprawuje władzę ustawodawczą, lecz ponadto sprawuje także kontrolę nad działaniem władzy wykonawczej.

Funkcja kontrolna odnosi się do rządu i podporządkowanej mu administracji, a polega na możliwości samodzielnego ustalania przez Sejm stanu faktycznego w sprawach dotyczących tych podmiotów (także stanu podstawowych dziedzin życia społecznego) i porównywania go ze stanem nakazanym przez prawo. Może również dotyczyć kontroli polityki prowadzonej w danej dziedzinie (np. polityki zagranicznej).

Jednym z instrumentów kontroli rządu przez Sejm jest prawo uchwalenia konstruktywnego wotum nieufności wobec rządu lub wotum nieufności wobec konkretnego ministra.

W ramach swych uprawnień Sejm może także żądać informacji w danej sprawie, ponadto obecności (na posiedzeniach Sejmu lub komisji) osób sprawujących kontrolowane urzędy. Efektami tej kontroli są: dokonywanie przez Sejm ocen postępowania, wyrażanie opinii, dezyderatów i przedstawianie sugestii, które nie są prawnie wiążące.

Sejm debatuje corocznie nad wykonaniem przez rząd ustawy budżetowej, opierając się na opinii Najwyższej Izby Kontroli, a efektem dokonanej oceny jest udzielenie bądź nieudzielenie absolutorium dla rządu. Izba rozpatruje też sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, jak również wysłuchuje corocznej informacji Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie stanu przestrzegania wolności, praw człowieka i obywatela.

Szczególnym rodzajem kontroli jest powołanie komisji śledczej do zbadania określonej sprawy. Dla zwiększenia skuteczności kontroli jej działanie zostało uregulowane w specjalnej ustawie, dzięki czemu może ona nakładać na obywateli i organy państwa pewne obowiązki. Komisja ma ułatwiony dostęp do dokumentów, możliwość wzywania osób na świadków, czy też lepiej współpracuje z organami śledczymi, np. prokuratorami.

Spośród indywidualnych, poselskich form kontroli sejmowej wyróżnia się interpelacje oraz zapytania poselskie. Poseł kieruje je do Prezesa Rady Ministrów, ministrów, prezesa NIK lub NBP, którzy w ciągu 21 dni mają obowiązek na nie odpowiedzieć.

Ponadto poseł ma prawo kierować ustnie, na posiedzeniu Sejmu, pytania w sprawach bieżących, na które ich adresaci odpowiadają bezpośrednio na sali sejmowej. Posłowie mają również prawo podjąć interwencję poselską w organie administracji rządowej i samorządu terytorialnego, w zakładzie lub przedsiębiorstwie państwowym, oraz jednostkach gospodarki niepaństwowej, dla załatwienia sprawy swych wyborców lub zapoznania się ze stanem jej rozpatrywania.

Kontrola nad działalnością samorządu terytorialnego odbywa się w sposób pośredni przez kontrolę wykonywania nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego przez Prezesa Rady Ministrów oraz bezpośredni, gdy na wniosek Prezesa Rady Ministrów Sejm ocenia, czy organ stanowiący samorządu terytorialnego „rażąco narusza Konstytucję lub ustawy”.

Informacje o pracach Sejmu

Prawo do uzyskiwania przez obywateli informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu, co zagwarantowane jest w art. 61 Konstytucji.

Zgodnie z Regulaminem Sejmu i zarządzeniem Szefa Kancelarii Sejmu z marca 2006 informacja publiczna dotycząca Sejmu i jego organów oraz Kancelarii Sejmu (m.in. druki sejmowe, biuletyny z posiedzeń komisji sejmowych, opinie Biura Analiz Sejmowych, wyniki głosowań) jest na bieżąco udostępniana w Systemie Informacyjnym Sejmu na stronie internetowej www.sejm.gov.pl. Ogłaszanie przez Kancelarię Sejmu informacji w Systemie Informacyjnym Sejmu jest podstawową formą udzielania przez izbę informacji publicznej.

Od 2011 przebieg obrad Sejmu, wszystkich komisji oraz wszystkich podkomisji sejmowych, których zebrania odbywają się w salach przystosowanych do nagrań audio, można także na bieżąco śledzić na stronie w zakładce Transmisje. Ich zapisy archiwalne znajdują się w zakładce Transmisje archiwalne. Nie są transmitowane posiedzenia obrad komisji, jeżeli postanowi ona o odbyciu posiedzenia zamkniętego, bądź gdy regulamin Sejmu wprost przewiduje obowiązek obrad komisji w takim trybie (dotyczy to Komisji ds. Służb Specjalnych oraz Komisji Etyki Poselskiej).

Od sierpnia 2012 internetowa transmisja z posiedzeń plenarnych Sejmu jest uzupełniana tłumaczeniem na język migowy.

Wszystkie materiały archiwalne (zarówno dokumentacja papierowa, jak i zapisy w formie audio) są udostępniane w czytelni głównej lub pracowni archiwum przez Bibliotekę Sejmową. W zbiorach Biblioteki są przechowywane m.in. nagrania z posiedzeń komisji i podkomisji sejmowych oraz papierowe wersje biuletynów komisji (ich wersje elektroniczne od 1993 są także dostępne na stronie internetowej Sejmu w zakładce Archiwum). Każdy obywatel, na takich samych warunkach, ma dostęp do wszystkich zasobów Biblioteki Sejmowej (z kilkoma ograniczeniami wskazanymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z czerwca 2011).

W sytuacji, gdy informacja publiczna nie została opublikowana w Systemie Informacyjnym Sejmu, jest ona udostępniana osobom zainteresowanym na ich wniosek skierowany do Biura Korespondencji i Informacji Kancelarii Sejmu.

Budynki sejmowe

Obrady Sejmu odbywają się w wybudowanym w latach 1925–1928 i rozbudowanym w latach 1949–1952 kompleksie sejmowym znajdującym się w Warszawie przy ulicy Wiejskiej 4/6/8, w rejonie ulic Górnośląskiej i Piotra Maszyńskiego.

Dzień Sejmu Polskiego

W 2015 Sejm VII kadencji podjął uchwałę o ustanowieniu dnia 1 lipca (zawarcie w 1569 unii lubelskiej) Dniem Sejmu Polskiego.

Zobacz też

• lista posłów wielu kadencji (III RP)
• okręgi wyborcze do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
• Sejm Dzieci i Młodzieży
• Senat Rzeczypospolitej Polskiej
• Parlament Rzeczypospolitej Polskiej

Bibliografia

• Paweł Sarnecki (red.), Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 2005 (wyd. 6)
• Leszek Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2004 (wyd. 8)

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Sejmu RP
• Regulamin Sejmu RP
• Procedura ustawodawcza w Polsce. unikalne-artykuly.bamble.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-29)].
• Przewodnik poselski – materiały Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu (2015)
• Rola Sejmu w stanowieniu i wykonywaniu prawa Unii Europejskiej – opracowanie Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu (2015)