Salep
Salep (tur. sahlep, arabs. سحلب saḥlab, azer. səhləb) - napój, przyrządzany ze sproszkowanych bulw storczyka męskiego, znany w kuchni tureckiej i w kuchni bałkańskiej. Nazwa pochodzi od arabskiego określenia ḥasyu al-tha`lab, oznaczającego lisie jądra - od charakterystycznego kształtu bulw storczyka.
Napoje podobne do salepu były znane w starożytnym Rzymie pod nazwą satyrion i priapiscus. Upowszechnił się początkowo w Turcji i na Bliskim Wschodzie, a następnie także w krajach Europy Zachodniej, zanim upowszechniła się kawa i herbata. Salep podawano w kawiarniach, zwłaszcza w okresie zimowym, z uwagi na jego właściwości rozgrzewające. Napój był popularny w XVII i XVIII w. w Anglii - niejaki dr Percival zalecał, aby dodawać proszku salepowego zamiast cukru do pieczenia słodkiego pieczywa[1]. W Anglii podawano salep (saloop) aromatyzowany kwiatem pomarańczy i wodą różaną. Sprzedawcy salepu byli powszechnym zjawiskiem w chłodne dni zarówno na ulicach Londynu, jak i Stambułu[2]. Aytoun Ellis w swojej Historii kawiarni określa salep mianem kawy dla ubogich, cenionej przez tych, dla których cena filiżanki kawy była zbyt wysoka[3]. Kiedyś za najbardziej aromatyczny uważano salep przygotowywany z dzikich storczyków, z czasem zaczęły dominować storczyki uprawiane. Szczególnie ceniono salep pochodzący z regionu Kahramanmaraş w Turcji, wyróżniający się specyficznym aromatem.
Współcześnie salep najczęściej jest przygotowany z proszku instant, z mlekiem i cynamonem. Proszek do przygotowywania salepu (zwany też mączką salepową) służy do przyrządzania napojów, ale także wykorzystuje się go do przyrządzania lodów i budyniu.
Przepis na salep
Zmieszaj dwie łyżeczki proszku salepowego z niewielką ilością wody. Mieszaj delikatnie, a następnie dodaj pintę wody i umieść płyn na ogniu. Pozwól, aby płyn gotował się przez pięć minut, wymieszaj go, a następnie dodaj do smaku skórki z cytryny. Dobrym dodatkiem do salepu jest wino lub mleko. Dodaj cukru do smaku[4].
Walory zdrowotne
W Dykcyonarzu Roślinnym Krzysztofa Kluka z roku 1808 picie salepu zaleca się na biegunki, suchoty i dla wyniszczonych chorobą organizmów. Był także zalecany dla oziębłych do sprawy małżeńskiej.
Salep w literaturze
W powieści Ismaila Kadare - Pałac snów, urzędnicy osmańscy zatrudnieni w tytułowej instytucji, zajmującej się zbieraniem i analizą snów poddanych w czasie przerw w pracy piją salep, traktując go jako napój rozgrzewający.
Bibliografia
- Charles Knight, Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge, London 1841, s.345.
- ↑ Arnold James Cooley, A Cyclopaedia of Six Thousand Practical Receipts, and Collateral Information in the Arts, Manufactures, and Trades: Including Medicine, Pharmacy, and Domestic Economy. Designed as a Compendious Book of Reference for the Manufacturer, Tradesman, Amateur, and Heads of Families, London 1850, s.138.
- ↑ Alice Arndt, Seasoning Savvy: How to Cook with Herbs, Spices, and Other Flavorings, London 1999, s.201.
- ↑ Aytoun Ellis, A History of the Coffee-houses, Secker & Warburg 1956, s.47-48.
- ↑ Lady Cust, The Invalid's Own Book: A Collection of Recipes from Various Books and Various Countries, London 1853, s.44.
