Jan Marian Malinowski

Marian Malinowski

Data i miejsce urodzenia	1 maja 1876 Kielce
Data i miejsce śmierci	7 marca 1948 Radom
Minister robót publicznych
Okres	od 7 listopada 1918 do 17 listopada 1918
Przynależność polityczna	Polska Partia Socjalistyczna
Następca	Andrzej Kędzior
Senator IV kadencji (II RP)
Okres	od 4 października 1935 do 6 listopada 1938
Odznaczenia

Marian Malinowski, ps. Wojtek (ur. 1 maja 1876 w Kielcach, zm. 7 marca 1948 w Radomiu) – działacz socjalistyczny i niepodległościowy. Członek Organizacji Bojowej PPS. Aresztowany i skazany przez władze carskie. Minister w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego i rządzie Jędrzeja Moraczewskiego. Poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I, II i III kadencji, a także senator IV kadencji w II RP.

Życiorys

Ukończył dwuklasową szkołę miejską w Radomiu, czteroklasową niedzielną szkołę rzemieślniczą w Warszawie. Od 1896 członek PPS. Od 1902 przewodniczący Radomskiego Komitetu PPS, a następnie wraz z Ignacym Boernerem, członek Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Radomiu.

Po zbrojnej manifestacji z 24 na 25 grudnia 1904 aresztowany i więziony trzy miesiące. Od maja 1905 kierował Organizacją Bojową PPS w Radomiu. Uczestnik kilku zamachów bombowych.

Ponownie aresztowany 31 grudnia 1905 i przez rok więziony w Radomiu, Sandomierzu i w Warszawie. Zesłany do Pinegi za Archangielskiem, skąd zbiegł po dziesięciu dniach.

Po powrocie opowiedział się za PPS – Frakcją Rewolucyjną. Następnie został „okręgowcem” w Zagłębiu Dąbrowskim. Aresztowany 1 listopada 1907 w Łodzi pod nazwiskiem Bolesław Janowski. 13 lipca 1908 został skazany pod fałszywym nazwiskiem przez sąd wojskowy w Warszawie na 6 lat katorgi, więziony w Warszawie i Smoleńsku, w 1913 przeniesiony na bezterminowe zesłanie do guberni irkuckiej, skąd zbiegł w maju 1914 do Krakowa.

W trakcie wojny żołnierz Legionów Polskich i POW. Od 1918 w Pogotowiu Bojowym PPS (m.in. organizator zamachu na szefa niemieckiej policji politycznej Ericha Schultzego).

W Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego pełnił funkcję ministra robót publicznych, a w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego ministra bez teki.

Był posłem na Sejm od 1919 do 1928 z listy PPS. Jako jeden z 10 posłów na Sejm Ustawodawczy z województwa lubelskiego, był członkiem Wojewódzkiego Komitetu Obrony Narodowej w Lublinie w 1920 roku. W 1928 wystąpił z PPS i przystąpił do PPS dawnej Frakcji Rewolucyjnej. Od 1931 przeszedł do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Od 1930 do 1935 był posłem z ramienia BBWR, a od 1935 senatorem (wybranym z ramienia BBWR).

Od 1929 zasiadał w Centrali Zjednoczenia Klasowych Związków Zawodowych, a od 1931 w prorządowym Związku Związków Zawodowych. pełnił funkcję prezesów Zarządu Głównego Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Drzewnego w Polsce i Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Włókienniczego w Polsce.

We wrześniu 1939 przedostał się do Rumunii, gdzie internowany przebywał całą wojnę m.in. w obozie dla internowanych w Vălenii de Munte. W 1945 powrócił do Radomia i tu ukrywał się pod nazwiskiem Ogodziński. Zmarł w 1948 pod własnym nazwiskiem. Pochowany na cmentarzu rzymsko-katolickim przy parafii pw. św. Wacława w Radomiu (15a/30/19, grób 7496).

Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1933) i Krzyżem Niepodległości z Mieczami (1931).

Bibliografia

• Stanisław Zieliński, Marian Malinowski "Wojtek" i jego wspomnienia, w: Stulecie PPS 1892–1992. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej w dniu 5 listopada 1992, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 1991
• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 460.

Linki zewnętrzne

• Marian „Wojtek” Malinowski, O Wojtku i o tajnej drukarni
• Marian Malinowski – publikacje w bibliotece Polona