Stanisław Bareja
Stanisław Sylwester Bareja (ur. 5 grudnia 1929 w Warszawie, zm. 14 czerwca 1987 w Essen) – polski reżyser, scenarzysta filmowy i aktor.
Życiorys
Młodość i wykształcenie
Urodził się w Warszawie jako pierwsze z trójki dzieci[1] Sylwestra Kazimierza (1902–1983) i Stanisławy z Chmielarzów (1910–2001)[2]. Ojciec, podobnie jak dziadek ze strony ojca, prowadził firmę wędliniarską na warszawskim Mokotowie[3]. Po wojnie, w 1946 roku, rodzina Barejów przeprowadziła się do Jeleniej Góry, gdzie ojciec najpierw założył własny zakład wędliniarski, a później, z powodu zwalczania przez państwo prywatnej przedsiębiorczości, trafił do Państwowych Zakładów Przetwórstwa Mięsnego jako kierownik „kolumny uboju”[4]. Wątki dotyczące mięsa, a szczególnie wędlin, często pojawiają się w filmach Barei[5], przykładowo w Misiu będące rekwizytem parówki przygotowane zostały według przedwojennych przepisów[6].
Po wojnie, w czasie pobytu w Warszawie, Stanisław Bareja ukończył Gimnazjum im. Tadeusza Reytana[7] i w 1946 roku uzyskał w nim tzw. małą maturę[8]. Od 1947 roku mieszkał w Jeleniej Górze[9], gdzie uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego, które ukończył w 1949 roku. W tym czasie prowadził dziennik, w którym zapisywał tytuły przeczytanych książek oraz obejrzanych spektakli i filmów, przy których dopisywał czasami własne oceny[10]. W roku ukończenia liceum podjął studia w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi na Wydziale Reżyserii. Na studiach należał do nieformalnej grupy przyjaciół określanej „Kolektywem”, do której należeli również Jan Łomnicki, Janusz Weychert, Janusz Morgenstern, Lech Lorentowicz i Kazimierz Kutz. W „Kolektywie” dzielili się ze sobą literaturą, w tym niedostępną w oficjalnym obiegu, i wspólnie oglądali filmy, które nie były dostępne w kinach[11]. Studia ukończył w 1954, lecz nie złożył egzaminu końcowego. Zaraz po studiach był asystentem reżysera Jana Rybkowskiego, grywał epizodyczne role w filmach i tworzył także krótkie filmy reklamowe. Na planie filmu Rybkowskiego Godziny nadziei poznał kilku aktorów, którzy później grali w jego filmach – Bronisława Pawlika, Mieczysława Czechowicza, Cezarego Julskiego i Jana Kobuszewskiego[12].
W 1958 przedstawił jako film dyplomowy etiudę pod tytułem Gorejące czapki, jednak film ten nie został przyjęty, wskutek czego Barei nie zaliczono pracy dyplomowej. Film był zrealizowany w Zespole Filmowym „Rytm” pod opieką Rybkowskiego, a jego odrzucenie wynikało z treści, a nie walorów artystycznych. Bareja w etiudzie przedstawił satyrę na relacje między urzędnikiem Ministerstwa Bezpieczeństwa i kierownictwem jednej ze spółdzielni spożywców[13]. Tytuł magistra sztuki uzyskał 24 kwietnia 1974 po przedstawieniu nakręconego w 1960 roku filmu dyplomowego Mąż swojej żony i złożeniu egzaminu magisterskiego z wynikiem dobrym. Promotorem liczącej 17 stron pracy dyplomowej pod tytułem Zagadnienia realizacji filmów z ukrytej kamery, stanowiących część telewizyjnych programów rozrywkowych był Janusz Morgenstern[14].
Twórczość filmowa
Mąż swojej żony był debiutem reżyserskim Barei. Komedia ta miała oficjalną premierę 4 kwietnia 1961[15]. Bareja tworzył przede wszystkim komedie, poza tym kryminały i komedie z elementami kryminału. Poza debiutem jego komediowy styl był do śmierci reżysera krytykowany, jednak jego filmy były jednymi z najpopularniejszych w Polsce. Mąż swojej żony zajął trzecie miejsce pod względem oglądalności w roku 1961[16], Poszukiwany, poszukiwana piąte miejsce w roku 1973[17], podobnie Miś zajął piąte miejsce w 1981 roku[18]. Żona dla Australijczyka w 1965 roku zajmowała 17 miejsce pod względem największych „wpływów dewizowych” spośród polskich filmów wyprodukowanych po wojnie[19], ale jedynym wyróżnionym za życia Barei filmem był Poszukiwany, poszukiwana, który zdobył nagrodę na festiwalu Queens Council of the Arts odbywającym się w Nowym Jorku[20]. Był również twórcą i współtwórcą kilku seriali telewizyjnych. Zaczynał od tworzenia scenariuszy do pierwszego polskiego serialu Barbara i Jan[21], po którym w latach 1965–1966 reżyserował serial kryminalny Kapitan Sowa na tropie[22]. Wzorem Alfreda Hitchcocka[23], pojawiał się w swoich filmach, grając epizodyczne role.
Jego żona, Hanna Kotkowska-Bareja, absolwentka historii sztuki, opowiedziała mu historię ze swojego miejsca pracy, co przyczyniło się do powstania filmu Poszukiwany, poszukiwana[24]. Była to jego pierwsza komedia, w której zerwał zarówno z przedwojenną stylistyką, jak i pierwsza, dla której scenariusz tworzył sam lub pod wpływem zaprzyjaźnionych artystów dostrzegających absurdy rzeczywistości PRL. Wpływ na Bareję od początku lat 70. mieli Jacek Fedorowicz, Jerzy Dobrowolski i Stanisław Tym[25]. Z Fedorowiczem scenariusze do filmów i programów telewizyjnych tworzył już w latach 60., ale 10 z nich nie doczekało się realizacji[26].
Działalność opozycyjna
Od lat 70. angażował się w działalność środowiska konspiracyjnej opozycji. W 1977 roku do działań poza krytyką ustroju w filmach przyczynił się Stanisław Tym, który w Paryżu w wydawnictwie „Kultura” otrzymał ponad 100 książek. Razem, wracając z planu filmowego Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz, przemycili je do Polski w zasobniku na transport materiałów filmowych[27]. W tym samym roku Bareja związał się z KOR-em[28]. Należał też do NSZZ „Solidarność”[29]. Po wypadku samochodowym w lipcu 1980 zmienił plany i zamiast do Grecji pojechał na Węgry. Przed powrotem odwiedził Wiedeń, gdzie przez 4 dni uczył się obsługiwania powielacza przeznaczonego dla Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA, który wwiózł do Polski na dachu fiata 126p[30]. Przez dziesięć lat w piwnicy jego domu Tomasz Michalak wykonywał matryce dla NOWEJ, a także do trzech pierwszych numerów „Tygodnika Mazowsze”[31][32]. W jego mieszkaniu w 1982 roku kilkakrotnie odbywały się spotkania Regionalnego Komitetu Wykonawczego NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze. Pomagał będącemu na tych spotkaniach, najdłużej ukrywającemu się opozycjoniście PRL Zbigniewowi Bujakowi[33] oraz Zbigniewowi Romaszewskiemu, obu sugerując zmianę wyglądu[34].
Śmierć
Od początku czerwca 1987 przebywał na stypendium przy Muzeum Folkwang w Essen. 11 czerwca rano wystąpił u niego udar mózgu spowodowany wylewem krwi[35], który był przyczyną zgonu[36]. 14 czerwca zmarł w miejskim szpitalu St. Josef Krankenhaus Essen-Werden. Urna z jego prochami została złożona na cmentarzu Czerniakowskim w Warszawie[37].
Filmografia
W czasie studiów nakręcił etiudy Drugie sumienie (1953), Gorejące czapki oraz współpracował z Januszem Weychertem przy realizacji etiudy Worek węgla[38]. Według Weycherta w czasie studiów stworzył też kilkanaście niezrealizowanych scenariuszy[39]. Tworzył także scenariusze do filmów dokumentalnych dla Muzeum Folkwang w Essen[40].
Reżyser
- Trochę słońca (film dokumentalny, 1958)
- Mąż swojej żony (1960)
- Dotknięcie nocy (1961)
- Żona dla Australijczyka (1963)
- Kapitan Sowa na tropie (1965)
- Małżeństwo z rozsądku (1966)
- Przygoda z piosenką (1968)
- Poszukiwany, poszukiwana (1972)
- Nie ma róży bez ognia (1974)
- Niespotykanie spokojny człowiek (1975)
- Brunet wieczorową porą (1976)
- Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz (1978)
- Miś (1980)
- Alternatywy 4 (1983)
- Zmiennicy (1986)
Źródło[41].
Scenarzysta
- Mąż swojej żony (1960, razem z Jerzym Jurandotem)
- Barbara i Jan (1964, razem z Jerzym Ziarnikiem – odc. 2 „Główna wygrana”, 4 „Oszustka”, 6 „Kłopotliwa nagroda”[21])
- Przygoda z piosenką (1968, razem z Jerzym Jurandotem)
- Poszukiwany, poszukiwana (1972, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Nie ma róży bez ognia (1974, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Brunet wieczorową porą (1976, razem ze Stanisławem Tymem podpisanym pod pseudonimem Andrzej Kill[42])
- Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz (1978, razem ze Stanisławem Tymem)
- Miś (1980, razem ze Stanisławem Tymem)
- Alternatywy 4 (1983, razem z Januszem Płońskim i Maciejem Rybińskim)
- Zmiennicy (1986, razem z Jackiem Janczarskim)
Źródło[41].
Scenariusze niezrealizowane
- Czy to jest miłość (1963, razem z Zofią Bystrzycką)
- Dama do bicia (ok. 1965, razem z Jerzym Skolimowskim)
- XYZ (1966, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Nasz człowiek w Warszawie (1967, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Żaba w śmietanie (1969-1970, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Napad (1971, razem z Ryszardem Berem)
- Tu Telewizja Warszawa w programie 5 (1972, razem z Jackiem Fedorowiczem, scenariusz programu rozrywkowego)
- Idziemy w Polskę...! (1973, razem z Jackiem Fedorowiczem, scenariusz programu typu ukryta kamera)
- p.o. kapitana (1973, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Zagubiona przesyłka (ok. 1974, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Tor przeszkód – opowieść z życia wyższych sfer (ok. 1974, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Obywatel Monte Christo (1975, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Trójka do bicia (1977, razem z Jackiem Fedorowiczem)
- Joker (1978, razem ze Stanisławem Tymem)
- Złoto z nieba (1981)
- Kilometr za horyzontem (1987)
Role aktorskie
- Trzy starty (1955) jako kolarz w Noweli kolarskiej
- Nikodem Dyzma (1956) jako kamerdyner Kunickiego
- Szkice węglem (1956) jako Jasiek, lokaj u dziedziców Skorabiewskich
- Zimowy zmierzch (1956) jako pomocnik maszynisty Malinowskiego
- Eroica: Symfonia bohaterska w dwóch częściach (1957) jako powstaniec w odc. 1 „Scherzo alla Polacca”
- Kapelusz pana Anatola (1957) jako konduktor w autobusie
- Miasteczko (1958) jako pan młody, mąż Magdy Sobczakówny
- Orzeł (1958) jako kucharz Wiśniewski
- Inspekcja pana Anatola (1959) jako fotograf w Paryżewie
- Gangsterzy i filantropi (1962) jako gość w restauracji jedzący golonkę w odc. 2 „Alkoholomierz”
- Kapitan Sowa na tropie (1965) jako mężczyzna przy skrzynce pocztowej
- Małżeństwo z rozsądku (1966) jako mężczyzna kupujący marynarkę
- Przygoda z piosenką (1968) jako przechodzień w Paryżu
- Poszukiwany, poszukiwana (1972) jako mężczyzna goniący samochód Rochowicza
- Brunet wieczorową porą (1976) jako pijaczek
- Lalka (1977) jako Jaś Mincel, syn Jana
- Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz (1978) trzy role: jako żona Newtona, mężczyzna spieszący się na Dworzec Centralny oraz majster brygady wieszającej transparent "Uśmiech naszego dziecka premią za trud wychowawcy"
- Rodzina Leśniewskich (1978) jako reżyser filmu Dobranocka w odc. 3 „Demostenes”
- Dom (1980) jako reżyser „Zakazanych piosenek” w odc. 4 „A jeszcze wczoraj było wesele”
- Miś (1980) jako pan Jan, właściciel sklepu w Londynie
- Alternatywy 4 (1983) jako dzielnicowy Parys w odc. 5 „20. stopień zasilania” i 6 „Gołębie”
- Zmiennicy (1986) jako „Krokodylowy” w odc. 2 „Ostatni kurs”, 3 „Dziewczyna do bicia”, 6 „Prasa szczególnej troski” i 7 „Warszawski łącznik”
Źródło[44].
Współpraca z aktorami
Stanisław Bareja współpracował regularnie z wieloma aktorami, także z postaciami przewijającymi się w epizodycznych scenkach na drugim planie. Oto lista „aktorów Barei” – pojawiających się często w jego produkcjach:
Aktor | Mąż swojej żony | Dotknięcie nocy | Żona dla Australijczyka | Kapitan Sowa na tropie | Małżeństwo z rozsądku | Przygoda z piosenką |
---|---|---|---|---|---|---|
Stanisław Bareja | nie | nie | nie | tak | tak | tak |
Mieczysław Czechowicz | tak | nie | tak | nie | nie | nie |
Elżbieta Czyżewska | tak | nie | tak | tak | tak | nie |
Wiesław Gołas | tak | tak | tak | tak | nie | nie |
Bohdan Łazuka | nie | nie | nie | tak | tak | tak |
Bronisław Pawlik | tak | nie | nie | nie | nie | nie |
Wojciech Pokora | tak | nie | nie | nie | tak | nie | |
Aktor | Poszukiwany, poszukiwana |
Nie ma róży bez ognia |
Brunet wieczorową porą |
Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz |
Miś | Alternatywy 4 | Zmiennicy |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Stanisław Bareja | tak | nie | tak | tak | tak | tak | tak |
Włodzimierz Bednarski | nie | nie | nie | tak | tak | tak | tak |
Stanisława Celińska | nie | tak | nie | nie | nie | tak | tak |
Maria Chwalibóg | tak | tak | tak | nie | nie | nie | nie |
Jerzy Cnota | nie | nie | tak | tak | tak | nie | nie |
Mieczysław Czechowicz | tak | tak | nie | nie | nie | nie | tak |
Zofia Czerwińska | tak | nie | tak | nie | tak | tak | nie |
Andrzej Fedorowicz | nie | nie | tak | tak | tak | tak | nie |
Stanisław Gawlik | nie | nie | tak | tak | nie | tak | tak |
Wiesław Gołas | tak | tak | tak | nie | nie | tak | nie |
Mariusz Gorczyński | nie | nie | nie | tak | nie | tak | tak |
Cezary Julski | nie | tak | nie | nie | tak | tak | tak |
Kazimierz Kaczor | nie | tak | nie | tak | nie | tak | tak |
Jan Kobuszewski | tak | tak | tak | nie | nie | tak | tak |
Krzysztof Kowalewski | nie | tak | tak | tak | tak | nie | tak |
Bohdan Łazuka | tak | tak | tak | nie | nie | nie | nie |
Marian Łącz | nie | nie | tak | tak | tak | tak | nie |
Zofia Merle | nie | nie | nie | tak | tak | tak | tak |
Jerzy Moes | tak | tak | tak | tak | nie | nie | tak |
Bronisław Pawlik | nie | tak | nie | tak | tak | tak | tak |
Tadeusz Pluciński | tak | nie | tak | tak | nie | tak | nie |
Wojciech Pokora | tak | tak | tak | tak | tak | tak | tak |
Ryszard Pracz | nie | nie | nie | tak | tak | tak | tak |
Wojciech Siemion | tak | tak | nie | tak | nie | tak | nie |
Zdzisław Szymborski | nie | nie | tak | tak | tak | nie | tak |
Tadeusz Somogi | nie | tak | nie | tak | tak | tak | tak |
Jerzy Turek | nie | nie | nie | nie | tak | tak | nie |
Stanisław Tym | tak | tak | nie | tak | tak | nie | nie |
Wojciech Zagórski | nie | nie | tak | tak | nie | tak | tak |
Ocena dorobku artystycznego
Od końca lat 60. wykorzystywane było w krytyce twórczości Barei pojęcie „bareizmu” wypowiedziane po raz pierwszy w roku 1968 lub 1969 przez Kazimierza Kutza na zebraniu Stowarzyszenia Filmowców Polskich, które miało być wówczas użyte jako synonim filmu, który odnosi sukces komercyjny, ale przeznaczony jest dla niewybrednej widowni[45]. Kutz już wcześniej krytykował filmy reżysera Mąż swojej żony, które jego zdaniem były tworzone „pod publiczkę”. Podczas gdy filmy Barei przyciągały sporą publiczność do kin, filmy Kutza były krytykowane[46]. Za pomocą tego złośliwego określenia władze i środowisko filmowe atakowały później Bareję, zarzucając jego twórczości niską jakość, „antysocjalistyczną wymowę, kłamstwa, brudną propagandę i nienawiść do klasy robotniczej”[47][48], a termin „bareizm” stał się synonimem kiczu w polskiej kinematografii[45]. Skutkiem tego była niechęć reżyserów do obsadzania w swoich filmach aktorów, którzy wcześniej grali u Barei[49]. W odwecie w scenariuszu (niezrealizowanego filmu) Złoto z nieba z 1981 roku znalazł się dialog, którego fragment brzmi:
– Pan podał inne nazwisko w samolocie, a teraz okazuje się, że w dodatku pisze się pan przez „te”, „zet”?
– Dawniej pisaliśmy się Kloc przez „ce”, ale potem mój brat został reżyserem i zmienił pisownię na Klotz!
Było to nawiązanie do zmiany nazwiska przez Kutza[50]. Postać Kazimierza Klotza pojawia się także w niezrealizowanym scenariuszu „Kilometr za horyzontem”, który był rozbudowaną wersją „Złota z nieba”[51], a w jednym z odcinków Zmienników według scenopisu epizodycznym bohaterem jest Sebastian Kloc[52]. W podobny sposób Bareja potraktował Bohdana Porębę i założone przez niego współzałożyciela Zjednoczenie Patriotyczne „Grunwald” w serialu Zmiennicy oraz w filmie Poszukiwany, poszukiwana[53][54].
Z czasem pojęcie „bareizmy” zaczęło być stosowane jako ogólna nazwa absurdalnych wypowiedzi, haseł, napisów, obwieszczeń i innych tego typu sformułowań budowanych niezręcznie, na bazie nowomowy i języka urzędowego[55]. Pod wpływem ostrej krytyki Bareja zdystansował się od swej twórczości z lat 60.[56]
Styl filmowy
Konrad Klejsa zauważył, że twórczość filmowa Barei jest konsekwentnie utrzymana w konwencji kina gatunkowego. Przykładowo Dotknięcie nocy stylizowane jest na kino noir, natomiast Żona dla Australijczyka oraz Przygoda z piosenką imitują odpowiednio filmy Busby’ego Berkeleya oraz Stanleya Donena. Jednakże Bareja specjalizował się przede wszystkim w komediach, silnie osadzonych w kulturze kabaretu epoki PRL[57]. Często reżyser uciekał się do slapsticku oraz burleski filmowej, a wielki wpływ na jego twórczość (zwłaszcza z lat 60.) wywarł René Clair[58].
O ile filmy fabularne Barei z lat 60. i I połowy lat 70. były staranne i realizowane wedle modelu kina przedwojennego, o tyle w późniejszym okresie spotykały się z zarzutem słabości warsztatowej; błędy montażowe w produkcjach z lat 70. i 80. wynikały z niskiego budżetu, cenzorskich cięć, a także ze świadomego zabiegu reżysera[59]. Bareja ograniczał do minimum powtarzanie ujęć, a poza tym unikał upiększania rzeczywistości, co miało miejsce we wcześniejszych jego produkcjach i było zarzutem stawianym mu zwłaszcza po realizacji Żony dla Australijczyka[60][61].
Wbrew nieprzychylnej interpretacji wczesnych filmów Barei, Klejsa wskazuje, że już pierwsze komedie reżysera dekonstruowały do pewnego stopnia swój propagandowy wydźwięk. Świadczyć może o tym parodystyczna piosenka o meblościance z Małżeństwa z rozsądku, która jednocześnie promuje wytwór rodzimego przemysłu meblowego i go ośmiesza: „Wszak wiadomo, że te rzeczy się rozlecą”[62]. W komediach z późnych lat 70. i 80. podprogowe przesłanie zostaje wszak zastąpione bezpośrednią demaskacją propagandy komunistycznej[63], a reżyser ukazuje różne formy kombinatorstwa w postaci „prywatnej inicjatywy”[64].
Nagrody i odznaczenia
- Poszukiwany, poszukiwana – nagroda na festiwalu Queens Council of the Arts odbywającym się w Nowym Jorku[20].
- 2008 – Nagroda: Specjalna „Złota Kaczka” 100-lecia Polskiego Kina w kategorii: Reżyser Komediowy Stulecia[65][66][67]
- 21 września 2006 został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[68][65].
Upamiętnienie
Począwszy od 2005 roku ulica w Warszawie łącząca ul. Światowida z Odkrytą (okolice pętli Nowodwory) nosi imię Stanisława Barei. O takie upamiętnienie reżysera zabiegali mieszkańcy Nowodworów z pomocą „Życia Warszawy”.
Od 2012 imię Stanisława Barei nosi tzw. mała obwodnica w Kutnie[69].
W Krakowie imię Barei nosi charakterystyczne rondo w kształcie elipsy[70] (niebędące rondem ani w myśl inżynierii drogowej, ani też przepisów prawa o ruchu drogowym).
W Katowicach jego imieniem nazwano skwer przed centrum rozrywki Punkt44 z Cinema City przy ul. Gliwickiej 44 w dzielnicy Załęże[71].
12 listopada 2008 został ogłoszony najlepszym reżyserem komediowym stulecia na gali Złotych Kaczek, przyznawanych przez miesięcznik „Film”[72].
6 października 2011 roku w Łódzkiej Alei Sław odsłonięto gwiazdę poświęconą Barei. W odsłonięciu uczestniczył między innymi jego syn Jan[73].
Przypisy
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 12.
- ↑ Chłopak z Mokotowa. Opoka. [dostęp 2016-06-23].
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 11.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 19.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 74.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 230–231.
- ↑ Maciej Łuczak: Krótki kurs PRL według Barei. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 2016, s. 47. ISBN 978-83-64091-76-6.
- ↑ Gimnazjum im. Tadeusza Reytana. Mała matura 1946. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2021-08-05].
- ↑ Bareja Stanisław. jbc.jelenia-gora.pl. [dostęp 2021-02-11].
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 19–23.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 33–36.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 38–39.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 41–45.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 161.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 58.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 59.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 150.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 244.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 85.
- ↑ a b Replewicz 2009 ↓, s. 152.
- ↑ a b Replewicz 2009 ↓, s. 89.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 93–97.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 93.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 139.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 129–132.
- ↑ a b Replewicz 2009 ↓, s. 428–429.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 337.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 338.
- ↑ Justyna Bryczkowska , Zanim "Alternatywy 4" poleciały w telewizji, serial już od lat krążył w drugim obiegu [online], kultura.gazeta.pl, 30 listopada 2021 [dostęp 2021-12-01] (pol.).
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 239–240.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 339.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 357.
- ↑ Rafał Mierzejewski , Maciej Łuczak , Bareja, lek na komunizm [online], Rzeczpospolita, 14 czerwca 2012 [dostęp 2021-11-08] (pol.).
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 355–356.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 361.
- ↑ Żona Barei dla tvp.info: leżał na tapczanie i pisał scenariusze. tvp.info. [dostęp 2016-12-02].
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 361–362.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 38–41.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 365.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 361–365.
- ↑ a b Replewicz 2009 ↓, s. 405–421.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 171.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 366–402.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 407–424.
- ↑ a b Replewicz 2009 ↓, s. 123.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 122–123.
- ↑ Przemysław Szubartowicz: Lud się śmieje, a król nie. Wywiad ze Stanisławem Tymem. film.onet.pl. [dostęp 2021-05-11].
- ↑ Tomasz Przybyłkiewicz: Miś. Recenzja. film.onet.pl. [dostęp 2021-05-11].
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 124.
- ↑ Maciej Łuczak, „Miś, czyli rzecz o Stanisławie Barei”, ISBN 83-7255-888-4, Warszawa 2001.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 397–398.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 294.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 300.
- ↑ Filmografia Stanisława Barei – lata 1972–1975. film.org.pl. [dostęp 2021-05-11].
- ↑ inPRL: Bareizmy. inprl.pl. [dostęp 2021-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-23)].
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 129.
- ↑ Klejsa 2007 ↓, s. 81.
- ↑ Klejsa 2007 ↓, s. 82.
- ↑ Klejsa 2007 ↓, s. 84–85.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 329.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 85–86.
- ↑ Klejsa 2007 ↓, s. 95.
- ↑ Klejsa 2007 ↓, s. 98–99.
- ↑ Klejsa 2007 ↓, s. 104–105.
- ↑ a b Stanisław Bareja. filmpolski.pl, 19 kwietnia 2018. [dostęp 2018-04-22].
- ↑ Złote Kaczki 2008. filmweb.pl. [dostęp 2018-04-22].
- ↑ bwl, asl: Złota Kaczka dla „Lejdis”. tvp.info, 12 listopada 2008. [dostęp 2018-04-22].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 września 2006 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2006 r. nr 84, poz. 848).
- ↑ Ulica Stanisława Barei w Kutnie uroczyście otwarta. Wstęgę przeciął Stanisław Tym. kutno.naszemiasto.pl. [dostęp 2015-12-27].
- ↑ Rondo Stanisława Barei, 31-416 Kraków. google.com. [dostęp 2021-05-11].
- ↑ Skwer Stanisława Barei. katowice.eu. [dostęp 2021-05-11].
- ↑ Złote Kaczki: triumf polskich komedii. Onet.pl, 12 listopada 2010. [dostęp 2010-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-02)].
- ↑ Oto syn Barei. Słynny chłopiec z „Misia”.. fakt.pl, 8 października 2011. [dostęp 2012-06-24].
Bibliografia
- Maciej Łuczak: Miś, czyli Rzecz o Stanisławie Barei. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001. ISBN 83-7255-888-4.
- Konrad Klejsa: „Stanisław Bareja – nadrealizm socjalistyczny”. W: Autorzy kina polskiego. Grażyna Stachówna (red.), Bogusław Zmudziński (red.). T. 2. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 79–128. ISBN 978-83-233-2408-9.
- Maciej Replewicz: Stanisław Bareja. Król krzywego zwierciadła. Poznań: Zysk i S-ka, 2009. ISBN 978-83-7506-387-5.
- Bareizm, film dok., reż. Agnieszka Arnold (1997)
- Adam Majiczek, Łukasz Jakubiec, Stanisław Bareja
- Halina Olczak-Moraczewska (oprac.), Sylwetki: Stanisław Bareja
Linki zewnętrzne
- Stanisław Bareja w bazie IMDb (ang.)
- Stanisław Bareja w bazie filmpolski.pl
- Strona poświęcona twórczości Stanisława Barei
- Stanisław Bareja na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Plakaty do filmów Stanisława Barei w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”
- Stanisław Bareja w bazie Akademii Polskiego Filmu
- Stanisław Bareja. Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej. [dostęp 2019-03-04].
- Stanisław Bareja o sobie. fototeka.fn.org.pl [dostęp 2019-12-02]
- Absolwenci i uczniowie szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie
- Absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi
- Aktorzy związani z Jelenią Górą
- Członkowie i współpracownicy KOR
- Członkowie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1980–1989)
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu Czerniakowskim w Warszawie
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy reżyserzy filmowi
- Polscy scenarzyści filmowi
- Polscy scenarzyści XX wieku
- Urodzeni w 1929
- Zmarli w 1987