System alarmowy
System alarmowy – zespół urządzeń służących najczęściej zabezpieczeniu danego obiektu przed włamaniem (system alarmu włamania, system sygnalizacji włamania i napadu[1]) lub pożarem (system sygnalizacji pożaru).
W systemach alarmu włamania najczęściej wykorzystuje się pasywne czujniki podczerwieni reagujące na ruch (PIR) i czujniki magnetyczne (kontaktrony) umieszczane na oknach, drzwiach, bramach garażowych (wzbudzenie czujnika powoduje alarm). System przeważnie uzbrajany/rozbrajany jest przez wpisanie na klawiaturze specjalnego kodu ustalonego przez użytkownika.
Systemy alarmowe nie są skomplikowane w obsłudze, a zwiększają bezpieczeństwo obiektu (firma, magazyn, dom, garaż itp.). Nowoczesne systemy alarmowe umożliwiają zdalną kontrolę nad monitorowanym obiektem z poziomu aplikacji w telefonie lub tablecie[2].
Często dodatkowym elementem do systemu alarmu włamania jest system antynapadowy, zrealizowany w formie pilota lub ukrytego przycisku alarmowego. Klawiatury kodowe posiadają funkcję wybierania kodu „pod przymusem”, która powoduje uruchomienie systemu alarmu napadu – cichy alarm, wezwanie ochrony.
Istotną grupę wśród systemów alarmowych stanowią systemy alarmów pożarowych. Najczęściej oparte są one o optyczne czujki dymu, czujki ognia oraz przyciski ręcznego powiadamiania- zgodnie z normą EN-54 nazywane Ręcznymi Ostrzegaczami Pożarowymi (w skrócie ROP). W dużych obiektach często posiadają połączenie ze strażą pożarną oraz współdziałają z innymi systemami ochrony p.poż. – automatycznymi systemami gaśniczymi (zraszacze wodne, systemy gaszenia gazem), systemy nawiewowe i oddymiania, awaryjne oświetlenie, dźwiękowy system ostrzegania (DSO) itp.
Główne elementy składowe systemu alarmu włamania
[edytuj | edytuj kod]W skład systemów alarmowych najczęściej wchodzą:
- centrala alarmowa („serce” całego systemu) wyposażona w układ sterujący całym systemem, zasilacz i akumulator
- klawiatura alarmowa (inaczej zwana manipulatorem kodowym, za pośrednictwem tego urządzenia użytkownik komunikuje się z centralą, błędnie potocznie nazywana szyfratorem)
- różnego typu czujniki i detektory (patrz niżej)
- sygnalizatory (urządzenia akustyczne lub akustyczno-optyczne sygnalizujące zadziałanie systemów alarmowego – alarm, sabotaż itp.)
- dialer telefoniczny (urządzenie przekazujące informacje na temat systemu – alarm, załączenie/wyłączenie czuwania – za pomocą sieci telefonii stacjonarnej)
- moduł GSM (urządzenie przekazujące informacje na temat systemu – alarm, załączenie/wyłączenie czuwania – za pomocą sieci komórkowej GSM)
- radiopowiadomienie (urządzenie przekazujące informacje na temat systemu – alarm, załączenie/wyłączenie czuwania – na odległość do kilkunastu kilometrów, za pomocą fal radiowych)
- radiolinia (nadajnik z pilotami umożliwiającymi załączenie/wyłączenie czuwania, wyzwolenie opóźnienia na wejście do obiektu, wyzwolenia alarmu napadowego)
- blokady (urządzenia uniemożliwiające kradzież, dostęp lub ucieczkę)
Podstawowe czujki i detektory
[edytuj | edytuj kod]Detektory ruchu
[edytuj | edytuj kod]Istnieją trzy główne typy czujników reagujące na występowanie ruchu w „polu widzenia” urządzenia:
- pasywne czujki podczerwieni (PIR)
- Reagują na zmianę promieniowania podczerwonego (emitowanego przez obiekty o temperaturze wyższej od otoczenia), nie są one wrażliwe na obiekty nie emitujące ciepła lub emitujące go zbyt mało (np. wskutek izolacji termicznej).
- czujniki mikrofalowe
- Działają na zasadzie radaru dopplerowskiego, wysyłając falę elektromagnetyczną i odbierając falę odbitą (wskutek odbicia fali od poruszającego się obiektu następuje zmiana jej częstotliwości), są one wrażliwe głównie na ruch w kierunku do i od czujki.
- czujniki ultradźwiękowe
- Działanie zbliżone do mikrofalowych, z tą różnicą, że wykorzystują fale akustyczne (w zakresie niesłyszalnym) i reagują na ruch ośrodka (powietrza); w związku z tym podatne są na fałszywe alarmy wywołane przepływem powietrza. Używane powszechnie w instalacjach alarmowych instalowanych w samochodach.
Ponadto czasem do detekcji ruchu wykorzystywane są kamery telewizji przemysłowej w połączeniu z detektorami ruchu w obrazie.
Detektory działalności i inne detektory wtargnięcia
[edytuj | edytuj kod]Czujniki mające na celu wykrywanie działalności w jakimś pomieszczeniu lub na jakimś obiekcie, ich szczególnym przypadkiem jest opisana wcześniej czujka stłuczenia szyby i opisane tam problemy dotyczące fałszywych alarmów dotyczą także tych czujników. Wyróżnić można dwa typy:
- czujniki inercyjne, zwane także wibracyjnymi
- Reagują na występowanie drgań lub wstrząsów w miejscu lub na powierzchni, gdzie zostały zamontowane.
- czujniki akustyczne
- Reagują na dźwięki.
W specyficznych systemach zabezpieczeń (np. banki) spotkać można także inne rodzaje czujników – np. czujniki reagujące na zmianę ciśnienia w zamkniętym pomieszczeniu związaną z jego otwarciem, czujniki sejsmiczne reagujące na wybuch, czujniki dostępu do zamków montowane na zamkach sejfów, czujniki światłowodowe rozwieszane na ogrodzeniach reagujące reflektometrycznie na próbę pokonania ogrodzenia itp.
Detektory pożaru
[edytuj | edytuj kod]
Ze względu na zasadę działania wyróżnić można 4 główne typy detektorów (inne równoważne nazwy: czujki wykrywacze pożaru, ostrzegacze pożarowe) mających na celu wykrywanie pożaru:
- optyczne czujki dymu
- Dym, który dostaje się do komory, powoduje rozpraszanie światła podczerwonego emitowanego przez diodę LED, co prowadzi do zmiany w oświetleniu detektora i zadziałania czujki.
- jonizacyjne czujki dymu (zwane izotopowymi)
- Niewielka ilość substancji radioaktywnej jonizuje powietrze. Sygnał alarmowy jest w nich uruchamiany, gdy cząsteczki dymu połączą się ze zjonizowanymi przez urządzenie cząsteczkami powietrza.
- półprzewodnikowe detektory dymu
- Reagują na substancje chemiczne wchodzące w skład dymu (działanie podobne do opisanych poniżej detektorów gazów).
- termiczne
- Reagują na podwyższoną temperaturę wytwarzającą się w trakcie spalania. Odporne na dym.
Ze względu na sposób identyfikacji alarmującej czujki istnieje podział na czujki konwencjonalne i adresowalne.
- konwencjonalne
- W tym systemie są łączone równolegle i alarm jest identyfikowany jako alarm z dowolnej czujki należącej do danego obwodu obejmującego np. „I piętro obiektu” bardziej szczegółowa identyfikacja jest możliwa tylko przez osobiste sprawdzenie, która czujka zadziałała (w czujce świeci się lampka informująca o uaktywnieniu czujki).
- adresowalne
- W tym systemie czujki są również wpięte do obwodu obejmującego np. całe piętro, ale w ponieważ każda czujka ma swój indywidualny adres to w centrali pożarowej jest identyfikowana pojedyncza czujka, która sygnalizuje pożar (np. „I piętro, czujka w pokoju socjalnym”). Identyfikacja odbywa się przy wykorzystaniu protokółu transmisji.
Możliwe są dwie polityki stosowania protokółów:
- Producent czujek opracowuje własny protokół i udostępnia go producentom central.
- Zarówno czujki, jak i centralę produkuje jedna firma i zachowuje parametry protokółu w tajemnicy.
Istnieje jeszcze kilka innych kryteriów podziału np. czujki dwustanowe albo wielostanowe; czujki kasowalne samoczynnie lub ręcznie; wielokrotnego użytku lub jednorazowe (te ostatnie to np. ampułki pękającej pod wpływem temperatury, lub złącza zespojonego stopem Wooda, który w wysokiej temperaturze topi się rozwierając elektryczne połączenie w obwodzie alarmowym).
Detektory gazów
[edytuj | edytuj kod]Są to najczęściej czujniki półprzewodnikowe, reagujące na podwyższone stężenia określonego rodzaju gazu, np. metanu (będącego głównym składnikiem gazu ziemnego), LPG, czadu czy gazów usypiających lub zabijających.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Mikulik: Budynek Inteligentny. Elżbieta Niezabitowska (red.). T. II: Podstawowe systemy bezpieczeństwa w budynkach inteligentnych. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2010, s. 45. ISBN 978-83-7335-692-4.
- ↑ Jaki system alarmowy wybrać do domu jednorodzinnego? – Artykuły. nvr.pl. [dostęp 2020-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-22)].
