HMS Hotspur (1936)
 HMS „Hotspur” podczas II wojny św. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia |
Scotts, Greenock |
| Położenie stępki |
27 lutego 1935 |
| Wodowanie |
23 marca 1936 |
 Royal Navy
| |
| Nazwa |
Hotspur |
| Wejście do służby |
29 grudnia 1936 |
| Wycofanie ze służby |
1948 |
 Dominikana
| |
| Nazwa |
Trujillo (1948) |
| Wejście do służby |
listopad 1948 |
| Wycofanie ze służby |
1972 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 1340 ts |
| Długość |
98,5 m |
| Szerokość |
10,1 m |
| Zanurzenie |
3,8 m |
| Napęd | |
| 3 kotły, 2 turbiny Parsonsa, moc 34 000 shp, 2 śruby, | |
| Prędkość |
36 węzłów |
| Zasięg |
5530 Mm przy 15 w. |
| Uzbrojenie | |
| 4 działa 120 mm (4 x I) 8 wkm plot. 12,7 mm (2 x IV) 8 wt 533 mm (2 x IV) bomby głębinowe | |
| Załoga |
145 |
HMS Hotspur, później Trujillo i Duarte – brytyjski niszczyciel z okresu II wojny światowej, należący do typu H, służący po wojnie w marynarce Dominikany. W brytyjskiej służbie nosił numer burtowy H01. Został wodowany i wcielony do służby w Royal Navy w 1936 roku. Podczas wojny odznaczył się w kampanii norweskiej, następnie walczył na Morzu Śródziemnym i Oceanie Indyjskim, a od 1944 roku służył jako niszczyciel eskortowy na Atlantyku. W 1948 roku został sprzedany Dominikanie, w której marynarce służył pod nazwą „Trujillo”, a od 1962 roku „Duarte”, do wycofania w 1972 roku (numer burtowy D-101).
Budowa
[edytuj | edytuj kod]„Hotspur” powstał w ramach programu rozbudowy floty na rok 1934 jako jedna z jednostek typu H, kolejnego w długiej linii rozwojowej brytyjskich okrętów tej klasy, zbiorczo określanych mianem typów A – I[1]. Budowę zamówiono 13 grudnia 1934 roku w szkockiej stoczni Scotts (Scotts′ Shipbuilding and Engineering Company Ltd) w Greenock równocześnie z budowanym tam bliźniaczym niszczycielem „Hostile”[1].
Stępkę pod budowę niszczyciela położono 27 lutego 1935 roku (wraz z niszczycielem „Hostile”), a wodowano go 23 marca 1936 roku[2]. Okręt ukończono 29 grudnia 1936 roku[2]. Był czwartym okrętem Royal Navy noszącym nazwę „Hotspur”[3]. Cena kontraktowa niszczyciela bez uzbrojenia i wyposażenia wojskowego wyniosła 253 047 funtów[1]. Otrzymał numer burtowy (pennant number) H01 (w 1948 roku zmieniony na D101)[4].
Opis konstrukcji
[edytuj | edytuj kod]
Skrócony opis ogólny
[edytuj | edytuj kod]„Hotspur” odpowiadał konstrukcją niszczycielom typu H. Miał charakterystyczną dla niszczycieli z okresu przed II wojną światową konstrukcję kadłuba, z podniesionym pokładem dziobowym z uskokiem na wysokości masztu przedniego, dwoma kominami i pojedynczymi działami artylerii głównej umieszczonymi w superpozycji na dziobie i rufie[5]. Wyróżniał się od pozostałych tym, że w jego konstrukcji na większą skalę użyto spawania[1]. Ponadto, „Hotspur” (wraz z „Hero”) był przystosowany do pełnienia roli okrętu flagowego dywizjonu[6].
Wyporność standardowa wynosiła 1340 ton angielskich (ts), a pełna 1859 ts[6]. Okręt miał długość całkowitą 98,5 m, szerokość maksymalną 10,1 m oraz zanurzenie 3,4–3,8 m[6]. Napęd stanowiły dwie turbiny parowe systemu Parsonsa z przekładniami o łącznej mocy 34 000 shp, pozwalającej na osiąganie prędkości projektowej 36 węzłów[7]. Faktycznie prędkość wahała się od 31,5 do 35,5 węzła w zależności od obciążenia[6]. Parę do turbin dostarczały trzy kotły typu Admiralicji[6]. Spaliny były odprowadzane przez dwa kominy. Zasięg wynosił 5530 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów, a zapas paliwa 470 ton[6].
Etatowa załoga niszczyciela po wejściu do służby wynosiła 145 oficerów i marynarzy[7].
Uzbrojenie
[edytuj | edytuj kod]Główne uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły cztery działa QF 4,7 inch Mark IX kalibru 120 mm, rozmieszczone po dwa na dziobie i rufie, w superpozycji[7]. Do obrony przeciwlotniczej służyły dwa poczwórnie sprzężone wielkokalibrowe karabiny maszynowe Vickers Mk I kalibru 12,7 mm[6]. Uzupełniały je cztery karabiny maszynowe Lewis kalibru 7,7 mm i jeden km Vickers kalibru 7,7 mm[6].
Niszczyciel posiadał dwie poczwórne wyrzutnie torpedowe kal. 533 mm[6]. Dla zwalczania okrętów podwodnych przewidziano dwa miotacze i jedną zrzutnię bomb głębinowych na rufie, z zapasem 20 bomb[6].
Modyfikacje uzbrojenia i wyposażenia
[edytuj | edytuj kod]Latem 1940 roku, podobnie jak na innych brytyjskich niszczycielach, zamieniono na nim drugi poczwórny aparat torpedowy na działo przeciwlotnicze kalibru 76 mm[8]. W 1941 roku dodano dwa przeciwlotnicze działka automatyczne 20 mm Oerlikon na skrzydłach mostka i zamontowano radar typu 286 na maszcie oraz radionamiernik MF/DF[8].
W 1943 roku przebudowano okręt na niszczyciel eskortowy, demontując dwa skrajne działa artylerii głównej (z pozycji A i Y) i montując zamiast działa dziobowego wyrzutnię rakietowych bomb głębinowych Hedgehog, a na rufie cztery miotacze i dwie zrzutnie z zapasem 50–70 bomb głębinowych[8]. W zakresie uzbrojenia przeciwlotniczego zdemontowano mało skuteczną armatę 76 mm, a dwa poczwórne wkm-y na śródokręciu wymieniono na pojedyncze działka 20 mm Oerlikon[8]. Według innych informacji, liczba działek 20 mm sięgnęła sześciu[8]. Radar dozoru ogólnego na maszcie zamieniono na typ 290 i dodano radar dozoru nawodnego typu 271 na nadbudówce dziobowej zamiast dalocelownika, a także radionamiernik HF/DF[8]. W 1944 roku wyrzutnię Hedgehog z powrotem zamieniono na działo 120 mm na pozycji A[8].
Służba
[edytuj | edytuj kod]Przed wybuchem II wojny światowej
[edytuj | edytuj kod]Po wejściu do służby, „Hotspur” został przydzielony do 2. Flotylli Niszczycieli (2nd Destroyer Flotilla) grupującej niszczyciele tego typu i skierowany na Morze Śródziemne[9]. Między sierpniem a wrześniem 1937 roku i lipcem a sierpniem 1938 roku odbywał patrole u wybrzeży ogarniętej wojną domową Hiszpanii, zgodnie z polityką nieinterwencji[9]. Między grudnie 1937 a styczniem 1938 roku był remontowany w Gibraltarze[9]. W sierpniu 1939 roku został skierowany na remont do Sheerness w Wielkiej Brytanii, który został jednak przerwany z uwagi na sytuację międzynarodową i 26 sierpnia „Hotspur” wypłynął ponownie w kierunku Gibraltaru[9].
Początek II wojny światowej
[edytuj | edytuj kod]6 września 1939 roku „Hotspur” przebywał do Gibraltaru, po czym został skierowany do Freetown, gdzie dołączył do okrętów 2. Flotylli patrolujących na południowym Atlantyku w poszukiwaniu niemieckich rajderów i łamaczy blokady[3]. Od 22 października 1939 roku stacjonował w Indiach Zachodnich, eskortując konwoje i patrolując[3]. 18 stycznia 1940 roku powrócił na remont do Sheerness, trwający do marca[9]. Po jego zakończeniu i odbyciu prób morskich niszczyciel został przydzielony do Home Fleet i przebazowany do Scapa Flow, wchodząc ponownie w skład 2. Flotylli[9]. Jego dowódcą był wówczas komandor podporucznik (Lieutenant Commander) Hebert Francis Hope Layman[10].
Narwik
[edytuj | edytuj kod]6 kwietnia 1940 roku 2. Flotylla z HMS „Hotspur” wyszła z bazy jako eskorta sił mających za zadanie postawienie 7 kwietnia min na trasach przewozu rudy żelaza z portów norweskich do III Rzeszy (operacja Wilfred/R4)[3]. Operacja ta zbiegła się z niemiecką inwazją na Norwegię. 9 kwietnia rabo niszczyciel towarzyszył krążownikowi liniowemu „Renown” w pierwszej fazie jego starcia z niemieckimi pancernikami „Scharnhorst” i „Gneisenau”, po czym w dzień 2. Flotylla w składzie pięciu niszczycieli została wysłana na rozpoznanie do fiordu Vest[10]. Już poprzedniego dnia wpłynął tam zespół dziesięciu niemieckich niszczycieli z desantem na pokładach w celu zajęcia Narwiku, leżącego nad znajdującym się w głębi fiordem Ofot[11].
Dowódca 2. Flotylli komandor Bernard Warburton-Lee postanowił zaatakować niemieckie okręty, po czym o świcie 10 kwietnia niszczyciele brytyjskie wpłynęły do fiordu Ofot, na skutek czego doszło do pierwszej bitwy pod Narwikiem[10]. „Hotspur” i „Hostile” zostały wysłane do ubezpieczenia od strony Herjangsfjordu, a pozostałe trzy niszczyciele korzystając z zaskoczenia zaatakowały niemieckie niszczyciele w Narwiku artylerią i torpedami, topiąc od razu dwa z nich[10]. Po dołączeniu, „Hotspur” zatopił torpedami dwa statki w zajętym przez Niemców porcie (norweski „Saphir” i brytyjski „Blythmoor”, na którym zginęło sześciu marynarzy)[12]. Podczas odwrotu brytyjskich niszczycieli zostały jednak zaatakowane przez niezauważone wcześniej niszczyciele niemieckie, odcinające im drogę odwrotu, które zatopiły flagowy „Hardy” i „Hunter”[12]. „Hotspur” został uszkodzony siedmioma pociskami, które m.in. uszkodziły kocioł nr 2, pozbawiły okręt na pewien czas energii elektrycznej i spowodowały nabieranie wody[9]. Pocisk wybuchł też na stanowisku dowodzenia, a łącznie zginęło 14 członków załogi i rannych zostało 13, z tego trzech zmarło[12]. Pozbawiony sterowności „Hotspur” zderzył się i sczepił z „Hunterem”, lecz zdołał się od niego oderwać, i osłaniany przez pozostałe dwa niszczyciele, zdołał się wycofać z fiordu[12]. Po prowizorycznych naprawach w Skelfjordzie na Lofotach, przeszedł 19 kwietnia do Chatham i od 2 maja do 16 lipca był tam remontowany[3].
Morze Śródziemne 1940–1942
[edytuj | edytuj kod]Niszczyciel przydzielono następnie do 13. Flotylli Niszczycieli w składzie Zespołu H (Force H) z Gibraltaru[3]. 24 lipca „Hotspur” wyszedł do Gibraltaru, eskortując lotniskowiec „Argus”, po czym od 30 lipca brał udział w operacji Hurry – dostarczenia samolotów przez „Argusa” lotem na Maltę[3]. Po dostarczeniu samolotów, 2 sierpnia osłaniał lotniskowiec „Ark Royal” wykonujący uderzenie na włoskie miasto Cagliari[3]. Od 30 sierpnia osłaniał na Morzu Śródziemnym przebazowanie pancernika „Valiant”, lotniskowca „Illustrious” i dwóch krążowników do Aleksandrii (operacja Hats), powracając 3 września do Gibraltaru[3].
18 października „Hotspur”, będąc w zespole z niszczycielami „Gallant” i „Griffin”, staranował i zatopił włoski okręt podwodny „Lafole” na północ od Melilli, lecz sam odniósł przy tym znaczne uszkodzenia dziobu[9]. Był remontowany prowizorycznie w Gibraltarze między 20 października a 22 listopada, po czym udał się na Maltę na dalszy remont, eskortując po drodze konwój na Maltę (operacja Collar) i uczestnicząc w bitwie koło przylądka Spartivento 27 listopada[3]. Remont na Malcie trwał od 29 listopada do 20 lutego 1941 roku[9].
Po remoncie „Hotspur” został przydzielony ponownie do 2. Flotylli Niszczycieli, działającej na wschodnim Morzu Śródziemnym w składzie Floty Śródziemnomorskiej z Aleksandrii[3]. 17 marca 1941 roku wziął udział w bitwie pod Matapanem[3]. 24 kwietnia brał udział w ewakuacji żołnierzy brytyjskich z Nauplionu, wraz z krążownikiem „Calcutta” i niszczycielami „Diamond” i „Isis”[3]. 6 maja brał udział w osłonie przebazowania na wschodnie Morze Śródziemne pancernika „Queen Elizabeth” z krążownikami (operacja Tiger), a 7 maja został odłączony dla osłony krążownika „Ajax” w celu bombardowania Bengazi (z niszczycielami „Imperial” i „Havock”)[3]. Od 20 maja uczestniczył w bitwie o Kretę, poszukując na próżno spodziewanych niemieckich konwojów inwazyjnych, po czym 28 maja brał udział w ewakuacji 4000 żołnierzy z Heraklionu, w składzie Zespołu B[3]. 29 maja dobił dwoma torpedami niszczyciel „Imperial” pozbawiony sterowności po ataku lotniczym koło Krety[9][3]. 31 maja brał udział w ewakuacji wojska ze Sfakii, odpierając podczas rejsów ataki lotnictwa[3].
W czerwcu 1941 roku został skierowany do wsparcia zajęcia francuskiej Syrii (operacja Exporter). 9 czerwca uczestniczył w starciu z francuskimi wielkimi niszczycielami „Guepard” i „Valmy”, które uszkodziły wcześniej niszczyciel „Janus” – podejmując walkę wraz z niszczycielem „Isis” przyczynił się do odwrotu Francuzów[13]. Między lipcem a listopadem 1941 roku „Hotspur” był używany do niebezpiecznych rejsów w celu zaopatrywania oblężonego Tobruku[9]. 24 listopada osłaniał brytyjskie siły główne pancerników, które wyszły w celu ataku na włoskie konwoje, po czym następnego dnia uczestniczył w ratowaniu rozbitków ze storpedowanego pancernika „Barham”[3]. 29 listopada był atakowany przez dwa samoloty torpedowe, lecz bezskutecznie[9]. Eskortował tego dnia krążownik „Naiad” bombardujący Dernę[3]. 23 grudnia „Hotspur” i „Hasty”, eskortując konwój AT.5, wykryły i zatopiły niemiecki okręt podwodny U-79, z którego uratowano 44 rozbitków[3]. W styczniu 1942 roku niszczyciel osłaniał konwój na Maltę MF.3[3].
Ocean Indyjski i Morze Śródziemne 1942
[edytuj | edytuj kod]W lutym 1942 roku „Hotspur” został przeniesiony do Floty Wschodniej (Eastern Fleet), wciąż będąc w składzie 2. Flotylli, i 23 lutego przeszedł na Cejlon[3]. Działał na Oceanie Indyjskim osłaniając główne siły floty, w składzie Zespołu A (Force A)[3]. 1 kwietnia 1942 roku wraz z głównymi siłami opuścił Cejlon, przez japońskim rajdem na Ocean Indyjski[3]. W czerwcu jednak powrócił na Morze Śródziemne dla uczestnictwa w dużej operacji konwojowej Vigorous na Maltę, między 12 do 15 czerwca[3]. Operacja nie powiodła się, a w jej toku „Hotspur” walczył z lotnictwem i 15 czerwca dobił torpedą bliźniaczy niszczyciel „Hasty”, uszkodzony przez kutry torpedowe[3]. W lipcu ponownie został skierowany w skład Floty Wschodniej do Adenu. Operował następnie na Oceanie Indyjskim patrolując i osłaniając główne siły[3].
Atlantyk 1944–1945 – służba eskortowa
[edytuj | edytuj kod]W styczniu 1943 roku „Hotspur” został przebazowany na południowy Atlantyk, służąc do celów eskortowych, po czym zdecydowano poddać go konwersji na niszczyciel eskortowy[3]. 27 lutego powrócił do Plymouth w Wielkiej Brytanii, po czym od 1 marca do końca maja był remontowany i modernizowany w Sheerness, otrzymując m.in. miotacz rakietowych bomb głębinowych Hedgehog oraz nowy komplet radarów[3]. W lipcu został włączony do 4. Grupy Eskortowej (4th Escort Group) w Greenock, po czym eskortował konwoje na północnym Atlantyku w ramach Dowództwa Podejść Zachodnich (Western Approaches Command)[14][3]. Między innymi, 27 września 1943 roku walczył w osłonie konwoju ONS.19 przed atakami okrętów podwodnych[3]. W czerwcu 1944 roku został przeniesiony do 14. Grupy Eskortowej bazującej w Plymouth[3]. 6 czerwca patrolował na południowo-zachodnich podejściach do kanału La Manche w celu osłony przed okrętami podwodnymi sił lądujących w Normandii[3]. 18 czerwca brał udział w zatopieniu U-767[3]. Między lipcem a październikiem kontynuował służbę eskortową na Atlantyku w składzie 14. Grupy[3].
31 października 1944 roku „Hotspur” został skierowany do remontu w stoczni Vickers w Barrow, trwającego do 9 marca 1945 roku[3]. Ponownie zamontowano wówczas trzecie działo na dziobie zamiast wyrzutni Hedgehog[3][8]. Po remoncie służył w osłonie konwojów przybrzeżnych na Morzu Irlandzkim, a w maju został przeniesiony do Sił Eskortowych Rosyth i do sierpnia patrolował na Morzu Północnym[3].
Po zakończeniu wojny w Europie, w sierpniu 1945 roku „Hotspur” został przeniesiony do Eskadry Szkolnej (Training Squadron) w Londonderry i służył do szkolenia do czerwca 1946 roku[14]. Następnie do lutego 1947 roku działał w ramach 4 Grupy Eskortowej[14]. W lutym–marcu 1947 roku był remontowany w Portsmouth[14]. Następnie między czerwcem 1947 a lutym 1948 roku wchodził w skład 3 Flotylli Szkolnej w Portlandzie[14]. W tym czasie w listopadzie 1947 roku zdecydowano o złomowaniu okrętu i 20 stycznia 1948 roku wycofano go do rezerwy kategorii C[15]. W czerwcu tego roku wycofano go jednak z rezerwy, po czym okręt pozostał odstawiony w Portsmouth[15].
Służba w Dominikanie
[edytuj | edytuj kod]23 listopada 1948 roku, po wcześniejszych negocjacjach, okręt został sprzedany Dominikanie i wszedł do służby przemianowany na „Trujillo”[15]. Otrzymał numer burtowy D-101[16]. Cena za dwa okręty wraz ze zbliżonym „Fame” wynosiła 190 tys. funtów plus po 40 tys. funtów za każdy za remont, a także 39 tys. funtów za zapasy amunicji i 28 tys. funtów za inne zapasy[17]. Po wygnaniu prezydenta Héctora Trujillo, w 1962 roku okręt przemianowano na „Duarte”[15]. Został wycofany w 1972 roku[18].
Uzbrojenie w służbie dominikańskiej składało się nadal z trzech dział kalibru 120 mm, sześciu działek 20 mm, czterech wyrzutni torped 533 mm i czterech miotaczy bomb głębinowych[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d English 1993 ↓, s. 102.
- ↑ a b English 1993 ↓, s. 103.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al Geoffrey B. Mason: HMS HOTSPUR (H 01) - H-class Destroyer. [w:] Service Histories of Royal Navy Warships in World War 2 [on-line]. naval-history.net, 2004.
- ↑ Steve Bush, Ben Warlow: Pendant Numbers of the Royal Navy: A Complete History of the Allocation of Pendant Numbers to Royal Navy Warships & Auxiliaries. Seaforth Publishing, 2021, s. 182, 287, 1183 (ebook). ISBN 978-1-5267-9381-2. (ang.).
- ↑ Gardiner, Chesneau (red.) 1980 ↓, s. 39 (rysunek).
- ↑ a b c d e f g h i j Morozow (red.) 1997a ↓, s. 18
- ↑ a b c Gardiner, Chesneau (red.) 1980 ↓, s. 39.
- ↑ a b c d e f g h Morozow (red.) 1997b ↓, s. 10, 20
- ↑ a b c d e f g h i j k l English 1993 ↓, s. 110.
- ↑ a b c d Kaczmarek 2009 ↓, s. 20-22.
- ↑ Kaczmarek 2009 ↓, s. 16-18.
- ↑ a b c d Kaczmarek 2009 ↓, s. 23-26.
- ↑ Geoffrey B. Mason: HMS JANUS (F.53) - J-class Destroyer . [w:] Service Histories of Royal Navy Warships in World War 2 [on-line]. naval-history.net, 2005.
- ↑ a b c d e English 1993 ↓, s. 111.
- ↑ a b c d English 1993 ↓, s. 112.
- ↑ a b Jane’s Fighting Ships 1961-62 ↓, s. 58.
- ↑ English 1993 ↓, s. 78.
- ↑ Gardiner, Chumbley (red.) 1995 ↓, s. 82.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Britanskije esmincy w boju. Czast 2 [Британские эсминцы в бою. Часть 2]. M.E. Morozow (red.). Moskwa: 1997, seria: Rietrospektiwa wojny na morie. nr 2(13). ISBN 5-88711-052-X. (ros.).
- Britanskije esmincy w boju. Czast 3 [Британские эсминцы в бою. Часть 2]. M.E. Morozow (red.). Moskwa: 1997, s. 20, seria: Rietrospektiwa wojny na morie. nr 6(17). ISBN 5-88711-054-6. (ros.).
- Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- John English: Amazon to Ivanhoe. British Standard Destroyers of the 1930s. Kendal: World Ship Society, 1993. ISBN 0-905617-64-9.
- Jane’s Fighting Ships 1961-62. Raymond Blackman (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co. Ltd., 1961. (ang.).
- Rafał Kaczmarek. Pierwsza bitwa niszczycieli: Narwik 1940. „Morze, Statki i Okręty”. Nr specjalny 4 (2/2009), 2009. ISSN 1426-529X.
