ගම්පොල සඳහා මුලාශ්‍රය නරඹන්න

{{Infobox settlement
| official_name                   = ගම්පොල
| native_name                     = 
| settlement_type                 = [[Town|නගරය]]
| image_skyline                   = 
| image_caption                   = 
| image_flag                      = 
| image_seal                      = 
| image_map                       = 
| map_caption                     = 
| pushpin_map                     = ශ්‍රී ලංකාව
| coordinates                     = {{coord|7|9|53|N|80|34|36|E|region:LK|display=inline,title}}
| subdivision_type                = [[List of sovereign states|රට]]
| subdivision_name                = [[ශ්‍රී ලංකාව]]
| subdivision_type1               = [[Provinces of Sri Lanka|පළාත]]
| subdivision_name1               = [[මධ්‍යම පළාත, ශ්‍රී ලංකාව]]
| leader_title                    = [[Urban Council]]
| leader_name                     = Gampola Urban Council
| area_total_km2                  = 94.0
| area_total_sq_mi                = 36.3
| area_land_km2                   = 
| area_land_sq_mi                 = 
| area_water_km2                  = 
| area_water_sq_mi                = 
| population_total                = 24,283 (Urban Area)
| population_as_of                = 2012
| population_density_km2          = 975.7
| population_metro                = 91,716 [[Udapalatha Divisional Secretariat|(Udapalatha DS)]]
| timezone                        = [[Time zone#UTC .2B 6.2C F|ශ්‍රී ලංකා සම්මත වේලා කලාපය]]
| utc_offset                      = +5:30
| timezone_DST                    = 
| utc_offset_DST                  = 
| website                         = 
| footnotes                       = 
| name                            = 
| translit_lang1_type             = 
| subdivision_type2               = [[Divisional Secretariats of Central Province, Sri Lanka|Divisional Secretariat]]
| subdivision_name2               = [[Udapalatha Divisional Secretariat|Udapalatha Division]]
| subdivision_type3               = [[District]]
| subdivision_name3               = [[Kandy District]]
| translit_lang1_info             = 
| population_density_sq_mi        = 2.527
| seat_type                       = 
| government_type                 = 
| governing_body                  = 
| leader_title1                   = සභාපති
| leader_name1                    = H.L.M.Furkhan
}}

'''ගම්පොල''' [[ශ්‍රී ලංකාව| ශ්‍රී ලංකාවේ]], මධ්‍යම පළාතේ, මහනුවර දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා ඇති නගරයකි. නගර සභාවක් මගින් පාලනය කරනු ලබයි.

==ගම්පල රාජධානි අතීතය==
{{main|ගම්පොල රාජධානිය}}
දාහතර වන ශතවර්ශයේ මැදභාගයේ වසර හතරකට රට පාලනය කළ සිවුවන බුවනෙකබාහු රජතුමා විසින් ගම්පොල අගනුවර කරගන්නා ලදි. ගම්පොල අවසාන රජු වූයේ, පස්වන බුවනෙකබාහු රජතුමාය. එතුමා විසින් වසර 29ක් රට පාලනය කරන ලදි. මෙම කාලය අතරතුර '''අලගක්කෝනාර''' නැමැති වංශවතෙකු විසින් වෙනම නගරයක් කෝට්ටේ ඉදිකරන ලදි. දකුණූ ආසියාවේ දිගම සැතපෙන බුද්ධ ප්‍රතිමාව ගම්පොල සාලියලාපුර විහාරයේ වැඩ හිඳීයි.ගම්පොළ නගරය පැරණි සමයේ ගග සිරි පුර ලෙසද හදුන්වා ඇත. ගම්පොළ රාජධානිය සමයේ බොහෝ සංදේශ කාව්‍ය ලියවී ඇති අතර සිංහලෙන් ලියවූ මුල්ම සංදේශ වන මයුර සංදේශයට ප්‍රධාන තැනක් හිමි වේ. එසේම ගම්පොළ යනු   ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුග නාමාවලිය ට පවා ඇතුළත් වන නගරයකි. ඇම්බැක්කේ දේවාලය, අම්බලම ආදී කලාත්මක නිර්මාණ ගම්පොළ රාජධානිය සමයේ ඉදි කරඇත. අම්බුලුගල කුමරු කලක් අම්බුලුවාව කන්දේ සිට ගම්පොළ පාලනය කර ඇත.

==සංචාරක ආකර්ශණ==
[[Image:Embekka Bull & Elephant Wood Carving.JPG|thumb|150px|left| [[ඇම්බැක්ක දේවාලය|ඇම්බැක්ක දේවාලයේ]] ලී කැටයම්]]
*[[අම්බුලුවාව]] - කන්ද මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 3,567ක් උසින් පිහිටා ඇති අතර, පාරිසරිකවේදයට හා සංස්කෘතික හා ආගමික විවිධත්වයට ගරු බුහුමන් දක්වමින් සංචාරකයින් සඳහා ජෛව විවිධත්ව සංකීර්ණයක් මෙහි ගොඩනගා ඇත. මෙම සංකීර්ණයේ සැලකිය යුතු අංගයක් වන්නේ, විශාල බුද්ධ ස්ථූපයක් හා සමාන වක්මං කුළුණක් කඳු මුදුනේ පැවතීමයි. 
*[[ඇම්බැක්කේ දේවාලය]] - ගම්පළ රාජධානි සමයේදී එනම් 14 වන ශතවර්ෂය අග භාගයේදී [[තුන්වන වික්‍රමබාහු රජ|3 වන වික්‍රමබාහු රජු]] (ක්‍රි.ව 1360-1374) විසින් ඇම්බැක්කේ දේවාලය ඉදිකරවා ඇත. මෙම දේවාලය වඩාත් ප්‍රසිද්ධියට පත්ව ඇත්තේ ලී කැටයම් සම්බන්ධයෙනි. ශ්‍රී ලංකාවේ වෙනත් කිසිදු විහාරයක නොමැති ආකාරයේ විශාල [[ඇම්බැක්කේ ලී කැටයම්|ලී කැටයම් එකතුවක්]] ඇම්බැක්ක දේවාලය සතුවේ.
*[[ලංකාතිලක විහාරය]] - ලංකාතිලක විහාරයේ ඉපැරණි ශිලා ලේඛන, ගම්පොල යුගයේ වැදගත් තොරතුරු රැසක්ම සොයාගැනීමට උපකාර වී ඇත. විහාරයේ ඇති බුද්ධ ප්‍රතිමාව දකුණු ඉන්දීය කලා විලාසය නිරූපණය කරයි.
*[[ගඩලාදෙණිය විහාරය]] - ගම්පොළ යුගයේ [[හතරවන බුවනෙකබාහු රජ|4 වැනි බුවනෙකබාහු රජු]] විසින් ගඩලාදෙණිය විහාරය ඉදිකොට තිබේ.

==දේශගුණය==
ගම්පොල නගරය ශ්‍රී ලංකාවේ මධයම කඳූකරයේ පිහිටා ඇති නිසාම වසර පුරාම සෞම්‍ය කාලගුණයක් පවතියී.

==ජනගහණය==
ගම්පොල නගරයේ බහුතරයක් [[සිංහල ජාතිය|සිංහල ජනතාව]] වන අතර සැලකිය යුතු [[මුස්ලිම්]] ජනතාවක්ද, කුඩා ප්‍රමාණයක් [[ඉන්දියානු දමිළ]] ජනතාවද පදිංචිව සිටියී.

==චිත්‍රාගාරය==

<gallery>
Image:Gampola falls.jpg|ගම්පොල අවට පිහිටි දිය ඇල්ලක්
<!-- Unsourced image removed: Image:P54-full.jpg|Gampola Chiefs {{deletable image-caption|1={{subst:#time:l, j F Y| + 7 days}}}} -->
Image:Mahaweli Ganga by Gampola.jpg| ගම්පොල අසබඩින් ගලා බසින මහවැලි ගඟ

</gallery>

==සිතියම්==
*[http://www.liccavi-earth.com/Liccavi/Search.aspx?lat=7.162332&lon=80.57034&zoom=14 ගම්පොල හා ශ්‍රී ලංකාව, විස්තරාත්මක සිතියම]
*[http://www.gampolatown.com/map.htm ගම්පොල සිතියම හා විස්තර]{{භින්න වූ සබැඳි|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

== බාහිර සබැදි==
* [http://www.info.lk/srilanka/srilankahistory/gampola_era.htm ගම්පොල යුගය] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041217192419/http://www.info.lk/srilanka/srilankahistory/gampola_era.htm |date=2004-12-17 }}
* [http://www.gampolatown.com ගම්පොල ගැන හැමදේම]{{භින්න වූ සබැඳි|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{ශ්‍රී ලංකාවේ නගර}}

[[ප්‍රවර්ගය:ශ්‍රී ලංකාවේ නගර සහ ගම්මාන]]