නැගෙනහිර ගංග රාජවංශය සඳහා මුලාශ්‍රය නරඹන්න


{{Infobox country
|native_name              =
|conventional_long_name   = නැගෙනහිර ගංග අධිරාජ්‍යය
|common_name              = නැගෙනහිර ගංග අධිරාජ්‍යය
|era                      = [[ඉන්දියාවේ මධ්‍ය රාජධානි|සම්භාව්‍ය භාරතය]]
| common_languages        = [[සංස්කෘත]], [[තෙලිඟු භාෂාව|තෙලිඟු]], [[ඔඩියා භාෂාව|ඔරියා]]<ref>{{cite web | url=http://magazines.odisha.gov.in/Orissareview/2011/Feb-Mar/engpdf/55-59.pdf | title=Classicism of Odia Language | work=Orissa Review | first=G. K. | last=Srichandan | page=54 | date=February–March 2011 | access-date=28 June 2019 }}</ref>
|status                   =
| life_span                    = {{plainlist|
* ක්‍රි.ව. 5වන සියවස–1038 (කාලිංග)
* ක්‍රි.ව. 1038–1434 (ත්‍රිකාලිංග)}}
|event_start              =
|year_start               = ක්‍රි.ව. 1038
|date_start               =
|event1                   =
|date_event1              =
|event_end                =
|year_end                 = ක්‍රි.ව. 1434
|date_end                 =
|p1                       = පිතෘභක්ත රාජවංශය
|flag_p1                  =
|p2                       = සෝමවංශී රාජවංශය
|flag_p2                  =
|p3                       = රත්නපුරයේ කලචුරීයෝ
|flag_p3                  =
|s1                       = ගජපති අධිරාජ්‍යය
|flag_s1                  =
|image_flag               =
|flag_type                =
|image_coat               =
|image_map                =
|image_map_caption        = නැගෙනහිර ගංග අධිරාජ්‍යය 14වන සියවසේ දී
|capital                  = [[දන්තපුරම්]]<br/>[[මුඛලිංගම්|කාලිංගනගර]]<br/>[[කට්ටක්|කටක]]
|religion                 = [[හින්දු ආගම]]
|government_type          = රාජාණ්ඩුව
|leader1                  = වජ්‍රහස්ත අනන්තවර්මන්
|year_leader1             = 1038–1070
|leader2                  = රාජරාජ දේවේන්ද්‍රවර්මන්
|year_leader2             = 1070–1078
|leader3                  = [[අනන්තවර්මන් චෝඩගංග]]දේව
|year_leader3             = 1078–1147
|leader4                  = අනංග භීම දේව II
|year_leader4             = 1178–1198
|leader5                  = [[අනංගභීම දේව III]]
|year_leader5             = 1211–1238                           
|leader6                  = [[නරසිංහ දේව I]]
|year_leader6             = 1238–1264
|leader7                  = භානු දේව IV
|year_leader7             = 1414–1434
|title_leader             = ත්‍රි-කාලිංගාධිපති<br>ගජපති
|legislature              =
|currency                 = නැගෙනහිර ගංග ඵනම්
}}
[[File:Konark sun temple 06.jpg|right|thumb|300px|ප්‍රධාන දේවාල ගොඩනැගිල්ල, කෝණාර්ක් සූර්ය දේවාලය]]

'''නැගෙනහිර ගංග රාජවංශය''' හෙවත් රූධී ගංගයන් නැතහොත් ප්‍රාච්‍ය ගංගයන් යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ 5වන සියවසේ සිට මුල්කාලීන 15වන සියවස පමණ දක්වා [[කාලිංග (ඓතිහාසික ප්‍රදේශය)|කාලිංගය]] පාලනය කළ මධ්‍යකාලීන භාරතීස රාජවංශයකි.<ref>For a map of their territory, see: {{cite book |last1=Schwartzberg |first1=Joseph E. |title=A Historical atlas of South Asia |date=1978 |publisher=University of Chicago Press |location=Chicago |page=147, map XIV.3 (d)|isbn=0226742210 |url=https://dsal.uchicago.edu/reference/schwartzberg/pager.html?object=185}}</ref> මෙම රාජවංශය මඟින් පාලනය වූ භූමියට වර්තමාන [[ඉන්දියාව|ඉන්දියානු]] ප්‍රාන්තයක් වන [[ඔඩිෂා]]ව මෙන්ම, [[බටහිර බෙංගාලය]], [[ආන්ධ්‍ර ප්‍රදේශ්]] සහ [[ඡත්තීස්ගාර්]] හි වැඩි ප්‍රදේශයක් ඇතුළත් විය.<ref name="Britannica" >{{citation |url=http://www.britannica.com/eb/topic-225335/Ganga-dynasty |title=Ganga dynasty |website=Britannica.com |access-date=4 April 2021 }}</ref> රාජවංශයේ මුල්කාලීන පාලකයෝ [[දන්තපුරම්]] සිට පාලනය ගෙන ගියහ; පසුකාලීනව අගනගරය [[කාලිංගනගර]] (වර්තමාන මුඛලිංගම්) සහ අවසානයේ [[කටක (නගරය)|කටක]] (වර්තමාන කටක්) වෙත රැගෙන යන ලදී.<ref>{{cite book |author=B. Hemalatha |title=Life in medieval northern Andhra |url=https://books.google.com/books?id=cdq1AAAAIAAJ |year=1991 |publisher=Navrang |isbn=9788170130864 }}</ref>
වර්තමානය වන විට, මොවුන් වඩාත්ම කීර්තියට පත්ව ඇත්තේ ඔවුන් විසින් ඉදිකළ ලෝක ප්‍රකට [[ජගන්නාථ් දේවාලය, පූරි|පූරි ජගන්නාථ දේවාලය]] සහ ඔඩිෂාවේ [[කෝණාර්ක්]] හී [[යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම අඩවි]]යක් වන [[කෝණාර්ක් සූර්ය දේවාලය]] නිසායි.

==ආශ්‍රේයයන්==
{{reflist}}

==බාහිර සබැඳි==
{{commons category|Eastern Ganga Dynasty}}
* [https://web.archive.org/web/20090410024222/http://srikakulam.ap.nic.in/intach/story_on_stone/1.1.htm History of ''Srikakulam'' (Kalinga)]
* [http://coinindia.com/galleries-eastern-gangas.html Coins of the Eastern Gangas]

{{Odisha}}
{{Middle kingdoms of India}}

{{DEFAULTSORT:නැගෙනහිර ගංග රාජවංශය}}
[[Category: නැගෙනහිර ගංග රාජවංශය| ]]
[[Category:ආන්ධ්‍ර ප්‍රදේශ් හි ඉතිහාසය]]
[[Category:ඉන්දියාවේ රාජවංශ]]
[[Category:හින්දු රාජවංශ]]
[[Category:ඔඩිෂාවේ ඉතිහාසය]]