Cicero sayfasının kaynağını görüntüle

{{Yazar bilgi kutusu
| adı            = Marcus Tullius Cicero
| resim          = Bust of Cicero (1st-cent. BC) - Palazzo Nuovo - Musei Capitolini - Rome 2016.jpg
| resim_boyutu   = 
| başlık         = Cicero'nun [[Capitol Müzesi]]'nde bulunan büstü
| takma_adı      = 
| doğum_adı      = 
| doğum_tarihi   = 3 Ocak MÖ 106
| doğum_yeri     = [[Arpino]], [[Roma Cumhuriyeti]]<br>(günümüz [[Arpino]], [[Lazio]], [[İtalya]])
| ölüm_tarihi    = 7 Aralık MÖ 43<br> (63 yaşında)
| ölüm_yeri      = [[Formia]], [[Roma Cumhuriyeti]]
| yaşadığı_yer   = 
| meslek         = [[Siyasetçi]], [[avukat]], [[hatip]], [[filozof]], [[şair]]
| milliyet       = [[Antik Roma|Romalı]]
| vatandaşlık    = 
| köken          = 
| dönem          = 
| tür            = 
| konu           = [[Siyaset]], [[hukuk]], [[felsefe]], [[retorik]]
| akım           = Latin edebiyatının altın çağı
| ilk_eser       = 
| önemli_eser    =
| etkilendikleri = 
| etkiledikleri  = 
| ödülleri       = 
| dini           =
| imza           = 
| website        = 
| dipnot         = 
}}
[[Dosya:CiceroBust.jpg|sağ|upright=0.95|küçükresim|Cicero 60 yaşındayken, eski bir mermer anıt]]
[[Dosya:Svedomsky-Fulvia.jpg|sağ|küçükresim|upright=1.36|[[Marc Antoine Fulvie]]'nin karısı, kocasının emriyle idam edilen Cicero'nun kesilmiş başıyla oynuyor.]]

'''Marcus Tullius Cicero''' (d. [[MÖ 106|MÖ 3 Ocak 106]] - ö. [[MÖ 43|MÖ 7 Aralık 43]]), [[Latin]] kökenli [[Antik Roma|Romalı]] devlet adamı, bilgin, hatip ve yazar. Felsefe öğrenimini, Epikürcü [[Phaedros]], Stoacı [[Diodotos]] ve Akademi'ye bağlı [[Philon]]'dan almış olan Cicero'nun önemi, [[Yunanlar|Yunan]] düşüncesini daha sonraki kuşaklara aktarmasından oluşur. Bilgi kuramı açısından, kesinliğe bağlanmak yerine olasılıkların yolunu izlemeyi yeğleyen, buna karşın ahlak alanında, dogmatik bir tavır sergileyip Stoacılara ve bu arada [[Sokrates]]'e yönelen Cicero, Latincenin felsefe dili olarak gelişmesine katkı yapmış ve bu arada, bilgi görüşünde daima [[Kuşkuculuk|skeptik]] kalmıştır.

== Hayatı ==
3 Ocak MÖ 106 yılında [[Arpinum]]'da doğmuştur. Çocukluğundan itibaren harika bir öğrenci olmuş, eğitime olan tutkusu ve sevgisi ile ünlenmiştir. Yoğun bir hukuk öğrenimi görmüş, daha sonraları ise [[edebiyat]] ve [[felsefe]]yle daha çok ilgilenmeye başlamıştır. Savaşı hiç sevmezdi, yine de orduya katıldı. Mahkemelere başkanlık yaptı, ünlü ve başarılı bir hukukçu oldu. Daha sonraları ise [[konsül]] oldu, daha önce ailesinden hiçbir kimse konsül olmamıştı, yani o bir [[homo novus]] idi. MÖ 60 yılında [[Sezar|Caesar (Sezar)]], ilk [[Triumvirlik|Triumvirliği]] başlattı. MÖ 58 yılında [[Publius Clodius Pulcher]]'in koyduğu yasa ve aralarında gelişen sürekli muhalefet yüzünden [[İtalya]]'yı bir yıllığına terk etti. MÖ 50'li yıllarda, Cicero [[popülizm|popülist]] Milo'yu Clodius'a karşı destekledi. Sonra 50'li yılların ortasında Clodius, Milo'nun gladyatörleri tarafından [[Via Appia]]'da öldürüldü. Cicero, Milo'yu savundu, bariz kanıtlar yüzünden pek başarılı olduğu söylenemez. Nitekim Milo sürgüne gitti ve uzun bir süre [[Marsilya]]'da yaşadı.

MÖ 50 yılında Caesar ile [[Pompey]] arasındaki gerilim iyice artmıştı, Cicero bu yıllarda Pompeius'in tarafını tuttu, yine de Caesar'ın düşmanı olmak istemiyor buna göre daha yumuşak bir politika izliyordu. MÖ 49 yılında Caesar [[İtalya]]'yı işgal ettiğinde, Cicero kaçmak zorunda kaldı. Daha sonraları Caesar onu geri dönmesi için ikna etmeye çalışınca, Cicero [[İtalya]]'yı terk ederek [[Selanik]]'e gitti. MÖ 48 yılında Pompeius taraftarlarıylaydı, bu dönemde onlarla arası açıldı, Ceasar'ın [[Pharsalus Muharebesi]]'ndeki zaferinin ardından [[Roma]]'ya geri döndü. Caesar'ın hükümranlığı altında sesini çıkarmadı, yazılarına konsantre olmuştu.

MÖ 45 yılının Şubat'ında kızı Tullia öldü. Hayatı boyunca bu şoktan kurtulamadı.

MÖ 44 yılında Caesar öldürüldü. Bu dönemde popülaritesi arttı; [[Senato (Roma)|Senato]]nun en güçlü, en sözü geçer adamı hâline geldi. Caesar'dan sonra giderek güçlenen [[Marcus Antonius]]'u sevmiyordu. Yine de Marcus Antonius ve Cicero dönemin en güçlü iki adamı olarak diğerlerinden daha öne çıkıyordu. Caesar'ın veliahtı [[Augustus|Octavianus]] İtalya'ya varınca Cicero, Antonius'a karşı Octavianus'u savunmaya başladı. Sürekli Antonius'u eleştiriyor, Octavianius'u ise övüyordu. Senatoyu da Antonius'a karşı kışkırtmıştı. Bu dönemler Cicero'nun ününün doruğuydu. Zamanla Cicero'nun, Antonius'a olan kini arttı, kafasındaki plan hem Octavianus hem de Antonius'u aradan çıkarmaktı ama bu ikisi [[Lepidus]] ile beraber ikinci [[Triumvirlik|Triumvirliği]] kurunca, Cicero'yu devlet düşmanı ilan ettiler. Cicero kaçtı, fakat yakalandı.

MÖ 43 yılının 7 Aralık günü başı kesilerek idam edildi. Başı [[Forum Romanum]]'daki [[Rostra]]'da halka teşhir edildi, elleri ise Senato binasının kapısına çivilendi.

== Çalışmaları ==
[[Dosya:Marci Tullii Ciceronis Opera Omnia.tif|küçükresim|''Opera omnia'', 1566]]

=== Konuşmaları ===
Hiç kuşkusuz Cicero'yu bu kadar büyük ve ünlü kılan özelliği onun inanılmaz hatipliği idi. Toplam 88 konuşması kayda geçirilmiş, bunlardan sadece 58'i bugüne ulaşabilmiştir.

==== Politik konuşmaları ====
* [[Verres'e Karşı|In Verrem]] (MÖ 70)
* Pro Lege Manilia veya De Imperio Cn. Pompei (MÖ 66)
* De Lege Agraria contra Rullum (MÖ 63)
* In Catilinam I-IV (MÖ 63)
* Pro Marcello (MÖ 46)
* [[Pro Ligario]] (MÖ 46)
* Pro Rege Deiotaro (MÖ 46)
* Philippicae (MÖ 44)

=== Felsefesi ===

==== Retorik ====
* de Inventione (MÖ 84)
* de Oratore (MÖ 55)
* de Partitionibus Oratoriae (MÖ 54)
* de Optimo Genere Oratorum (MÖ 52)
* Brutus (MÖ 46)
* Orator ad M. Brutum (MÖ 46)
* Topica (MÖ 44)

==== Diğer felsefi çalışmaları ====
* Epistulae
* de Republica (MÖ 51)
* Hortensius (MÖ 45)
* Lucullus or Academica Priora (MÖ 45)
* Academica Posteriora (MÖ 45)
* De Finibus, Bonorum et Malorum (MÖ 45)
* Tusculanæ Quaestiones (MÖ 45)
* de Natura Deorum (MÖ 45)
* de Divinatione (MÖ 45)
* de Fato (MÖ 45)
* Cato Maior de Senectute (MÖ 44)
* Laelius de Amicitia (MÖ 44)
* de Officiis (MÖ 44)
* Paradoxa Stoicorum (MÖ-)
* de Legibus (MÖ-)
* de Consulatu Suo (MÖ-)
* de temporibus suis (MÖ-)
* Commentariolum Petitionis (MÖ-, Cicero'ya atfedilse de büyük ihtimalle kardeşi Quintus Tullius Cicero tarafından yazılmıştır.)

NOT: Cicero Klasik Latincede "Kikero" şeklinde, Caesar ise "Kayzar" şeklinde okunur. Latince bir ismin İngilizcede farklı, Fransızcada farklı, İspanyolcada farklı yazılıp farklı telaffuz ediliyor olması oldukça kafa karıştırıcı olacağından, insan, ülke ve şehir adlarının asıllarındaki gibi yazılması ve okunması olabilecek en uygun ve akademik yöntemdir.

== Kaynakça ==
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Cicero Cicero üzerine İngilizce Vikipedi Makalesi]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050918002037/http://en.wikipedia.org/wiki/Cicero |tarih=18 Eylül 2005 }}
* [https://web.archive.org/web/20051125123207/http://www.utexas.edu/depts/classics/documents/Cic.html Texas Üniversitesi, Cicero'nun hayatı, kronolojisi, bibliyografisi]
* [http://www.iep.utm.edu/c/cicero.htm İnternet Felsefe Ansiklopedisi, Cicero]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050911111829/http://www.iep.utm.edu/c/cicero.htm |tarih=11 Eylül 2005 }}

{{Kardeş proje bağlantıları|
  commons=Marcus Tullius Cicero  |
  wikispecies=  |
  wikt=  |
  b=  |
  s=  |
  q= Marcus Tullius Cicero|
  n=  |
  m=  |
}}
{{Etik}}
{{Felsefe}}{{Sosyal ve politik felsefe}}{{Cicero}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Cicero| ]]
[[Kategori:MÖ 106 doğumlular]]
[[Kategori:Lazio doğumlular]]
[[Kategori:MÖ 43 yılında ölenler]]
[[Kategori:MÖ 1. yüzyıl Romalıları]]
[[Kategori:MÖ 1. yüzyıl yazarları]]
[[Kategori:Tullii]]
[[Kategori:Roma dönemi filozofları]]
[[Kategori:Roma dönemi yazarları]]
[[Kategori:Romalı siyasetçiler]]
[[Kategori:Antik Romalı hukukçular]]
[[Kategori:Deistler]]
[[Kategori:Mektup yazarları]]
[[Kategori:Retorik]]
[[Kategori:İdam edilmiş yazarlar]]
[[Kategori:İdam edilmiş Romalılar]]
[[Kategori:Antik Romalı Kilikya valileri]]