Victor Hess: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k Eklenen kategori: Avusturya asıllı ABD'liler (HotCat) |
Cemil Yaşar (mesaj | katkılar) Maddeler arası bağlantı ve tashih. Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
||
| (39 kullanıcı tarafından yapılan 64 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{ |
{{Bilim insanı bilgi kutusu |
||
| isim = Victor Francis Hess |
| isim = Victor Francis Hess |
||
| resim_adı |
| resim_adı = Hess.jpg |
||
| resim_boyutu = |
|||
| resim_başlığı = Victor Francis Hess |
|||
| resim_başlığı = Victor Francis Hess |
|||
| doğum_tarihi = [[24 Haziran]] [[1883]] |
|||
| doğum_adı = |
|||
| doğum_yeri = [[Peggau]], [[Avusturya]] |
|||
| doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1883|6|24}} |
|||
| ölüm_tarihi = [[17 Aralık]] [[1964]] |
|||
| doğum_yeri = [[Peggau]], [[Avusturya]] |
|||
| ölüm_yeri = [[Mount Vernon]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] |
|||
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1964|12|17|1883|6|24}} |
|||
| milliyeti = [[Avusturyalı]]-[[Amerikalı]] |
|||
| ölüm_yeri = [[Mount Vernon]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] |
|||
| branşı = [[Fizikçi]] |
|||
| ölüm_sebebi = |
|||
| çalıştığı_yerler = [[Graz Üniversitesi]], [[Innsbruck Üniversitesi]], [[Fordham Üniversitesi]] |
|||
| vatandaşlığı = |
|||
| alma_mater = [[Graz Üniversitesi]] |
|||
| milliyeti = [[Avusturyalılar|Avusturyalı]]-[[Amerikalılar|Amerikalı]] |
|||
| doktora_hocası = |
|||
| dini = |
|||
| dalı = [[Fizikçi]] |
|||
| çalıştığı_yerler = [[Graz Üniversitesi]], [[Innsbruck Üniversitesi]], [[Fordham Üniversitesi]] |
|||
| alma_mater = [[Graz Üniversitesi]] |
|||
| doktora_hocası = |
|||
| doktora_öğrencileri = |
| doktora_öğrencileri = |
||
| etkilendikleri = |
|||
| önemli_çalışmaları = [[Kozmik ışınım]]ı keşfi |
|||
| etkiledikleri = |
|||
| ödüller = [[Dosya:Nobel_prize_medal.svg|20px]] [[1936]] [[Nobel Fizik Ödülü]] |
|||
| önemli_başarıları = |
|||
| ek_bilgi = |
|||
| ödüller = [[Dosya:Nobel prize medal.svg|20px]] 1936 [[Nobel Fizik Ödülü]] |
|||
| imza = |
|||
| ek_bilgi = |
|||
}} |
}} |
||
'''Victor Francis Hess''' (d. 24 Haziran 1883 – ö. 17 Aralık 1964), kozmik ışınları keşfi ile 1936 [[Nobel Fizik Ödülü]]’nü kazanmış [[Avusturyalılar|Avusturyalı]]-[[Amerikalılar|Amerikalı]] [[fizikçi]]dir.<ref name=obit>{{Haber kaynağı |başlık=Victor F. Hess, Physicist, Dies. Shared the Nobel Prize in 1936. Was Early Experimenter on Conductivity of Air. Taught at Fordham Till 1958 |url=https://www.nytimes.com/1964/12/19/archives/victor-f-hess-physicist-dies-shared-the-nobel-prize-in-1936-was.html |alıntı=... under his supervision, the United States Radium Corporation in New Jersey. ... Dr. Hess married Marie Bertha Warner Breisky in 1920; she died in 1955. ... |gazete=[[New York Times]] |tarih=19 Aralık 1964 |erişimtarihi=30 Eylül 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180806115248/https://www.nytimes.com/1964/12/19/archives/victor-f-hess-physicist-dies-shared-the-nobel-prize-in-1936-was.html |arşivtarihi=6 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır }}</ref> |
|||
'''Victor Francis Hess''' ([[24 Haziran]] [[1883]] – [[17 Aralık]] [[1964]]) "kozmik ışınımı keşfi için" [[1936]] [[Nobel Fizik Ödülü]]’nü kazanan [[Avusturyalı]]-[[ABD'li]] [[fizikçi]]dir. |
|||
== |
== Hayatı == |
||
Victor Francis Hess 24 Haziran 1883’te Avustralya’nın bir şehri olan Peggau’da, Vinzenz Hess ve Serafine Edle von Grossbauer-Waldstätt çiftinin oğlu olarak dünyaya geldi. Orta okulu 1893-1901 yılları arası [[Graz]] spor okulunda okudu. 1901-1905 yılları arasında [[Graz Üniversitesi|Graz Üniversitesi’nde]] lisans eğitimi tamamladı ve 1910 yılında aynı üniversitede doktora yaptı. 1910-1920 yılları arası Stefan Meyer’in asistanı olarak Viyana Bilim Akademisi’nde Radyum Araştırma Enstitüsünde çalıştı. 1920 yılında Marie Bertha Warner Breisky ile evlendi. |
|||
Hess, 1921 yılında izin alarak New Jersey’de bulunan; Birleşmiş Milletler Radyum Kurumu’nda çalışmak üzere Amerika’ya seyahat etti. 1923’te Graz Üniversitesi’ne geri döndü. İki yıl sonra yetkili deneysel fizik profesörü olarak atandı. [[Innsbruck Üniversitesi]] Hess’i 1931 yılında Radyoloji Enstitü’sine yönetici profesör olarak atadı. 1938 yılında Nazi zulmünden kaçmak için karısıyla birlikte Amerika’ya taşındı. Aynı yıl Fordham Üniversitesi’ne fizik profesörü olarak atandı. 1944 yılında Amerikan vatandaşlığına kabul edildi. 1955 yılında karısı nedeniyle öldü. Aynı yıl karısının son dönemlerinde hemşiresi olan Elizabeth M. Hoenke ile evlendi. |
|||
1946’da “Benim İnancım” adı altında inanç ve bilim arasındaki ilişki ve neden Tanrı’ya inandığı hakkında bir yazı yazdı. 1958 yılında Fordham Üniversitesi’nden emekli oldu. 17 Aralık 1964 tarihinde New York’ta Parkinson hastalığı yüzünden öldü. |
|||
== Nobel Ödülü == |
|||
Balonlarla yukarıya taşınan aletler aracılığıyla, Hess ve diğerleri [[atmosfer]]i iyonize eden [[radyasyon]]un kozmik kökenli olduğunu ispatladılar. [[Kozmik ışın]]ı keşfi için [[1936]] [[Nobel Fizik Ödülü]]’ne layık görüldü ve ödülü [[Carl David Anderson]] ile paylaştı. |
|||
== |
== Kozmik Işın == |
||
1911 ve 1913 yılındaki çalışmaları, 1936 yılında Hess’e Nobel Fizik ödülünü kazandırdı. Uzun yıllar boyunca, bilim insanları atmosferdeki radyasyonun iyonlaşma seviyesini ölçmekte sıkıntılar yaşıyordu. O günlerdeki varsayım radyasyonun dünyadan uzaklaştıkça azalacağı ve radyasyon kaynağının arttığı yönündeydi. Radyasyonun yaklaşık değerlerinin ölçülmesi için elektroskoplar kullanılırdı, fakat atmosferin üst kısımlarında radyasyonun yeryüzündeki değerinden daha yüksek olabilirdi. Hess hassasiyeti arttırılmış cihazı ile beraber balonla yükselip çözmeye karar verdi. 1911-12 yılları arasında 5.3 km irtifada sistemli olarak radyasyon seviyesini ölçtü. Hayatını tehlikeye atıp bu uçuşları gece gündüz demeden devam ettirdi. |
|||
* [İngilizce Wikipedia'dan 31 Mayıs 2007 tarihli "Victor Francis Hess"] |
|||
* Nobel Ödülleri resmi sitesi |
|||
Hess’in özenle gerçekleştirdiği çalışması Viyana Bilim Akademisinde yayınlandı. Çalışmaya göre radyasyon seviyesi 1 km irtifaya kadar azalıyordu, fakat sonrasında büyük |
|||
ölçüde bir artış gösteriyordu. İrtifa 5 km’ye ulaştığında ise radyasyon seviyesi deniz seviyesin dekinin neredeyse iki katına çıkıyordu. Radyasyonun uzaydan atmosfere nüfuz ettiği kanısına vardı. Bu keşfi radyasyona “kozmik ışın” ismini veren Robert Andrews Millikan tarafından onaylandı. Hess’in bu keşfi parçacık ve nükleer fizikteki yeni keşiflerin önünü açtı. Carl David Anderson pozitron ve müon’u keşfetti. Hess ve Anderson kozmik ışınlar keşfi ile 1936 Nobel ödülünü paylaştılar. |
|||
== Ödüller == |
|||
* Lieben ödülü (1919) |
|||
* Abbe Anı Ödülü |
|||
* Carl Zeiss Enstitüsü Abbe Madalyası, [[Jena]](1932) |
|||
* [[Nobel Fizik Ödülü]] (1936) |
|||
* Avustralya Bilim ve Sanat Nişanı(1959) |
|||
== Kaynakça == |
|||
{{kaynakça}} |
|||
== Dış bağlantılar == |
== Dış bağlantılar == |
||
* [http://nobelprize.org/physics/laureates/1936/hess-bio.html Biyografi ve Nobel konuşması (nobelprize.org)] |
* [http://nobelprize.org/physics/laureates/1936/hess-bio.html Biyografi ve Nobel konuşması (nobelprize.org)]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060614223129/http://nobelprize.org/physics/laureates/1936/hess-bio.html |tarih=14 Haziran 2006 }} |
||
{{Nobel Fizik Ödülü Kazananlar 1926-1950}} |
|||
{{Nobel Fizik Ödülü}} |
|||
{{Avusturya-biyo-taslak}} |
|||
{{ABD-biyo-taslak}} |
|||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
{{fizikçi-taslak}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Hess, Victor Francis}} |
{{DEFAULTSORT:Hess, Victor Francis}} |
||
[[Kategori:1883 doğumlular]] |
|||
[[Kategori:1964 yılında ölenler]] |
|||
[[Kategori:Amerikalı fizikçiler]] |
|||
[[Kategori:Avusturyalı fizikçiler]] |
|||
[[Kategori:Avusturya asıllı Amerikalılar]] |
|||
<!-- |
<!-- |
||
[[ |
[[Kategori:Austrian Americans]] |
||
[[ |
[[Kategori:Naturalized citizens of the United States]] |
||
[[Kategori:People from Styria]] |
|||
[[Kategori:People who emigrated to escape Nazism]] |
|||
[[Kategori:Fordham University faculty]] |
|||
[[Category:Experimental physicists]] |
|||
[[ |
[[Kategori:University of Graz faculty]] |
||
[[Kategori:University of Innsbruck faculty]] |
|||
--> |
--> |
||
[[Kategori:Graz Üniversitesinde öğrenim görenler]] |
|||
[[Kategori:Nobel Fizik Ödülü sahipleri]] |
|||
<!-- |
<!-- |
||
[[ |
[[Kategori:Nobel laureates in Physics]] |
||
[[Category:People from Styria]] |
|||
[[Category:People who emigrated to escape Nazism]] |
|||
--> |
--> |
||
<!-- |
<!-- |
||
[[Kategori:Experimental physicists]] |
|||
[[Category:University of Graz faculty]] |
|||
[[Category:University of Innsbruck faculty]] |
|||
[[Category:Cosmic rays]] |
|||
--> |
--> |
||
[[Kategori:Kozmik ışın]] |
|||
[[Kategori: |
[[Kategori:Avusturyalı Nobel Ödülü sahipleri]] |
||
[[Kategori:1964 yılında ölenler]] |
|||
[[Kategori:ABD'li fizikçiler]] |
|||
[[Kategori:Avusturyalı fizikçiler]] |
|||
[[Kategori:Nobel Fizik Ödülü sahipleri]] |
|||
[[Kategori:Graz Üniversitesi mezunları]] |
|||
[[Kategori:Avusturya asıllı ABD'liler]] |
|||
[[ar:فيكتور هس]] |
|||
[[bg:Виктор Франц Хес]] |
|||
[[bn:ভিক্টর ফ্রান্ৎস হেস]] |
|||
[[ca:Victor Franz Hess]] |
|||
[[cs:Victor Franz Hess]] |
|||
[[da:Victor Franz Hess]] |
|||
[[de:Victor Franz Hess]] |
|||
[[en:Victor Francis Hess]] |
|||
[[eo:Victor Franz Hess]] |
|||
[[es:Victor Franz Hess]] |
|||
[[fa:ویکتور فرانتز هس]] |
|||
[[fi:Victor F. Hess]] |
|||
[[fr:Victor Franz Hess]] |
|||
[[gl:Victor Francis Hess]] |
|||
[[he:ויקטור הס]] |
|||
[[hr:Victor Franz Hess]] |
|||
[[ht:Victor Francis Hess]] |
|||
[[id:Victor Franz Hess]] |
|||
[[io:Victor Francis Hess]] |
|||
[[it:Victor Franz Hess]] |
|||
[[ja:ヴィクトール・フランツ・ヘス]] |
|||
[[ko:빅토르 프란츠 헤스]] |
|||
[[ku:Victor Francis Hess]] |
|||
[[mr:व्हिक्टर फ्रांसिस हेस]] |
|||
[[nl:Victor Franz Hess]] |
|||
[[no:Victor Franz Hess]] |
|||
[[oc:Victor Francis Hess]] |
|||
[[pl:Victor Franz Hess]] |
|||
[[pnb:وکٹر ہیس]] |
|||
[[pt:Victor Franz Hess]] |
|||
[[ro:Victor Franz Hess]] |
|||
[[ru:Гесс, Виктор Франц]] |
|||
[[sk:Victor Franz Hess]] |
|||
[[sl:Victor Franz Hess]] |
|||
[[sv:Victor F. Hess]] |
|||
[[sw:Victor Hess]] |
|||
[[vi:Victor Francis Hess]] |
|||
[[zh:维克托·弗朗西斯·赫斯]] |
|||
22.33, 18 Ağustos 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Victor Francis Hess | |
|---|---|
 Victor Francis Hess | |
| Doğum | 24 Haziran 1883 Peggau, Avusturya |
| Ölüm | 17 Aralık 1964 (81 yaşında) Mount Vernon, ABD |
| Milliyet | Avusturyalı-Amerikalı |
| Mezun olduğu okul(lar) | Graz Üniversitesi |
| Ödüller |  1936 Nobel Fizik Ödülü |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizikçi |
| Çalıştığı kurumlar | Graz Üniversitesi, Innsbruck Üniversitesi, Fordham Üniversitesi |
Victor Francis Hess (d. 24 Haziran 1883 – ö. 17 Aralık 1964), kozmik ışınları keşfi ile 1936 Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmış Avusturyalı-Amerikalı fizikçidir.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Victor Francis Hess 24 Haziran 1883’te Avustralya’nın bir şehri olan Peggau’da, Vinzenz Hess ve Serafine Edle von Grossbauer-Waldstätt çiftinin oğlu olarak dünyaya geldi. Orta okulu 1893-1901 yılları arası Graz spor okulunda okudu. 1901-1905 yılları arasında Graz Üniversitesi’nde lisans eğitimi tamamladı ve 1910 yılında aynı üniversitede doktora yaptı. 1910-1920 yılları arası Stefan Meyer’in asistanı olarak Viyana Bilim Akademisi’nde Radyum Araştırma Enstitüsünde çalıştı. 1920 yılında Marie Bertha Warner Breisky ile evlendi.
Hess, 1921 yılında izin alarak New Jersey’de bulunan; Birleşmiş Milletler Radyum Kurumu’nda çalışmak üzere Amerika’ya seyahat etti. 1923’te Graz Üniversitesi’ne geri döndü. İki yıl sonra yetkili deneysel fizik profesörü olarak atandı. Innsbruck Üniversitesi Hess’i 1931 yılında Radyoloji Enstitü’sine yönetici profesör olarak atadı. 1938 yılında Nazi zulmünden kaçmak için karısıyla birlikte Amerika’ya taşındı. Aynı yıl Fordham Üniversitesi’ne fizik profesörü olarak atandı. 1944 yılında Amerikan vatandaşlığına kabul edildi. 1955 yılında karısı nedeniyle öldü. Aynı yıl karısının son dönemlerinde hemşiresi olan Elizabeth M. Hoenke ile evlendi.
1946’da “Benim İnancım” adı altında inanç ve bilim arasındaki ilişki ve neden Tanrı’ya inandığı hakkında bir yazı yazdı. 1958 yılında Fordham Üniversitesi’nden emekli oldu. 17 Aralık 1964 tarihinde New York’ta Parkinson hastalığı yüzünden öldü.
Kozmik Işın
[değiştir | kaynağı değiştir]1911 ve 1913 yılındaki çalışmaları, 1936 yılında Hess’e Nobel Fizik ödülünü kazandırdı. Uzun yıllar boyunca, bilim insanları atmosferdeki radyasyonun iyonlaşma seviyesini ölçmekte sıkıntılar yaşıyordu. O günlerdeki varsayım radyasyonun dünyadan uzaklaştıkça azalacağı ve radyasyon kaynağının arttığı yönündeydi. Radyasyonun yaklaşık değerlerinin ölçülmesi için elektroskoplar kullanılırdı, fakat atmosferin üst kısımlarında radyasyonun yeryüzündeki değerinden daha yüksek olabilirdi. Hess hassasiyeti arttırılmış cihazı ile beraber balonla yükselip çözmeye karar verdi. 1911-12 yılları arasında 5.3 km irtifada sistemli olarak radyasyon seviyesini ölçtü. Hayatını tehlikeye atıp bu uçuşları gece gündüz demeden devam ettirdi.
Hess’in özenle gerçekleştirdiği çalışması Viyana Bilim Akademisinde yayınlandı. Çalışmaya göre radyasyon seviyesi 1 km irtifaya kadar azalıyordu, fakat sonrasında büyük ölçüde bir artış gösteriyordu. İrtifa 5 km’ye ulaştığında ise radyasyon seviyesi deniz seviyesin dekinin neredeyse iki katına çıkıyordu. Radyasyonun uzaydan atmosfere nüfuz ettiği kanısına vardı. Bu keşfi radyasyona “kozmik ışın” ismini veren Robert Andrews Millikan tarafından onaylandı. Hess’in bu keşfi parçacık ve nükleer fizikteki yeni keşiflerin önünü açtı. Carl David Anderson pozitron ve müon’u keşfetti. Hess ve Anderson kozmik ışınlar keşfi ile 1936 Nobel ödülünü paylaştılar.
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- Lieben ödülü (1919)
- Abbe Anı Ödülü
- Carl Zeiss Enstitüsü Abbe Madalyası, Jena(1932)
- Nobel Fizik Ödülü (1936)
- Avustralya Bilim ve Sanat Nişanı(1959)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Victor F. Hess, Physicist, Dies. Shared the Nobel Prize in 1936. Was Early Experimenter on Conductivity of Air. Taught at Fordham Till 1958". New York Times. 19 Aralık 1964. 6 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2012.
... under his supervision, the United States Radium Corporation in New Jersey. ... Dr. Hess married Marie Bertha Warner Breisky in 1920; she died in 1955. ...
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Biyografi ve Nobel konuşması (nobelprize.org)14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
