İçeriğe atla

Yıldırım Akbulut: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Devriyeler, Çevirmenler
134.007 değişiklik
Değişiklik özeti yok
İmmortalance (mesaj | katkılar)
Devriyeler
103.206 değişiklik
 
(100 veya daha fazla kullanıcı tarafından yapılan 357 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Makam sahibi bilgi kutusu
{{Bilgikutusu Başkan
| isim = Yıldırım Akbulut
| isim = Yıldırım Akbulut
| resim =
| resim = Yildirim Akbulut (1988).jpg
| makam = [[Türkiye başbakanları listesi|20.]] [[Türkiye başbakanı]]
| doğum tarihi = [[1935]]
| dönembaşı = 9 Kasım 1989
| doğum yeri = [[Erzincan]], [[Türkiye]]
| dönemsonu = 23 Haziran 1991 <br> ({{Age in years, months and days|1989|11|9|1991|06|23}})
| başlama = [[9 Kasım]] [[1989]]
| bitiş = [[23 Haziran]] [[1991]]
| cumhurbaşkanı = [[Turgut Özal]]
| önceki = [[Turgut Özal]]
| öncegelen = [[Turgut Özal]]
| sonraki = [[Mesut Yılmaz]]
| sonragelen = [[Mesut Yılmaz]]
| makam2 = [[Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi|15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı]]
| parti = [[Anavatan Partisi]]
| dönembaşı2 = 20 Mayıs 1999
| sıra = [[Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı]]
| dönemsonu2 = 30 Eylül 2000
| öncegelen2 = [[Hikmet Çetin]]
| sonragelen2 = [[Ömer İzgi]]
| dönembaşı3 = 24 Aralık 1987
| dönemsonu3 = 9 Kasım 1989
| öncegelen3 = [[Necmettin Karaduman]]
| sonragelen3 = [[İsmet Kaya Erdem]]
| makam4 = [[Türkiye içişleri bakanları listesi|Türkiye İçişleri Bakanı]]
| dönembaşı4 = 26 Ekim 1984
| dönemsonu4 = 16 Eylül 1987
| aşbakan4 = [[Turgut Özal]]
| öncegelen4 = [[Ali Tanrıyar]]
| sonragelen4 = [[Ahmet Selçuk]]
| makam5 = 2. [[Anavatan Partisi|Anavatan Partisi Genel Başkanı]]
| dönembaşı5 = 16 Kasım 1989
| dönemsonu5 = 15 Haziran 1991
| öncegelen5 = [[Turgut Özal]]
| sonragelen5 = [[Mesut Yılmaz]]
| makam6 = [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]<br />[[TBMM 17. dönem milletvekilleri listesi|17.]], [[TBMM 18. dönem milletvekilleri listesi|18.]], [[TBMM 19. dönem milletvekilleri listesi|19.]] ve [[TBMM 21. dönem milletvekilleri listesi|21.]] Dönem Milletvekili
| dönembaşı6 = 24 Kasım 1983
| dönemsonu6 = 1 Ekim 2002
| seçim_bölgesi6 = [[1983 Türkiye genel seçimleri|1983]] - [[Erzincan'da 1983 Türkiye genel seçimleri|Erzincan]]<br />[[1987 Türkiye genel seçimleri|1987]] - [[Erzincan'da 1987 Türkiye genel seçimleri|Erzincan]] <br />[[1991 Türkiye genel seçimleri|1991]] - [[Erzincan'da 1991 Türkiye genel seçimleri|Erzincan]]<br />[[1999 Türkiye genel seçimleri|1999]] - [[Ankara'da 1999 Türkiye genel seçimleri|Ankara]]
| doğum_adı =
| doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1935|9|2}}
| doğum_yeri = [[Erzincan]], [[Türkiye]]
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|2021|04|14|1935|9|2}}
| ölüm_yeri = [[Mamak]], [[Ankara]], [[Türkiye]]
| ölüm_nedeni =
| yattığı_yer = [[Devlet Mezarlığı]], [[Ankara]]
| yattığı_yerin_koordinatları =
| partisi = [[Anavatan Partisi]]
| eşi = Samia Akbulut
| çocukları =
| ilişkiler =
| yaşadığı_yer =
| öğrenim = [[İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi|Hukuk Fakültesi]], [[İstanbul]]
| meslek = [[Avukat]]{{·}}[[Siyasetçi]]
| hükümeti = [[47. Türkiye Hükûmeti]]
| dini =
| imza =
}}
}}
'''Yıldırım Akbulut,''' (2 Eylül 1935, [[Erzincan]] - 14 Nisan 2021, [[Ankara]]), [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]'nin [[Türkiye başbakanları listesi|20.]] [[Türkiye başbakanı|Başbakanı]]. Türk avukat ve siyasetçi. Başbakanlık ve 1989-1991 yılları arasında [[Anavatan Partisi]] genel başkanlığı görevini sürdüren Akbulut, 1987-1989 ve 1999-2000 yılları arasında [[Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi|Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı]] görevini üstlendi.


== Siyasi hayatı ==
'''Yıldırım Akbulut''' (d. [[1935]]), [[Türkiye Cumhuriyeti]]'nin 47. dönem başbakanı.
Yıldırım Akbulut, 2 Eylül 1935 tarihinde [[Erzincan (il)|Erzincan]]'da doğdu.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Türkiye Cumhuriyeti ve 50 Hükümeti |sayfa=51 |url=https://books.google.com/books?id=fFSKAAAAMAAJ |ad=Türker |soyadı=Sanal |yayıncı=Sim Yayın |yıl=1995 |dil=Türkçe |isbn=978-9759544010 |erişimtarihi=15 Nisan 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210415172453/https://books.google.com/books?id=fFSKAAAAMAAJ |arşivtarihi=15 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Hayret ki Başbakan |sayfa=88 |url=https://books.google.com/books?id=alYtAQAAIAAJ |ad=Ender |soyadı=Arol |yayıncı=Boyut Yayınevi |yıl=1990 |dil=Türkçe |isbn=978-9755080222 |erişimtarihi=15 Nisan 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210415172452/https://books.google.com/books?id=alYtAQAAIAAJ |arşivtarihi=15 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{ansiklopedi kaynağı |ansiklopedi= Yeni Rehber Ansiklopedisi |başlık= Yıldırım Akbulut |dil= Türkçe |yayıncı= Türkiye Gazetesi |cilt=20 |sayfalar=239}}</ref> Babasının [[PTT]] memuru olması nedeniyle ilkokulu [[Eskişehir]]'de, ortaokulu [[Samsun]]'da, liseyi ise Erzincan'da okudu. [[İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi]]'nden mezun olduktan sonra bir müddet [[avukat]]lık yaptı.<ref name=":0">Hürriyet, 7/2/2002.</ref>


Akbulut, [[Adalet Partisi (1961-1981)|Adalet Partisi]]'nin Erzincan il başkanlığını yaptı. 1983 yılı Mayıs ayında [[Anavatan Partisi]]'nin kurucuları arasında yer aldı ve ilk defa [[1983 Türkiye genel seçimleri]]nde ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi. 26 Ekim 1984 ile 6 Eylül 1987 tarihleri arasında [[Turgut Özal]] tarafından kurulan [[45. Türkiye Hükûmeti]]'nde [[Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı|içişleri bakanı]] olarak yer aldı. [[1987 Türkiye genel seçimleri]]'nde tekrar ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi ve 1987 yılında yapılan [[1987 TBMM Başkanlığı seçimi|Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı seçiminin]] üçüncü turunda 431 üyeden 250'sinin oyuyla TBMM başkanı seçildi ve bu görevini 9 Kasım 1989 tarihine kadar sürdürdü.<ref name=":0" /><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.tbmm.gov.tr/biyog/tbmmbsk.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=28 Haziran 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180707202225/https://www.tbmm.gov.tr/biyog/tbmmbsk.htm |arşivtarihi=7 Temmuz 2018 |ölüurl=evet }}</ref>
Dönemin [[cumhurbaşkanı]]nın etkisinde ([[Turgut Özal]]) ve paralelinde bir politika izlemiştir. [[1983]] yılında [[ANAP]]'tan [[Erzincan]] milletvekili seçilmiştir. [[1984]]-[[1987]] yılları arası [[İçişleri Bakanlığı]] yapmıştır ardından [[1987]] seçimlerinden sonra [[T.B.M.M. Başkanlığı]]'na seçilmiştir.[[9 Kasım]] [[1989]]'da [[Turgut Özal]]'ın cumhurbaşkanlığa seçilmesinin ardından başbakanlığa vekalet edip ardından ANAP genel başkanlığına seçilmiş ve [[1991]]'e kadar başbakanlık yapmıştır.[[18 Nisan]] [[1999]] seçimlerinin ardından Mayıs ayında yapılan Meclis Başkanlığı seçimlerini kazanıp [[2000]] yılına kadar [[TBMM Başkanlığı]]nı sürdürmüş ve ardından cumhurbaşkanlığına aday olabilmek için istifa etmiştir.


[[TBMM 17. dönem milletvekilleri listesi|17'inci]], [[TBMM 18. dönem milletvekilleri listesi|18'inci]] ve [[TBMM 19. dönem milletvekilleri listesi|19'uncu]] dönem Erzincan milletvekili ve [[TBMM 21. dönem milletvekilleri listesi|21'inci dönem]] Ankara milletvekili oldu.
Yıldırım Akbulut, [[başbakan]]lığı döneminde çıkan [[fıkra]]larla da bilinir.

== Başbakanlığı, 1989-1991 ==
[[Turgut Özal]]'ın [[1989 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi]]nde cumhurbaşkanı olarak seçilmesinin ardından aynı yıl Akbulut başkanlığında [[47. Türkiye Hükûmeti]] kuruldu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/_Global/_Government/pg_Cabinets.aspx |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=28 Haziran 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140226120553/http://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/_Global/_Government/pg_Cabinets.aspx |arşivtarihi=26 Şubat 2014 |ölüurl=evet }}</ref> Anavatan Partisi'nin 17 Kasım 1989 tarihinde gerçekleşen ilk olağanüstü kongresinde Turgut Özal'dan boşalan genel başkanlığa Akbulut getirildi. 15 Haziran 1991 tarihinde gerçekleşen kongrede [[Mesut Yılmaz]]'a karşı seçimi kaybederek genel başkanlık ve başbakanlıktan ayrıldı.<ref name=":0" />

== Sonraki siyasi hayatı ==
1992 yılında dönemin cumhurbaşkanı [[Turgut Özal]]'ın talebiyle Yıldırım Akbulut ve 17 milletvekili [[Anavatan Partisi|ANAP]]'tan istifa etti, ancak bir süre sonra partiye döndü.<ref name=":0" />

[[1999 Türkiye genel seçimleri|18 Nisan 1999 seçimleri]]nin ardından mayıs ayında yapılan TBMM başkanlığı seçimlerini kazanıp 2000 yılına kadar TBMM başkanlığını sürdürdü. [[2000 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi|2000 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde]] aday oldu, ancak adaylığını ikinci turun ardından geri çekti. 2002'de ANAP'tan istifa eden Akbulut, aynı yıl yapılan [[2002 Türkiye genel seçimleri|genel seçimler]]de [[Doğru Yol Partisi]]'nden İstanbul milletvekili adayı oldu, ancak DYP'nin barajı geçememesi nedeniyle seçilemedi.

[[Turgut Özal Üniversitesi]]'nin mütevelli heyeti başkanlığını yaptı. Son olarak [[Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu]] üyesi olarak görev yapmaktaydı.

== Özel hayatı ==
[[Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi|Anayasa Mahkemesi]] eski üyelerinden Samia Akbulut'la (d. 1939) evli olan Akbulut, 3 kız çocuğu babasıdır.

== Ölümü ve sonrası ==
Akbulut, 14 Nisan 2021'de [[Koroner arter hastalığı|aterosklerotik kalp hastalığı]], [[kalp yetmezliği]] ve [[kalp pili]] tanısıyla tedavi gördüğü [[Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi|Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi]]'nde 85 yaşında öldü.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.ntv.com.tr/turkiye/eski-basbakanlardan-yildirim-akbulut-hayatini-kaybetti,xVM0YVexika1X_FI7WBjcg | başlık = Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut hayatını kaybetti | erişimtarihi = 14 Nisan 2021 | dil = Türkçe | çalışma = [[NTV.com.tr]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210414135001/https://www.ntv.com.tr/turkiye/eski-basbakanlardan-yildirim-akbulut-hayatini-kaybetti,xVM0YVexika1X_FI7WBjcg | arşivtarihi = 14 Nisan 2021}}</ref> 15 Nisan 2021'de ilk olarak [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]nde düzenlenen resmî [[devlet cenaze töreni|cenaze merasimi]]nin ardından [[Ahmet Hamdi Akseki Camii]]'nde cenaze namazı kılındı. Daha sonra naaşı [[Devlet Mezarlığı]]'na defnedildi.<ref name="AA">{{haber kaynağı |soyadı1=Sinan Uslu,Kemal Karadağ, Özcan Yıldırım |başlık=Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut son yolculuğuna uğurlandı |url=https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/eski-basbakanlardan-yildirim-akbulut-son-yolculuguna-ugurlandi/2209845 |erişimtarihi=15 Nisan 2021 |yayıncı=[[Anadolu Ajansı]] |tarih=15 Nisan 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210415110515/https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/eski-basbakanlardan-yildirim-akbulut-son-yolculuguna-ugurlandi/2209845 |arşivtarihi=15 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

1 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan [[cumhurbaşkanı kararı]] ile Erzincan Havalimanı’nın ismi, [[Erzincan Yıldırım Akbulut Havalimanı]] olarak değiştirildi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://t24.com.tr/haber/eski-basbakan-yildirim-akbulut-un-ismi-erzincan-havalimani-na-verildi,962822 | başlık = Eski Başbakan Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi | erişimtarihi = 13 Kasım 2021 | dil = Türkçe | çalışma = T24 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210701062012/https://t24.com.tr/haber/eski-basbakan-yildirim-akbulut-un-ismi-erzincan-havalimani-na-verildi,962822 | arşivtarihi = 1 Temmuz 2021}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.aa.com.tr/tr/gundem/eski-basbakan-ve-meclis-baskani-merhum-yildirim-akbulutun-ismi-erzincan-havalimanina-verildi/2310312 | başlık = Eski Başbakan ve Meclis Başkanı merhum Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi | erişimtarihi = 13 Kasım 2021 | çalışma = [[Anadolu Ajansı]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210720200321/https://www.aa.com.tr/tr/gundem/eski-basbakan-ve-meclis-baskani-merhum-yildirim-akbulutun-ismi-erzincan-havalimanina-verildi/2310312 | arşivtarihi = 20 Temmuz 2021}}</ref>

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}


{{başlangıç kutusu}}
{{başlangıç kutusu}}
{{S-off}}
{{sıra kutusu| önce = [[Necmettin Karaduman]] | başlık= [[TBMM Başkanı]] | yıllar= [[24 Aralık]] [[1987]] - [[9 Kasım]] [[1989]]| sonra= [[Kaya Erdem]]}}
{{sıra kutusu| önce = [[Hikmet Çetin]] | başlık= [[TBMM Başkanı]] | yıllar= [[20 Mayıs]] [[1999]] - [[30 Eylül]] [[2000]]| sonra= [[Ömer İzgi]]}}
{{sıra kutusu| önce = [[Hikmet Çetin]] | başlık= [[Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi|15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı]] | yıllar= 20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000 | sonra= [[Ömer İzgi]] }}
{{sıra kutusu| önce = [[Turgut Özal]] | başlık= [[Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı]] | yıllar= [[9 Kasım]] [[1989]] - [[23 Haziran]] [[1991]]| sonra= [[Mesut Yılmaz]]}}
{{sıra kutusu| önce = [[Turgut Özal]] | başlık= [[Türkiye başbakanları listesi|20.]] [[Türkiye başbakanı]] | yıllar= 9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991 | sonra= [[Mesut Yılmaz]] }}
{{sıra kutusu| önce = [[Ali Tanrıyar]] | başlık= [[Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanı]] | yıllar= [[26 Ekim]] [[1984]] - [[16 Eylül]] [[1987]]| sonra= [[Ahmet Selçuk]]}}
{{sıra kutusu| önce = [[Necmettin Karaduman]] | başlık= [[Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi|Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı]] | yıllar= 24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989 | sonra= [[Kaya Erdem]] }}
{{sıra kutusu| önce = [[Turgut Özal]] | başlık= [[Anavatan Partisi Genel Başkanı]] | yıllar= [[16 Kasım]] [[1989]] - [[15 Haziran]] [[1991]]| sonra= [[Mesut Yılmaz]]}}
{{sıra kutusu| önce = [[Ali Tanrıyar]] | başlık= [[Türkiye içişleri bakanları listesi|Türkiye İçişleri Bakanı]] | yıllar= 26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987 | sonra= [[Ahmet Selçuk]] }}
{{S-ppo}}
{{sıra kutusu| önce = [[Turgut Özal]] | başlık= [[Anavatan Partisi|Anavatan Partisi Genel Başkanı]] | yıllar= 16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991 | sonra= [[Mesut Yılmaz]] }}
{{bitiş kutusu}}
{{bitiş kutusu}}
<div class="Boxmerge">
{{Tr basbakanlar}}{{TBMM Başkanları}}
{{TC 45. Hükümet}}{{TC 47. Hükümet}}
</div>


{{TBMM Başkanları}}
{{Türkiye başbakanları}}

{{ANAP Başkanları}}
{{Türkiye İçişleri Bakanları}}
{{TC 45. Hükümet}}
{{TC 47. Hükümet}}

{{Otorite kontrolü}}

{{DEFAULTSORT:Akbulut, Yildirim}}
[[Kategori:1935 doğumlular]]
[[Kategori:1935 doğumlular]]
[[Kategori:2021 yılında ölenler]]
[[Kategori:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler]]
[[Kategori:TBMM 17. dönem Erzincan milletvekilleri]]
[[Kategori:TBMM 18. dönem Erzincan milletvekilleri]]
[[Kategori:TBMM 19. dönem Erzincan milletvekilleri]]
[[Kategori:TBMM 21. dönem Ankara milletvekilleri]]
[[Kategori:TBMM 17. dönem başkanvekilleri]]
[[Kategori:Anavatan Partisi genel başkanları]]
[[Kategori:Türkiye içişleri bakanları]]
[[Kategori:Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları]]
[[Kategori:Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları]]
[[Kategori:Türk siyasetçiler]]
[[Kategori:Erzincan ili doğumlu siyasetçiler]]
[[Kategori:İstanbul Üniversitesi mezunları]]
[[Kategori:Doğru Yol Partisi mensubu siyasetçiler]]
[[Kategori:Siyasi parti genel başkanları]]
[[Kategori:Türkiye başbakanları]]
[[Kategori:T.B.M.M. eski milletvekilleri]]
[[Kategori:Romanya Yıldızı Nişanı sahipleri]]
[[Kategori:T.B.M.M. 17. Dönem Milletvekilleri]]
[[Kategori:20. yüzyıl Türk avukatları]]
[[Kategori:T.B.M.M. 18. Dönem Milletvekilleri]]
[[Kategori:21. yüzyıl Türk avukatları]]
[[Kategori:T.B.M.M. 19. Dönem Milletvekilleri]]
[[Kategori:Ankara ilinde ölenler]]
[[Kategori:ANAP]]
[[Kategori:Devlet Mezarlığı'na defnedilenler]]
[[Kategori:Türkiye Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyeleri]]
[[Kategori:İçişleri Bakanları]]

[[de:Yıldırım Akbulut]]
[[en:Yıldırım Akbulut]]
[[ja:ユルドゥルム・アクブルト]]
[[zh:耶尔德勒姆·阿克布卢特]]

09.06, 30 Eylül 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Yıldırım Akbulut
20. Türkiye başbakanı
Görev süresi
9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991
(1 yıl, 7 ay ve 14 gün)
Cumhurbaşkanı Turgut Özal
Yerine geldiği Turgut Özal
Yerine gelen Mesut Yılmaz
15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı
Görev süresi
20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000
Yerine geldiği Hikmet Çetin
Yerine gelen Ömer İzgi
Görev süresi
24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989
Yerine geldiği Necmettin Karaduman
Yerine gelen İsmet Kaya Erdem
Türkiye İçişleri Bakanı
Görev süresi
26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987
Yerine geldiği Ali Tanrıyar
Yerine gelen Ahmet Selçuk
2. Anavatan Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991
Yerine geldiği Turgut Özal
Yerine gelen Mesut Yılmaz
Türkiye Büyük Millet Meclisi
17., 18., 19. ve 21. Dönem Milletvekili
Görev süresi
24 Kasım 1983 - 1 Ekim 2002
Seçim bölgesi 1983 - Erzincan
1987 - Erzincan
1991 - Erzincan
1999 - Ankara
Kişisel bilgiler
Doğum 2 Eylül 1935(1935-09-02)
Erzincan, Türkiye
Ölüm 14 Nisan 2021 (85 yaşında)
Mamak, Ankara, Türkiye
Defin yeri Devlet Mezarlığı, Ankara
Partisi Anavatan Partisi
Evlilik(ler) Samia Akbulut
Bitirdiği okul Hukuk Fakültesi, İstanbul
Mesleği Avukat · Siyasetçi
Hükûmeti 47. Türkiye Hükûmeti

Yıldırım Akbulut, (2 Eylül 1935, Erzincan - 14 Nisan 2021, Ankara), Türkiye Cumhuriyeti'nin 20. Başbakanı. Türk avukat ve siyasetçi. Başbakanlık ve 1989-1991 yılları arasında Anavatan Partisi genel başkanlığı görevini sürdüren Akbulut, 1987-1989 ve 1999-2000 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı görevini üstlendi.

Siyasi hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıldırım Akbulut, 2 Eylül 1935 tarihinde Erzincan'da doğdu.[1][2][3] Babasının PTT memuru olması nedeniyle ilkokulu Eskişehir'de, ortaokulu Samsun'da, liseyi ise Erzincan'da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra bir müddet avukatlık yaptı.[4]

Akbulut, Adalet Partisi'nin Erzincan il başkanlığını yaptı. 1983 yılı Mayıs ayında Anavatan Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı ve ilk defa 1983 Türkiye genel seçimlerinde ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi. 26 Ekim 1984 ile 6 Eylül 1987 tarihleri arasında Turgut Özal tarafından kurulan 45. Türkiye Hükûmeti'nde içişleri bakanı olarak yer aldı. 1987 Türkiye genel seçimleri'nde tekrar ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi ve 1987 yılında yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı seçiminin üçüncü turunda 431 üyeden 250'sinin oyuyla TBMM başkanı seçildi ve bu görevini 9 Kasım 1989 tarihine kadar sürdürdü.[4][5]

17'inci, 18'inci ve 19'uncu dönem Erzincan milletvekili ve 21'inci dönem Ankara milletvekili oldu.

Başbakanlığı, 1989-1991

[değiştir | kaynağı değiştir]

Turgut Özal'ın 1989 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı olarak seçilmesinin ardından aynı yıl Akbulut başkanlığında 47. Türkiye Hükûmeti kuruldu.[6] Anavatan Partisi'nin 17 Kasım 1989 tarihinde gerçekleşen ilk olağanüstü kongresinde Turgut Özal'dan boşalan genel başkanlığa Akbulut getirildi. 15 Haziran 1991 tarihinde gerçekleşen kongrede Mesut Yılmaz'a karşı seçimi kaybederek genel başkanlık ve başbakanlıktan ayrıldı.[4]

Sonraki siyasi hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1992 yılında dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın talebiyle Yıldırım Akbulut ve 17 milletvekili ANAP'tan istifa etti, ancak bir süre sonra partiye döndü.[4]

18 Nisan 1999 seçimlerinin ardından mayıs ayında yapılan TBMM başkanlığı seçimlerini kazanıp 2000 yılına kadar TBMM başkanlığını sürdürdü. 2000 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu, ancak adaylığını ikinci turun ardından geri çekti. 2002'de ANAP'tan istifa eden Akbulut, aynı yıl yapılan genel seçimlerde Doğru Yol Partisi'nden İstanbul milletvekili adayı oldu, ancak DYP'nin barajı geçememesi nedeniyle seçilemedi.

Turgut Özal Üniversitesi'nin mütevelli heyeti başkanlığını yaptı. Son olarak Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyesi olarak görev yapmaktaydı.

Özel hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasa Mahkemesi eski üyelerinden Samia Akbulut'la (d. 1939) evli olan Akbulut, 3 kız çocuğu babasıdır.

Ölümü ve sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akbulut, 14 Nisan 2021'de aterosklerotik kalp hastalığı, kalp yetmezliği ve kalp pili tanısıyla tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde 85 yaşında öldü.[7] 15 Nisan 2021'de ilk olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde düzenlenen resmî cenaze merasiminin ardından Ahmet Hamdi Akseki Camii'nde cenaze namazı kılındı. Daha sonra naaşı Devlet Mezarlığı'na defnedildi.[8]

1 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan cumhurbaşkanı kararı ile Erzincan Havalimanı’nın ismi, Erzincan Yıldırım Akbulut Havalimanı olarak değiştirildi.[9][10]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Sanal, Türker (1995). Türkiye Cumhuriyeti ve 50 Hükümeti. Sim Yayın. s. 51. ISBN 978-9759544010. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  2. ^ Arol, Ender (1990). Hayret ki Başbakan. Boyut Yayınevi. s. 88. ISBN 978-9755080222. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  3. ^ "Yıldırım Akbulut". Yeni Rehber Ansiklopedisi. 20. Türkiye Gazetesi. s. 239. 
  4. ^ a b c d Hürriyet, 7/2/2002.
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  7. ^ "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut hayatını kaybetti". NTV.com.tr. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  8. ^ Sinan Uslu,Kemal Karadağ, Özcan Yıldırım (15 Nisan 2021). "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut son yolculuğuna uğurlandı". Anadolu Ajansı. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  9. ^ "Eski Başbakan Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". T24. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  10. ^ "Eski Başbakan ve Meclis Başkanı merhum Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". Anadolu Ajansı. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Hikmet Çetin 		15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı
20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000 		Sonra gelen:
Ömer İzgi
Önce gelen:
Turgut Özal 		20. Türkiye başbakanı
9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991 		Sonra gelen:
Mesut Yılmaz
Önce gelen:
Necmettin Karaduman 		Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989 		Sonra gelen:
Kaya Erdem
Önce gelen:
Ali Tanrıyar 		Türkiye İçişleri Bakanı
26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987 		Sonra gelen:
Ahmet Selçuk
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Turgut Özal 		Anavatan Partisi Genel Başkanı
16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991 		Sonra gelen:
Mesut Yılmaz
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yıldırım_Akbulut&oldid=33918855" sayfasından alınmıştır