Кавказ

Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Космостан күренеш

Кавказ таулары (гөрҗ. კავკასიონი, лезг. Къавкъаздин сувар, абх. Кавказаа ашьхақәа,әзери. Qafqaz dağları, әрм. Կովկասյան լեռնաշղթա, кабард.-чирк. Къаукъаз Iуащхьэ, карач.-балк. Кавказ таўла, чеч. Кавказан лаьмнаш) — Европа һәм Азия чикләрендә урнашкан таулар. Кара, Азак һәм Каспий диңгезләре арасында урнашкан.

Гадәттә Кавказ өч регионга бүленә: Кавказ яны, Төньяк Кавказ һәм Көньяк Кавказ (Кавказ арты). Кавказ территориясе дүрт дәүләт арасында бүленгән: Россия, Әрмәнстан, Гөрҗистан (шул исәптән Абхазия һәм Көньяк Осетия) һәм Азәрбайҗан.

Халык

Халыклар

Кавказ халыклары телләре буенча 3 төп төркемгә бүленәләр:

• Кавказ тел гаиләсе халыклары:
  • Картвель төркеме: грузиннар (мегреллар, сваннар, лазлар)
  • Абхаз-адыгэ төркеме: абазиннар, абхазлар, адыгэлар (кабардиннар, чиркәсләр)
  • Нах-дагстан төркеме:
    • Нах телләре: ингушлар, чеченнар
    • Дагстан телләре: аварлар, агуллар, арчиннар, андийлар, ахвахлар, багулаллар, ботлихлар, бежтиннар, будухлар, гинухлар, годобериннар, гунзиблар, даргиләр, дидойлар, каратиннар, крызлар, лаклар, ләзгиләр, рутуллар, табасараннар, тиндиннар, удиннар, хваршиннар, хиналуглар, цахурлар, чамалаллар һ.б.;
• Алтай телләре гаиләсе халыклар:
  • Төрки телле халыклар: азәрбайҗаннар, балкарлар, карачайлар, комыклар, ногайлар һәм месхет төрекләре.
• Һинд-аурпа телләре гаиләсе халыклары:
  • Иран тармагы: тау яһүдиләре, көрдләр, осетиннар, талышлар һәм татлар;
  • Башкалар: әрмәннәр, греклар, руслар;

Дин

Төп диннәр булып ислам (сөнни һәм шигый) һәм христианлык (православие һәм Әрмән апостол чиркәве) булып тора. Иудаизм (ашкеназлар, лахлухлар, тау яһүдиләре) һәм езидлык (көрдләрнең бер өлеше) динен тотучы халыклар да бар.