Shahrixon tumani sahifasining manbasini koʻrish

{{Maʼmuriy birlik
 |Rang1                         = {{rang|Oʻzbekiston}}
 |Oʻzbekcha nomi                = Shahrixon tumani
 |Asl nomi                      = Шахриханский район
 |Tasvir = Shahrixon tumani.jpg
 |Gerb                          = 
 |Bayroq                        = 
 |Gerb kengligi                 = 
 |Bayroq kengligi               = 
 |Gerb taʼrifi                  = 
 |Bayroq taʼrifi                = 
 |Mamlakat                      = [[Oʻzbekiston]]
 |Maqomi                        = [[tuman]]
 |Tegishli hudud                = 
 |Tarkibida                     = [[Andijon viloyati]]
 |Markazi                       = [[Shahrixon (shahar)]]
 |Yirik shahari                 = 
 |Yirik shaharlari              = 
 |Asos solingan                 =
 |Bekor qilingan                = 
 |Rahbari                       = Hikmatillo Dadaxonov<ref>[https://andijan.uz/towns%20districts/shaxrixon ШАҲРИХОН ТУМАНИ ҲАҚИДА]{{Oʻlikhavola|date=dekabr 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
  |Rahbar ismi                  =  Xokim
 |Rahbari2                      = 
  |Rahbar ismi2                 = 
 |YAIM                          = 
  |YaIM yil                     = 
  |YAIM oʻrin                   = 
  |YAIM jon boshiga             = 
  |YAIM jon boshiga oʻrinda     = 
 |Til                           = 
 |Tillar                        = [[Oʻzbek tili|Oʻzbek]]
 |Aholi                         = 
  |Roʻyxatga olingan yil        = 
  |Aholi foizi                  = 
  |Aholi oʻrinda                = 
  |Zichligi                     = 
  |Zichlig joyi                 = 
  |Millatlar tarkibi            =  
  |Dinlar tarkibi               = [[Islom|musulmonlar]]
 |Maydoni                       =  
  |Maydon foizi                 = 
  |Yer maydoni                  = 
 |Yuqori balandligi             = 
 |Oʻrtacha balandligi           = 
 |Quyi balandligi               = 
 |Kengligi                      = 
 |Uzunligi                      = 
 |Xarita                        = Shahrixon tumani.png
 |Xarita oʻlchami               = 300
 |Maʼmuriy birlik xaritasi      = 
  |Xarita oʻlchami ае           = 
 |Soat mintaqasi                = [[UTC+5]]
 |Qisqacha                      = 
 |ISO                           = 
 |FIPS                          = 
 |Telefon kodi                  = 8(374)
 |Pochta indeksi                = 
 |Internet domeni               = uz
 |Avtomobil raqami kodi         = 60
 |Sayt                          = 
 |TurkumCommons                 = 
 |Izoh                          = 
}}
'''Shahrixon tumani''' — [[Andijon (viloyat)|Andijon viloyati]] markaziy qismida joylashgan tuman. [[1926|1926-yil]] [[29-sentyabr]] kuni tashkil etilgan. Gʻarbdan Boʻz, shimoldan Baliqchi, Oltinkoʻl, sharqdan Asaka, janubdan Fargʻona viloyatining Quva tumanlari bilan chegaradosh. Maydoni 0,33 ming km2. Aholisi 215,3 ming kishi (2004). Tumanda 1 shahar (Shahrixon), 12 qishloq fuqarolari yigʻini (Abdubiy, Guliston, Nazarmahram, Naynova, Paxtaobod, Toshtepa, Choʻja, Yuqori Shahrixon, Yangiyoʻl, Oʻzbekiston, Oʻrta Shahrixon, Haqiqat) bor.  Maʼmuriy markazi — [[Shahrixon (shahar)|Shahrixon shahri]].

== Tarixi ==
1926-yil 29-sentyabr kuni Stalin tumani nomi bilan tashkil qilingan. 1961-yilda tuman nomi Moskva deb oʻzgartirilgan. Hozirgi nomi 1990-yillarning boshida berilgan.

== Maʼmuriy boʻlinishi ==
Shahrixon tumani gʻarbdan [[Boʻz (tuman)|Boʻz]], shimoldan [[Baliqchi (tuman)|Baliqchi]], [[Oltinkoʻl (tuman)|Oltinkoʻl]], sharqdan [[Asaka (tuman)|Asaka]], janubdan [[Farg'ona viloyati]]ning [[Quva tumani | Quva tumanlari]] bilan chegaradosh. Maydoni — 0,33 ming kvadrat kilometr.

Tumanda 1ta [[shahar]] (Shahrixon), 14ta [[Mahalla fuqarolar yig'ini]] ( [[Qo'rg'oncha MFY]], [[Dorilomon]], [[Abdubiy QFY|Abdubiy]], [[Guliston QFY|Guliston]], [[Nazarmahram QFY|Nazarmahram]], [[Naynavo QFY|Naynavo]], [[Paxtaobod QFY|Paxtaobod]], [[Toshtepa QFY|Toshtepa]], [[Choʻja QFY|Choʻja]], Eshon-qishloq MFY, [[Yuqori Shahrixon QFY|Yuqori Shahrixon]], [[Yangiyoʻl QFY|Yangiyoʻl]], [[Oʻzbekiston QFY|Oʻzbekiston]], [[Oʻrta Shahrixon QFY|Oʻrta Shahrixon]], [Paxtakol MFY|Paxtakol]]) bor.

== Tabiati ==
Tuman hududi [[Shahrixonsoy]]<nowiki/>ning keng yoyilmasida, [[Quva]]-[[Andijon (shahar)|Andijon]] adirlari bilan [[Qoradaryo (daryo)|Qoradaryo]] oʻrtasidagi tekislikda joylashgan. Oʻrtacha balandlik 400—680 m. Tekislikning ustki qismi toʻrtlamchi davr allyuvial yotqiziqlaridan tashkil topgan. Markaziy [[Fargʻona]]<nowiki/>ning ichki qismiga kirib boradi. Iqlimi kontinental; qishi yumshoq, yozi issiq. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi —2,5° dan —3,2° gacha, iyulniki 27°—29°, eng past temperatura —26°, eng yuqori temperatura 45°. Yiliga 300—350 mm yogʻin tushadi. Vegetatsiya davri 212—216 kun. Tuproqlari boʻz, oʻtloqi botqoq, oʻtloqi boʻz, baʼzi joylarda qumoq shoʻrxok tuproqlar. Oʻtloqi botqoq tuproqli joylarda yer osti suvi yuza (1—2 m). Yovvoyi oʻsimliklardan ajriq, qamish, qiyoq, yantoq, oqbosh, ituzum, semizoʻt, shoʻra, yalpiz, qirqboʻgʻim va gʻumay oʻsadi. Yovvoyi hayvonlardan faqat tulki, quyon uchraydi xolos; qushlardan olaqanot, chumchuq, qaldirgʻoch, bedana, qargʻa, laylak, hakka, zagʻizgʻon, musicha uchraydi.

== Xo'jaligi ==
Tuman xoʻjaligi, asosan, qishloq xo'jaligiga ixtisoslashgan. [[Paxta]] tozalash, taʼmirlash, toʻqimachilik, tikuvtrikotaj korxonalari va boshqalar faoliyat koʻrsatadi. Qoʻshma korxonalardan: Oʻzbekiston—Koreya «Kosmo Elektroniks KOLTD», Oʻzbekiston—Xitoy «RivojTyanjin», Oʻzbekiston—Hindiston «RivojNorind», OʻzbekistonGermaniya «Interteks», Oʻzbekiston—Rossiya «Anteks» ishlab turibdi. Shahrixon tumanida 640 dan ortiq kichik korxona mavjud<ref>[['Shahrihon tumani']][https://qomus.info/oz/encyclopedia/sh/shahrixon-tumani/]</ref>.

== Geografiyasi ==
Shahrixon tumani hududi [[Shahrixonsoy|Shahrixonsoyning]] keng yoyilmasida, [[Quva]]-[[Andijon (shahar)|Andijon]] adirlari bilan [[Qoradaryo]] oʻrtasidagi tekislikda joylashgan. Oʻrtacha balandligi 400-680 m. Tekislikning ustki qismi toʻrtlamchi davr allyuvial yotqiziqlaridan tashkil topgan. Markaziy Fargʻonaning ichki qismiga kirib boradi. Iqlimi — kontinental; qishi yumshoq, yozi issiq. [[Yanvar]] oyining oʻrtacha harorati — minus 2,5 darajadan minus 3,2 darajagacha, [[iyul]]niki — 27°-29°. Yiliga 300-350&nbsp;mm yogʻin tushadi. Vegetatsiya davri 212-216 kun. Tuproqlari boʻz, oʻtloqi botqoq, oʻtloqi boʻz, baʼzi joylarda qumloq tuproqlar.

Yovvoyi oʻsimliklardan [[ajriq]], [[qamish]], [[qiyoq]], [[yantoq]], [[oqbosh]], [[ituzum]], [[sеmizoʻt]], [[shoʻra]], [[yalpiz]], [[qirqboʻgʻim]] va [[gʻumay]] oʻsadi. Yovvoyi hayvonlardan faqat [[tulki]],[[Bo'ri]] va [[quyon]] uchraydi, xolos; qushlardan [[olaqanot]], [[chumchuq]], [[qaldirg'och]], [[bеdana]], [[qargʻa]], [[laylak]], [[hakka]], [[zagʻizgʻon]], [[musicha]] uchraydi.

== Aholisi ==
Aholisi — 227,5 ming kishi. Aholisi, asosan, [[oʻzbеklar]]; shuningdek, [[Ruslar|rus]], [[Tatarlar|tatar]], [[Qirgʻizlar|qirgʻiz]], [[Tojiklar|tojik]], [[Uygʻurlar|uygʻur]], [[Qozoqlar|qozoq]] va boshqa [[millat]] vakillari ham yashaydi. Aholining oʻrtacha zichligi — 1 kvadrat kilometrga 680 kishi.

== Shahrixonsoy ==
''Shahrixonsoy'' — [[Andijon]] va [[Fargʻona]] viloyatlaridagi magistral kanal. [[Kampirravot gidrouzeli|Kampirravot gidrouzelidan]] boshlanadi. [[1887|1887-yilda]] qurilgan.

== Shahrixonlik mashhurlar ==
{{colbegin||18em}}
* [[Ozodbek Nazarbekov]] — [[Oʻzbekiston xalq artisti]]<ref>{{Citation |year= |title=Ozodbek Nazarbekov - Tarjimai hol |url=http://ozodbek.uz/uz/index.php?pName=about |access-date=19-noyabr 2012-yil |archivedate=22-dekabr 2011-yil |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111222023940/http://ozodbek.uz/uz/index.php?pName=about }}</ref>.
* [[Keldiboy Jejanov]] — Oʻzbekiston Respublikasi xalq oʻqituvchisi.
* [[Mamajon Abdurasulov]] — Xalq oʻqituvchisi (1981).
* [[Anvarjon Abdullayev]] — Oʻzbekiston Respublikasi xalq oʻqituvchisi.
* [[Sodiqjon Abdurasulov]] — Oʻzbekiston Qahramoni (1996).
* [[Gavharoy Kutusheva]] — Oʻzbekiston Respublikasi xalq oʻqituvchisi.
* [[Tanzila Norboyeva]] — [[Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati]] raisi.
* [[Osmon Yoqubov]] — [[Ikkinchi jahon urushi]] qatnashchisi.
* [[Jamoliddin Boʻronov]] — tilshunos olim. Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi.
* [[Toshmuhammad Aliyevich Sarimsoqov]] — matematik olim va jamoat arbobi, [[Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi]] prezidenti.
* [[Joʻraxon Yusupov]] — xonanda, sozanda (gʻijjak, skripka). Oʻzbekiston xalq hofizi.
* [[Akmaljon Qosimov]] — Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi akad.
* [[Adolat Neʼmatova]] — xalq oʻqituvchisi.
* [[Hamdam Haydaraliyev]] — oʻzbek xalq artisti, raqqos, ashulachi, chavandoz.
* [[Zunnun Madaliyev]] — [[Oʻzbekiston xalq artisti]].
* [[Sodiqjon Turdiyev]] — [[Oʻzbekiston Qahramoni]] (2012).
* [[Nursulton Roʻziboyev]] — sport ustasi.
{{colend}}


== Manbalar ==
{{Manbalar}}
{{OʻzME}}
{{Andijon viloyati}}
[[Turkum:Andijon tumanlari]]
[[Turkum:Shahrixon tumani]]
{{Oʻzbekiston tumanlari}}