Xem mã nguồn của Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ

{{Infobox military conflict
| conflict          = Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ
| width             = 
| partof            = [[Chiến tranh Ottoman–Habsburg]], [[Chiến tranh Ba Lan-Ottoman]], [[Chiến tranh Croatia–Ottoman]], [[Ottoman–Venezia]], [[Chiến tranh Ottoman–Hungary]] and [[Lịch sử các cuộc chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ|Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ]]
| image             = File:Anonym Entsatz Wien 1683.jpg
| image_size        = 300px
| alt               = Bức tranh mô tả trận chiến thành Vienna, 1683
| caption           = [[Trận Viên]], 1683
| date              = 14 tháng 7 năm 1683 - 26 tháng 1 năm 1699<br/>({{Age in years, months, weeks and days|day1=14|month1=07|year1=1683|day2=26|month2=01|year2=1699}})
| place             = [[Đại công quốc Áo|Áo]], Hungary, [[Balkan]], [[Liên bang Ba Lan và Lietuva|Ba Lan - Litva]] và [[Hãn quốc Krym]]
| territory         = * Chế độ [[Quân chủ Habsburg]] giành được các vùng đất ở Ottoman Hungary, Công quốc Transylvania và Balkans
* Ba Lan-Lithuania chiếm được [[Podolia]].
* Nga chiếm cảng [[Azov]].
* Venice chiếm được [[Morea]] và bên trong [[Dalmatia]].
* [[Giáo phận vương quyền Montenegro|Montenegro]] dánh được độc lập [[De facto|Trên thực tế]].
| result            = [[Liên đoàn Thần thánh (1684)|Liên đoàn Thần thánh]] giành chiến thắng
* [[Hiệp ước Karlowitz]]
* Ottoman suy yếu ở châu Âu
| combatant1        = {{flag|Holy Roman Empire}}
*{{flagdeco|Habsburg Monarchy|empire}} [[Quân chủ Habsburg]]
* {{flagicon image|Flag of the Electorate of Bavaria.svg}} [[Tuyển hầu quốc Bayern|Bavaria]]
* {{flagicon image|Flag of Franconia.svg}} [[Vùng đế chế Franken|Franconia]]
* {{flagcountry|Electorate of Saxony}}
* {{flagicon image|Wappen schwäbischer Reichskreis 2.jpg}} [[Vùng đế chế Swabia|Swabia]]
* {{Flagicon image|Flag of Hungary (15th century, rectangular).svg}} [[Vương quốc Hungary|Hoàng gia Hungary]]
* {{Flagicon image|Coa Croatia Country History (Fojnica Armorial).svg}} [[Vương quốc Croatia (Habsburg)|Vương quốc Croatia]]
* {{Flagicon image|Mantua Flag 1575-1707 (new).svg}} [[Công quốc Mantua]]
{{Flagicon image|Royal Banner of Jan III Sobieski.svg}} [[Liên bang Ba Lan và Lietuva]]<br/>
{{Flagicon image|Flag of Oryol ship (variant).svg}} [[Sa quốc Nga]]
* {{resize|{{Flagicon image|Flag of the Cossack Hetmanat.svg}} [[Cossack Hetmanate]]}}
{{Flagicon image|Flag of Most Serene Republic of Venice.svg}} [[Cộng hòa Venezia]]<br/>
{{flag|Spanish Empire|1506}}<br/>
{{Flagicon image|Flag of the Prince-Bishopric of Montenegro2.svg}} [[Giáo phận vương quyền Montenegro|Montenegro]]<br/>[[Người Serbia]] nổi dậy<br/>[[Người Hy Lạp]] nổi dậy<br/>[[Người Bulgaria]] nổi dậy<br/>[[Người Romania]] nổi dậy<br/>[[Người Albania]] nổi dậy<br/>[[Người Croatia]] nổi dậy
| combatant2        = [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Đế quốc Ottoman]]<br />
[[Các nước chư hầu và triều cống của Đế chế Ottoman|Các nước chư hầu]]:
* {{resize|[[Tập tin:Gerae-tamga.svg|20px]] [[Hãn quốc Krym]]}}
* {{resize|[[Tập tin:Coa Hungary Country History (19th Century).svg|10px]] [[Thân vương quốc Thượng Hungary|Thượng Hungary]] (1683–5)}}
* {{resize|[[Tập tin:Flag_of_Moldavia.svg|20px]] [[Moldavia]]}}
* {{resize|[[Tập tin:Flag_of_Wallachia.svg|20px]] [[Wallachia]]}}
* {{resize|{{Flagicon image|Banner of Gabriel Bethlen.svg}} [[Thân vương quốc Transylvania (1570–1711)|Transylvania]]}}
| commander1        = {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Leopold I của Thánh chế La Mã|Leopold I]] <br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Eugène de Savoie-Carignan|Eugene xứ Savoy]] <br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Karl V, Công tước xứ Lorraine|Charles V xứ Lorraine]] <br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Louis William, Margrave xứ Baden-Baden|Louis William xứ Baden-Baden]] <br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Ernst Rüdiger von Starhemberg]]{{WIA}} <br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Enea Silvio Piccolomini (tướng)|Enea Silvio Piccolomini]] <br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Donat John, Bá tước Heissler xứ Heitersheim|Heissler xứ Heitersheim]]{{KIA}} <br> {{Flagicon image|Coa Croatia Country History (Fojnica Armorial).svg}} [[Miklós Erdődy|Miklós (Nikola) Erdődy]] <br>{{flagicon|Holy Roman Empire}} James Leslie<br>{{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Joseph Herberstein]]<br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Pavle Nestorović]] <br> {{flagicon|Holy Roman Empire}} [[Jovan Monasterlija]] <br> {{flagicon|Electorate of Bavaria}} [[Maximilian II Emanuel, Tuyển hầu xứ Bayern|Maximilian II Emanuel]] <br> {{flagicon|Electorate of Saxony}} [[John George III, Tuyển hầu xứ Sachsen|John George III]] <br> {{flagicon|Electorate of Saxony}} [[August II Mocny]] <br> {{flagicon image|Royal Banner of Jan III Sobieski.svg}} [[John III Sobieski]] <br> {{flagicon image|Royal Banner of Jan III Sobieski.svg}} [[Kazimierz Jan Sapieha]] <br> {{flagicon image|Royal Banner of Jan III Sobieski.svg}} [[Stanisław Jan Jabłonowski]] <br> {{flagicon image|Royal Banner of Jan III Sobieski.svg}} [[Feliks Kazimierz Potocki]] <br> {{flagicon image|Flag of Oryol ship (variant).svg}} [[Pyotr I của Nga|Peter I]] <br> {{flagicon image|Flag of Oryol ship (variant).svg}} [[Vasily Golitsyn (1643)|Vasily Golitsyn]] <br> {{flagicon image|Flag of the Cossack Hetmanat.svg}} [[Ivan Samoylovych]] <br> {{flagicon image|Flag of Most Serene Republic of Venice.svg}} [[Francesco Morosini]] <br> {{flagicon image|Flag of Most Serene Republic of Venice.svg}} [[Otto Wilhelm Königsmarck]] <br> {{flagicon image|Flag of Most Serene Republic of Venice.svg}} [[Bajo Pivljanin]]{{KIA}}
| commander2        = [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Mehmed IV]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Suleiman II]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Ahmed II]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Mustafa II]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Kara Mustafa Pasha]]{{Executed}} <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Amcazade Köprülü Hüseyin Pasha]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Bayburtlu Kara Ibrahim Pasha]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Elmas Mehmed Pasha]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Sarı Süleyman Pasha]] <br> [[Tập tin:Flag of the Ottoman Empire (1453-1517).svg|25px]] [[Mezzo Morto Hüseyin Pasha]] <br> [[Tập tin:Gerae-tamga.svg|20px]] [[Selim I Giray]] <br> [[Tập tin:Coa Hungary Country History (19th Century).svg|10px]] [[Abdi Pasha the Albanian]] <br> [[Tập tin:Coa Hungary Country History (19th Century).svg|10px]]{{Flagicon image|Banner of Gabriel Bethlen.svg}} [[Emeric Thököly]] <br> [[Tập tin:Flag_of_Moldavia.svg|20px]] [[George Ducas]]{{POW}} <br> [[Tập tin:Flag_of_Wallachia.svg|20px]] [[Șerban Cantacuzino]] <br> [[Tập tin:Flag_of_Wallachia.svg|20px]] [[Constantin Brâncoveanu]]
| strength1         = {{flagdeco|Habsburg Monarchy|empire}} 88,100 (annual average)<ref>Peter Wilson. "Heart of Europe: A History of the Holy Roman Empire." Cambridge: 2016. Pages 460-461, Table 13.</ref>
| strength2         = 
| casualties1       = 
| casualties2       = 
| casualties3       = 384.000 binh sĩ chết ở tất cả các bên (120.000 người thiệt mạng và 180.000 người bị thương trong chiến đấu; các trường hợp tử vong khác hầu hết do bệnh tật)<ref>Clodfelter, M. (2008). "Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015" (2017 ed.). McFarland. Page 59.</ref>
}}

'''Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ''' ([[Tiếng Đức]]: ''Großer Türkenkrieg''), còn được gọi là '''Chiến tranh Liên đoàn Thần thánh''' ([[Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ]]: ''Kutsal İttifak Savaşları''), là một loạt các cuộc xung đột giữa [[Đế quốc Ottoman]] và [[Liên đoàn Thần thánh (1684)|Liên đoàn Thần thánh]] gồm [[Đế chế La Mã Thần thánh]], [[Liên bang Ba Lan và Lietuva|Ba Lan-Litva]], [[Cộng hòa Venezia]], [[Sa quốc Nga]] và [[Vương quốc Hungary (1526–1867)|Habsburg Hungary]]. Các cuộc giao tranh ác liệt bắt đầu vào năm 1683 và kết thúc với việc ký kết [[Hiệp ước Karlowitz]] năm 1699. Cuộc chiến là một thất bại đối với Đế chế Ottoman, lần đầu tiên đế chế này đã mất đi một lượng lớn lãnh thổ, ở [[Ottoman Hungary|Hungary]] và cả [[Liên bang Ba Lan và Lietuva|Khối thịnh vượng chung Ba Lan - Litva]], là một phần của Tây [[Balkan]]. Cuộc chiến cũng có ý nghĩa quan trọng bởi đây là lần đầu tiên Nga tham gia vào một liên minh với [[Tây Âu]].

Người Pháp đã không tham gia [[Liên đoàn Thần thánh (1684)]], vì họ đã đồng ý hồi sinh một cách không chính thức Liên minh Pháp-Ottoman vào năm 1673, đổi lại [[Louis XIV của Pháp|Vua Louis XIV]] được công nhận là người bảo vệ người Công giáo trong lãnh thổ của Ottoman.

Ban đầu, Louis XIV lợi dụng thời điểm bắt đầu chiến tranh để mở rộng biên giới phía đông của [[Vương quốc Pháp]] trong [[Chiến tranh Đoàn tụ]], chiếm [[Luxembourg]] và [[Strasbourg]] trong [[Thỏa thuận ngừng bắn Ratisbon]]. Tuy nhiên, khi Liên đoàn Thần thánh đã đạt được thành công trong việc chống lại Đế chế Ottoman, chiếm được [[Belgrade]] vào năm 1688, [[người Pháp]] bắt đầu lo lắng rằng đối thủ [[Vương tộc Habsburg]] của họ sẽ trở nên quá mạnh và cuối cùng sẽ lật tẩy Pháp. [[Cách mạng Vinh quang]] cũng là một vấn đề đáng quan tâm đối với người Pháp, vì [[William III của Anh|William III xứ Orange-Nassau]] được các [[quý tộc Anh]] mời lên nắm quyền kiểm soát nước Anh với tư cách là vua. Do đó, người Pháp đã [[Cuộc vây hãm Philippsburg (1688)|bao vây Philippsburg]] vào ngày 27 tháng 09 năm 1688, phá vỡ hiệp định đình chiến và gây ra cuộc [[Chiến tranh Chín năm]] riêng biệt, khiến người Thổ Nhĩ Kỳ nhẹ nhõm hơn.

Kết quả là, bước tiến của Liên đoàn Thần thánh đã bị đình trệ, cho phép người Ottoman chiếm lại [[Belgrade]] vào năm 1690. Cuộc chiến sau đó rơi vào bế tắc, và hòa bình kết thúc vào năm 1699, bắt đầu sau [[Trận Zenta]] năm 1697 khi Ottoman cố gắng chiếm lại tài sản đã mất của họ ở Hungary đã bị nghiền nát bởi Liên đoàn Thần thánh.

Cuộc chiến phần lớn trùng lắp với Chiến tranh Chín năm (1688–1697), cuộc chiến đã chiếm phần lớn sự chú ý của [[Quân chủ Habsburg]] khi nó còn hoạt động. Ví dụ, vào năm 1695, các quốc gia của [[Đế chế La Mã Thần thánh]] có 280.000 quân trên thực địa, với Anh, [[Cộng hòa Hà Lan]] và Tây Ban Nha đóng góp 156.000, cụ thể vào cuộc xung đột chống lại Pháp. Trong số 280.000 người đó, chỉ có 74.000 người, tức khoảng 1/4, chống lại người Thổ Nhĩ Kỳ; những người lính còn lại đang chiến đấu với Pháp.<ref>Peter Wilson, "German Armies: War and Politics, 1648-1806", 1998, p. 92.</ref> Nhìn chung, từ năm 1683 đến năm 1699, các quốc gia có trung bình 88.100 người chiến đấu với người Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi từ năm 1689 đến năm 1697, trung bình họ có 127.410 người chiến đấu với người Pháp.<ref>Wilson 2016, p. 461.</ref>

==Bối cảnh (1667–1683)==
{{Chính|Chiến tranh Crete (1645–1669)|Chiến tranh Áo-Thổ Nhĩ Kỳ (1663-1664)|Chiến tranh Ba Lan-Cossack-Tatar (1666-1671)|Chiến tranh Ba Lan-Ottoman (1672–1676)|Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ (1676-1681)}}
Sau cuộc [[Khmelnytsky Uprising|nổi dậy]] của [[Bohdan Khmelnytsky]], [[Sa hoàng Nga]] vào năm 1654 đã giành được các lãnh thổ từ [[Liên bang Ba Lan và Lietuva]] (hiện là một phần của Đông [[Ukraine]]), trong khi một số người Cossacks ở lại phía Đông Nam của Liêng bang. Thủ lĩnh của họ, Petro Doroshenko, đã tìm kiếm sự bảo vệ của [[Đế chế Ottoman]] và vào [[Trận Podhajce (1667)|năm 1667 đã tấn công]] chỉ huy người Ba Lan [[Jan III Sobieski|John Sobieski]].

[[Mehmed IV|Sultan Mehmed IV]], người biết rằng Liên bang Ba Lan và Lietuva đã suy yếu do xung đột nội bộ, vào tháng 8 năm 1672 đã [[Bao vây Kamenets|tấn công Kamenets Podolski]], một thành phố lớn ở biên giới của Liên bang. Lực lượng nhỏ của Ba Lan đã chống lại cuộc bao vây của Kamenets trong hai tuần nhưng sau đó buộc phải đầu hàng. Quân đội Ba Lan quá bé nhỏ để chống lại cuộc xâm lược của Ottoman và chỉ có thể giành được một số chiến thắng chiến thuật nhỏ. Sau 3 tháng, người Ba Lan buộc phải ký [[Hiệp ước Buchach]], trong đó họ đồng ý nhượng lại Kamenets, [[Podolia]] và cống nạp cho người Ottoman. Khi tin tức về thất bại và các điều khoản của hiệp ước đến được [[Warszawa]], [[Sejm]] từ chối cống nạp và tổ chức một đội quân lớn dưới quyền của Sobieski; sau đó, người Ba Lan thắng [[Trận Khotyn (1673)]]. Sau cái chết của [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Vua Michael]] vào năm 1673, Sobieski được bầu làm vua của Ba Lan. Ông đã cố gắng đánh bại quân Ottoman trong 4 năm nhưng không thành công. Chiến tranh kết thúc vào ngày 17 tháng 10 năm 1676 với [[Hiệp ước Żurawno]], trong đó người Ottoman chỉ giữ quyền kiểm soát đối với Kamianets-Podilskyi. Cuộc tấn công này của Ottoman cũng dẫn đến sự khởi đầu của [[Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ]] vào năm 1676.

==Tổng quan==
Sau một vài năm hòa bình, [[Đế quốc Ottoman]], được khuyến khích bởi những thành công ở phía Tây của Liêng bang Ba Lan-Litva, đã tấn [[Quân chủ Habsburg]]. Người Ottoman gần như đã chiếm được kinh đô [[Viên]], nhưng [[Jan III Sobieski|John III Sobieski]] đã lãnh đạo một liên minh Cơ đốc giáo đánh bại họ trong [[Trận Viên]] (1683), ngăn chặn quyền bá chủ của Đế chế Ottoman ở Đông Nam châu Âu.

Một [[Liên đoàn Thần thánh (1684)|Liên đoàn Thần thánh]] mới được khởi xướng bởi [[Giáo hoàng Innôcentê XI|Giáo hoàng Innocent XI]] và bao gồm [[Đế chế La Mã Thần thánh]] (đứng đầu là Quân chủ Habsburg), [[Liên bang Ba Lan và Lietuva]] và [[Cộng hòa Venezia]] vào năm 1684,<ref name=":0">Treasure, Geoffrey, ''The making of modern Europe, 1648–1780'', (Methuen & Co Ltd., 1985), 614.</ref> [[Sa quốc Nga]] tham gia vào năm 1686. [[Trận Mohács (1687)|Trận Mohács lần thứ hai (1687)]] là một thất bại nặng nề đối với Sultan. Người Ottoman đã thành công hơn trên mặt trận Ba Lan và có thể giữ lại Podolia trong các trận chiến của họ với Liên bang Ba Lan-Litva.

Sự tham gia của Nga đánh dấu lần đầu tiên nước này chính thức gia nhập một liên minh các cường quốc châu Âu. Đây là sự khởi đầu của một loạt các cuộc [[Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ]], cuộc chiến cuối cùng là [[Chiến tranh thế giới thứ nhất]]. Kết quả của các [[Các chiến dịch Krym 1687 và 1689|Chiến dịch Crimean]] và [[Chiến dịch Azov (1695–1696)|Chiến dịch Azov]], Nga đã chiếm được pháo đài [[Azov]] quan trọng của Ottoman.

Sau [[Trận Zenta]] quyết định năm 1697 và các cuộc giao tranh nhỏ hơn (chẳng hạn như [[Trận Podhajce (1698)|Trận Podhajce]] năm 1698), Liên minh đã giành chiến thắng trong cuộc chiến năm 1699 và buộc Đế chế Ottoman phải ký [[Hiệp ước Karlowitz]].<ref name=":1">Sicker, Martin, ''The Islamic world in decline'', (Praeger Publishers, 2001), 32.</ref> Ottoman nhượng lại hầu hết [[Hungary thuộc Ottoman|Hungary]], [[Thân vương quốc Transylvania (1570–1711)|Transylvania]] và [[Slavonia]], cũng như một phần của [[Vương quốc Croatia (Habsburg)|Croatia]], cho [[Quân chủ Habsburg]] trong khi [[Podolia]] trở lại Ba Lan. Hầu hết [[Dalmatia]] được chuyển cho [[Cộng hòa Venezia]], cùng với [[Morea]] (bán đảo [[Peloponnese]]), mà người Ottoman đã tái chiếm vào năm 1715 và giành lại trong [[Hiệp ước Passarowitz]] năm 1718.

===Serbia===
{{Chính|Habsburg chiếm đóng Serbia (1686–1691)|Dân quân Serbia|Những cuộc di cư vĩ đại của người Serb}}
[[Tập tin:Mustafa II dressed in full armour.JPG|thumb|250px|[[Mustafa II]] lên nắm quyền trong chiến tranh, nơi ông đích thân chỉ huy Quân đội Ottoman.]]
Sau khi các lực lượng Cơ đốc giáo đồng minh [[Vây hãm Buda (1686)|chiếm được Buda]] từ [[Đế quốc Ottoman]] vào năm 1686, trong Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ, người Serb từ [[Bồn địa Pannonia|Đồng bằng Pannonian]] (ngày nay là [[Hungary]], vùng [[Slavonia]] thuộc [[Croatia]] ngày nay, vùng [[Bačka]] và [[Banat]] thuộc [[Serbia]] ngày nay) đã gia nhập quân đội của Quân chủ Habsburg thành các đơn vị riêng biệt được gọi là [[Dân quân Serbia]].<ref name="Gavrilovic-7">{{Citation |last= Gavrilović |first= Slavko |title= Zbornik Matice Srpske za Istoriju |chapter-url= http://www.maticasrpska.org.rs/casopisi/istorija_74.pdf |access-date= 21 December 2011 |volume= 74 |year= 2006 |publisher= [[Matica Srpska]], Department of Social Sciences, Proceedings i History |location= Novi Sad |language= sr |page= 7 |chapter= Isaija Đaković |quote= U toku Velikog bečkog rata, naročito posle oslobođenja Budima 1686. srpski narod u Ugarskoj, Slavoniji, Bačkoj, Banatu, [...] priključivao se carskim trupama i kao "rašanska, racka" milicija učestvovao u borbama [...] u Lipi, Jenovi i Đuli...carska vojska i srpska milicija oslobodile su u proleće i leto 1688, [...] U toku Velikog bečkog rata, ... srpski narod.. od pada Beograda u ruke austrijske vojske 1688. i u Srbiji priključivao se carskim trupama i kao "rašanska, racka" milicija učestvovao u borbama [...] u toku 1689–1691. borbe su prenete na Banat. Srbe u njima predvodio je vojvoda Novak Petrović |url-status= dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20110916135844/http://www.maticasrpska.org.rs/casopisi/istorija_74.pdf |archive-date= 16 September 2011 |df= dmy-all }}</ref> Người Serb, với tư cách là tình nguyện viên, ồ ạt gia nhập phe Habsburg.<ref>{{Citation |last= Janićijević |first= Jovan|title=Kulturna riznica Srbije |url=https://books.google.com/books?id=MQAoAAAAMAAJ |year= 1996  |publisher= IDEA |language= sr |page=70 |isbn= 9788675470397|quote= Велики или Бечки рат Аустрије против Турске, у којем су Срби, као добровољци, масовно учествовали на аустријској страни}}</ref> Trong nửa đầu năm 1688, quân đội Habsburg cùng với các đơn vị Dân quân Serbia đã đánh chiếm [[Gyula]], [[Lipova, Arad|Lippa]] (ngày nay là Lipova, Romania) và [[Ineu|Borosjenő]] (ngày nay là Ienu, Romania) từ tay Đế chế Ottoman.<ref name="Gavrilovic-7" /> Sau khi [[Vây hãm Belgrade (1688)|chiếm được Belgrade]] từ Ottoman vào năm 1688, người Serb từ các vùng lãnh thổ ở phía Nam sông [[Sava]] và [[sông Danube]] bắt đầu gia nhập các đơn vị Dân quân Serbia.<ref name="Gavrilovic-7" />

===Kosovo===
Giám mục Công giáo người Kosovo Albania và nhà triết học [[Pjetër Bogdani]] trở lại [[Balkan]] vào tháng 3 năm 1686 và dành những năm tiếp theo để thúc đẩy sự kháng cự chống lại quân đội của [[Đế quốc Ottoman|Đế chế Ottoman]], đặc biệt là ở [[Kosovo]] quê hương của ông. Ông và cha sở [[Toma Raspasani]] đóng vai trò lãnh đạo trong phong trào ủng hộ [[Đại công quốc Áo]] của người Nhà Habsburg ở Kosovo trong Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ.<ref>{{chú thích sách |last=Iseni |first=Bashkim |url=https://www.worldcat.org/oclc/269329200 |title=La question nationale en Europe du Sud-Est : genèse, émergence et développement de l'indentité nationale albanaise au Kosovo et en Macédoine |date=2008 |publisher=P. Lang |isbn=978-3-03911-320-0 |location=Bern |oclc=269329200}}</ref> Ông đã đóng góp một lực lượng gồm 6.000 binh sĩ Albania cho quân đội Áo đã đến [[Pristina]] và cùng quân đội này đánh chiếm [[Prizren]]. Tuy nhiên, ở đó, ông và phần lớn quân đội của mình đã phải đối mặt với một kẻ thù đáng gờm không kèm người Ottoman, đó là bệnh [[dịch hạch]]. Bogdani quay trở lại Pristina nhưng đã qua đời vì bệnh tật ở đó vào ngày 6 tháng 12 năm 1689.<ref>{{chú thích sách |last=Prifti |first=Peter R. |url=https://www.worldcat.org/oclc/61822490 |title=Unfinished portrait of a country |date=2005 |publisher=East European Monographs |isbn=0-88033-558-0 |location=Boulder |oclc=61822490}}</ref> Cháu trai của ông, Gjergj Bogdani, vào năm 1698 đã báo cáo rằng hài cốt của chú ông sau đó đã được binh lính [[Đế quốc Ottoman|Ottoman]] và [[Người Tatar|Tatar]] khai quật và cho chó ăn ở giữa quảng trường ở Pristina.

Trong số các giấy tờ của Ludwig von Baden ở [[Karlsruhe]], có một bản sao của một bức thư bị chặn, bằng [[tiếng Pháp]], được viết bởi một thư ký của đại sứ quán Anh tại [[Constantinopolis|Constantinople]] vào ngày 19 tháng 1 năm 1690. Nó báo cáo rằng "người Đức" ở Kosovo đã liên lạc với 20.000 người Albania đã quay vũ khí chống lại người Ottoman.<ref>Rebels, Believers, Survivors</ref>

==Các cuộc chiến liên quan==
===Chiến tranh Morea===
{{Chính|Chiến tranh Morea}}
[[Cộng hòa Venice]] đã nắm giữ một số hòn đảo ở [[biển Aegean]] và [[Biển Ionian|Ionian]], cùng với các pháo đài có vị trí chiến lược dọc theo bờ biển của lục địa [[Hy Lạp]] kể từ khi [[Đế quốc Đông La Mã|Đế chế Byzantine]] tan rã sau cuộc [[Thập tự chinh thứ tư]]. Tuy nhiên, với sự trỗi dậy của Ottoman, trong thế kỷ XVI và đầu thế kỷ XVII, họ đã mất hầu hết những lãnh thổ này, chẳng hạn như [[Síp]] và [[Euboea]] ([[Tam chúa quốc Negroponte|Negropont]]) vào tay người Ottoman. Từ năm 1645 đến năm 1669, người Venice và người Ottoman đã đánh nhau trong một cuộc chiến lâu dài và tốn kém để giành quyền sở hữu lớn cuối cùng của người Venice ở Aegean, [[Crete]]. Trong cuộc chiến này, chỉ huy người Venice, [[Francesco Morosini]], đã tiếp xúc với những [[người Maniot]] nổi loạn, cho một chiến dịch chung ở Morea. Năm 1659, Morosini đổ bộ vào [[Morea]], và cùng với Maniots, ông chiếm [[Kalamata]]. Tuy nhiên, ngay sau đó ông buộc phải quay trở lại Crete, và liên doanh Peloponnesian đã thất bại.

Năm 1683, một cuộc chiến mới nổ ra giữa [[Quân chủ Habsburg]] và [[Đế quốc Ottoman]], với một đội quân Ottoman lớn tiến về [[Viên]]. Để đáp lại điều này, một [[Liên minh thần thánh (1684)|Liên minh Thần thánh]] đã được thành lập. Sau khi quân đội Ottoman bị đánh bại trong [[Trận Viên]], người Venice quyết định tận dụng cơ hội khi quyền lực Ottoman suy yếu và sự phân tâm của nó ở mặt trận Danubian để chiếm lại các lãnh thổ đã mất ở Aegean và Dalmatia. Ngày 25 tháng 4 năm 1684, Cộng hòa tuyên chiến với Ottoman.<ref>George Finlay, ''A History of Greece from its Conquest by the Romans to the Present Time, B.C. 146 to A.D. 1864, Vol. V: Greece under Othoman and Venetian Domination A.D. 1453 – 1821'' (1877) pp. 205–206</ref>

Nhận thức được rằng sẽ phải dựa vào sức mạnh của chính mình để thành công, Venice đã chuẩn bị cho cuộc chiến bằng cách đảm bảo viện trợ tài chính và quân sự về người và tàu từ [[Hospitaller Malta]], [[Công quốc Savoia]], [[Lãnh địa Giáo hoàng]] và [[Huân chương Saint Stephen|Hiệp sĩ St. Stephen]]. Ngoài ra, người Venice đã chiêu mộ một số lượng lớn lính đánh thuê từ Ý và các nhà nước của Đức, đặc biệt là [[Tuyển hầu xứ Sachsen|Sachsen]] và Brunswick.

====Hoạt động ở Biển Ionian====
Vào giữa tháng 6, hạm đội Venice di chuyển từ [[biển Adriatic]] về phía [[quần đảo Ionia]] do Ottoman trấn giữ. Mục tiêu đầu tiên là hòn đảo [[Lefkada]] (Santa Maura), hòn đảo này đã thất thủ sau một cuộc bao vây ngắn ngủi kéo dài 16 ngày vào ngày 6 tháng 8 năm 1684. Người Venice, được sự hỗ trợ bởi những người bất đồng chính kiến Hy Lạp, sau đó tiến vào đất liền và bắt đầu đánh phá bờ biển đối diện của [[Acarnania]]. Hầu hết khu vực này sớm nằm dưới sự kiểm soát của Venice, và sự thất thủ của các pháo đài [[Preveza]] và [[Vonitsa]] vào cuối tháng 9 đã loại bỏ các pháo đài cuối cùng của Ottoman.<ref>Finlay, p. 209</ref> Những thành công ban đầu này rất quan trọng đối với người Venice không chỉ vì lý do tinh thần, mà còn vì họ bảo đảm liên lạc với Venice, cắt đứt khả năng người Ottoman đe dọa Quần đảo Ionian hoặc đưa quân qua phía Tây Hy Lạp đến Peloponnese, và vì những thành công này đã khuyến khích người Hy Lạp hợp tác với họ để chống lại người Ottoman.

====Cuộc chinh phục Morea====
[[Tập tin:Napoli, Citta della Provincia della Morea, by C. F. Camocio.jpg|thumb|250px|Nafplio, hay ''Napoli di Romagna'', vào giữa thế kỷ 16]]
Sau khi đảm bảo được hậu phương của mình trong năm trước, Morosini đã để mắt đến Peloponnese, nơi người Hy Lạp, đặc biệt là người Maniot, đã bắt đầu có dấu hiệu nổi dậy và liên lạc với Morosini, hứa sẽ nổi dậy giúp đỡ anh ta. Ismail Pasha, chỉ huy quân sự mới của Morea, biết được điều này và xâm lược [[Bán đảo Mani]] với 10.000 người, củng cố ba pháo đài mà quân Ottoman đã đồn trú, và buộc người Maniot phải từ bỏ con tin để đảm bảo lòng trung thành của họ.<ref>Finlay, pp. 211–212</ref> Do đó, người Maniots vẫn không cam kết, vào ngày 25 tháng 6 năm 1685, quân đội Venice, gồm 8.100 người mạnh mẽ, đổ bộ bên ngoài pháo đài Koroni cũ của Venice và bao vây nó. Pháo đài đầu hàng sau 49 ngày, vào ngày 11 tháng 8, và quân đồn trú bị tàn sát. Sau thành công này, Morosini đưa quân tiến tới thị trấn [[Kalamata]], nhằm khuyến khích người Maniot nổi dậy. Quân đội Venice, được tăng cường bởi 3.300 người Sachsen và dưới sự chỉ huy của tướng [[Hannibal von Degenfeld]] [de], đã đánh bại một lực lượng Ottoman khoảng 10.000 bên ngoài Kalamata vào ngày 14 tháng 9, và đến cuối tháng, toàn bộ Mani và phần lớn [[Messenia]] nằm dưới sự kiểm soát của Venice.<ref>Chasiotis (1975), p. 23</ref><ref>Finlay, pp. 213–214</ref>

[[Tập tin:The conquest of Preveza.jpg|thumb|250px|Cuộc chinh phục [[Preveza]] năm 1684]]
Vào tháng 10 năm 1685, quân đội Venice rút lui đến [[Quần đảo Ionia]] để trú đông, nơi đã bùng phát một trận dịch bệnh, điều sẽ xảy ra thường xuyên trong những năm tiếp theo và gây thiệt hại nặng nề cho quân đội Venice, đặc biệt là lính đánh thuê người Đức. Vào tháng 4 năm 1686, người Venice đã giúp đẩy lùi một cuộc tấn công của Ottoman đe dọa tràn qua Mani, và được tăng viện từ các [[Lãnh địa Giáo hoàng]] và [[Đại công quốc Toscana]]. Thống chế Thụy Điển [[Otto Wilhelm Königsmarck]] được bổ nhiệm làm người đứng đầu lực lượng trên bộ, trong khi Morosini giữ quyền chỉ huy hạm đội. Vào ngày 3 tháng 6, Königsmarck chiếm [[Pylos]] và tiến hành bao vây [[Pháo đài Navarino mới|pháo đài Navarino]]. Một lực lượng cứu trợ dưới sự chỉ huy của Ismail Pasha đã bị đánh bại vào ngày 16 tháng 6, và ngày hôm sau pháo đài đầu hàng. Lực lượng đồn trú và cư dân Hồi giáo đã được chuyển đến [[Tripoli]].<ref>Finlay, pp. 215–216</ref> [[Methoni, Messenia|Methoni]] (Modon) bị tấn công tiếp theo vào ngày 7 tháng 7, sau khi một cuộc bắn phá hiệu quả đã phá hủy các bức tường của pháo đài, và cư dân của nó cũng được chuyển đến Tripoli.<ref>Finlay, p. 216</ref> Người Venice sau đó tiến về [[Argos, Peloponnese|Argos]] và [[Nafplio]], khi đó là thị trấn quan trọng nhất ở Peloponnese. Quân đội Venice, với 12.000 người, đổ bộ xung quanh Nafplio từ ngày 30 tháng 7 đến ngày 4 tháng 8. Königsmarck ngay lập tức dẫn đầu một cuộc tấn công vào ngọn đồi [[Palamidi]], khi đó không được củng cố, nơi nhìn ra thị trấn. Bất chấp thành công của người Venice trong việc chiếm Palamidi, sự xuất hiện của 7.000 quân Ottoman hùng mạnh dưới sự chỉ huy của Ismail Pasha tại Argos đã khiến vị trí của họ trở nên bị đe doạ. Cuộc tấn công ban đầu của người Venice chống lại quân cứu viện đã thành công trong việc chiếm Argos và buộc pasha phải rút lui về [[Korinthos|Corinth]], nhưng trong hai tuần, kể từ ngày 16 tháng 8, lực lượng của Königsmarck buộc phải liên tục đẩy lùi các cuộc tấn công từ lực lượng của Ismail Pasha, chống lại các cuộc xuất kích của quân Ottoman đang bị bao vây và đối phó với một đợt bùng phát bệnh [[dịch hạch]] mới. Vào ngày 29 tháng 8 năm 1686, Ismail Pasha tấn công trại của người Venice, nhưng bị đánh bại nặng nề. Với sự thất bại của quân cứu viện, Nafplio buộc phải đầu hàng vào ngày 3 tháng 9.<ref>Finlay, p. 218</ref> Tin tức về chiến thắng quan trọng này đã được chào đón ở Venice với niềm vui và sự ăn mừng. Nafplio trở thành căn cứ chính của người Venice, trong khi Ismail Pasha rút về [[Achaea]] sau khi tăng cường lực lượng đồn trú tại Corinth, nơi kiểm soát lối đi đến [[Miền trung Hy Lạp]].<ref>Chasiotis (1975), p. 24</ref>

[[Tập tin:Venetian siege of Acropolis.jpg|thumb|250px|Mô tả về Venice [[Vây hãm Acropolis (1687)|cuộc vây hãm Acropolis]] của Athens trong năm 1687]]

Bất chấp những tổn thất do bệnh dịch trong mùa thu và mùa đông năm 1686, lực lượng của Morosini đã được bổ sung bởi sự xuất hiện của quân đoàn lính đánh thuê mới người Đức đến từ [[Tuyển hầu xứ Hannover]] vào mùa xuân năm 1687. Nhờ được củng cố sức mạnh, ông có thể tiến đánh pháo đài lớn cuối cùng của Ottoman ở Peloponnese, thị trấn [[Patras]] và pháo đài [[Rion, Hy Lạp|Rion]], cùng với người anh em song sinh của nó tại [[Antirrio]] kiểm soát lối vào [[Vịnh Korinthos|Vịnh Corinth]] ("Little Dardanelles"). Vào ngày 22 tháng 7 năm 1687, Morosini, với lực lượng 14.000 người, đổ bộ bên ngoài Patras, nơi chỉ huy mới của Ottoman, Mehmed Pasha, đã tự thành lập. Mehmed, với một đội quân có quy mô tương đương, đã tấn công lực lượng Venice ngay sau khi lực lượng này đổ bộ, nhưng bị đánh bại và buộc phải rút lui. Tại thời điểm này, sự hoảng loạn lan rộng trong các lực lượng Ottoman, và người Venice đã có thể trong vòng vài ngày, chiếm được thành Patras, và các pháo đài Rion, Antirrion và Nafpaktos (Lepanto) mà không gặp bất kỳ sự phản kháng nào, vì các đơn vị đồn trú của họ đã bỏ rơi chúng. Thành công mới này đã tạo ra niềm vui lớn ở Venice, và Morosini và các sĩ quan của ông đã nhận được nhiều vinh dự. Morosini nhận được [[Danh hiệu Chiến thắng]] (''Victory title'') "Peloponnesiacus", và tượng bán thân bằng đồng của ông được trưng bày tại Đại lễ đường, điều chưa từng xảy ra đối với một công dân còn sống ở Venice.<ref>Finlay, p. 220</ref> Người Venice tiếp nối thành công này với việc tiêu diệt các pháo đài cuối cùng của Ottoman ở Peloponnese, bao gồm cả Corinth, vốn bị chiếm đóng vào ngày 7 tháng 8,<ref>Finlay, p. 221</ref> và [[Mystra]], vốn đã đầu hàng vào cuối tháng đó. Peloponnese nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Venice, và chỉ có pháo đài [[Monemvassia]] (Malvasia) ở phía Đông Nam tiếp tục kháng cự, cầm cự cho đến năm 1690.

===Chiến tranh Ba Lan – Ottoman (1683–1699)===
{{Chính|Chiến tranh Ba Lan-Ottoman (1683-1699)}}
[[Tập tin:Martin Battle of Párkány.jpg|thumb|250px|[[Trận chiến Párkány]] vào tháng 10 năm 1683]]

Sau một vài năm hòa bình, [[Đế quốc Ottoman]] lại tấn công [[Quân chủ Habsburg]]. Người Thổ  gần như đã chiếm được thủ đô [[Viên]] của Đế chế, nhưng Vua Ba Lan, [[Jan III Sobieski|John III Sobieski]] đã lãnh đạo một liên minh Cơ đốc giáo đánh bại họ trong [[Trận Viên]], làm lung lay quyền bá chủ của Đế chế Ottoman ở Đông Nam châu Âu.<ref name="KMLA">[http://www.zum.de/whkmla/military/17cen/polott16831699.html Polish-Ottoman War, 1683–1699] and [http://www.zum.de/whkmla/military/17cen/habsbott16831699.html Habsburg-Ottoman War, 1683–1699] at History of Warfare, World History at KMLA</ref>

Một Liên minh Thần thánh mới được khởi xướng bởi [[Giáo hoàng Innôcentê XI|Giáo hoàng Innocent XI]] và bao gồm [[Đế chế La Mã Thần thánh]] (do [[Quân chủ Habsburg]] đứng đầu), [[Cộng hòa Venice]] và Ba Lan tham gia vào năm 1684 và [[Sa quốc Nga]] năm 1686. Người Ottoman phải chịu ba thất bại quyết định trước Đế chế La Mã Thần thánh: [[Trận Mohács (1687)|Trận Mohács lần thứ hai]] năm 1687, [[Trận Slankamen]] năm 1691 và [[Trận Zenta]] một thập kỷ sau đó, năm 1697.

Trên mặt trận Ba Lan nhỏ hơn, sau các trận chiến năm 1683 (Viên và Parkany), Sobieski, sau khi đề xuất Liên minh bắt đầu một cuộc tấn công phối hợp lớn, đã tiến hành một cuộc tấn công khá bất thành ở [[Moldavia]] năm 1686, với việc quân Ottoman từ chối một cuộc giao tranh lớn và quấy rối quân đội. Trong 4 năm tiếp theo, Ba Lan sẽ phong tỏa pháo đài quan trọng tại [[Kamianets-Podilskyi|Kamenets]], và Ottoman Tatars sẽ [[Các cuộc tấn công nô lệ Crimean-Nogai ở Đông Âu|tấn công vùng biên giới]]. Năm 1691, Sobieski tiến hành một cuộc hành quân khác tới Moldavia, với kết quả tốt hơn một chút, nhưng vẫn không có chiến thắng quyết định nào.<ref name="PRW">{{chú thích web|url=http://www.jasinski.co.uk/wojna/conflicts/conf08.htm|title=Polish Renaissance Warfare - Summary of Conflicts - Part Eight|website=www.jasinski.co.uk}}</ref>

Trận chiến cuối cùng của chiến dịch là [[Trận Podhajce (1698)|Trận Podhajce]] năm 1698, nơi người Hetman gốc Ba Lan [[Feliks Kazimierz Potocki]] đánh bại cuộc xâm lược Ottoman vào Liên bang. Liên minh đã giành chiến thắng trong cuộc chiến năm 1699 và buộc Đế chế Ottoman phải ký [[Hiệp ước Karlowitz]]. Do đó, người Ottoman đã mất phần lớn tài sản ở châu Âu, với [[Podolia]] (bao gồm cả Kamenets) được trả lại cho Ba Lan.

===Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ (1686–1700)===
{{Chính|Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ (1686-1700)}}
Trong chiến tranh, quân đội Sa quốc Nga đã tổ chức [[Các chiến dịch Krym 1687 và 1689]], cả hai đều kết thúc với thất bại của quân Nga.<ref>Lindsey Hughes, ''Sophia, Regent of Russia: 1657 – 1704'', (Yale University Press, 1990), 206.</ref> Bất chấp những thất bại này, Nga đã phát động [[Các chiến dịch Azov (1695-1696)|Các chiến dịch Azov]] vào năm 1695 và 1696, và sau khi bao vây Azov vào năm 1695<ref>Brian Davies,''Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe, 1500–1700'', (Routledge, 2007), 185.</ref> đã chiếm thành công đô thị này vào năm 1696.

==Trận Viên==
{{Chính|Trận Viên}}

[[Tập tin:TB Angriff.gif|thumb|250px|Bảo vệ các công sự của Vienna bởi dân thường, tranh sơn dầu của [[Romeyn de Hooghe]]]]

[[Tập tin:Stanisław von Chlebowski - Sobieski at Vienna - MNK II-a-281 - National Museum in Kraków.jpg|right|thumb|250px|''Sobieski tại Viên'' của [[Stanisław Chlebowski]] – vua [[Jan III Sobieski|John III của Ba Lan và Đại công tước Litva]]]]

Việc chiếm được thành [[Viên]] từ lâu đã là một khát vọng chiến lược của [[Đế quốc Ottoman|Đế chế Ottoman]], vì quyền kiểm soát đan xen của nó đối với Danubian ([[Biển Đen]] đến [[Tây Âu]]) phía Nam châu Âu và các tuyến đường thương mại trên đất liền (Đông [[Địa Trung Hải]] đến [[Đức]]). Trong những năm trước cuộc bao vây thứ hai này (cuộc [[Cuộc vây hãm Viên|vây hãm đầu tiên]] diễn ra vào năm 1529), dưới sự bảo trợ của các [[Đại Vizia|Đại tể tướng]] từ [[gia tộc Köprülü]] có ảnh hưởng, Đế quốc Ottoman đã tiến hành chuẩn bị hậu cần rộng rãi, bao gồm sửa chữa và thiết lập các con đường và cây cầu dẫn vào [[Đế chế La Mã Thần thánh]] và các trung tâm hậu cần của nó, cũng như chuyển tiếp đạn dược, súng thần công và các nguồn lực khác từ khắp Đế chế Ottoman đến các trung tâm này và vào [[Balkan]]. Kể từ năm 1679, [[Đại dịch hạch Viên|bệnh dịch hoành hành ở Vienna]].

Quân đội chính của Ottoman cuối cùng đã bao vây Viên vào ngày 14 tháng 7 năm 1683. Cùng ngày, [[Kara Mustafa Pasha]] gửi yêu cầu đầu đến quan trấn thủ thành Viên.<ref>The original document was destroyed during World War II. For the German translation, see [http://www.tuerkenbeute.de/res/pdf/forschung/nachweise/quellen/TuerkenkriegHabsburg.pdf here] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080529103533/http://www.tuerkenbeute.de/res/pdf/forschung/nachweise/quellen/TuerkenkriegHabsburg.pdf |date=29 May 2008 }}</ref> [[Ernst Rüdiger von Starhemberg|Ernst Rüdiger, Bá tước xứ Starhemberg]], thủ lĩnh đồn trú gồm 15.000 quân và 8.700 tình nguyện viên với 370 khẩu đại bác, đã từ chối đầu hàng. Chỉ vài ngày trước đó, ông nhận được tin về vụ tàn sát hàng loạt ở [[Perchtoldsdorf]],<ref>Palmer, Alan, ''The Decline and Fall of the Ottoman Empire'', p.12, Published by Barnes & Noble Publishing, 1992. {{ISBN|1-56619-847-X}}</ref> một thị trấn phía Nam thành Viên, nơi người dân đã giao nộp chìa khóa của thành phố sau khi được đưa ra lựa chọn tương tự. Các hoạt động bao vây bắt đầu vào ngày 17 tháng 7.

Vào ngày 6 tháng 9, người Ba Lan dưới sự chỉ huy của [[Jan III Sobieski|John III Sobieski]] đã vượt sông Danube cách Viên 30&nbsp;km về phía Tây Bắc tại Tulln để hợp nhất với quân đội Đế quốc và các lực lượng bổ sung từ [[Tuyển hầu xứ Sachsen]], [[Tuyển hầu xứ Bayern]], [[Bá quốc Baden]], [[Franken|Franconia]] và [[Swabia]]. [[Louis XIV của Pháp]] từ chối giúp đỡ đối thủ [[Quân chủ Habsburg]] của mình, vừa mới sáp nhập Alsace. Một liên minh giữa Sobieski và [[Leopold I của Thánh chế La Mã|Hoàng đế Leopold I]] dẫn đến việc bổ sung kỵ binh Ba Lan vào quân đội đồng minh hiện có. Quyền chỉ huy các lực lượng của các đồng minh châu Âu được giao cho nhà vua Ba Lan, người có 70.000–80.000 binh sĩ dưới quyền chỉ huy của mình đối mặt với đội quân 150.000 người Thổ Nhĩ Kỳ.<ref name="Tucker2">Tucker, S.C., 2010, A Global Chronology of Conflict, Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, {{ISBN|9781851096671}}</ref>{{rp|661}}  Lòng dũng cảm và khả năng chỉ huy đáng nể của Sobieski đã được biết đến ở châu Âu.

Vào đầu tháng 9, 5.000 đặc công Ottoman giàu kinh nghiệm đã liên tục cho nổ tung những phần lớn bức tường giữa pháo đài Burg, pháo đài Löbel và pháo đài Burg, tạo ra những khoảng trống rộng khoảng 12m. Người Viên đã cố gắng chống lại điều này bằng cách đào các đường hầm của riêng họ để ngăn chặn việc gửi một lượng lớn thuốc súng vào các hang động. Quân Ottoman cuối cùng đã chiếm được Burg ravelin và bức tường thấp ở khu vực đó vào ngày 8 tháng 9. Dự đoán được tường thành sẽ bị thủng, những người Viên còn lại chuẩn bị chiến đấu trong nội thành.

===Tổ chức trận chiến===
[[Tập tin:August Querfurt - The Turkish siege of Vienna.jpg|thumb|250px|Người Thổ Nhĩ Kỳ trước những bức tường của [[Viên]]]]

Quân đội cứu viện phải hành động nhanh chóng để cứu thành phố và do đó ngăn chặn một cuộc bao vây kéo dài khác. Bất chấp thành phần quân đội gồm hai quốc gia và thời gian ngắn ngủi chỉ có 6 ngày, một cơ cấu lãnh đạo hiệu quả đã được thành lập, tập trung vào Vua Ba Lan và [[Kỵ binh Ba Lan|kỵ binh hạng nặng]] của ông ta. Liên minh Thần thánh giải quyết các vấn đề thanh toán bằng cách sử dụng tất cả các quỹ có sẵn từ chính phủ, các khoản vay từ một số chủ ngân hàng và giới quý tộc giàu có và một khoản tiền lớn từ [[Lãnh địa Giáo hoàng]].<ref name="ReferenceA">Stoye, John. The Siege of Vienna: The Last Great Trial between Cross & Crescent. 2011</ref> Ngoài ra, Habsburgs và Ba Lan đồng ý rằng chính phủ Ba Lan sẽ trả tiền cho quân đội của chính họ khi vẫn ở Ba Lan, nhưng họ sẽ được Hoàng đế trả tiền sau khi họ đi vào lãnh thổ của Đế quốc. Tuy nhiên, Hoàng đế phải công nhận yêu sách của Sobieski về quyền cướp bóc trại địch đầu tiên trong trường hợp chiến thắng.

Kara Mustafa Pasha kém hiệu quả hơn trong việc đảm bảo động lực và lòng trung thành của lực lượng của mình, đồng thời chuẩn bị cho cuộc tấn công của quân đội cứu trợ dự kiến. Ông đã giao việc bảo vệ hậu phương cho Khan của Crimea và lực lượng kỵ binh hạng nhẹ của ông ta, với quân số khoảng 30–40.000. Có nghi ngờ về việc người Tatar đã tham gia trận chiến cuối cùng. Người Ottoman không thể dựa vào các đồng minh Wallachian và Moldavian của họ. [[George Ducas]], [[Danh sách quân chủ Moldavia|Thân vương xứ Moldavia]], bị bắt, trong khi lực lượng của [[Șerban Cantacuzino]] tham gia rút lui sau cuộc tấn công của kỵ binh Sobieski.<ref name="Varvounis2">Varvounis, M., 2012, Jan Sobieski, Xlibris, {{ISBN|978-1462880805}}</ref>{{rp|163}}

Quân đội liên minh báo hiệu việc họ đến [[Kahlenberg]] phía trên Viên bằng việc lửa. Trước trận chiến, một Thánh lễ được cử hành cho Vua Ba Lan và các quý tộc của ông.

===Trận chiến===
[[Tập tin:1684 Entsatz von Wien anagoria.JPG|thumb|250px|Giải vây thành Viên ngày 12 tháng 9 năm 1683]]

Vào khoảng 6 giờ chiều, vua Ba Lan ra lệnh cho kỵ binh tấn công theo bốn nhóm, ba người Ba Lan và một người từ Đế chế La Mã Thần thánh. Mười tám nghìn kỵ binh tấn công các ngọn đồi, cuộc tấn công kỵ binh lớn nhất trong lịch sử.<ref name="Tucker2"/>{{rp|661}} Sobieski dẫn đầu cuộc tấn công<ref name="Varvounis2"/>{{rp|152}}  đánh đầu 3.000 kỵ binh hạng nặng Ba Lan, "Những kỵ binh bay" nổi tiếng. Những người Tatars Lipka chiến đấu bên phía Ba Lan đội một nhánh rơm trên mũ bảo hiểm của họ để phân biệt với những người Tatars chiến đấu bên phía Ottoman. Cuộc tấn công dễ dàng phá vỡ phòng tuyến của quân Ottoman, những người đã kiệt sức và mất tinh thần và nhanh chóng bắt đầu bỏ chạy khỏi chiến trường. Kị binh tiến thẳng đến doanh trại của Ottoman và sở chỉ huy của Kara Mustafa, trong khi các đơn vị đồn trú còn lại của Viên rời khỏi hàng phòng thủ để tham gia tấn công.<ref name="Tucker2" />{{rp|661}}

Quân Ottoman đã mệt mỏi và mất tinh thần sau thất bại của cả nỗ lực phá hoại và tấn công thành phố cũng như cuộc tiến công của bộ binh Liên minh Thần thánh trên Turkenschanz.<ref name="Tucker2" />{{rp|661}} Cuộc tấn công của kỵ binh là một đòn chí mạng cuối cùng. Chưa đầy ba giờ sau cuộc tấn công của kỵ binh, lực lượng Cơ đốc giáo đã thắng trận và cứu được Viên. Sĩ quan Cơ đốc giáo đầu tiên tiến vào Viên là [[Ludwig Wilhelm, Bá tước xứ Baden-Baden|Bá tước Ludwig xứ Baden-Baden]], đứng đầu đội kỵ binh của ông.<ref name="ReferenceC">''The enemy at the gate'', Andrew Wheatcroft</ref>

Sau đó, Sobieski diễn giải câu nói nổi tiếng của Julius Caesar (''[[Veni, vidi, vici]]'') bằng cách nói ''"Veni, vidi, Deus vicit"'' - "Tôi đã đến, tôi đã thấy, Chúa đã chinh phục".

==Kết luận==
{{Chính|Hiệp ước Karlowitz|Trận Zenta}}
[[Tập tin:Zentaicsata (Battle of Senta).JPG|right|thumb|250px|[[Trận Zenta]] vào tháng 9 năm 1697]]

Vào ngày 11 tháng 9 năm 1697, Trận chiến Zenta đã diễn ra ngay phía Nam thị trấn [[Senta|Zenta]] do Ottoman cai trị. Trong trận chiến, lực lượng Quân chủ Habsburg đã đánh tan lực lượng Ottoman trong khi quân Ottoman đang băng qua [[Tisza|sông Tisa]] (gần thị trấn). Điều này dẫn đến việc lực lượng Habsburg giết hơn 30.000 quân Ottoman và giải tán phần còn lại. Thất bại tê liệt này là yếu tố cuối cùng khiến Đế chế Ottoman ký [[Hiệp ước Karlowitz]] vào ngày 22 tháng 1 năm 1699, chấm dứt Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ. Hiệp ước này dẫn đến việc chuyển giao phần lớn lãnh thổ Hungary của Ottoman cho Nhà Habsburg, và sau những tổn thất tiếp theo trong [[Chiến tranh Áo-Thổ Nhĩ Kỳ (1716–1718)]], đã khiến Ottoman áp dụng chính sách quân sự phòng thủ hơn trong thế kỷ tiếp theo.<ref>Virginia Aksan, Ottoman Wars, 1700–1860: An Empire Besieged, (Pearson Education Limited, 2007), 28.</ref>

==Tham khảo==
{{tham khảo}}
==Nguồn==
{{Thể loại Commons}}
* {{chú thích sách | last=Chasiotis | first=Ioannis | chapter = Η κάμψη της Οθωμανικής δυνάμεως |trans-chapter=The decline of Ottoman power | pages = 8–51 | script-title=el:Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΑ′: Ο ελληνισμός υπό ξένη κυριαρχία, 1669–1821 |trans-title=History of the Greek Nation, Volume XI: Hellenism under foreign rule, 1669–1821 | location = Athens | year = 1975 | publisher = Ekdotiki Athinon | language = el }}
* {{chú thích sách | last= Finlay | first= George | author-link= George Finlay | title= A History of Greece from its Conquest by the Romans to the Present Time, B.C. 146 to A.D. 1864, Vol. V: Greece under Othoman and Venetian Domination A.D. 1453 – 1821 | year= 1877 | publisher= Clarendon Press | location= Oxford | url = https://archive.org/details/ahistorygreecef05finlgoog }}
* Setton, Kenneth Meyer. '' Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century'' (Memoirs of the American Philosophical Society, 1991) [https://books.google.com/books?id=XN51y209fR8C&q=%22great+turkish+war%22+%22%27%27The+Emergence+of+the+Great+Powers:+1685-1715%27%27%22 excerpt]
* Wolf, John B. ''The Emergence of the Great Powers: 1685–1715'' (1951), pp 15–53.
* {{chú thích sách|last=Ćirković|first=Sima|author-link=Sima Ćirković|year=2004|title=The Serbs|location=Malden|publisher=Blackwell Publishing|url=https://books.google.com/books?id=2Wc-DWRzoeIC|isbn=9781405142915}}

[[Thể loại:Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ| ]]
[[Thể loại:Lịch sử Đế quốc Ottoman ở châu Âu]]
[[Thể loại:Lịch sử Trung Âu]]
[[Thể loại:Lịch sử Đông Âu]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Đế quốc Ottoman]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Áo]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Litva]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Moldavia]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Ba Lan]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Wallachia]]
[[Thể loại:Xung đột thập niên 1680]]
[[Thể loại:Xung đột thập niên 1690]]
[[Thể loại:Moldova thuộc Ottoman]]
[[Thể loại:Ukraina thuộc Ottoman]]
[[Thể loại:Serbia thuộc Ottoman]]
[[Thể loại:Hoạt động quân sự liên quan tới Hãn quốc Krym]]
[[Thể loại:Áo thế kỷ 17]]
[[Thể loại:Quân chủ Habsburg thế kỷ 17]]
[[Thể loại:Xung đột thế kỷ 17]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Montenegro]]
[[Thể loại:Thịnh vượng chung Ba Lan và Litva thế kỷ 17]]
[[Thể loại:Lịch sử quân sự Slovenia]]
[[Thể loại:Chiến tranh liên quan tới Slovenia]]