Xem mã nguồn của Haifa

{{coord|32|49|0|N|34|59|0|E|scale:30000|display=title}}
{{Infobox Israel municipality
|name = Haifa
|emblem = [[Tập tin:Haifa coa.svg|60px]]
|emblem_type = Huy hiệu
|image_flag = Flag of Haifa.svg
|image_skyline = Pic haifa.png
|image_caption = '''Từ trên bên trái:''' Cảnh Haifa về đêm nhìn từ [[Núi Carmel]]; [[Bahá'í World Centre]]; cảnh [[Đại học Haifa]] từ trên cao; [[Ahmadiyya]] [[Nhà thờ Mahmood, Haifa|Nhà thờ Mahmood]]; [[Carmelit]]; [[Bảo tàng Khoa học, Công nghệ, và Không gian Quốc gia Israel|Bảo tàng Khoa học, Công nghệ, và Không gian]]; hình ảnh Haifa.
|image_map = Printable_map_haifa_israel_g_view_level_12_eng_svg.svg
|mapsize = 250px
|map_caption = Bản đồ Haifa
|pushpin_map_caption = Vị trí ở Israel
|hebname = {{Hebrew|חֵיפָה}}
|arname = {{lang|ar|حيفا}}
|type = city
|typefrom=
|altOffSp=
|altUnoSp=
|founded = Thế kỷ 1 CN
|country = {{ISR}}
|district = haifa
|popyear = {{Israel populations|Year}}
|population = {{Israel populations|Haifa}}
|population_footnotes = {{Israel populations|reference}}
|population_urban = 600.000
|population_metro = 1.050.000
|area_dunam = 63666
|mayor = [[Yona Yahav]]
|website = {{URL|http://www.haifa.muni.il/English/Pages/default.aspx|www.haifa.muni.il}}
|pushpin_map = Israel
|pushpin_label_position = left
|coordinates = <!-- {{coord|32|49|0|N|34|59|0|E|region:IL|format=dms|display=inline,title}} -->
|palgrid = 145/246
}}

'''Haifa''' ({{lang-he-n|חֵיפָה}}, ''Hefa''; {{lang-ar|حيفا}}, ''Ḥayfā'') là thành phố lớn nhất miền Bắc [[Israel]], lớn thứ năm trên toàn quốc với dân số hơn 265.000 người và 300.000 người sống tại các tỉnh lân cận, trong đó có các thành phố như [[Krayot]], [[Tirat Carmel]], [[Daliyat al-Karmel]] và [[Nesher]]. Những khu vực này hợp lại thành một đô thị, nơi cư trú gần 600.000 dân, tạo nên phần lõi trung tâm của [[vùng đô thị Haifa]].<ref name="cbs populations">{{chú thích web|url=http://www.cbs.gov.il/population/new_2010/table3.pdf|publisher=[[Israel Central Bureau of Statistics]]|title=Table 3 - Population of Localities Numbering Above 2,000 Residents and Other Rural Population|date = ngày 30 tháng 6 năm 2010 |access-date = ngày 30 tháng 10 năm 2010}}</ref><ref name="pop">{{chú thích web |url=http://www.jewishagency.org/JewishAgency/English/Aliyah/About+Israel/Cities/Haifa+9.htm |title=Haifa |access-date =ngày 5 tháng 5 năm 2007 |publisher=[[Jewish Agency for Israel|Jewish Agency]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926234156/http://www.jewishagency.org/JewishAgency/English/Aliyah/About+Israel/Cities/Haifa+9.htm |archive-date = ngày 26 tháng 9 năm 2007 |url-status=dead }}</ref> Haifa là một thành phố đa dân tộc, với hơn 90% dân số là [[người Do Thái]], hơn 1/4 trong số đó là di dân từ [[Liên Xô|Liên bang Xô Viết]], 10% là [[người Ả Rập]], chủ yếu theo [[kitô giáo|đạo Cơ Đốc]].<ref>[http://www.jafi.org.il/education/100/places/haifa.html Haifa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081011135843/http://www.jafi.org.il/education/100/places/haifa.html |date=2008-10-11 }}, The Jewish Agency for Israel. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2009.</ref> Thành phố này còn là nơi tọa lạc của [[Trung tâm Thế giới Baha'i]], một [[Di sản thế giới]] được [[Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc|UNESCO]] công nhận.<ref name="UNESCO">{{chú thích web|url=http://whc.unesco.org/en/news/452 |access-date = ngày 8 tháng 7 năm 2008 |date = ngày 8 tháng 7 năm 2008 |title=Three new sites inscribed on UNESCO’s World Heritage List |author=UNESCO World Heritage Centre}}</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.tour-haifa.co.il/eng/modules/article/view.category.php/2 |title=History of Haifa |access-date = ngày 11 tháng 4 năm 2008}}</ref>

Được xây dựng trên sườn dốc của [[Núi Carmel]], lịch sử định cư tại vùng đất này kéo dài hơn 3.000 năm. Sự định cư đầu tiên được biết đến thuộc vùng phụ cận là [[Tell Abu Hawam]], một thành phố cảng nhỏ thành lập vào cuối thời đại đồ đồng (thế kỷ 14 trước [[Công Nguyên|Công nguyên]]).<ref name="autogenerated3">[[Encyclopaedia Judaica|Encyclopedia Judaica]], ''Haifa,'' Keter Publishing, Jerusalem, 1972, vol. 7, pp. 1134-1139</ref> Trong thế kỷ thứ 3, Haifa nổi tiếng là một trung tâm chế tạo [[thuốc nhuộm]]. Qua nhiều thế kỷ, thành phố đã thay đổi: bị chinh phục và cai trị bởi [[phoenicia|người Phoenicia]], [[người Do Thái]], [[người Ba Tư]], [[Vương quốc Hasmoneus]], [[La Mã cổ đại]], [[Đế quốc Đông La Mã]], [[Ả Rập]], quân [[Thập tự chinh]], [[Đế quốc Ottoman|Đế chế Ottoman]], [[Đế chế Muhammad Ali]] (Ai Cập), Anh, và [[Israel]]. Từ khi thành lập Nhà nước Israel vào năm 1948, thành phố do Khu tự trị Haifa cai quản.

Ngày nay, thành phố là một [[cảng|cảng biển]] lớn nằm phía Đông bờ biển [[Địa Trung Hải]] của Israel tại [[Vịnh Haifa]], rộng 63,7&nbsp;km². Thành phố nằm cách khoảng 90&nbsp;km về phía Bắc [[Tel Aviv]] và là trung tâm khu vực chính của miền Bắc Israel. Hai tổ chức giáo dục uy tín là [[Đại học Haifa]] (1963) và [[Học viện Công nghệ Israel]] (1912) được đặt tại Haifa. Thành phố đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của Israel. Haifa có một số khu công nghệ cao bao gồm những khu lâu đời nhất và lớn nhất trong nước,<ref>{{chú thích web |url=http://www.gav-yam.co.il/GavYam/site/gavyam/eng/items/popup.asp?fid=285&NP=361 |title=GavYam |access-date =ngày 18 tháng 2 năm 2008 |publisher=Gav-Yam.co.il |archive-date = ngày 15 tháng 4 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080415132457/http://www.gav-yam.co.il/GavYam/site/gavyam/eng/items/popup.asp?fid=285&NP=361 |url-status=dead }}</ref> ngoài ra còn một cảng công nghiệp, và một [[nhà máy lọc dầu]]. Haifa được trước đây là ga cuối phía Tây của đường ống dẫn dầu từ [[Iraq]] qua [[Jordan]].<ref name="haaretz-pipeline">{{chú thích web|url=http://www.haaretz.com/hasen/pages/ShArt.jhtml?itemNo=332835&contrassID=2&subContrassID=1&sbSubContrassID=0&listSrc=Y|title=U.S. Checking Possibility of Pumping Oil from Northern Iraq to Haifa, via Jordan|publisher=[[Haaretz]]|author=Cohen, Amiram|access-date = ngày 6 tháng 12 năm 2008}}</ref> Dầu khai thác được từ [[Negev]] được lọc tại Haifa. Ngoài lọc dầu ra, thành phố này còn có các ngành khác như: [[xi măng]], [[hoá chất]], thiết bị [[electron|điện tử]], kính, [[thép]] và hàng [[dệt]]. Thành phố được nối với các vùng khác của Israel bằng các tuyến đường sắt và đường cao tốc. Haifa cũng là căn cứ hải quân chính của Israel, cùng với các cơ sở cảng cho Hạm đội 6 Hoa Kỳ.

Haifa có tên gọi là ''Sycaminum'' trong thời cổ đại và ''Caiphas'' trong thời [[Thập tự chinh|Thập Tự Chinh]] vào thế kỷ 11 và 12. Trong thế kỷ 12, đã có một lâu đài được quân Thập Tự Chinh xây ở đây và bị vua Hồi giáo (sultan) Ai Cập và Syria là Saladin phá hủy. Thành phố đã không có tầm quan trọng lắm cho đến thế kỷ 20 khi một tuyến đường sắt nối nó với [[Damas]]cus, thủ đô của [[Syria]]. Sau khi Israel được thành lập năm 1948, thành phố đã trở thành cảng hàng đầu của Israel.
{|
|||[[Tập tin:Location haifa.png|nhỏ|300px|Vị trí của Haifa]]
|}

== Nguồn gốc tên gọi ==
== Buổi đầu lịch sử ==
=== Nền thống trị của Byzantin, Ả Rập Crusader ===
=== Nền thống trị của Mamluk, Ayyubid, Ottoman và Ai Cập ===
=== Thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 ===
=== British Mandate ===
=== Chiến tranh giành độc lập 1948 ===
=== Sự ra đời của nhà nước Israel ===
{{Wide image|Panorama Haifa.jpg|1200px|<center>Toàn cảnh Haifa nhìn từ đỉnh [[Núi Carmel]].</center>}}

== Nhân khẩu ==

[[Tập tin:Haifa 2802-1.jpg|nhỏ|trái|200px|Đường Ha'Atzmaut ở khu kinh doanh trong thành phố.]]

[[Tập tin:Bet Hecht.JPG|nhỏ|trái|Beit Hecht, một công trình Templer được phục hồi.]]

Haifa là thành phố lớn thứ ba của Israel với khoảng 103.000 hộ gia đình<ref name="pop" /> và dân số xấp xỉ 266.300. Những người nhập cư từ [[Liên Xô|Liên Xô cũ]] chiếm 25% dân số Haifa.<ref name="autogenerated2">{{chú thích web|url=http://www.cbs.gov.il/statistical/arab_pop03e.pdf |title=The Arab Population of Israel 2003 |access-date = ngày 3 tháng 1 năm 2008 |format=PDF |publisher=[[Israel Central Bureau of Statistics]] }}</ref> Theo Cục Thống kê Trung ương Israel, công dân Ả Rập của Israel chiếm 9% dân số Haifa, đa số sống tại các khu lân cận [[Wadi Nisnas]], [[Abbas]] và [[Halissa]].<ref name="autogenerated2" />

Haifa thường được mô tả như là một kiểu hình về sự hợp tác tồn tại giữa [[người Ả Rập]] và [[người Do Thái]] tại Israel, mặc dù các mối căng thẳng và thù địch vẫn còn diễn ra.<ref>Faier, Elizabeth (2005) ''Organizations, Gender, and the Culture of Palestinian Activism in Haifa, Israel: fieldwork and Palestinians in Israel New venues: nongovernmental organizations and social change Activism: support, conflict, and ideas Two tales of a city: history, space, and identity Honor, land, and protest...'' Routledge, ISBN 0-415-94951-3</ref> Nhiều tổ chức [[Palestine|Palestin]] đã được thành lập để chống phân biệt đối xử nhận thức trong việc phân bổ các nguồn lực, để phản đối việc di dời người Ả Rập Haifa có nhà cửa bị người Do Thái chiếm đóng và để ngăn chặn sự phá hủy tài sản văn hóa Ả Rập trong khu vực Haifa.<ref>Ittijah network [http://www.ittijah.org/?intLanguage=3&chrSystem=members&intPMenu=293&intMenu=293 listing of NGOs], many of them Haifa-based (in Arabic)</ref>

{| class="wikitable" style="float: right; margin-left:3px; text-size:80%; text-align: right; "
| style="text-align: center; " colspan="2"| '''Thành phố Haifa<br />Dân số theo năm<ref name="Nhân khẩu">{{chú thích web |url=http://www1.haifa.muni. il/spru/doc/YB/Dmgrp/Y2006/Download/DemographyDL.pdf |format=PDF |title=Demography |publisher=Haifa Municipality |access-date =ngày 22 tháng 3 năm 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080409211913/http://www1.haifa.muni./ |archive-date = ngày 9 tháng 4 năm 2008 |url-status=dead }}</ref><ref>Data based on Be-Arieh "Population of the Towns", as reproduced in Ben-Arieh Jerusalem page 466</ref>'''
|-
| 1800 || 1.000
|-
| 1840 || 2.000
|-
| 1880 || 6.000
|-
| 1914 || 20.000
|-
| 1922 || 24.600
|-
| 1947 || 145.140
|-
| 1961 || 183.021
|-
| 1972 || 219.559
|-
| 1983 || 225.775
|-
| 1995 || 255.914
|-
| 2005 || 267.800
|-
| 2009 || 265.000
|}

Thành phố có dân số già đi so với [[Tel Aviv]] và [[Jerusalem]] vì những người trẻ tuổi đã chuyển đến trung tâm của đất nước cho việc học và việc làm, còn các gia đình trẻ thì di cư sang những khu cư trú ở vùng ngoại ô.<ref name="demo">{{chú thích web|url=http://urbaneconomics.blogspot.com/2006/12/is-haifa-aging.html |publisher=urbaneconomics. blogspot.com |title=Is Haifa Ageing? |access-date = ngày 10 tháng 2 năm 2008 |date = ngày 6 tháng 12 năm 2006 | note=Source: Central Bureau of Statistics, Statistical Abstract of Israel, no. 56, 2005}}</ref>

=== Cộng đồng tôn giáo và dân tộc ===
Dân số của Haifa ngày nay có 90% là người Do Thái, 4% Hồi giáo và 6% Kitô giáo Ả Rập. Vì các thế hệ và thanh niên Do Thái dần rời khỏi thành phố, tỷ lệ người Kitô giáo và Hồi giáo đang tăng lên.<ref name="demo" /> Haifa là một nơi hành hương của [[Bahá'í|tôn giáo Baha'i]], và một số lượng nhỏ người làm việc tại Trung tâm Thế giới Baha'i sống trong thành phố.

== Địa lý ==
[[Tập tin:Wadi Lotem trail looking up.jpg|nhỏ|150px|Đường mòn xanh ở Wadi Lotem.]]

Haifa nằm trên đồng bằng duyên hải [[Địa Trung Hải]] của Israel, vùng đất này là cây cầu lịch sử bắc ngang [[châu Âu]], [[châu Phi]] và [[châu Á]].<ref>{{chú thích web|url=http://www.timeanddate.com/worldclock/city.html?n=1504 |title=Haifa, Israel |publisher=Timeanddate.com |access-date = ngày 20 tháng 3 năm 2008}}</ref> Thành phố được chia tách thành ba tầng, nằm trên sườn phía Bắc của Núi Carmel và xung quanh [[Vịnh Haifa]].<ref name="tiers">{{chú thích web|url=http://www.tourism.gov.il/Tourism_Euk/Destinations/Haifa/general+infohtm |title=Haifa - General info |access-date = ngày 20 tháng 3 năm 2008 |publisher=Israeli Ministry of Tourism}}</ref> Vùng thấp nhất là trung tâm thương mại và công nghiệp trong đó có [[Cảng Haifa]].<ref name="tiers" /> Vùng có tầng cao trung bình nằm trên sườn núi Carmel gồm các khu dân cư cũ, còn vùng cao nhất là nơi có các khu dân cư hiện đại nhìn xuống các khu thấp hơn.<ref name="tiers" /> Từ đây tầm nhìn có thể trải rộng băng qua khu vực Tây [[Galilee]] của Israel nhìn sang [[Rosh HaNikra]] và biên giới [[Liban]].<ref name="tiers" /> Haifa nằm cách khoảng {{convert|90|km|mi|1|sp=us}} về phía Bắc của thành phố [[Tel Aviv]] và có nhiều bãi biển thuộc Địa Trung Hải.<ref>{{chú thích web |url=http://www.goisrael.com/NR/rdonlyres/FAEF9852-0C3C-43CD-B751-BE0C4A977000/5304/RoadDistanceChart1.pdf |format=PDF |title=Road Distances Chart |publisher=Israel Ministry of Tourism |access-date =ngày 20 tháng 3 năm 2008 |archive-date = ngày 9 tháng 4 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080409211830/http://www.goisrael.com/NR/rdonlyres/FAEF9852-0C3C-43CD-B751-BE0C4A977000/5304/RoadDistanceChart1.pdf |url-status=dead }}</ref>

== Thực vật và động vật ==

[[Núi Carmel]] có ba con sông cạn lớn (chỉ có nước vào mùa mưa): Lotem, Amik và Si'ach. Phần lớn các thung lũng này là những hành lang tự nhiên không còn phát triển mà chạy dài qua thành phố từ bờ biển đến đỉnh núi. Những lối đi băng qua khu vực này cung cấp môi trường sống cho động vật hoang dã như [[lợn rừng|heo rừng]], chó rừng vàng, cầy mangut Ai Cập và tắc kè bông.

== Khí hậu ==
Haifa có [[khí hậu Địa Trung Hải]] với [[mùa hạ|mùa hè]] nóng, khô và [[mùa đông]] mát mẻ có [[mưa]] ([[phân loại khí hậu Köppen]] ''Csa'').<ref>{{cite encyclopedia|url=http://encarta.msn.com/text_761575008___2/israel.html|title=Israel|access-date=ngày 20 tháng 3 năm 2008|publisher=Encarta|url-status=dead|date=|archive-date=2009-11-01|archive-url=https://www.webcitation.org/5kwqRNRc8?url=http://encarta.msn.com/text_761575008___2/israel.html}}</ref> [[Mùa xuân]] đến vào tháng ba khi [[nhiệt độ]] bắt đầu tăng lên. Đến cuối tháng 5, nhiệt độ ấm lên đáng kể báo trước những ngày hè ấm áp. Nhiệt độ trung bình vào mùa hè là {{convert|26|°C|°F|0|sp=us}} và {{convert|12|°C|°F|0|sp=us}} vào mùa đông. [[Tuyết]] rất hiếm khi có ở Haifa, nhưng ở nhiệt độ khoảng {{convert|3|°C|°F|0|sp=us}} đôi khi có thể có tuyết rơi, thường là vào buổi sáng sớm. [[Độ ẩm]] có xu hướng cao quanh năm và mùa mưa thường diễn ra vào giữa tháng 9 và tháng 5. Lượng mưa hàng năm khoảng {{convert|629|mm|in|0|sp=us}}.

== Khu dân cư ==
=== Phát triển đô thị ===
== Kinh tế ==
[[Tập tin:Migdal hevrat hashmal.jpg|nhỏ|trái|200px|[[Tháp IEC]]]]

Câu nói "''Làm việc ở Haifa, cầu nguyện ở Jerusalem và vui chơi ở Tel Aviv''" đề cập đến Haifa như một thành phố việc làm.<ref>{{chú thích báo |title=Tel Aviv: "Haifa works, Jerusalem prays, and Tel Aviv plays" |url=http://www.telegraph.co.uk/travel/middleeast/israel/721623/Tel-Aviv-%22Haifa-works,-Jerusalem-prays,-and-Tel-Aviv-plays%22.html |access-date =ngày 23 tháng 3 năm 2008 |work=Daily Telegraph |location=London |date=ngày 14 tháng 11 năm 2000 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080415113817/http://www.telegraph.co.uk/travel/middleeast/israel/721623/Tel-Aviv-%22Haifa-works,-Jerusalem-prays,-and-Tel-Aviv-plays%22.html |archive-date = ngày 15 tháng 4 năm 2008 |url-status=live }}</ref> Các khu công nghiệp của Haifa nằm ở phần phía Đông của thành phố, xung quanh [[sông Kishon]]. Haifa là nơi có một trong hai [[nhà máy lọc dầu]] tại Israel (nhà máy còn lại nằm ở [[sông Ashdod]]). Nhà máy lọc dầu Haifa có sản lượng 9 triệu tấn (66 triệu thùng) dầu thô một năm.<ref name="foundation">{{chú thích web |url=http://www.haifa-foundation.org/haifa_today.htm |title=Haifa Today |access-date =ngày 21 tháng 3 năm 2008 |publisher=Haifa Foundation |archive-date = ngày 15 tháng 4 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080415062842/http://www.haifa-foundation.org/haifa_today.htm |url-status=dead }}</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.globalsecurity.org/wmd/world/israel/haifa.htm |title=Haifa |publisher=GlobalSecurity.org |access-date = ngày 17 tháng 2 năm 2008}}</ref> Tòa [[tháp làm mát]] đôi cao 80 mét được xây dựng vào những năm 1930 là công trình cao nhất được xây dựng trong thời kỳ quyền ủy trị của Anh.<ref>{{chú thích web|url=http://www.emporis.com/en/wm/bu/?id=haifaoilrefinerycoolingtowers-haifa-israel |title=Haifa Oil Refinery Cooling Towers |access-date = ngày 17 tháng 2 năm 2008 |publisher=Emporis.com}}</ref>

[[Matam, Haifa|Matam]] (viết tắt của ''Merkaz Ta'asiyot Mada'' - Trung tâm Khoa học Công nghiệp) là [[công viên thương mại]] lớn nhất và lâu đời nhất ở Israel, nằm ở cửa ngõ phía Nam thành phố, sản xuất cơ sở vật chất nghiên cứu và phát triển cho nhiều công ty [[công nghệ cao]] của Israel và quốc tế, chẳng hạn như [[Intel]], [[IBM]], [[Microsoft]], [[Motorola]], [[Google]], [[Yahoo!|Yahoo]], [[Elbit]], [[Zoran]], [[Philips]] và [[Amdocs]].<ref>{{chú thích web|url=http://www.american.edu/carmel/ab5293a/Casestudy/Israel/israel.htm |title=Israel |publisher=American.edu |access-date = ngày 17 tháng 2 năm 2008}}</ref> Khuôn viên của trường [[Đại học Haifa]] cũng là nơi ra đời của Phòng thí nghiệm IBM Haifa.<ref>{{chú thích web |url=http://www.haifa.il.ibm.com |title=IBM Haifa Labs |access-date =ngày 27 tháng 1 năm 2008 |publisher=IBM Haifa Labs |archive-date = ngày 8 tháng 3 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080308204625/http://www.haifa.il.ibm.com/ }}</ref>

[[Cảng Haifa]] dẫn đầu trong giao thông lưu chuyển hành khách giữa các cảng của Israel và còn là một cảng hàng hóa lớn, mặc dù việc bãi bỏ quy định cho thấy vai trò thống trị của Cảng Haifa chịu thách thức cạnh tranh với [[cảng Ashdod]].<ref>{{chú thích web |url=http://www.haifaport.org.il/ |title=Haifa Port |access-date =ngày 27 tháng 1 năm 2008 |publisher=Haifa Port |archive-date = ngày 24 tháng 1 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080124134947/http://www.haifaport.org.il/ |url-status=dead }}</ref>

Phố buôn bán Haifa và các trung tâm mua sắm bao gồm Hutsot Hamifratz, Phố mua sắm Horev Mall, Trung tâm Panorama Center, Trung tâm Castra, Trung tâm Colony (Lev HaMoshava), Phố mua sắm Tháp Hanevi'im, Kanyon Haifa, Phố mua sắm [[Lev Hamifratz Mall|Lev Hamifratz]] và [[Grand Kanyon (phố mua sắm)|Grand Kanyon]].<ref>{{chú thích web|url=http://www.tour-haifa.co.il/eng/modules/article/view.category.php/30 |title=Haifa Shopping Centers |access-date = ngày 19 tháng 2 năm 2008 |publisher=Tour-Haifa.co.il}}</ref>

=== Du lịch ===
[[Tập tin:Terraces.jpg|nhỏ|200px|upright|[[Đền thờ Báb]] và hàng rào tại Núi Carmel.]]

Năm 2005, Haifa có 13 khách sạn với tổng số 1.462 phòng.<ref name="tourism">{{chú thích web |url=http://www1.haifa.muni.il/spru/doc/YB/Tourism/Y2005/Download/Tourism2005.pdf |format=PDF |title=Hotels and Tourism |work=Haifa Statistical Yearbook |publisher=Haifa Municipality |access-date =ngày 14 tháng 2 năm 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080226230016/http://www1.haifa.muni.il/spru/doc/YB/Tourism/Y2005/Download/Tourism2005.pdf |archive-date = ngày 26 tháng 2 năm 2008 |url-status=dead }}</ref><span style="color:red"> The city has 17 kilometres (11&nbsp;mi) of beaches, 5 kilometres (3&nbsp;mi).</span><ref name="leisure">{{chú thích web |url=http://www1.haifa.muni.il/spru/doc/YB/LeisureActivity/Y2004/Download/LeisureActivityDL.pdf |format=PDF |title=Leisure Activity |work=Haifa Statistical Yearbook |publisher=Haifa Municipality |access-date =ngày 14 tháng 2 năm 2008 |archive-date = ngày 30 tháng 3 năm 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070330013119/http://www1.haifa.muni.il/spru/doc/YB/LeisureActivity/Y2004/Download/LeisureActivityDL.pdf |url-status=dead }}</ref> Sức thu hút du lịch chính của Haifa là [[Trung tâm Thế giới Bahá'í]], với [[đền thờ Báb]] mái vòm vàng và những khu vườn xung quanh. Từ năm 2005 đến năm 2006, ngôi đền đã có 86.037 lượt viếng thăm.<ref name="tourism" /> Trong năm 2008, các khu vườn Baha'i được [[Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc|UNESCO]] công nhận là [[Di sản thế giới]].<ref name="UNESCO" /><ref>{{chú thích web |url=http://terraces.bahai.org/terraces.en.html |title=Terraces of the Shrine of the Bab |access-date=ngày 11 tháng 4 năm 2008 |archive-date=2008-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080423225420/http://terraces.bahai.org/terraces.en.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.bahai.org/dir/bwc |title=Baha'i World Center |access-date = ngày 20 tháng 3 năm 2008 |publisher=Baha'i International Community}}</ref><span style="color:red"> The restored German Colony, founded by the Templers, Stella Maris and Elijah's Cave also draw many tourists.</span><ref>{{chú thích web|url=http://www.tour-haifa.co.il/eng/modules/article/view.article.php/c14/118/p2 |title=Tours of Haifa |access-date = ngày 11 tháng 4 năm 2008}}</ref>

Nằm trong khu Haifa là khu nghệ sĩ Ein Hod, nơi hơn 90 nghệ sĩ và nhà điêu khắc sở hữu các xưởng điêu khắc và phòng triển lãm.<ref>{{chú thích web |url=http://www.ddtravel-acc.com/haifa.htm |title=Eih Hod |access-date=ngày 20 tháng 1 năm 2008 |publisher=ddtrave-acc.com |archive-date=2008-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080119025508/http://www.ddtravel-acc.com/haifa.htm |url-status=dead }}</ref> Cũng có thể tìm thấy các hang động với những di tích còn sót lại của [[người Neanderthal]] và [[loài người]] buổi ban đầu tại công viên quốc gia Núi Carmel.<ref>{{chú thích web |url=http://www.parks.org.il/ParksENG/company_card.php3?CNumber=852573 |title=Mount Carmel National Park |access-date =ngày 11 tháng 4 năm 2008 |archive-date = ngày 2 tháng 3 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080302214342/http://www.parks.org.il/ParksENG/company_card.php3?CNumber=852573 |url-status=dead }}</ref>

Một báo cáo năm 2007 của Khu tự trị Haifa kêu gọi xây dựng nhiều khách sạn hơn cùng một tuyến phà giữa Haifa, [[Mẫu Anh|Acre]] và [[Caesarea]], phát triển bến tàu phía Tây của cảng Haifa thành một khu vực vui chơi giải trí, bên cạnh đó mở rộng sân bay địa phương và các cảng để phù hợp với du lịch quốc tế và các tàu du lịch.<ref>{{chú thích web|url=http://www.haaretz.com/hasen/spages/864746.html |title=Making Haifa into an international tourist destination |date = ngày 30 tháng 5 năm 2007 |access-date = ngày 10 tháng 3 năm 2008 |publisher=Haaretz}}</ref>

== Nghệ thuật và văn hóa ==
=== Bảo Tàng ===
== Chính quyền ==
=== Thị trưởng Haifa ===
[[Tập tin:PikiWiki Israel 6692 haifa city hall.jpg|nhỏ|phải|250px|Hội trường Thành phố]]
* Najib Effendi al-Yasin (1873–77)
* Ahmad Effendi Jalabi (1878–81)
* Mustafa Bey al-Salih (1881–84)
* Mustafa Pasha al-Khalil (1885–1903)
* Jamil Sadiq (1904–10)
* Rif'at al-Salah (1910–11)
* Ibrahim al-Khalil (1911–13)
* Abd al-Rahman al-Haj (1920–27)
* Hasan Bey Shukri (1914–20, 1927–40)
* Shabtai Levy (1940–51)
* Abba Hushi (1951–1969)
* Moshe Flimann (1969–1973)
* Yosef Almogi (1974–1975)
* Yeruham Zeisel (1975–1978)
* Aryeh Gur'el|Arie Gur'el (1978–1993)
* Amram Mitzna (1993–2003)
* Giora Fisher (thị trưởng lâm thời, 2003)
* Yona Yahav (2003–đến nay)

== Cơ sở y tế ==
[[Tập tin:Rambam Health Care Campus.jpg|nhỏ|Trung tâm y tế Rambam]]
[[Tập tin:Technion sidewalk by David Shankbone.jpg|nhỏ|[[Technion – Học viện công nghệ Israel|Technion]], có tên gọi là "[[Học viện Công nghệ Massachusetts|MIT]] của Israel".]]
[[Tập tin:Haifa U Rabin Building.jpg|nhỏ|Tòa nhà Rabin, [[Đại học Haifa]]]]
[[Tập tin:Haifa cable car.jpg|nhỏ|Cáp treo chạy thẳng từ trên [[Núi Carmel]] xuống [[Bat Galim]].]]

Cơ sở y tế ở Haifa có tổng cộng 4.000 giường bệnh. Bệnh viện lớn nhất là Bệnh viện Rambam do chính phủ điều hành<ref>{{chú thích web |url=http://www.rambam.org.il/Home+Page/Research/default.htm |title=research at rambam |publisher=Rambam.org.il |date= |access-date =ngày 5 tháng 5 năm 2009 |archive-date = ngày 8 tháng 11 năm 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071108234444/http://www.rambam.org.il/Home+Page/Research/default.htm |url-status=dead }}</ref> với 900 giường bệnh và tiếp nhận 78.000 ca nhập viện trong năm 2004. Bệnh viện Bnai Zion và Bệnh viện Carmel đều có 400 giường. Các bệnh viện khác trong thành phố gồm các Bệnh viện Ý, Bệnh viện Elisha (100 giường), Trung tâm y tế Horev (36 giường) và Ramat Marpe (18 giường)<ref name="medical" /> Haifa có 20 trung tâm y tế gia đình.<ref name="medical">{{chú thích web |url=http://www1.haifa.muni.il/spru/doc/YB/Health/Y2005/Download/Health%20ServicesDL.pdf |format=PDF |title=Health Services |publisher=Haifa Municipality |work=Statistical Yearbook 2006 |access-date =ngày 21 tháng 3 năm 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080409211902/http://www1.haifa.muni.il/spru/doc/YB/Health/Y2005/Download/Health%20ServicesDL.pdf |archive-date = ngày 9 tháng 4 năm 2008 |url-status=dead }}Data as of 2004</ref> Năm 2004 có tổng cộng 177.478 ca nhập viện.<ref name="medical" />

Trung tâm Y tế Rambam luôn túc trực ở đường dây nóng trong Chiến tranh Liban lần thứ hai vào năm 2006 và buộc phải đề phòng đặc biệt để bảo vệ sự an toàn của bệnh nhân.<ref>{{chú thích báo|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/5197326.stm |title=Haifa hospital in the firing line |first=Raffi |last=Berg |work=BBC News |date = ngày 20 tháng 7 năm 2006 | access-date = ngày 5 tháng 1 năm 2010}}</ref> Toàn bộ bệnh viện đã phải chuyển đến nơi trú ẩn lớn dưới lòng đất.<ref>{{chú thích báo|url=http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3287614,00.html |title=Haifa hospital goes underground |work=Ynetnews |access-date = ngày 18 tháng 2 năm 2008 |date = ngày 7 tháng 8 năm 2006 |first=Ahiya |last=Raved}}</ref>

== Giáo dục ==
== Giao thông vận tải ==
Haifa là một trong số ít những [[Danh sách thành phố tại Israel|thành phố ở Israel]] có xe buýt hoạt động vào ngày [[Shabbat]] (ngày thứ 7 của tuần lễ Do Thái, ngày nghỉ của [[do Thái giáo|đạo Do Thái]]).<ref name="frommers">{{chú thích web |url=http://www.frommers.com/destinations/haifa/3709010002.html |title=Haifa: Planning a Trip |access-date =ngày 22 tháng 2 năm 2008 |publisher=[[Frommer's|Frommers]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080415053214/http://www.frommers.com/destinations/haifa/3709010002.html |archive-date = ngày 15 tháng 4 năm 2008 |url-status=dead }}</ref> Các tuyến xe buýt hoạt động trên toàn thành phố theo một lịch trình giảm từ cuối buổi sáng thứ Bảy trở đi, và có khả năng kết nối với Haifa với [[Nesher]], [[Tirat Carmel|Tirat Karmel]], [[Yokneam]], [[Nazareth]], [[Nazareth Illit]] và các khu dân cư trung gian. Kể từ mùa hè năm 2008, các tuyến xe buýt đêm được điều hành bởi công ty Egged (tuyến 200 - khu vực Haifa) và các vùng ngoại ô [[Krayot (Haifa)|Krayot]] (tuyến 210).<ref>{{chú thích web|url=http://www.egged.co.il/Eng/Main.asp?lngCategoryID=6100|title=Night buses in Haifa & Krayot at the Egged official website|access-date=ngày 19 tháng 11 năm 2008|publisher=[[Egged]]|archive-date=2020-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200611073308/https://www.egged.co.il/Eng/Main.asp?lngCategoryID=6100|url-status=dead}}</ref> Suốt mùa hè năm 2008, các tuyến này hoạt động suốt các đêm trong tuần. Vào mùa đông, lịch trình của chúng bị giới hạn còn đêm thứ Năm, thứ Sáu và thứ Bảy, điều này khiến chúng trở thành hệ thống xe buýt duy nhất ở Israel hoạt động vào tối thứ Sáu. Haifa cũng là thành phố duy nhất ở Israel vận hành dịch vụ xe buýt vào thứ Bảy đến các bãi biển vào mùa hè. Các tuyến xe buýt Egged hoạt động suốt sáng thứ Bảy từ các vùng lân cận đến bãi biển [[Bãi biển Dado|Dado]] và [[Bat Galim]], sau đó di chuyển trở lại vào buổi chiều.<ref>{{chú thích web|url=http://www.egged.co.il/Eng/Main.asp?lngCategoryID=6096|title=Summer routes to the beaches at the Egged official website|access-date=ngày 20 tháng 11 năm 2008|publisher=[[Egged]]|archive-date=2011-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20110527112602/http://www.egged.co.il/Eng/Main.asp?lngCategoryID=6096|url-status=dead}}</ref>

[[Tập tin:Egged building, Haifa.JPG|nhỏ|200px|Trụ sở của [[Egged|Công ty xe buýt Egged]]]]
[[Tập tin:Port of Haifa 2752-1.jpg|nhỏ|[[Cảng Haifa]]]]

Hệ thống tàu điện ngầm ở Haifa gọi là [[Carmelit]]. Đó là một loại đường sắt có dây kéo ngầm trên đường ray, chạy từ trung tâm Quảng trường Paris sang Gan HaEm (công viên trung tâm) trên núi Carmel.<ref>{{chú thích web|url=http://www.tour-haifa.co.il/eng/modules/article/view.article.php/c10/159|title=The Carmelit|access-date = ngày 19 tháng 2 năm 2008 |publisher=Tour-Haifa.co.il}}</ref> Với một tuyến đường ray đơn, sáu trạm và hai xe vận hành, hệ thống này được liệt vào [[Sách Kỷ lục Guinness|Kỷ lục Thế giới Guinness]] với danh hiệu tuyến tàu điện ngầm ngắn nhất thế giới.

Haifa còn có hệ thống cáp treo du lịch. Tuyến cáp treo Stella Maris gồm sáu khoang, nối từ Bat Galim trên bờ biển sang tầng quan sát Stella Maris và tu viện trên núi Carmel.<ref>{{chú thích web |url=http://www.wisdom.weizmann.ac.il/~bazlov/israel/haifa.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080119220607/http://www.wisdom.weizmann.ac.il/~bazlov/israel/haifa.html |archive-date = ngày 19 tháng 1 năm 2008 |title=Haifa |publisher=[[Weizmann Institute of Science|Weizmann Institute]] |access-date =ngày 22 tháng 2 năm 2008 |url-status=dead }}</ref> Hệ thống cáp treo Haifa phục vụ chủ yếu cho khách du lịch, di chuyển từ [[Bat Galim]] đến đỉnh [[núi Carmel]]. Tuy nhiên, hiện nay có kế hoạch mở rộng hệ thống này để trở thành một phần tích hợp vào hệ thống [[giao thông công cộng]] Haifa, với lộ trình từ ngã ba điểm chốt tại chân núi Carmel đến [[Technion]] và sau đó xuống [[Đại học Haifa]].

=== Đường bộ ===
Du lịch giữa Haifa và trung tâm Israel có thể thực hiện bằng đường bộ qua Quốc lộ 2, tuyến đường cao tốc chính dọc theo đồng bằng ven biển, khởi đầu tại [[Tel Aviv]] và kết thúc tại Haifa.<ref name="frommers" /> Ngoài ra, Quốc lộ 4 chạy dọc theo bờ biển phía Bắc của Haifa, Quốc lộ 2 chạy theo phía Nam ở bên trong đất liền.<ref name="frommers" /> Trong quá khứ, giao thông theo Quốc lộ 2 về phía Bắc của Haifa phải đi qua khu vực trung tâm của thành phố. Tuy nhiên, từ 1 tháng 12 năm 2010, tuyến đường hầm Carmel đi vào hoạt động đã giúp chuyển lưu lượng giao thông qua đường hầm dưới [[Núi Carmel]], cắt giảm ùn tắc ở khu vực kinh doanh trong thành phố.<ref>{{chú thích web |url=http://ppp.mof.gov.il/Mof/PPP/MofPPPTopNavEnglish/MofPPPProjectsEnglish/PPPProjectsListEng/TashtiotTaburaEng/Carmeltunnels/ |title=Carmel Tunnels |publisher=Israel MOF |access-date =ngày 22 tháng 2 năm 2008 |archive-date = ngày 12 tháng 7 năm 2012 |archive-url=https://archive.today/20120712130111/http://ppp.mof.gov.il/Mof/PPP/MofPPPTopNavEnglish/MofPPPProjectsEnglish/PPPProjectsListEng/TashtiotTaburaEng/Carmeltunnels/ |url-status=dead }}</ref>

=== Đường thủy và đường không ===
[[Sân bay Haifa]] cung cấp những chuyến bay nội địa đến [[Tel Aviv]] và [[Eilat]] cũng như đặc quyền quốc tế đến [[Cộng hòa Síp]] và [[Jordan]]. Hiện đang có kế hoạch mở rộng các chuyến bay từ Haifa. Tàu thuyền trước đây hoạt động vận chuyển từ cảng Haifa sang [[Hy Lạp]] và [[Cộng hòa Síp|Síp]].<ref name="frommers" />

== Thể thao ==
== Thành phố sinh đôi - thành phố kết nghĩa ==
[[Tập tin:Twin Cities of Haifa.jpg|nhỏ|phải|100 px|Tấm bia thành phố sinh đôi của Haifa.]]
Haifa kết nghĩa với các thành phố sau:<ref>{{chú thích web |url=http://www.haifa.muni.il/Cultures/en-US/city/CitySecretary_ForeignAffairs/EngActs.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071009084809/http://www.haifa.muni.il/Cultures/en-US/city/CitySecretary_ForeignAffairs/EngActs.htm |archive-date = ngày 9 tháng 10 năm 2007 |title=Twin City acitivities |publisher=Haifa Municipality |access-date =ngày 14 tháng 2 năm 2008 |url-status=live }}</ref>
{|style="width:80%"
|-
|width=45%|
* {{Flag icon|France}} [[Marseille]], [[Pháp]] <small>''(từ 1962)''</small>
* {{Flag icon|UK}} [[Portsmouth]], [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Liên hiệp Anh]] <small>''(từ 1962)'' </small><ref>Portsmouth City Council. ''[http://www.portsmouth.gov.uk/yourcouncil/1396.html Twinning] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090107183316/http://www.portsmouth.gov.uk/yourcouncil/1396.html |date = ngày 7 tháng 1 năm 2009}}''. Truy cập ngày 22 tháng 8 năm 2007.</ref>
* {{Flag icon|UK}} [[Luton]], [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Liên hiệp Anh]] <small>''(từ 1966)''</small>
* {{Flag icon|UK}} [[Hackney, Luân Đôn]], [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Liên hiệp Anh]] <small>''(từ 1968)''</small>
* {{Flag icon|Philippines}} [[Manila]], [[Philippines|Philippin]] <small>''(từ 1971)''</small><ref name="Manila.Gov">{{chú thích web|url=http://www.manila.gov.ph/localgovt.htm#sistercities|title=Sister Cities of Manila|publisher=[[copyright|©]] 2008-2009 [http://www.manila.gov.ph/ City Government of Manila]|access-date =ngày 2 tháng 7 năm 2009|archive-date = ngày 7 tháng 9 năm 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090907055432/http://www.manila.gov.ph/localgovt.htm#sistercities|url-status=dead}}</ref>
* {{Flag icon|USA}} [[San Francisco]], [[Hoa Kỳ]] <small>''(từ 1973)''</small>
* {{Flag icon|Denmark}} [[Aalborg]], [[Đan Mạch]] <small>''(từ 1973)''</small>
* {{Flag icon|South Africa}} [[Cape Town]], [[Cộng hòa Nam Phi]] <small>''(từ 1975)''</small>
* {{Flag icon|Germany}} [[Bremen]], [[Đức]] <small>''(từ 1978)''</small>
* {{Flag icon|Belgium}} [[Antwerpen|Antwerp]], [[Bỉ]] <small>''(từ 1986)''</small>
* {{Flag icon|Germany}} [[Mainz]], [[Đức]] <small>''(từ 1987)''</small>
* {{Flag icon|Russia}} [[Sankt-Peterburg|Saint Petersburg]], [[Nga]] <small>''(từ 2008)''<ref>[http://www.mignews.com/news/politic/world/210508_03000_59894.html Haifa agreement with partner] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171019031332/http://www.mignews.com/news/politic/world/210508_03000_59894.html |date = ngày 19 tháng 10 năm 2017}}</small></ref></small>
* {{Flag icon|Germany}} [[Düsseldorf]], [[Đức]] <small>''(từ 1988)''</small><ref name="Düsseldorf">{{chú thích web |url=http://www.amazingdusseldorf.com/community-local/people/twin-towns.html |title=Twin Towns |publisher=www.amazingdusseldorf.com |access-date=ngày 29 tháng 10 năm 2009 |archive-date=2014-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141017104519/http://www.amazingdusseldorf.com/community-local/people/twin-towns.html |url-status=dead }}</ref>
|width=45%|
* {{Flag icon|Argentina}} [[Rosario]], [[Argentina]] <small>''(từ 1988)''</small>
* {{Flag icon|Ukraine}} [[Odessa]], [[Ukraina]]<small>''(từ 1992)''</small>
* {{Flag icon|China}} [[Thượng Hải]], [[Trung Quốc]] <small>''(từ 1994)''</small>
* {{Flag icon|Japan}} [[Kobe]], [[Nhật Bản]] <small>''(từ 2004)''</small>
* {{Flag icon|USA}} [[Boston]], [[Hoa Kỳ]] <small>''(từ 1999)''</small><ref>{{chú thích web |url=http://www.haifa.muni.il/haifa/pages/boston.aspx |title=Boston |access-date=ngày 5 tháng 4 năm 2009 |publisher=Haifa Municipality |language=he |archive-date=2015-10-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016092232/http://www.haifa.muni.il/haifa/pages/boston.aspx |url-status=dead }}</ref>
* {{Flag icon|Cyprus}} [[Limassol]], [[Cộng hòa Síp]] <small>''(từ 2000)''</small>
* {{Flag icon|USA}} [[Fort Lauderdale, Florida|Fort Lauderdale]], [[Hoa Kỳ]] <small>''(từ 2002)''</small>
* {{Flag icon|Germany}} [[Erfurt]], [[Đức]] <small>''(từ 2005)''</small>
* {{Flag icon|Germany}} [[Mannheim]], [[Đức]] <small>''(từ 2005)''</small>
* {{Flag icon|UK}} [[Newcastle trên sông Tyne|Newcastle]], [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Liên hiệp Anh]]
* {{Flag icon|USA}} [[West Hartford, Connecticut|West Hartford]], [[Hoa Kỳ]]
* {{Flag icon|Dominican Republic}} [[Santo Domingo]], [[Cộng hòa Dominica]]n
* {{Flag icon|Ecuador}} [[Guayaquil]], [[Ecuador]] <small>''(từ 2006)''</small>
* {{Flag icon|USA}} [[Lexington, Massachusetts]], [[Hoa Kỳ]]
|}

{{Toàn cảnh|Haifa_Voyage_074-Pan.jpg|1200px|Toàn cảnh Haifa}}

== Hình ảnh ==
<center><gallery widths="275px" heights="225px">
File:Haifa-view.JPG|Haifa nhìn từ trên đỉnh [[Núi Carmel]].
File:Bahai Gardens.JPG|Vườn Baha'i nhìn từ trên cao.
File:Sunrise at Haifa Bay.jpg|Hoàng hôn trên Vịnh Haifa.
File:Shrine of the Báb in Haifa 6801-11.jpg|Khu vườn và [[đền thờ Báb]], cùng với cây cầu bắc qua Đại lộ Haziyonuth.
File:Western Haifa from the air.jpg|Thành phố Haifa nằm dọc ven sườn [[Núi Carmel]] cạnh bờ biển [[Địa Trung Hải]].
File:Haifa 9307-11.jpg|Thành phố Haifa về đêm.
</gallery></center>

== Tham khảo ==
{{Tham khảo|colwidth=30em}}

== Liên kết ngoài ==
{{thể loại Commons|Haifa}}

* {{en icon}} [http://www.haifa.muni.il/Haifa/en-us/Pages/Home-Page.aspx Thành phố Haifa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160209224441/http://www.haifa.muni.il/Haifa/en-us/Pages/Home-Page.aspx |date=2016-02-09 }}
* {{en icon}} [http://www.arzaworld.com/israel-travel-guide/israel-city-guide/haifa-travel-guide.aspx Hướng dẫn du lịch Haifa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140330060433/http://www.arzaworld.com/israel-travel-guide/israel-city-guide/haifa-travel-guide.aspx |date=2014-03-30 }}
* {{en icon}} [http://www.bahai.org/ Bahá'í World Centre, Haifa]
* {{en icon}} [http://www.govisitisrael.com/articlenav.php?id=150 Những nơi để viếng thăm ở Haifa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140809044135/http://www.govisitisrael.com/articlenav.php?id=150 |date = ngày 9 tháng 8 năm 2014}}
* {{en icon}} [http://galleries.fototagger.com/link.php?action=detail&id=347 Hình ảnh về Vườn Bahá'í]
* {{en icon}} [http://home-and-garden.webshots.com/album/505319785IBUBFK Hình ảnh – Vườn Baha'i ở Haifa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071226000319/http://home-and-garden.webshots.com/album/505319785IBUBFK |date=2007-12-26 }}
* {{en icon}} [http://www.labeauteducarmel.net/ Our Lady of Mount Carmel Monastery, Haifa, Israel]
* {{en icon}} [http://www.urbanrail.net/as/hai/haifa-citymap.jpg Tàu điện ngầm Carmelit] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060822024107/http://www.urbanrail.net/as/hai/haifa-citymap.jpg |date = ngày 22 tháng 8 năm 2006}} và bản đồ Haifa
* {{en icon}} [http://www.haifacity.com/eng Thành phố Haifa – cẩm nang du lịch Haifa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080215080744/http://www.haifacity.com/eng/ |date = ngày 15 tháng 2 năm 2008}}
* {{en icon}} [http://www.isralet.com/results.asp?area=5&city=0&price1=0&price2=100000&beds=0&baths=0 Nơi ở giá rẻ dành cho du khách ở Haifa]
{{thành phố Israel}}{{Authority control}}
[[Thể loại:Di sản thế giới tại Israel]]
[[Thể loại:Haifa| ]]
[[Thể loại:Thành phố của Israel]]
[[Thể loại:Lịch sử Hồi giáo]]
[[Thể loại:Thành phố ở quận Haifa]]