ქოძირით წყუ ხასჷლაშო რომიშ იმპერია

{{ინფოდაფა ჸოფილი ქიანა
|ჯოხო                     =<big>რომიშ იმპერია</big>
|ოდაბადური ჯოხო          ={{lang-la|Imperium Romanum}}
|სტატუსი                  =[[იმპერია]]
|ჰიმნი                     =
|შილა                     =
|შილაშ ეჭარუა              = 
|გერბი                     =Vexilloid of the Roman Empire.svg
|გერბიშ ეჭარუა             = 
|რუკა                      =Roman Empire.png
|ეჭარუა                   ={{plainlist|
*{{გოფერადაფა|red|ჭითა}} – [[ჯვ. წ. II ოშწანურა]]. 
*{{გოფერადაფა|orange|ნარინჯი}} – კეისარიშ დო პომპეუსიშ დოჸუნალაშ უკული. 
*{{გოფერადაფა|yellow|ჸვინთელი}} – ოქტავიანეშ დოჸუნალაშ უკული. 
*{{გოფერადაფა|green|წვანე}} – [[II ოშწანურა|ახ. წ. II ოშწანურა]]
}}
|p1                       =რომიშ რესპუბლიკა
|flag_p1                  =Consul et lictores.png
|p2                       =
|flag_p2                  =
|p3                       =
|flag_p3                  =
|p4                       =
|flag_p4                  =
|დორსხუაფილი რე          =ჯვ.წ. 27
|ლიკვიდირაფილი რე        =ახ.წ. 476
|s1                      =ბიზანტიაშ იმპერია
|flag_s1                 =JustinianusI.jpg
|s2                      =
|flag_s2                 =
|s3                     =
|flag_s3                =
|s4                     =
|flag_s4                 =
|დევიზი                  =[[SPQR|''Senatus Populusque Romanus'']] <br />([[ლათინური ნინა|ლათ.]]: რომიშ კათა დო სენატი)
|ნანანოღა                 =[[რომი]]; მოგვიანაფათ თაშნეშე [[მილანი]], [[რავენა]] დო [[კონსტანტინოპოლი]]
|ნოღეფი                   =
|ნინა                     =[[ლათინური ნინა|ლათინური]], [[ბერძენული ნინა|ბერძენული]]
|რელიგია                   =
|ვალუტა                  =[[რომაული მონეტა]]
|გეძინელი პარამეტრი        =
|პარამეტრიშ შქაგური        =
|ფართობი                  =2750000
|მახორობა                 =56800000
|დუდალაშ ფორმა         =
|დინასტია                =
|მადუდეშ ტიტული         = იმპერატორეფი
|მადუდე1                 = [[ოქტავიანე ავგუსტუსი]]
|მადუდე1 წანა            =ჯვ.წ. 27–14 წ.
|მადუდეშ ტიტული2          = <!--გჷმორინაფა მადუდეშ ტიტულიშ თირუაშ შვანს-->
|მადუდე2                    = [[დიოკლეტიანე]]
|მადუდე2 წანა               =284–305
|მადუდეშ ტიტული3         = 
|მადუდე3                    = [[კონსტანტინე I დიდი]]
|მადუდე3 წანა              =306–337
|მადუდეშ ტიტული4          = 
|მადუდე4                = [[თეოდოსიუს I]]
|მადუდე4 წანა               = 379–395
|მადუდეშ ტიტული5          = 
|მადუდე5                = [[რომულუს ავგუსტულუსი]]
|მადუდე5 წანა                =475–476
|მადუდეშ ტიტული6          =  
|მადუდე6                   = 
|მადუდე6 წანა               = 
|რელიგია                      =[[ჯვეში რომიშ რელიგია]];<br />[[ქირსიანობა]]&nbsp;&nbsp;&nbsp;(380 წანაშე)
|გეძინელი პარამეტრი1        =
|პარამეტრიშ შქაგური1        =
|ეტაპი1                    =
|თარიღი1                   =
|წანა1                       =
|ეტაპი2                      =
|თარიღი2                   =
|წანა2                       =
|ეტაპი3                      =
|თარიღი3                     =
|წანა3                     =
|ეტაპი4                     =
|თარიღი4                 =
|წანა4                  =
|ეტაპი5                     =
|თარიღი5                   =
|წანა5                     =
|ეტაპი6                    =
|თარიღი6                    =
|წანა6                     =
|გეძინელი პარამეტრი2         =
|პარამეტრიშ შქაგური2         =
|წოხოლენი                       =
|წიმოხონი1                  =
|წიმოხონი2                   =
|წიმოხონი3                =
|წიმოხონი4                 =
|წიმოხონი5                  =
|წიმოხონი6                  =
|წიმოხონი7                      =
|გეჸვენჯი                   =ბჟადალი რომიშ იმპერია
|მონძე1                       =
|მონძე2                     =
|მონძე3                      =
|მონძე4                      =
|მონძე5                    =
|მონძე6                     =
|მონძე7                    =
|სქოლიო                   =
}}
[[ფაილი:Roman aquila.jpg|100 px|left|thumb|სახენწჷფო სიმბოლო - არწი]]
'''რომიშ იმპერია''' ({{lang-la|Imperium Romanum}}) — გიჭყჷ [[რომიშ რესპუბლიკა]]ს უჟინაში ხემანჭუალაშ ართი პიჯიშ ხეშა ეშაჸოთამაშ შედეგო. მაართა იმპერატორო [[ოქტავიანე ავგუსტუსი]] იკოროცხჷ, მარა იმპერიას ოსხირი დიო ხოლო თიში წიმოხონეფქ გუჭყეს. [[რომიშ რესპუბლიკაშ ნწყუალა]] ირნერო მეწურაფილი რდჷ, ხემანჭუალა ზოხოიანი პიჯიშ ხეშა ვეშაჸოთამედუკო, მარა [[გაიუს მარიუსი]]შით მანჯაფილ ოურდუმე რეფორმაქ თეშ გეშა დასაბაღი პიჯალა გაჭყჷ.

[[სულა]]შ დო მარიუსიშ შქას დოჭყაფილი ომენოღალე ლჷმაშ უკული, რომქ ხოლო ანდა ომენოღალე კონფლიქტი გინიღჷ. [[იულიუს კეისარი|იულიუს კეისარქ]] — დიჭყჷ იმპერიაშ გოჭყაფაშ არძა წჷმიპიჯალა. თინა მაართა რდჷ, მისჷთ ხეშა ეშუჸოლჷ უჟინაში ხემანჭუალაქ, მარა თის დიო ხოლო ჸუნდჷ ჭყანიერი ოპოზიცია რესპუბლიკური იდეალეფიშ მათხილე სენატორეფს შქას, თეწკჷმა ართო ჯარალუა მორალურო ვა რდჷ ზათი თინა მეუღებუდუკო, მჭოთ უჟინაშ ხემანჭუობაშ აკა მაჸონაფალი. პროცესიქ გეთუ ბრუტუსიშ დო კასიუსიშ აკორაგადი, ნამუშ შედეგოთ კეისარი სენატის დოჸვილეს. თეშ უმკუჯინალო, კეისარიშ ჯოხოს მიაცჷ უჟინაში ხემანჭუალაშ შანულობაქ, თე ზიტყვა თე შანულობათ ანდა ნინაშა გემშართჷ, სამანგათ [[გერმანული ნინა|გერმანულო]] kaiser დო [[რუსული ნინა|რუსულო]] царь.

კეისარიშ ჸვილუაშ უკული, [[ჯვ. წ. 44]] წანას, რომს ომენოღალეაწორინეფიშ ახალ რეღმაქ გორჩქინდჷ, ნამუქჷთ [[ჯვ. წ. 27]] წანა ოქტავიუსიშ ანტონიუსშა გომორძგუათ გეთჷ. თე ბორჯიშო ოქტავიუსის უკვე ვადასქიდჷ რესპუბლიკური ოპოზიციაქ, ნამუშ შედეგო თიმ წანას სენატიქ თის უჟინაში ხემანჭუალა მეჩჷ.

რესპუბლიკაშ იმპერიათ გჷნოქიმინუაშ ხოლო ართი წჷმიპიჯალა რდჷ რომიშ სახენწჷფოშ გოძინა [[პუნიკური ლჷმეფი]]შ, [[ბალკანეთიშ ჩქონი|ბალკანეთი]]შ დო [[ანატოლია|მორჩილი აზიაშ]] ნორთიშ დოჸუნალაშ შედეგო. დემი სახენწჷფოშ ომართალო რესპუბლიკაშ სახენწჷფო ნწყუალა ურგებელი რდჷ.

[[ჯვ. წ. I ოშწანურა]]ს, რომიშ იმპერია გოფაჩლი რდჷ ასეიანი [[პორტუგალია|პორტუგალიაშ]], [[ესპანეთი]]შ, [[იტალია|იტალიაშ]], [[საბერძნეთი]]შ, [[ოორუე მაკედონია|ოორუე მაკედონიაშ]], [[თურქეთი]]შ, [[სირია|სირიაშ]], [[ისრაელი]]შ, [[ტუნისი]]შ დო ოორუე [[ალჟირი]]შ ტერიტორიეფს. რომიშ პოლიტიკური გოლინა — ხოლო უმოსი ტერიტორიეფშა იფაჩუდჷ. თე დოჸუნალობეფს კეისარქ მოუღჷ გალია (თეხანური [[საფრანგეთი]]), [[პონტოშ ომაფე]] ([[თურქეთი]]) დო [[ბრიტანეთი]], ოქტავიანექ — [[ეგვიპტე (პროვინცია)|ეგვიპტე]]. თეშნერო, რომიშ იმპერია ჯვეში წანეფიშეჭარუაშ დალიას იკათუანდჷ ედომუშამი სქირონაშქაზუღაპიჯის დო ბჟადალ ევროპას. თეშ მოხ, რომს დოჸუნდჷ ნთელი რანწკი სახენწჷფოეფი, ნამუშ მაფეფს „რომაალი კათაშ მაჸალეშ დო მორსხუეშ“ ტიტული უღუდეს. თიმბორჯიანი ევროპას, ბჟადალ აზიას დო ოორუე აფრიკას ვა რდჷ ჭყანა, ნამუსჷთ შეულებუდჷ რომაულ ლეგიონეფს ქაწუდირთუკონ.

== ლიტერატურა ==

* [[პლუტარქე]] - [[პარალელური ბიოგრაფიეფი]]
* [[გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსი]] — [[12 კეისარიშ რინა]]
* [[პუბლიუს კორნელიუს ტაციტუსი]] — [[ანალეფი]]
* რომიშ იმპერიაშ ისტორია (მინსკი 2000)

== რესურსეფი ინტერნეტის ==
* [http://www.resourcesforhistory.com/map.htm ისტორიული რესურსეფი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210225043915/http://www.resourcesforhistory.com/map.htm |date=2021-02-25 }}
* [http://www.roman-empire.net/ რომიშ იმპერია]
* [http://ancientrome.ru/ ჯვეში რომი ] {{ru icon}}
* [https://www.youtube.com/watch?v=w5zYpWcz1-E რომაალეფიშ ისტორია — ირი წანა]

{{რომი}}

{{იმპერიეფი}}

[[კატეგორია:ჯვეში რომი]]
[[კატეგორია:ისტორიული სახენწჷფოეფი]]
[[კატეგორია:ჸოფილი იმპერიეფი]]