Gaan na inhoud

Maria II van Engeland

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Maria II
Koningin van Engeland, Ierland en Skotland

Regeer 13 Februarie 1689 – 28 Desember 1694
Voorganger Jakobus II & VII
Opvolger Anna
Mede-monarg Willem III & II
Eggenoot Willem III & II
Huis Huis van Stuart
Vader Jakobus II & VII
Moeder Lady Anne Hyde
Gebore 30 April 1662; Sint James-paleis, Londen
Oorlede 28 Desember 1694; Kensington-paleis, Londen

Maria II (30 April 1662 – 28 Desember 1694) het van 1689 tot met haar dood regeer as koningin van Engeland, Ierland en Skotland. Sy was ’n Protestant wat dié lande se trone bestyg het ná die Glorious Revolution, wat gelei het tot die afsetting van haar Katolieke pa, Jakobus II en VII. Maria het saam met haar man en neef, Willem III en II, regeer. Willem het ná haar dood in 1694 alleenheerser geword. Daar word gewoonlik na hul gesamentlike bewind verwys as dié van "Willem en Maria".

Maria, die bloederfgenaam, het minder mag as haar man gehad terwyl Willem in Engeland was, hoewel hy swaar op haar geleun het. Wanneer Willem egter op een van sy militêre ekspedisies in die buiteland was, het sy haarself bewys as ’n magtige, ferm en doeltreffende heerser.[1]

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Maria is op 30 April 1662 in die Sint James-paleis in Londen gebore as die oudste dogter van Jakobus, die Hertog van York (die toekomstige koning Jakobus II) en sy vrou, lady Anne Hyde.[2] Maria se oom was Karel II. Hoewel haar ma die lewe aan agt kinders geskenk het, het net Maria en haar jonger suster Anna oorleef tot in hul volwasse jare.[3]

Die Hertog van York het hom tot die Katolisisme bekeer, maar Maria en Anna het ’n Protestantse opvoeding gehad in opdrag van Karel II.[4] Maria se ma is in 1671 dood en haar pa is in 1673 getroud met die Katolieke Maria van Modena, ook bekend as Mary Beatrice d'Este.[5]

Op 15-jarige ouderdom het Maria verloof geraak aan Willem, wat van 1672 as stadhouer Willem III van Oranje oor Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande regeer het. Willem was die seun van haar tante, kroonprinses Maria, en prins Willem II van Nassau. Hy was ’n Protestant en het aan verskeie oorloë teen die magtige Katolieke koning van Frankryk, Lodewyk XIV deelgeneem in koalisie met Protestantse en Katolieke magte in Europa. Baie Protestante het hom beskou as die voorvegter van hul geloof.

Willem het geglo dat ’n huwelik met Maria sy kanse sou vergroot om die Engelse koning te word ná Karel II en dat dit die Engelse monarg sou laat afwyk van sy pro-Franse beleidrigtings.[6] Jakobus wou eers nie instem nie, maar Karel het druk op hom uitgeoefen.[7] Karel wou die huwelik gebruik om sy eie invloed uit te brei. Op 4 November 1677 is die egpaar in die huwelik bevestig.[8] Maria het kort daarna verwag, maar het ’n miskraam gehad, en daarna nog twee. Maria het in Nederland gaan woon as Willem se gemalin.

Rewolusie

[wysig | wysig bron]
Koning Willem III van Engeland, Maria II se eggenoot.

Ná die dood van Karel II het die Hertog van York in 1685 koning Jacobus II van Engeland en Ierland en Jakobus VII van Skotland geword en Maria het die eerste aanspraakmaker op dié trone geword. Betrekkinge tussen Jakobus en Maria se man, Willem, het later versleg. Om die guns van die Protestante in Engeland te wen, het Willem in 1687 ’n ope brief aan die Engelse volk geskryf waarin hy sy afkeer van Jakobus se godsdienstige beleidrigtings uitspreek. Baie Engelse politici het Willem as ’n vriend beskou en het oor die jare in die geheim kontak met hom behou. Hulle het begin om ’n gewapende inval in Engeland te beplan.[9]

Willem was eers teen die inval, maar die meeste historici stem saam dat hy in April 1688 ’n mag op die been begin bring het.[10][11] In Junie het Jakobus se tweede vrou, Maria van Modena, die lewe geskenk aan ’n seun, Jakobus Francis Eduard, wat Willem se vrou vervang het as die eerste aanspraakmaker op die Engelse troon.[12] Openbare teenkanting teen Jakobus het intussen opgevlam ná die verhoor van sewe biskoppe wat openlik teen sy godsdienstige beleidrigtings was en ’n beroep op hom gedoen het om dit te verander.[13]

Willem is intussen amptelik genooi om aan die inval deel te neem en op 5 November 1688 het hy by Brixham in Suidwes-Engeland aan wal gegaan.[14] Saam met hom was sowat 11 000 voet- en 4 000 berede soldate.[15] Die steun vir Jakobus het feitlik onmiddellik begin afneem en invloedryke edelmanne regoor die land het hul steun aan die invaller toegesê.[16]

Jakobus wou Willem eers teengaan, maar het gesien hy het nie ’n kans teen hom nie. Hy het toe afgevaardigdes na Willem gestuur om te onderhandel, maar in die geheim op 11 Desember probeer vlug.[17] Dit het misluk, maar op 23 Desember slaag sy tweede poging om landuit vlug.[18]

Maria was baie ontsteld oor haar pa se afsetting van die troon, maar is deur Willem beveel om gelukkig te lyk met hul triomfantelike aankoms in Londen. As gevolg daarvan is sy deur baie gekritiseer dat sy koud gestaan het teenoor haar pa se lot. Jakobus het self ’n smaadbrief geskryf waarin hy haar kritiseer oor haar ontrouheid, en dit het die vroom Maria diep geraak.[2]

Koningin

[wysig | wysig bron]

Hoewel Maria ’n aanspraakmaker op die Engelse troon was, wou Willem uit eie reg regeer en nie net as ’n prinsgemaal nie.[19] Omdat Jakobus gevlug het, is die troon as vakant beskou en sy seun, Jakobus Francis Eduard, het sy reg daarop verloor. Willem en Maria is toe aangewys as mede-monarge.[20] Hulle is op 11 April 1689 in die Westminster-abdy gekroon. Op dieselfde dag het Skotland aangekondig dat Jakobus ook nie meer die Skotse koning is nie en Willem en Maria is die Skotse troon aangebied. Hule het dit op 11 Mei aanvaar.[21]

In 1694 is Maria aan pokke dood en Willem het die alleenheerser geword.[22] Sy gewildheid het daarna vinnig afgeneem. Hy is in 1702 aan longontsteking dood[23] en is opgevolg deur Maria se suster, Anna.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Mary II". (11de uitg.). (1911). Londen: Cambridge University Press. 
  2. ↑ 2,0 2,1 "The House Of Stuart: William III and Mary II" (in Engels). English Monarchs. 2004. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Oktober 2019. Besoek op 18 September 2006.
  3. ↑ "Anne Hyde" (in Engels). David Nash Ford's Royal Berkshire History. 2005. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Augustus 2019. Besoek op 18 September 2006.
  4. ↑ "The House Of Stuart: James II" (in Engels). English Monarchs. 2004. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 September 2019. Besoek op 18 September 2006.
  5. ↑ "James II and VII" (in Engels). The Jacobite Heritage. 1997. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 November 2019. Besoek op 18 September 2006.
  6. ↑ Van der Kiste, 38–39
  7. ↑ Van der Kiste, 42–43
  8. ↑ Van der Kiste, 47
  9. ↑ Troost, 186
  10. ↑ Troost, 190
  11. ↑ Claydon, Tony (September 2004). "William III and II (1650–1702)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. Besoek op 8 Augustus 2008. (Subskripsie nodig)
  12. ↑ Troost, 191; van der Kiste, 91–92
  13. ↑ Van der Kiste, 91
  14. ↑ Troost, 200–203; van der Kiste, 102–103
  15. ↑ Van der Kiste, 105
  16. ↑ Troost, 204–205
  17. ↑ Troost, 205–207
  18. ↑ Troost, 205
  19. ↑ Troost, 207–210
  20. ↑ Troost, 207
  21. ↑ Davies, 614–615. Willem was "Willem II" van Skotland omdat die Skotte nog net een vorige koning met die naan Willem gehad het.
  22. ↑ Van der Kiste, 179–180
  23. ↑ Van der Kiste, 251–254

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Davies, Norman, The Isles: A History (1999) ISBN 0-19-513442-7
  • Troost, Wout, William III, The Stadholder-king: A Political Biography (2005) (vertaal deur J.C. Grayson) ISBN 0-7546-5071-5
  • Van der Kiste, John, William and Mary (2003) ISBN 0-7509-3048-9
  • Waller, Maureen, Sovereign Ladies: Sex, Sacrifice, and Power. The Six Reigning Queens of England (2006) St. Martin's Press, New York. ISBN 0-312-33801-5

Skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_II_van_Engeland&oldid=2471321"