Manuel Bonilla
Manuel Bonilla | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
1r febreru 1912 - 21 marzu 1913 ← Francisco Bertrand Barahona - Francisco Bertrand Barahona →
13 abril 1903 - 25 febreru 1907 ← Juan Ángel Arias Boquín - Miguel Oquelí Bustillo → | |||||
| Vida | |||||
| Nacimientu | Juticalpa, 7 de xunu de 1849[1] | ||||
| Nacionalidá |
 Hondures | ||||
| Muerte | Tegucigalpa, 21 de marzu de 1913[1] (63 años) | ||||
| Oficiu | políticu | ||||
| Graduación | xeneral | ||||
| Creencies | |||||
| Relixón | catolicismu | ||||
| Partíu políticu | Partíu Nacional d'Honduras | ||||
 | |||||
Manuel Bonilla Chirinos (7 de xunu de 1849, Juticalpa – 21 de marzu de 1913, Tegucigalpa) foi militar col grau de Xeneral de División y políticu honduranu, foi Vicepresidente en 1894, darréu escoyíu como ventenu novenu Presidente d'Hondures ente los años 1903 y 1907; depués nuevamente electu como trentenu primeru presidente d'Hondures ente 1912 a 1913.
Biografía
[editar | editar la fonte]Manuel Bonilla Chirinos nació en Juticalpa, Olancho, el 7 de xunu de 1849. Los sos padres fueron Jorge Bonilla y María Dominga Chirinos. Bonilla foi nietu del llicenciáu Felipe Bustillo.[2] Manuel Bonilla nunca casóse, de la so rellación cola señora Josefa Matute nació en 1870 una fía llexítima Concepción Bonilla Matute, les sos demás fíos fueron naturales, Josefa Bonilla, Adela Bonilla, Antonio Bonilla, Carlota Bonilla, Carlos Bonilla, Joaquín Bonilla, Marta Bonilla, Manuel Bonilla y Zoila Bonilla.
Estudios y formación llaboral y militar
[editar | editar la fonte]Bonilla realizó los sos estudios primarios completos na escuela privada de Espiridión Ordóñez nel añu de 1860. De la so formación llaboral conozse qu'aprendió l'oficiu de carpintería nel taller "El Dorado" de Guillermo Burchard. Coles mesmes aprendió a tocar violín y clarinete y trabayó na "Facienda La Roqueta" hasta 1870, depués treslladóse al puertu de Trujillo onde se desempeña como maestru d'escuela. A temprana edá, Manuel Bonilla foi reclutado a emprestar el serviciu militar na Guarnición de Trujillo. En marzu de 1871 llegó a convertise en sarxentu del exércitu. Por mandatu del Presidente Carlos Céleo Arias Lópe encargóse-y la custodia del Capitán Xeneral José María Medina nel Colexu Tridentino de Comayagua en 1872 y siendo lliberáu hasta'l 13 de xineru de 1874. Dellos años más tarde, Bonilla foi xubíu a coronel de brigada, lo que-y dexó ser nomáu Comandante d'Armes de Trujillo ente los años de 1877 a 1880; en 1877 recayo na so persona en cargu de Xuez d'un Tribunal Ad-hoc nel casu polos delitos de Traición y d'atentar contra l'alministración que se -y incoaba al ex gobernante José María Medina na ciudá de Santa Rosa de Copán, Medina foi atopáu culpable y dempués executáu por aciu fusilamiento naquella llocalidá.[3] Bonilla Chirinos depués foi nomáu Gobernador Políticu y Comandante d'Armes en Yoro de 1881 a 1882, dempués foi Comandante d'Armes de Amapala y Ministru de Guerra.
Vice-Presidente d'Hondures
[editar | editar la fonte]D'ideoloxía lliberal, Bonilla tuvo na fórmula presidencial del Doctor Policarpo Bonilla, en 1894 nes eleiciones foi escoyíu vice-presidente constitucional mientres el gobiernu de Policarpo Bonilla Vásquez, un añu dempués presentó'l so arrenunciu.
Presidente d'Hondures (1903-1907)
[editar | editar la fonte]Comicios xenerales de 1902
[editar | editar la fonte]Manuel Bonilla yera'l candidatu oficial del Partíu La democracia (Base que foi del güei Partíu Nacional d'Hondures), llogrando 28,550 votos (48.7%), los otros candidatos fueron Juan Ángel Arias Boquín del Partíu Lliberal d'Hondures que llogró 25,118 votos (42,9%); y el doctor Marco Aurelio Soto del Partíu Club Unión patriótica que llogró 4,857 votos (8.3%).[4] Nesi mes d'ochobre de 1902, Bonilla trunfó nes eleiciones xenerales, pero'l presidente saliente Terencio Sierra depositó'l poder en manes de Juan Ángel Arias Boquín, por cuenta de estes irregularidaes, Manuel Bonilla optó por autu-proclamase presidente na isla d'Amapala.
Dende ellí Bonilla Chirinos, empecipió una llucha armada en contra de l'alministración d'Arias provocando una Guerra civil, el 12 d'abril de 1903, el gobiernu de Juan Ángel Arias Boquín ye derrocáu poles fuercies del xeneral Manuel Bonilla, y este ye ratificáu como'l presidente constituyente de la república'l 3 de mayu de 1903 pol Congresu Nacional y al añu siguiente 1904 promulga la Constitución d'Hondures de 1904 na qu'amplía'l mandáu presidencial a 6 años y ensin reelección.[5] El 8 de febreru de 1904, fueron prindaos na cortil del Congresu Nacional d'Hondures, los diputaos lliberales Policarpo Bonilla, Marcos Carías Andino, Miguel Ángel Navarro, Miguel Oquelí Bustillo, ente otros, pol mercenariu d'Estaos Xuníos Lee Chritsmas, quien fungia como Direutor Xeneral de la Policía, el delitu ser de la oposición.[6]
Escuela militar
[editar | editar la fonte]Bonilla creía firmemente na educación militar, ye por ello que por aciu el Decretu Llexislativu Non. 56 del 26 d'agostu de 1904, emitíu pola Asamblea Nacional Constituyente, creóse la Escuela Militar d'Hondures que taría so los auspicios del Ministeriu de Guerra y la sede taría estremada ente los baxos del antiguu Palaciu de Gobiernu y otru edificiu allugáu en Toncontín, en dambos en Tegucigalpa. El Direutor nomáu en fecha 17 de setiembre de 1904 foi'l Teniente d'Inxenieros Servando Muñoz. Esta escuela funcionó hasta 1912 cuando'l mesmu Bonilla nel so segundu periodu presidencial decidió clausurar el centru.
Gabinete de gobiernu
[editar | editar la fonte]- Miguel Rafael Dávila Cuéllar. Vicepresidente.
- Salomón Ordoñez/Dionisio Gutiérrez. Secretaría d'Estáu nel Despachu de Gobernación.
- Sotero Barahona. Secretaría d'Estáu nel Despachu de Guerra, encargáu del de Xusticia ya Instrucción Pública.
- Saturnino Medal. Secretaría d'Estáu nel Despachu de Facienda y Creitu Públicu, encargáu del de Fomentu y Obres Públiques.
- Mariano Vásquez. Secretaría d'Estáu nel Despachu de Rellaciones esteriores.
- Fausto Dávila. Presidente de l'Asamblea Nacional Constituyente.
Fin del gobiernu
[editar | editar la fonte]En marzu de 1907 tres unes incursiones de rebeldes lliberales afalaes dende Nicaragua pol gobiernu de José Santos Zelaya, pierde la presidencia nel catastróficu conflictu armáu asocedíu, la presidencia interina recái nel vencedor Inxeniero y xeneral Terencio Sierra, depués ye nomada una Xunta de Ministros, encabezáu pol Xeneral Miguel Oquelí Bustillo d'ideoloxía lliberal, darréu ye nomáu a Miguel Rafael Dávila Cuéllar por que xestione l'aldu del país.
Presidente d'Hondures (1912-1913)
[editar | editar la fonte]Bonilla Chirinos, ganó les Eleiciones presidenciales de 1911, cola indiferencia de los opositores lliberales. Tomó l'alministración el 1 de xineru de 1912, xunto al vicepresidente Doctor Francisco Bertrand Barahona, como Designaos presidenciales taben electos Alberto de Jesús Membreño, José Manuel Zelaya y Francisco Escobar. La presidencia del Congresu Nacional d'Hondures asumir el comayagüelense, abogado Francisco Escobar.
Nesti segundu mandatu Bonilla, emitióse'l Reglamentu pa la Escuela de Cabos y Sarxentos na ciudá de Gracias. El inversionista René Keilhauer interesar na construcción d'un Ferrocarril dende Potrerillos, Cortés hasta les mariñes del Golfu de Fonseca con salida al Océanu Pacíficu. La república d'Hondures xuntar a la Convención Internacional del Opiu pa esaniciar el so abusu. Tres una repentina cayida de salú del presidente Bonilla, el 20 de marzu de 1913 la presidencia depositar nel vicepresidente Doctor Francisco Bertrand, a otru día a los cuatro de la mañana del día 21 de marzu de 1913, Manuel Bonilla fina.
Mandáu
[editar | editar la fonte]L'alministración de Manuel Bonilla, tuvo identificáu colos intereses económicos y políticos de los Estaos Xuníos n'Hondures. Mientres el so mandatu les transnacionales norteamericanes, llograron arrogantes concesiones de tierres na Mariña norte.
Dellos fechos destacables del gobiernu del xeneral Bonilla, son los siguientes:
- Impulsó grandemente la instrucción pública.
- Dio facilidaes a la industria minero.
- Construyó l'edificiu del Teatru Nacional Manuel Bonilla en Tegucigalpa.
- Recuperó valientente el Ferrocarril Nacional d'Hondures, el muelle y el faru de Puerto Cortés, combatiendo a les fuercies norteamericanes.
Manuel Bonilla foi'l fundador del Partíu Nacional d'Hondures, que surdió del segmentu más conservador d'ente los líderes del Partíu Lliberal y el movimientu "Manuelista".
Homenaxes póstumos
[editar | editar la fonte]- Teatru Nacional Manuel Bonilla na ciudá de Tegucigalpa.
- Escuela Manuel Bonilla, na ciudá de Santa Rosa de Copán.
- Liceo Manuel Bonilla, na ciudá de La Ceiba.
Ascendencia
[editar | editar la fonte]Esbozu del Árbol xenealóxicu de l'ascendencia del xeneral Manuel Bonilla Chirinos.
| 2. Jorge Bonilla | ||||||||||||||||
| 1. Manuel Bonilla Chirinos | ||||||||||||||||
| 6. Felipe Bustillo | ||||||||||||||||
| 3. María Dominga Chirinos | ||||||||||||||||
| 7. Josefa Rafaela Chirinos | ||||||||||||||||
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6rp9b77. Apaez como: Manuel Bonilla. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Sarmiento, José A. Historia de Olancho 1524-1877 (páxina 152)
- ↑ Sarmiento José A. Historia de Olancho 1524-1877. (páxina 380)
- ↑ Petra Bendel. Eleiciones n'Hondures sieglu XX. (Consultáu 2013)
- ↑ Historia d'Hondures«Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 5 de xunetu de 2011.
- ↑ Mejía, Medardo. Historia d'Hondures. Universidá Nacional Autónoma d'Hondures, Editorial Universitaria, Tegucigalpa, Honduras, 1983. Páxina 380.
| Predecesor: Juan Ángel Arias Boquín |
Presidente d'Hondures 1903 - 1907 
|
Socesor: Miguel Oquelí Bustillo |
| Predecesor: Francisco Bertrand Barahona |
Presidente d'Hondures 1912 - 1913
|
Socesor: Francisco Bertrand Barahona |
Datos: Q881518
Multimedia: Manuel Bonilla
